Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 NİSAN 1999 PAZAR HABERLER Anayasa Mahkemesi 37 yaşında • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ^nay asa Mahkemesi. yann 37. kuruluş yıldönümünü kutlayacak. Ana>asa Mahkemesfnin kuruluş yıldönümü pazar gününe denk geldıği içm tören pazanesı günü düzenlenecek. Törene Cumhurbaşkanı Vekılı Hıkmet Çetırftnde katılması beklenıyor. Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer'in yapacağı konuşmanın ardından, iki gün sürecek olan 'Anayasa Yargısf konulu sempozyum başlayacak. Sempozyumun bu yılkı konusu 'Siyasi Partiler ve Seçım Sıstemlerf olarak belırlendi. İkitelH mağduplapının tedavisi • ANKARA (ANKA)- Türkiye'nın ılk radyasyon kazasımn gerçekleştiğı tstanbul tkıtellfde radyasyona uğrayan hastalann teda\ ıleri sürüyor. Türkiye Atom Eneıjısi Kurumu (TAEK) Bülteni'nde 8 Ocak tanhinde gerçekleşen olayda radyasyona uğrayan hastalann bu konuda özel eğıtim görmüş nükleer tıp uzmanlan ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan gelen doktorlar tarafından muayene edildikleri belirtildi. Bültende, hastalann bakım ve takiplerinın halen Cerrahpaşa \e Haseki hastanelerınde uzrnan doktorlar gözetiminde sürdüğü kaydedıidi. Dev gınardan çöpluk • BOLU (AA) - Bolu'nun Cumayen ılçesinde bulunan 7 asırlık dev çınar. çöplük olarak kullanıhyor. Yüksekligi 30 metre, enı 10 metre olan tarihi çınar, bılinçsizce yapılan müdahaleler yüzünden çürümeye başladı. tçi oyulan ve geniş bir oda büyüklüğüne ulaşan kovuğuna çöp dökülen tarihi çmar, rafting turlan içın bölgeye gelen Turizm Müdürlüğü ekiplerince fark edildı. ll Turizm Müdürü Cumhur Mızrak, tesadüfeseri olarak bulduklan tarihi çınann koruma altına alınması için Mıllı Parklar \e Orman Vlüdürlüğü nezdınde gınşımlerde bulunduğunu söyledi. Türkiye'de asırhk dev çınarlann sayısının her geçen gün azaldığına dikkati çeken Mızrak. "Çınann içinı en kısa sürede temızleteceğiz. Bölgenın sembolü olacak bir güzelliğe sahıp bu çınar. turizm açısından da değerlendırılecek" dedi. Yurtdışından eğitime destek • ARDAHAN(AA)- Türkıye'nın Maınz Başkonsolosu Naci Koru"nun eşi Canan Koru'nun desteği\le Ardahanda bir ılköğretım okulu onanldı. Vali Ayhan Nasuhbeyoğlu. Almanya'nın Maınz kentınde düzenlenen kermes \e defileden elde edilen gelinn, Canan Koru tarafından okul onanmı ıçin kendılenne gönderıldığinı söyledi. Nasuhbeyoğlu, gönderilen 5 bin 400 marklık yardıma. valilık tarafından da 900 mılyon lıra katkı sağlandığını, bu parayla Çıldır ilçesine bağlı Semiha Şakir köyündeki ilköğretim okulunun onarıldığını kaydetti. Gemide ölüm • GELİBOLl(AA)- Gebze Limanf na 'HMD2' adlı kımyasal maddeyı bosalttıkıan sonra dönüşe geçen Ingiliz bavraklı 'Sapphire" adlı tankerin tanklannı temızlemek ve havalandırma borulannı bağlamak ıçin ambara inen Fılipınlı denızciler Benıfacio Lon (50) ile Arcena Alejandra (31). kımyasal madde atıklarından etkılenerek zehirlendiler. Gemicılerin uzun süre tanklardan çıkmaması üzerine