Katalog

12 MAYIS 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA H J J V U i l v_PJXl_l. / ekonomi « cumhuriyet.com.tr 13 ŞİRKETLERDEN • ARABA DERGtSİ.COM İnternefte deneme mınına başladı. Türkçe olarak sadece tnternet'te yayımlanan otomotiv dergisinde. Türkiye'de satılan biitün binek otomobillerin teknik bügileri, fiyatlan ve resimleri bulunuyor. Aynca dergide, otomoti\ dünyasından haberler, otomobüle ilgili merak edilen terimlerin açıklandığı sözlük bölümii yer alıyor. sco proso/t* • PROSOFT İletışım Sistemleri'nin Türkiye'de temsilciliğini yaptığı SCO'nun yenı Lnix sürûmü olan k "UnixWare 7"nin sunumu yapıldı. Toplantıda, aynca IBM, Intel ve SCO'nun birlikte gerçekleştırecekleri Monterey projesı olarak adlandınlan 64-bit işlemci mimarisinde çalışacak Unix işletim sistemı anlatıldı. • HE\VLETT PACKARD yeni taşuıabilen ciha/ı HP CapShare 910'u tanıttı. CD player büyüklüğünde olan bu cihaz, kullamcılara belgeleri kolay alma. depolama ve paylaşma imkânı sağlıyor. • BEKO otellerde ve hastanelerde kullanılabilecek interaktif televizyon sistemını gelıştirdi. Yeni sıstem odalara özel mesaj gönderme, müzik ve radyo dinleyebilme ile hesabın ekrandan görülmesi gıbi olanaklar sağlıyor. • SEK, plastipak şişede günliik pastörize siit üretimine başladı. Plastipak siit şişesL çift kapaklı ve iadesiz olduğu için bir kez kullanıma yönelik. • TÜYAP ve ev tekstilcilennin işbirliği ile hazırlanan "5. EvTekstili Fuan"yann Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in katıhmıyla açılıyor. Ev tekstılı konusunda AvTupa'nın önde gelen kuruluşlannın yönetıcilerinin ağırlandığı flıara çeşitli ülkelerden toplam 123 fırma katılıyor. • JUMP çocuk sağhgını ön planda tutarak ürettiği ay akkabdarda yeniliklere yer veriyor. Işıklı spor ay akkabılar ıslak yollarda bozulmuyor \e değiştirilen pilleri sayesinde uzun süre kullanılabilivor. • ORACLE şirketlerin müşterilerini birebir tanıyarak özel hızmet vermelerine olanak sağlayan müşteri ilişkileri yönetim sistemini Türkiye'de kullanıma sundu. Bu sistemle firmalann kârlılığının arttınlması hedeflenıvor. Çalışanlar, Ankara'nın siyasi gündeminde yer almayan fiyat artışlannm altında eziliyor Dar geiirlirunfilesiunutuldu FATMA KOŞAR Hukümet görüşmeleri, ıstikrar arayışı ve çeşitli olaylar gündemi belirleme- > i sürdürürken halkın file- si unutuldu. Dar ve sabit gelirli, Ankara'nın yoğun gündeminde yer almayan fiyat artışlannın altında ezi- liyor. Daha öncekı hükü- metın 'geçici önlemlerala- rak' düşürmekJe övündü- ğü enflasyon. nisan ayında tırmanışa geçerken pazara çıkmanın maliyeti gün geç- tikçe artıyor. Bolluk ucuzluk getirmedi Sebze ve meyvede yaz bolluğu henüz beklenen ucuzluğu getirmedi. Buna karşın ekmekten şekere, peynirden domatese kadar hemen her şey ücretleri ge- ride bırakan bir hızla artma- ya devam ediyor. 1 Fiyatlarda sor 1ürün MEkmek j £ . sut jnJL Yoğurt fŞ«». Tavuk Danaetı Sıvı yağ Kaşar peynır Beyaz peynı Çay ? Sıy. zeytın ' Fiyai (bin TLj j£}80 İ T ^ 300 ~~ 400 1.300 3.100 — 1.200 2.000 1.800 S?