ambara inen gemi yetkilileri, iki gemicnı koma halinde buldu. Denizcileri hastaneye yetıştırmek ıçin geminin yönü Gelibolu'ya çevrildı. Ancak, gemi lımana gelmeden gemıciler yaşamını yitirdi. Galata Köprüsü sorunu Köprünün yapımını üstlenen STFA-Thyseen konsorsiyumuna devlet 32 milyon markfazla ödeme yaptı. Duruma el koymak isteyen bakan istifa ettirildi. Bakımı yapılamadığı için sonunda tamamen çürümeye bırakılaı. Çelik kirişıer yırtıldı, çökme tehtikesi son anda önlendi DEVRİM SEVİMAY Galata Köprüsü Haliç'ı kılıtledi. Geçen ocak aymda çökme tehlikesını allatan köprüye, geçıci önlem olarak yapılan "iskele" nedeniyle. köprü kapaklan dört aydır açılamıyor. Halıç'te hapsolanlar arasında donanmaya ait gemilerin de bulunduğu belirtildi. Kapaklann tekrar açılır hale gelebilmesi için 8 aylık ve 10 milyon marka (yaklaşık 2.1 trilyon) mal olan bir çalışma yapılması gerektiği kaydedıldı. Bu arada alt ve üst bolümündeki yaya korkuluklan tamamen çürüyen köprüde "deprem takozlarT ve mesnetlerinin de (köprünün ayağının oturduğu yer) devTe dışı kalmak üzere olduğu vurgulandı. Adı önce "şaibdTye çıktı. Sonralan "Bakan yiyen köprü" denildi. Istanbullu, altındaki dükkânlann açılmasını beklerken sonunda üzerinden geçmek bile tehlikeli hale geldi. Galata Köprüsü'nün son anzasının faturası ise tersanelere ve donanmaya çıktı. Yetkililerden alınan bilgiye göre, köprü yaklaşık • 3 ay önce önemli bir tehlike atlattı. Şeker BayTamı döneminde 10 gün açık kaldığı ve ulaşımın aksamasına neden olduğu için lstanbullunun "ofladığı" sırada, aslında köprünün çökmesini önlemek amacıyla son derece hayati çahşmalar yapıldı. Aksi takdirde köprünün, üzerindeki arabalar ve insanlarla birlikte her an çökebilecek olduğunu anlatan yetkililer, kamuoyuna "köprünün yırnlması" şeklinde yansıyan olayı özetle şöyle ifade ettiler: "Köprü açılıp kapanırken bir yırûlma sesi duyduk. Ne hidrolik pompalarda ne de elektrik donanımında bir sorun yokru. Tam o sırada, tesadüfen köprünün üzerinde, sacda bir çatlak tespit ettik. tncelemeye aldık. Ortaya çok tehlikeli bir gerçek çıktı: Köprüde boylama kirişteri bağlayan 14 tane "enleme kiriş" vardır. Bu enleme kirişler, köprüyü asıl taşıyan kirişlerdir. Bunlardan. köprünün arkasmda kalan 12,13 ve 14. kirişlerde bir yırtılma olduğunu gördük. Yırnlma, kirişlere asılı olan 'konturpua" ağıriığuıdan kaynaklanıyordu. Konturpua, köprü havaya kalktığı zaman dengede tutmak için köprü Da Vinci köprüyü istemişti Şairlerin, mimarların köprüsü tstanbul Haber Servisi - Galata Köprüsü tir tir titriyor Bunlar benı de asma köprü yaparlar diye Yüreğinin dubalannı geniş tut, ıhtiyar! Sen böyle nice dayılar gördün bugüne kadar Hepsi de yedeklerinde sürüye sürüye ayılannı Senin üstünden azamet-ı böbreki ve kalpak-ı pöstekıyle geçip Tarirf in hayvanat bahçesinı boyladılar. CanYücel'in. 