\ 1-300 •2" 1.300 ı durum Urûn Toz şeker ./ Tuz f Kuru soğarı Patates Yumurta Domates Patlıcan Sıvrı bıber Kuru fasuıye Pırınç 1 | Fiyat fbin TL) <L 400 ! W^160 - J ^"200 250 22 > . ' 350 ; 4 300 * t ^ 700 HİW600 500 Istanbul'da semtine gö- re değişmekJe beraber ek- mek 80 bin lira, dana eti- nin kilogram fiyatı 3 mil- yon lıra, tavuk etinin ise 1 milyon 300 bin liradan baş- lıyor. Asgari ücretin dolarkar- şısında her geçen gün da- ha da eridiği Türkiye'de dar ve sabıt gelırlinin, fiyatla- nn en düşük olduğu pazar- dan bile filesini doldurma- sı için milyonlarca lira har- caması gerekiyor. Yüksek fıyatlann altın- da ezilen çalışanlar, buna karşın serbest meslek grup- lanndan çok daha fazla ver- gi ödüyor. Serbest meslek gruplan (ışadamı. avukat. doktor vs.) mart ayı be- yannamelerine göre 657 milyon lira vergi öderken binlerce işçi ve memur 2 milyar lira peşin vergi öde- di. KtT ürünlerine bir süre zam yapılmaması. vergi ya- salannın tasarruflan daral- tarak yatınmlan teşvık et- mesi ve düşük döviz ku- ruyla ithal edilen mallar- daki ucuzluğun yol açtığı toptan eşya fiyatlanndaki düşüşün sona ermesi. hal- kı ilgılendiren perakende fıy atlarda da yükselişin de- vam edeceğıni ortaya ko- yuyor. Geçen yıl haziran ayın- da 2 milyon liraya dayanan kırmızı etin fiyatı. bugün 3 milyon lirayı geçerken bu- nun nedeni ürün yetersiz- liğıne bağlanıyor. AB'ye verilen tavizler, ithalatı özendiren yanlış pol itikalar sonucunda tan- mını neredeyse bitme nok- tasına getiren Türkiye'de, dar ve sabit gelirli hayvan- sal ürünleri sofrasında gö- remıyor. Sanayicinin üre- ticiye ödediği fiyatı aylar- dır yerinde sayan sütün pe- rakende satış fiyatı ise sü- rekli artarken buna bağlı olarak peynir, yoğurt gibi süt ürünlerinin de-satış be- deli dur durak bilmiyor. Geçen yılın aynı dönemin- de 700 bin liradan satılan beyaz peynirin kilosu bu- gün 1 milyon 800 bin lira- ya ulaşmış durumda. Sebze-meyvede yaz bolluğu ADıANA(AA)-Sebze ve meyve hasadınm art- masının, arz-talep den- gesini tüketici lehine dön- dürdüğü, fiyatlarda bir hafta öncesine oranla yüzde 40lara varan oran- larda düşüş gözlendiği bildirildi. Adana Büyükşehir Be- ledıyesi Vedat Dalokay Hal Müdürü Cemalettin Kaya. geçen haftaya gö- re fiyatlarda ciddi bir dü- şüş gözlendiğini belirtti. Turfanda ve sera ürün- lerinin aynı zamanda pi- yasada bulunmasıran tü- ketici açısmdan sevindi- rici olduğunu söyleyen Kaya, önümüzdeki gün- ler için fiyatlarda yük- selme bekJenmediğıni di- le getirdi. Kaya, geçen hafta 150- 250 bin liraya satılan pat- 1ıcanın 60-130 bin liraya, 140-270 bin liraya satılan sivribiberin de 50-120 bin liraya düştüğünü belirtti. Koç'aOzbek kaftanı Özbekistan'da hafif tkari araç- lar üretmek üzere hizmete gi- ren Samkocauto'nun açılışı nedenh le Özbekistan Otomo- tiv Sanayii Bakanlığu Koç Hoi- ding Yönetim Kurulu Başka- nı Rahmi Koç'a bir kaftan he- diye etti. Koç Holding'in te- sislerinde yapdan törende, Öz- bekistan Otomotiv Sanayii Ba- kan Yardımcısı ShoahrorSh. Shomansurov, "Ozbek sanat- kârlan tarafından hazırian- mış bu kaftam sunmaktan şe- ref duvuvorum 7 * dedi. BAŞAK HAYAT SİGORTA A.Ş.'NİN 31 ARALIK 1998TARİHLİ BİLANÇOSU (MİLYON TL) A K T I F L E R 1- MMÜT DEĞ£Rl£H al Kasa bıSanfcalar 11- MENKU. DEĞEKUR CÜZDAM Menkul Degerter Cüzdanı Meokuı Degeflet Deje< \züq K*v(-) ,,, -' - »MACAKLAR a Sıgortalılar Stgorta*ılar Sıgortafılardan Pmn AlacaK Karş- (-) 0/ Acenteıef Acenteief Acentelerden Pnm Alacafc Ka^ıtiı (-1 C) S^gyta ve Reas SırVetler Can Hesabı d) S^orta ve Heas Sırkeflen •teTd.Depoıar e) Itaazlar f)OgerAlacaklar IV-I0AM VE MNUM HUdPIEKl UACAK1AR tdan v« Kanunı Takıptefcj Alacatoar klan ve Kariunı Tataptetd Alacak Kar>. [) V- ISflRAKLER Iştraklef Degef Azaltş Kârşıl# {•) Işüraktere Seımave Taafrhûdünden (-) VV SASTT DEĞERLER 3)Mer*ıjller Menkuller MenkuHer Bırikmış *modKma™ (•) b) Gayrvnenfculler Gaynmenkuller OaynmefikLiler Btfikmtş Amortsman {-) VW*5£H AKTIRfR (Net| MOIFTOPUMI NAZ1IM «SAPIAR 6S5.765 384 665.381 2J85.SI9 2.265.529 ı i . O M2S.6T6 1.298.258 1.592.868 294.609 85.828 210.057 124.229 0 0 0 41,589 0 0 o 0 0 0 0 185.355 165 355 201 919 36,564 O 0 o 1,088,486 5,610.810 939,869.693 k BOKÇUm a£<gorta ve Reasurans ŞırKetlen Can Hesabt Dt&gorîa ve Reasürans Şırketlennın Depolan cvödenecefe \«rg ve D^er YûtajmiûlutOer dlO&>8orçlar •.KARsmjKum ','- '..'.,,,*,..;.,;„„, A) Te*j* KarskMar a) Can RoDuMar Kac^ı* Can ftakolar Karşıl^ı ReaaMrter Payı ı •. b) MuaBak Hasar KanjHıS Muallak Hasar K a ş « » Reasûörter Payı ı-) cı Hayat Matema* Kar^l^ı Hayat Matematk K a ç l g ReasCrâtei'Payı ( ı dl Hayat M u a l * Tasranat Kacşıkgı Hayat Muall* Taznnat Karvhgl Fteasûröner Payı 11 e| Hayat Kar Payı KarşıkS Hayat Kar Payı K a ş H * Reasüfödef Payı () r Dger TeknıK Kar$.H<lar B) Seıbest Kanj*Mar a) Kıdem lazrnmac K a n ^ ı b Oğsr Seıbest KarşılıKlar •UMfiB) PAS1FLEB rv-özıumAKLMi a) Ödenmiş Sermaye î) Nomrıaı Sermaye lıl Ödenmemış Sermaye {•) b) Kanunı nedeh Afcçeler cı Olaganûaü Hasar Karvhgl d) Nıyan Yfedek Ahçeter (f) CHaganOstû >e0ek Akçetef f] VemOen Değeneme foroj gJÖzel Fonlar h) Zarar (-) î) DönemZarBn i) Geçmış Yıl Zaranan V- KAR a] Dönem Kan bj Geçmş Y4 Kartan M S t F T O n A M NAZIM MESAPUUt PASIFLER 1.760,215 123.931 421.220 28.000 1.187.064 M0.U7 885,816 328,463 869.274 540.811 3,578 6,751 3,173 317.531 317.531 0 180.364 231.973 51,609 55.880 55.880 O O 74.721 74,721 0 0 500.000 500 000 500 000 0 0 0 0 0 0 0 o 0 0 2,390.059 2,384.768 5.291 5.610.810 333,869.693 01.01.1998-31.12.1998 DONEMI KAR ZARAR TABLOSU (MILYON.-TL; FERDIKAZA I. TEKNİK GELIRLER 3,849 A) AJınan Pnmler 3 053 B) Alınan Kornısyomar 376 C) Ödenen Tazmınatta Reas Payı 0 D) Devreden Teknik Karvlıklar (NET: 0 a Can Rızıkolar Karşılıjı 0 t> «uallak Hasariar Karşılıgı 0 :t Hayat Maîemattk Karşıltgı 0 3 ı Hayat Mualıak Tazmınat Karşjtıgı 0 e. Hayat Kar Payı Ka^ılıâ 0 n D^ef Teknik Karşılmlar 0 El Teknik Karşılıklaraa Reas.Payı 420 a* Can Rızıkolar Kanj ReasPayı 420 bı Muallaı* Hasariar Karş