'Dayüar DayüanıpYaylarYaylandıkça" ad- lı bu şiiri Galata Köprüsü uzerine yazılan tek şur değıl, Or- han Veli, Şükran KurdakuL Mehmet SavaşTümer. Necati Cu- malı, Sait Faik Abasıyanık ve daha ruce yazar-çizer, satırla- nnda, çizgilennde Galata Köprüsü'ne yer vermiş. Galata Köprüsü'ne gönlünü kaptıranlar, aslında tanhin ıçıne kadar uzanıyor. Rönesans'ın büvük ustası Leonardo da Vınci 3 Temmuz 15O3'te U. Beyazrt'a yazdığı mektupta. Galata'ya yapılacak köprünün miman olmak tstediğinı iletiyor. Köp- rü içın Osmanhyla görüşen bir başka ısim ıse Mkhelangek». Sahin'in istifası kitap oldu Bakan istifa ettiren köprütstanbul Haber Servisi-15 yıldır tamamlanamayan. iha- lelerinde pek çok yolsuzluk iddiasıyla sürekli gündemde kalan, kapaklan açılamadığı için donanmayı tersaneye hapseden, bakjmı sırasında tstanbul trafiğini arapsaçına çe- vıren Galata Köprüsü'nün bir başka ünü ise 'bakan istifa ettirmesi"nden kaynaklanıyor. Galata Köprüsü'nün neden hâlâ sorun olmaya devam ettiğinin de bir yanıtt olan dö- nemın CHP'H Bayındırlık ve tskân Bakanı Erman Şa- hin'in istifası kitap konusu bile oldu. Seçkin Doğaner'in yeni çıkan 'Soygunun Öteki Adı: Devlet İhalesi" kıtabında çarpıcı bir şekilde yer aldı. 31 mîfyon marklık eksik vartstanbul Haber Servisi - Galata Köprü- sü'nün alundakı dükkânlann 1992 yıhndan bu yana kiraya verilememesi nedeniyle Ha- zine yaklaşık 56 milyon mark (yaklaşık 11 trilyon lira) zarara uğradı. Köprü üzenne yapılması planlanan hafif raylı sistemin ya- şama geçirilememesi ise İstanbul'un üla- şim Master Planı'nı aksatıyor. Köprü sözleşmesi imzalanırken köprü- nün tüm dış fınansmanı dış kredi ile karşı- lanacak, bunun dıştnda kalan giderler ile proje ve kontrollük harcamalan ise İller Bankası'nca ödenecekti. Bu ödemeler ls- tanbul Belediyesi'nin İller Bankası'ndan sağlayacağı gelirlerden kesilecekti. Bitti- ğinde de işletme hakkı belediyeye, müfki- yeti ise Hazine'ye aıt olacaktı. Köprü, lUer Bankası'nın yatırım programında bulunu- yordu; inşaatmı Karayollan Genel Müdür- lügu yüTütecekti. Ancak köprünün uzerin- de 31 milyon marklık eksik bulunması, Bü- yükşehir Belediyesi'nin köprünün kullanma hakkını almaya yanasmamasına neden oldu. Söz konusu eksik işler tamamlanamadı|ı için köprü altındaki dükkânlar da kiralana- mıyor. Her yıl 8 milyon mark kâr getirmesi planlanan dükkânlardan salt bu nedenle Ha- zine 1992 yılından beri 56 milyon mark za- rar etti. Yetkililer, Galata Köprüsü'ndeki ek- siklerin istanbul'un Ulaştın Nfester Plaruna da zarar verdiğini belnterek, yaptlması plan- lanan hafif raylı sistemin hâlâ yaşama geçi- rilemediğıne dikkat çekti. Dolmabahçe, Ka- raköy ve Eminönü üzerinde devam edecek rayh sistemin salt köprü yüzünden yapılamadığı vurguiandı. Hafif raylı sis- temin yapılması için köprü yapımı sırasın- da Hazine'nin Alman bir kuruluştan aldığı yaklaşık 85 milyon marklık ek kredinin ise Mehnıet Keçeciler'in Bayındırlık bakanı ol- duğu dönemde Bursa'dakı tramvay yoluna kaydınldığı öne sürüldü. imparatorun köprüyü yaptırdığı yer hâlâ tartışmalı İlk sahibi 1. Justinyanus Batı"nın Alün Bmnuz olarak tanımladığı Haliç'te