Reas Payı 0 c Hayat Matemat'k Karş.Reas Payı 0 a ı Hayat Muallak Taz Karş Reas D ayı 0 et Hayat Kar Payı Ka'ş Reas Payı 0 f) Dtğer Teknık Karş Reas Payı 0 Fı Dıger Gelıner 0 II. TEKNİK GIOERLER A) Reasuronere Venlen Pnmler B; Odenen Komısyontar C) ÖOenen Tazrninatiar D) Aynlan Teknik Karşıiıklar a) Can Rıakolar Karşılıgı 1.023 Dı Uuallak Hasanar Karşılıjı 0 c Hayat Matematık Karşılıgı 0 31 Hayat Muallak Taz Karşılığı 0 el Hayat Kar Payi Karşıiığ O ': Dlğer Teknik Karşıiıklar 0 E) Dı|er Gıdener 4 III.TEKNİK KAR ZARAR ( U ) 817 IV.GENEL GID£R1£R Ah Personel G.oer!en B] Gene! Yönetim Gıdenen Cı vergi ve Dfğer Yûkümlûlûkler D Amortısman Gfderlen £) Karşılık Gföerten F| Dıjer Gıderte' V. MAÜ 6EURIER A^ Faız Gelırten B Kar Payı Gelırlen Cl Satş Kartan Dı Kıra Gelırten E) Kambtyo Karlan F) Dığer Geiıier VI. MAU SIDERL£R A) Faız Gıderlen B' Satş Zararlan C Kambıyo Zarartan Dı Karşı'iklar Eı Dıger Gıderler VII.DÖNEM KAR/ZARARI (IIHV»VH) SAâUK 3.870İS8 2.438.577 380.440 516.368 0 0 C 0 0 0 0 533,200 530,027 3.173 C O 0 0 1.573 3.032 3,548,431 1.254 1.582,170 752 254.487 0 1.023 853.817 823.674 816.923 6,751 0 0 0 0 34,284 HAYAT 4.279,731 3.902,059 96.827 218.872 0 0 0 0 0 0 0 61.973 10.364 0 0 51.609 0 0 0 2J51.4S8 385.559 334 737 967.129 656.711 51328 0 317 531 231 973 55 880 0 7 352 TOPLAM 8453.738 6 343.689 477.643 735.240 0 0 0 0 0 0 0 595.592 540,811 3,173 0 51,609 0 O 1.573 5,902,952 1.968,982 589.976 1.820.947 1.481.408 869.274 6.751 317.531 231.973 55,880 0 41,640 321,727 1,928,243 2J50.786 1417,838 445,368 304,572 27,325 34,120 493,559 12.694 1,452.415 1,372,095 0 27.376 0 0 52.944 794 794 0 0 0 0 2484,768 BAŞAK HAYAT SİGORTA A.Ş.NİN 01.01.1998-31.12.1998 DÖNEMINE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Başak Hayat Sıgorta A Ş 'nın 31 12 1998 tanhı ıtı- banyte düzentenmış bılanço- sunu ve bu tanfıie sona eren hesap donerrune art gelır tab- losunu ıncelemış bukmuyo- ruz Incelememız geneJ ka bui görmüş denetlefne ılke esas ve standartlanna uygun otarak yapılmış ve dolayısıy- la h«sap ve ışlemlerte ılgılı oiarak mu^asdbe kayıtları- nın kontroiü ile gerekiı gördü- ğümû2 dığer denetleme yûn- tem ve teknfciennı ıçermıştır Görüşümüze göre, soz ko- nusu rnalı tabtotar BAŞAK HAYAT SIGORTA A Ş nın 31 12 1998 tanhındekı ger- çek maiı durumunu ve bu ta- nhte sona eren hesap done- mıne aıt gerçek faalıyet so- nuçlannı Tûrk Sıgorta Mev- zuatı na ve Türkıye de geneJ kabul gormüş muhasebe tl- ketaıne uygun olarak dogru bir bıçımrle yansıtmaktadır. Istanbul, 25 03 1999 IŞIK YEIMNLI MAÜ MÛŞAVİRUK A.Ş. An Independent Member ol BKR imematıonal H.KÜrşsi ŞAHİN Sorumlu Ortak Başdenelçı İSO ve ASO başkanları yüzde 50 faize tepkili Sanayici yüksek faize isyan ediyorEkonomi Servisi - Istan- bul Sanayı Odası (İSO) ve Ankara Sanayı Odası (ASO) başkanlan, dün hemen he- men aynı saatlerde yaptık- lan toplantılarda yüksek fa- ize isyan ettiler. İSO Başka- nı Hüsamettin Ka>i. yüzde 5O'ye ulaşan reel faız malı- yetiyle gidilecek yolun bit- tiğinı belırterek "ÇekJersa- pır sapırdökûliiyor. Hukuk- icra d«s>alan diz boyu. arük kajıyoruz. tutunanu>oruz. N akında anahtarlanteslinı et- sek de borcumuzu ödeyeme- yeceğiz*' derken ASO Başka- nı Zafer Çağlayan da ban- kaları eleştirerek "Türki- ye'nin üretimi desteklemek- ten başka çaresiyoktur" de- Hüsamettin Kavi İSO Başkanı Kavi. düzen- lediği basın toplantısında, Türkiye'nin geleceğını ipo- tek altına alan. sanayisini tah- rip eden tüm sonuçlann her- kesin sorumluluğu olduğu- na dikkarı çekerek. "Hepimiz bu sonucun altında kalınz" uyansında bulunurken ".An- kara acaba bunun farkında mı? Ankara acabahangiül- kenin başkenti" diye sordu. Öncelikle imalat sanayii. turizm ve tanm olmak üze- re ekonominin önündeki en- gellerin kaldınlmasmı iste- yen Kavi. Türkiye yıllardır hovardalık yaptığını kayde- derek sözlerine şöyle devam etti: "Yıllardır hiçbirşe> >»• pdmadan bosa zaman harca- nıyor. Bundan sonra bu şekfl- de gidilecek her aryın maliye- ti nıLsli misli olacak. Karnı do\ma>an, iiretme>en Tür- kive. hiçbir engeli aşamaz." Meclis'ın çalışmasını. Ekonomik ve Sosyal Kon- sey 'in oluşturularak güçbir- liği yapılmasını talep eden Kavi. artık sabır ve takadın kalmadığını belırterek "Eri- me süreci geçildi. ka\ı\onız. tutunanırvnnız. Kimseabart- nğımızı düşünmesin. Bu fa- izlerie gidilecek >ol bitmistir. Ydardır umursanıaziığuı bi- zi getirdiği noktada. üzerine körükle gidilen büyük bir yangının içinde kavruluyo- ruz. Bizlere kukk kabarün" diye konuştu. Yüzde 50 enflasyona kar- şılık yüzde 50 reel faizin söz konusu olduğunu anımsatan Kavi. bunun nedeni olarak güvensizlık ve istikrarsızlı- ğı göstererek konujmasını şöyle sürdürdü: "Oyleyse Türkiye'de gerilim varatan- lar.istikrarsırfıga nedenolan- larfaizleriıı düşnıesini isteme- mektedüier. Bu faizleri han- gi sanavici ödeyebilir? Çek- lersapır sapır dökiilüvor. Yıl- lardırei üstünde tuttuğumuz itibanmız,en önemli değeri- mizeriyor. Hukuk- icra dos- yalan dizboyu. Ödemetaah- hûtlerimiz için nakit yok. Çekler karşılıksız. Kredivi alsan bir riiriü. almasan bir türlü. Artık ka> ıvoruz, tutu- namıyonız. Yakında anah- tarlan tesiim etsek de bor- cumuzu ödeyemeyeceğiz." Gazetecilerin "TürkiyeTde fiıiz lobisi mi var" sorusu üze- rine de faizlerin yüksekliği- nin birtakım çevTeleri besle- diği. ortada olduğunu ileri sürdü. Zafer Çağlayan ASO Başkanı Zafer Çağ- layan ise enflasyon ve faiz- lerin yükselme eğilimine gi- receğı uyansında bulundu. Çağlayan, kalıcı çözüm için köklü değişikliklerin yapıl- ması gerektiğıni, tüm parri- lerden seçim bildirgelerin- de yer alan bu reformlardan ne anladıklannı ve öncelik- lerini ortaya koymalannı is- tedi. Sana\i SOS veriyor Zafer Çağlayan, sanayide büyüme hızının durduğunu, imalatta ilk 3 ayda yüzde 7.8, otomotiv ve beyaz eşyada yanya yakın azalma oldu- ğunu belirtirken, yüzde 77'lik kapasite kullanımının da ka- mu sektöründen kaynaklan- dığını kaydettı. Sanayinin "SOS" verdiğıni söyleyen Çağlayan. "Ara mallan it- halanndayüzde 29.4'lük, tü- kctim