bir Galata Köprüsü yaptırmak sanatçılar kadar hükümdarlann da ilgisini çekmiş. Dönemin imparatorlan. hatta 12 Eylül yönetimi bile Haliç'e köprü yaptıımayı kendilerine şeref saymış. İstanbul'un en yakın iki yakasıtu birleştııme projesi ilk kez Bizans Imparatoru 1. Justinyanus döneminde gündeme geldi. tmparatorun yaptırdığı köprünün yen hâlâ tartışmalı. Haliç'te ikinci köprüyü, tstanbul'u aldığı yıl Fatih Sultan Mehmet yaptırdı. Bu köprünün de yeri tam olarak bilinemiyor. U. Mahmut döneminde Azapkapı- Unkapanı arasında yaptınlan köprünün adı. 11. Mahmut döneminde Azapkapı- Unkapanı arasında yaptınlan köprünün adı, geçişleri ücretsiz olması nedeniyle "Hayretiye" kaldı. yabancılann yapması gündeme geldi. Fransızlann Eminönü- Karaköy arasında inşa ettiği köprü önce kısa, sonra uzun geldi. Bittikten sonra da çökme tehlikesi atlattı Taht değis.ikliği sonucu Sultan Abdülhamid'e kalan bu köprü tam 105 altma mal oldu. Hükümdarlık kımin eline geçerse geçsın Haliç'e bir köprü yaptırma isteği değişmedi. 12 Eylül askeri darbesinden sonra ılk kez 1982 yılında yeni Galata Köprüsü için Karayollan Genel Müdürlüğü etüt çalışmalan yaptı. Bu çahşmalar sonucu yapılan köprü ise tstanbul için hâlâ bir sorun olmaya devam ediyor. lstanbullunun 'en sevdiği' Galata Köprüsü ise 1912 vıhnda bir Alman geçişleri ücretsiz olması nedeniyle "Hayretiye" kaldı. Abdülmecid'in annesi Bezmi Âlem Valide Sultan'ın isteğiyle inşa edilen ve 1845'te açılan Galata Köprüsü'ne de Valide Sultan Köprüsü adı verildi. ül. Napolyon'un da ziyaretini dikkate alan Abdülaziz ise tahta çıkar çıkmaz 1863 yılında aynı yerde bir köprü yaptırdı. 1870 yılına gelındiğinde köprüyü artık firmasına 350 bin liraya yaptınldı. Savaş yıllannın ardından keyfıni Cumhuriyet'in çıkardığı Galata Köprüsü, Erzurum Çayevi, L'mmügülsüm Rehberi, Bahkçdar Çayoi, Davutyan Osayan gibi pek çok kültürü tek 'köprü alü'ndâ buluşturdu. Ta ki 1993'te çıkan o 'uğursuz'' yangına kadar. Köprü şimdi Defterdar-Halıcıoğlu arasında görevini sürdürüyor. tstanbullunun 'en sevdiği' Galata Köprüsü ise 1912 yılında bir Alman firmasına yaptınldı. arkasına konulan betondan bir ağırlıktır. İşte yırtümalar konturpuanın asılı olduğu bu kirişlerde meydana gekuV Çelik köprüdeki bu yırtılmanın asıl nedeninin projeden kaynaklandığı belirtildi. Yetkililenn verdiği bilgiye göre, köprünün projesi 900 ton hesaplanarak yapılmış. Oysaki köprü 1200-1500 tona göre inşa edilmiş. Yani kirişlerin taşıma gücü 900 tona göre, konturpua ağırlığı ise 1200 tonluk yapılmış. Bu durumun tamamen "bir proje ve müteahhit hatası" olduğunu vurgulayan yetkililer, "Bu durumda güçlü bir devietin müteahhit fırmaya 'Arkadaş gel, bu senin hatandır, tamir et' demesi lazun" dediler. Köprünün yapımmı üstlenen konsorsiyumun ortaklanndan STFA ise konuyla ilgili sorulanmızı yanıtlamadı. STFA'dan görüştüğümüz bir yetkili, Karayollan 17. Bölge Müdürlügü'nden kendilerine yapılan yazılı talimat doğrultusunda bu konuyla ilgili hiçbir özel açıklama yapamayacaklannı söyledi. Tehlike önlendi Yırtılma karşısında köprüye acil olarak destek yapıldığını anlatan yetkililer, orta kısımda. köprü altında, denize giren beton kütlenin içine iskele konduğunu belirttiler. Yetkililer, şu anda köprünün bu iskeleler üzerinde durdugunu anlatarak sözlerini şöyle sürdürdüler: "Bu ^lem, İstanbulluyu. köprüyü açüğınıız için kızdırdığınuz 10 günlük süre içinde yapıldı. Yapmasaydık köprü çökerdi. Üstelik bu cins köprülerde u\an da yoktur. Çelik birden akıp gider. Alınan tedbir de geçici bir tedbirdir. Ana tamire bir an önce başlanması gerekiyor. Tamirat yaklaşık 10 mityon mark tutar ve 8 ayda bitirüir. Bu sırada kara trafiği geliş-gidiş yönünde ikişer serit halinde devam eder." Haliç kilitlcndi Galata Köprüsü çökmekten kurrulsa da ortaya konan iskele, köprüyü sabitledi. Bu sabitleme yüzünden köprü 4 aydır açılamıyor ve ana tamirat yapılana dek de açılamayacak. tç ve dış finansmanı odenmediği için bakımı yaklaşık 8 aydır yapılamayan köprü zaten uzun bir süredir çürümeye bırakılmıştı. Alt ve üst bolümündeki yaya korkuluklan tamamen çürüyen köprünün deprem takozlan ve mesnetlerinin de (köprünün ayağa oturduğu yer) devre dışı kalmak üzere olduğu belirtiliyor. Bu durum. Galata Köprüsü üzerine yapılan tartışmalara bir yenisini daha ekledi. Şu anda Haliç'e ne gemi girebiliyor ne de çıkabiliyor. Camialtı, Taşkızak tersanelerinde yapılan 2 adet 18 bin tonluk gemi, sipariş tarihi geçmesine karşın çıkanlamadığı için teslim edilemiyor. Türkiye Gemi Sanayii Genel Müdür Yardımcısı Neptün Algan, denize indirilemeyen bir geminin tersaneye her gün 3 bin dolara mal olduğunu söyledi. Yeni sipanşlerin de alınamadığını anlatan Algan, Karayollan Genel Müdürlüğü'ne dava açma hazırlığında olduklannı kaydetti. Köprünün açılamaması nedeniyle Haliç'te hapis kalanlar arasında bir askeri okul gemisinin de olduğu bildirildi. Yabancı öğrencilerle birlikte tatbikata hazırlanan gemi dışan çıkanlamadığı için Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nm yeni bir gemi kiralamak zorunda kalabileceği öne sürüldü. Donanmaya ait savaş gemilerinin periyodik bakımlannın Haliç'te yapılması nedeniyle Deniz Kuvvetleri Komutanlığı da Galata Köprüsü'nden şikâyetçi konumunda. SIFIR NOKTASII ORAL ÇALIŞLAR Gazeteler, günlerdır bilgisayar oyunla- nyla Bülent Ecevit'le Devlet Bahçeli'nin fotoğraflarını yanyana getırıyor. Ikisinin bir araya gelmesıyle istikrann sağlanacağı fik- ri yayılmaya çalışılıyor. Bahçeli'nin babası- nın eski bir CHP'li olması gazete manşet- lerine çıkanlıyor. 23 Nısan törenleriyle sonunda basın mu- radına erdi, Ecevit'le Bahçeli'nin yan yana çekilmiş fotoğraf karelerini büyük bir keyif- le birinci sayfalannayerleştirdiler. Basında sanki bir bayram havası var. Baş düşman Çiller kaybetti, ardından, "dürüst, uzlaş- macı" Bahçelı, siyaset sahnesinin önpla- nına çıktı. Bir mutluluk kı değme gitsin. Borsa da, basından aldığı bu mutluluk ha- pıyla yükselişe geçti. Ecevit'i düşünüyorum. Genel başkanı olduğu dönemde kaç CHP il başkanı öl- dürülmüştü. 