maDanndaviizde 28% düşüş \-ar. tthalattald düşüş Türkiye'de üretim daralma- SL, sanavinin küçülmesinin bir sonucudur" dedı. Çağlayan. vergi gelirlerin- de beklenenin altında tahsi- lat olduğuna, harcamalann arttığına, bu durumun borç- lanma gereğini yükselttiğine dikkat çekerek'"Bu da foiz- lerin yükselme trendini gös- terivorya da buiunduğu nok- tadan geriye çeküemeyecek'' uyansında bulundu. Gıdada mevzuat var, uyan yok ANKARA (AA) - Avru- pa Birliği'ne (AB) uyum amacıyla ve gıdalann üre- tim, işleme, muhafaza. depo- lama. pazarlama, satışı ve denetımine ilişkin esaslan düzenlemek için çıkarılan yasa ve yönetmeliklerin şim- dıye kadar tam anlamıyla uygulanması sağlanamadı. 1995"teçıkanlanGıdala- nn Cretimi, Tüketimi ve De- netlemesine Dair KHK'ye istinaden Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan ve gı- da üretim ve işleme yerleri- nin teknik ve hijyenik yön- den belli bir seviyede olma- sını hedefleyen yönetmelik uyannca, bu sektördeki bü- tün firmalann bu bakanlık- tan çalışma izni alması ve üretimde asgari teknik ve hijyenik şartlan, 1997 yılı Temmuz ayına kadar sağla- ması gerekıyordu. Ancak Sağlık Bakanlığı yetkililerinden edinılen bil- giye göre şimdiye kadar sa- dece 450 civannda firma, bakanlıktan çalışma ızni al- mak için başvurdu. Türkiye'de gıda ve gıda ambalajı sektöründe yakla- şık 24 bin fırma bulunuyor. Firmalann çalışma izni için başvurmaması üzerine, da- ha önce alınan ruhsat, gayri sıhhi müessese belgesi, işye- ri açma izni gibi belgeler de geçerli sayılmaya başlandı. Ancak gıda sektöründeki fir- malann, asgari teknik ve hij- yenik şartlan sağlayamadı- ğına dikkat çekiliyor. Yakla- şık 23 bin firma arasında modern teknolojiye uygun olarak çalışanlann sayısının bifkaç bini geçmeyeceği be- lirtilıyor. Geri sayım başladı Gıda mevzuatı uyannca. sektördeki fırmalann Sağ- lık Bakanlığı"ndan çalışma izni aldıktan sonra, Tanm ve Köyişleri Bakanlığı'nabaş- vurarak Gıda Sicili'ne kay- dolmalan, aynca üretecekle- ri her bir çeşıt ürün üretim iz- ni almalan gerekiyor. Fir- malara bu işlemleri tamam- lamalan için verilen süre 9 Haziran'da sona eriyor. ÇÎFTÇt DOSTU SADULLAH USUMt Kaçak (ran Karpuzundan Devletin Kaybı 70 Trilyon Tanmın sorunlan ile ilgilenen yok. Yıllardan beri Iran'dan yurdumuza kaçak olarak sokulan karpuz- laria başa çıkamadık. Bu yüzden her yıl yüz bin- lerce çiftçimiz milyarlarca lira zarar ederken dev- letimiz de trilyonlarca lira kaybediyor. Geçmiş yıllarda yerti karpuzlarımız daha mayıs ayı başında tarlada satılırdı. Üreticilerimiz de pa- ralannı bir veya bir buçuk ay önce ceplerine koya- bilirdi. Şimdi, Çukurova'da hasat dönemine 15 gün gi- bi kısa bir süre kaldığı halde tarlalardaki karpuzla- ra değil fiyat veren, bakan bile yok. Çünkü Türki- ye'nin bütün il ve ilçelerinde, hatta köylerinde yüz binlerce ton Iran karpuzu satılıyor. Gelişmelere bakılırsa, bu yıl da değişen bir şey olmayacak. Iran karpuzlarının satışı mayıs ve ha- ziran aylarında da devam edecek, yerli karpuzla- nmız