1970'lerin sonundaydı. Nev- Bahçeli-Ecevit Fotoğrafı şehir'de CHP ll Başkanı Zeki Tekiner'in cenazesine Ecevit ve CHP yöneticileri ka- tılmıştı. CHP'liler cenazeyi kaldırmakta güçlük çektiler. Yeniden ateş altında kaldı- lar, canlannı zor kurtardılar. Bütün bu olay- lardaki katiller ve militanlar şimdi nerede- ler acaba. örneğin Nevşehir olaylan sıra- sında Devlet Bahçeli veya şu anda millet- vekili seçilen arkadaşlan ne yapıyoriardı? Intikam duygusu ilkel birduygu. Geçmi- şetakılıp kalmamak gerekiyor. Uzatılan ba- nş elini çeviımek, günümüz Türkiyesi'nde iç gerilimi arttırır. Bütün bunlan, MHP ger- çeğini 35 yıldır bilen bizler anlamaya çalı- şıyoruz. MHP gerçekten yumuşuyor mu? Kırcı, Çatlı yumuşamışlar mıydı. Kemal Türkler'in katili, Doğan Öz'ün katili, Ab- di Ipekçi'nın katili yumuşadı mı? Yoksa bizler mi değişiyoruz? Ecevit- Bahçeli fotoğrafını büyütüp büyütüp ya- yımlayan meslektaşlarım, nasıl bir duygu içinde yaşıyoriar. Kendilerini daha güven- de hissetmek için mi böyle davranıyortar? Ecevıt-Bahçeli el sıkışırsa, Kürt sorunu- nun daha kolay çözüleceğinı mi bekliyor- lar? Yoksa bu biriiktelik, Türkiye'nin de- mokrasi beklentilerini mi karşılayacak. Emekli Orgeneral Kemal Yavuz, "MHP şeriattan elini çeksın, sorun kalmaz" diyor. Türkiye'nin MHP ile sorunu, şeriatla olan flörtü müydü, yoksa her cinayetin, her sal- dınnın altından bir militanın çıkması mıydı? MHP'liler, futbol maçlannda yeşil bayrak mı çekiyortardı. MHP'liler Göktepe cina- yeti sanığı polisleri, dinci olduğu için mi davul zurnayla karşılıyordu? MHP'liler, uyuşturucu kaçakçılıgından yargılanan Ya- şar Öz'lerin duruşmalarında kurt işaretle- ri yaparken, şeriata mı selam gönderiyor- lardı? MHP, bir ideolojinin ve militanlığın parti- si. Bu militanlığın arkasmda ise aşırı ve ka- ba bir millıyetçilik yatıyor. Islamiyet bazen bir cila olarak kullanıhyor. Sorun bu cilada mı, yoksa temelde yatan ideolojide mi? Kemal Yavuz'un bu ideoloji ile bir sorunu yok mu? Ecevit'i düşünüyorum. Arkasından itile- rek MHP ile ışbırliğı yapmaya zorlanıyor. Bahçeli, "Biz 33 yıldır aynı çizgideyiz" di- yor. Başkalan onun değiştiğinden dem vu- ruyor. Bahçeli'yi dinlerken, Türkeş'i anım- sadım. Her önemli suikasttan sonra ilk üzüntü ve başsağlığı telgraftnı Türkeş yol- lardı. Bizler de kahrolurduk. Türkiye'nin bir uzlaşmaya ihtiyacı olduğu çok açık. Ancak bu uzlaşma aşın-kabaTürk milliyetçiliğine teslimiyet temelinde olabilir mi? Bu ülke, seçimlerde de görüldüğü gibi, farklı sos- yal topluluklann kendini ifade etmeye ça- lıştığı bir görüntü çiziyor. Türkçüsü, Kürt'ü, Islamcısı, Atatürkçüsü, sosyal demokratı kendi kimliğiyle bir arada yaşamak istiyor. Bu uztaşmanın adresi Ecevit-Bahçeli fo- toğrafının karesine sığar mı? Demokrasi, çokseslilik, farklılıklann zenginliği, MHP'nin Türk milliyetçiliği potasında errtilebilir mi? Ecevit'in işi zor. Türkiye'nin işi zor. oralcalislerfa turk.net