gene ya derelere dökülecek ya da tarlalarda çürüyecek. Bugüne kadar hep yanıltıldık. Iran'dan getirilen yüz binlerce, belki de milyonlarca ton karpuzun yur- dumuza "sınır ticareti" kapsamı içinde sokulduğu iddia edildi. Hepimiz bu görüşe koşullandırıldık. Iran'a sınır illerimizde bir araştınma yapınca hay- retler içinde kaldık. Van Valisi Abdülkadir San, Ağ- rı Valisi Lütfü Yeğenoğlu, Hakkâri Valisi Nihat Canpolat, yasanın izin verdiği ölçünün dışında bir kilo karpuzun bile kendi illerinden yurdumuza so- kulamayacağı konusunda teminat verdiler. Üç ilimize sınır ticareti yolu ile giren karpuz mik- tarı 14 bin ton. Resmi ithalat ise üç veya beş bin tonu geçmez. Buna karşılık Türkiye'de satılan Iran karpuzu belki de yüz binlerce, milyonlarca ton... Peki, Iran karpuzlan sınır ticareti veya ithalat yo- lu ile getirilmiyorsa, Türkiye'ye nasıl giriyor? Bu- nun yanıtını hükümetler verebilir mi? • • • Kaçak karpuz olayı lütfen küçümsenmesin. Ka- çakçılık yüzünden 20 mityona yakın çiftçimiz her yıl milyarlarca lira zarar ediyor, devletimiz de bü- yük kayba uğruyor. Örneğin, karpuz ithalatında yüzde 91.2 oranın- da gümrük vergisi var. Tahmini yapılan hesaplara göre bir buçuk ay içinde Iran'dan Türkiye'ye 70 ile 80 trilyon liralık karpuz getiriliyor ve satılıyor. Eğer bu karpuzlann tamamınayakını yurdumuza kaçak olarak sokuluyorsa, gümrük vergisi kaybımrz en azın- dan 60 ile 70 trilyon lira demektir. Hem Türk ekonomisini yaralayacak, hem 20 mil- yona yakın çtftçimizi açlığa sürükleyecek, hem de Hazinemizi her yıl 60 ile 70 trilyon lira zarara so- kacak böylesine önemli bir olayın üstüne neden gidemediğimizi anlamak mümkün değil. Çünkü Hazinemizden ve üreticilerimizden çalı- nan bu paralar Iranlı karpuz üreticilerinin ve kaçak- çıların ceplerine giriyor. Dahası var. Sadece Çukurova bölgesinde her yıl karpuz üretiminde çalışan işçi sayısı 200 bin civa- rında. Bunların çoğu Güneydoğu'dan geliyor. Kar- puz para ederse onların da karnı doyuyor. Etmez- se, çoğu işsiz ve aç kalıyor. • • • Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Hüseyin So- yubelli, Seyhan Ziraat Odası Başkanı Rifat Ko- dal, Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Cumali Doğ- ru her yıl kaçak Iran karpuzunun gelişini engelle- mek için adeta savaş verdiler. Hükümetleri, ilgili makamlan mektupla, faksla ve telefonla uyardılar. Kurduklan heyetlerle Ankara'yı komşu kapısı haline getirdiler. Buna rağmen bu- güne kadar ciddi bir sonuç alınamadı. Oysa kaçak karpuzla başa çıkmak, böylece hem milyonlarca üreticimizi hem de devletimizi kazan- dırmak çok kolay. Eğer hükümet karariı bir tutum izlerse kaçakçılık olayı bir hafta içinde çözüme ka- vuşur. Zira herhangi bir tarım ürünü halden geç- meden, belediyelere rüsum ödemeden satılamaz. Yeni hal yasasına göre kesin olarak yasaktır. Iran karpuzlan halden geçmeden satılıyorsa suç- tur. Tespiti de kolaydır. Satıcıya izin belgesi veya vergi makbuzu sorulduğu anda her şey meydana çıkar. Yakalanan sattcıdan geriye dönük birtatbikat baş- latılınca, Türkiye'ye karpuzlan kaçak olarak sokan şebekeyi ele geçirirsiniz. Adana Valisi Oğuz Kaan Köksal, kaçak Iran karpuzuna karşı savaşı başlatan ilk vali oldu. Ön- ceki gün hal ve ticaret müdürlüklerine talimat ve- rerek kaçak karpuz olayına el koymalannı istedi. Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Soyubelli'nin de içinde bulunacağı izleme komitesi bugünden itibaren Adana ili hudutları içinde taşınan, satılan tüm karpuzları denetleyecek. Köksal'ın başlattığı hareket diğer illerimizin valilerine de örnek olmalıdır. Adve Trise'nin paravan olup olmadığı tartışılıyor Eski Ziraat Bankası yöneticüerine dava CELAL VTLMAZ tZMİR - REFAIfYOL döneminde Zira- at Bankasf nca uygulamaya konulan "bedel- siz otomobil ithalab" >ıırtdışı tanıtım kam- panyasını yürütmesı ıçın sözleşme imzala- nan ve bu kapsamda yaklaşık 1.6 trilyonluk kaynağı Avrupa'daki irticaı örgütlere aktar- dığı öne süriilen Adve Trise adlı şirketin "paravan" olup olmadığı sorusu gündeme geldi. Ankara DGM Başsavcılığı tarafın- dan, Ziraat Bankasf nın kaynaklannı Avru- pa'daki irticai örgütlere aktardıklan savıy- la haklannda "çete oluşrurmak. dolandın- cıhk ve belgede sahtecilik" suçlanndan da- va açılan üst düzey yönetıcileri de zor du- ruma düştü. Ziraat Bankası'nın "bedelsizotoithalatı" yurtdışı tanıtım kampanyalannm paravan fırmalar arkasındakı irticai örgüt ve yaym organlannca yürütüldüğü, bu yolla da bin- lerce mark ve dolann Avrupa'daki dinci ku- ruluşlara aktanldığı savlanıyor. Yurtdışındakı kampanyayı Adve Trise şirketinin değil, cumhuriyet karşıtı yayın yaptığı 1997 yılında Türkiye'nin Köln Kon- solosluğu'nca bildirilen "Karases'' Cema- lettin Kaplan yanlısı Almanya-Türk Televiz- yonu (TFD) Genel Müdürü Süleyman Yıl- maz'ın yürüttüğü belgelendı. TFD Genel Müdürü Yılmaz'ın 21 Nisan 1997 tarihinde düzenlenmiş bir tutanakla kampanyaya ait 361 adet afış ve 2 bin 200 broşürü Ziraat Bankası Berlin Temsilcjliği yönetıcileri Turgut Ça^n ve temsılci Ünal Yüdınm'a tesiim ettiği ve reklam bedeli olarak da 23 bin Alman Markı tahsil ettiği ortaya çıktı. Ankara "da 18 Şubat 1999 tarihinde "be- delsizithalat" kampanyasında banka kaynak- lannı irticai örgütlere aktardıklan savıyla gö- zaltına alınan ve önceki gün DGM Başsav- cısı'nın hazırladığı iddianame dogrultusun- da, 3 görevli hakkmda, "çeteoluşturmak", "dolandıncıhk" ve "belgede sahtecilik". 7 üst düzey yönetici hakkında da "suça işti- rak" savlaryla dava açıldı. Savcı, sanıklar- dan Ziraat Bankası Halkla tlişkiler Müdü- rü Ova Mutlu CHgun. Sevfettin Öztürk. Sü- leyman Çelikve banka görevlisı Hayri Kur- şun hakkında 1 ile 10yıl,REFAHYOLdö- nemi Ziraat Bankası Genel Müdürvekili Sa- Kh ŞevldDoruk. KutJu Savaş'ın Susurluk Ra- poru'nda adı geçen eski yönetim kurulu üyesi Metin Tunçsu, eski yönetim kurulu üye- leri Cemil Koç, Yddınm Eroğlu ve Osman Akkuzu. genel müdüryardımcılan Metin Ak- pınar ve Ekrem Aydemir hakkında da 6 ay ile 1 yıl arasında değişen hapis cezalan is- tiyor.