Katalog

20 MİSAN 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA mmm SEÇIMQ9 mmm MHP öncelikli olarak DSP, ANAP ve DYP ile koalisyon kurma yolunu deneyecek 'Fazilet istirahat etsiıı'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Genel seçimden ikinci sırada çıkan MHP. öncelikli koalisyon seçeneklerinı açıkladı. MHP Genel Sekreten Koray Ayduı. FP'iin "bir süre dinlenmesi gerektiğini" belirterek "DSP-VIHP, MHP-DSP-ANAP veya MHP-DSP- DYP hükümetteri olabilir" dedi. Genel Başkan Devlet Bahçeli de dün düzenledigi basm toplantısında. hûkümet formülleri ile ılgili net yanıt vermedi. MHP Genel Sekreteri Koray Aydın. koalisyon tercihleriyle ilgili bilg! verirken FP'nin bir durum değerlendirmesi yapması gerektiğini • Genel seçimlerden ikinci parti olarak çıkan MHP, FP ile koalisyona sıcak bakmadığı mesajını verdi. MHP Genel Sekreteri Koray Aydın, "Fazilet biraz istirahat etsin" derken Genel Başkan Bahçeli, Meclis'in güçlü bir koalisyon oluşturmaya imkân verecek yapıda bulunduğunu söyledi. Milletvekili seçilen Şevkat Çetin de FP'nin cumhuriyetle banşık bir parti olduğunu açıklaması durumunda bu partiyle koalisyon yapılabileceğini söyledi. söyledi. "Fazilet istirahat etsin" diyen Aydın, MHP'nin oy oranındaki artışta ilk kez oy kullanan seçmenlerin büyük rol oynadığını kaydederek "İzmir'i tstanbul'u çıkann, diğer bölgeterde birinci partiyiz" diye konuştu. Ankara ikinci bölgeden milletvekili seçilen Şevkat Çetin de FP'nin cumhuriyetle banşık bir parti olduğunu kamuoyuna açıklaması ve bunda samimi olması durumunda bu partiyle bir hükümetin olanaklı olabileceğini dile getirdi. Çetin, "Ancak İslami değerteri siyasi malzeme olarak kullamlması ataşkanhğından kolay kolay vazgeçeceklerini sannuyorum. Fazilet muhasebe yapacak" diye konuştu. MHP'nin beklenmeyen başansı, partililerin sokaklara dökülmesine neden oldu. Davul-zurnalı arabalar sokaklarda sabaha kadar dolaşırken dün akşam da ellerinde parti bayraklan bulunan ülkücüler, Atatürk Bulvan'nda "Çatiı'lar ölmez, vatan bölünmez", "Ulkücü hareket engellenemez" sloganlan atarak YEREL SECİM SONUCLARI İller Adana Adıyaman Afyorv Ağn Amasya Ankara Antatya Artvın Aydın Balıkesir Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Edırne Elazığ Erzincan Erzurum ^skişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkâri Hatay Isparta içel Istanbul izmir Kars Kastamonu Kayseri Kırklareli Kırşehir Kocaelı Konya Kütahya Malatya Manisa K. Maraş Mardin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sıvas Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Ş. Urfa Uşak Van Yozgat Zonguldak Aksaray Bayburt Karaman Kınkkale Batman Şırnak Bartın Ardahan Iğdır Yalova Karabük Kilis Osmaniye Belediye baskanı Aytaç Durak (ANAP) Abdülkadir Kırmızı (FP) Hayrettin Barut (MHP) MHP-HADEP çekişiyor. Hüseyin Baş (MHP) MelihGökçek(FP) Bekir Kumbul (CHP) Emin özgün (CHP) Hüseyin Aksu (ANAP) Ziyaettin Tan (ANAP) YaşarTüzün(CHP) F. Karaaslan (HADEP) Yaşar Bunnu (FP) Yüksel Ceylan (DSP) Necdet llgün (CHP) Erdoğan Bilenser (DSP) Ismail Özay (CHP) Ahmet Durcan (MHP) Arif Ersoy (FP) Ali Algören (DYP) Feridun Çelik (HADEP) C. Varnatopu (ANAP) Hamza Yanılmaz (FP) Ercan Karaman (MHP) Mahmut Uykusuz (MHP) Y. Büyükerşen (DSP) Ceial Doğan (CHP) Mehmetlşık(CHP) Mustafa Canlı (MHP) Hüseyin Ümit (HADEP) Filiz Şentürk (CHP) Y. Ziya Güralp (MHP) Macit Özcan (DSP) A. Müfit Gürtuna (FP) Ahmet Piriştina (DSP) NaifAlibeyoğlu(ANAP) Turan Topçuoğiu (MHP) Mehmet Özhaseki (FP) SamiÇakıriar(MHP) Metin Çobanoğlu (MHP) Sefa Sirmen (CHP) Mustafa Özkafa (FP) Süleyman Canan (FP) Yaşar Çerçi (MHP) Adil Algül (ANAP) Hanifi Mahçiçek (FP) Abdülkadir Tutası (DYP) Osman Gürün (CHP) ŞerefYapıcı(MHP) Yalçın Demir f P) Mümin Inan (MHP) Fikret Türkyılmaz (ANAP) Hızır Hop (ANAP) Aziz Duran (FP) Y. Ziya Yılmaz (ANAP) M. Selim Özalp (HADEP) Hamza İnce (FP) Osman Seçilmiş (FP) Osman Tabak (ANAP) Nizamettin Aydın (FP) Astm Aykan (FP) Hasan Korkrnaz (CHP) Ahmet Bahçıvan (FP) Ali Erdoğan (MHP) HADEP-FP çekişiyor. Mehmet Erdemir (MHP) İsmail Eşref (DSP) Osman Ertuğrul (MHP) Hükmü Pekmezci (MHP) H. ibrahim Gülcan (MHP) Mustafa Pekdoğan (MHP) Abdultah Akın (HADEP) Sait Yıldınm (ANAP) Rıza Yalçınkaya (DSP) Teoman Güngör (DSP) Nurettin Aras (MHP) Yakup Koçal (ANAP) Enver Tümen (DYP) Ekrem Çetin (DSP) MemiliKınkkanat(MHP) 1994 ANAP RP ANAP RP MHP RP DYP DYP ANAP DYP DYP RP RP SHP SHP ANAP CHP MHP RP CHP RP CHP RP MHP RP DYP SHP ANAP DYP SHP ANAP DYP ANAP RP DYP MHP MHP RP SHP MHP SHP RP RP RP ANAP RP DYP SHP RP RP SHP ANAP RP RP CHP RP SHP RP ANAP RP RP SHP RP DYP RP MHP ANAP RP RP CHP ANAP RP ANAP ANAP DYP DYP DYP RP DYP MHP ÇİZMEDEN YUKARI MUSA KART gösteri yaptılar. MHP Genel Başkan Yardımcısı Ömer Ezgi, ANAP ve DYP'nin aldıklan bu oy oranı ile varlıklannı sürdûrmelerinin mümkün olmadığını belirterek "Her ild partide de bir süre sonra çözülmeler başlar. ANAP tabanı DSP'ye, DYP tebaıu da MHP'ye kayar" dedi. Ezgi, bu kadar yüksek oy almayı kendilerinin de beklemedigini söyledi. 'Mecüs açüsın' MHP Genel Başkanı Bahçeli de dün duzenledığı basın toplantısında, sonuçlann, hiçbir partinin tek başına iktidar olamayacağını ortaya koyduğunu vurguladı. Devlet Bahçeli, koalisyon formülleri konusundaki düşüncelerinin sorulması üzerine şu görüşleri dile getirdi: "Böyfe bir sonuç, koalisyonlarla ülkeyi yönetmeyi zomnlu kılmaktadır. Meclis'i oluşturacak bu aritmetik içerisinde değişik koalisyon tüıieri çıkabilir. MHP olarak istikrar için u\ umlu. güçlü bir iktidar yapısırun oluşmasını arzulamaktayız. Meclisimizin de böyle bir koalisyon oluşumuna imkân vereceğine inanmaktayız." Bahçeli, "ANAP ve DSP ile koalisyon düşünür müsünüz" sorusuna da "Bunlar için henüz erken. Meclis açılsın, tablo ortaya çıksın; ondan sonra siyasi partiler arasmdaki diyalog bu tür konulara cevap bulur" yanıtını verdi. Başörtfisü sorunu Bir gazetecinin MHP seçim bildirgesinde "başörtüsü sorununun Meclis'te çözülmesi gerektiği'' görüşünün yer aldığını anımsatarak bu konuyu parlamentoda çözüp çözmeyeceklerini sorması üzerine Bahçeli, "Cevabı kendiniz bulmuşsunuz. Seçim bildirgesinde de var" dedi. Bahçeli, MHP'nin türbanh milletvekillerinin Meclis'e girmeleriyle ilgili bir soruya " K r Meclis açılsın bakahm. Çok erken sorular soruyorsunuz. Ortada daha henüz bir şey yok" karşıhğını verdi. DSP lideri, yeni koalisyonun kurulması için istifasını Cumhurbaşkanı'na sundu Sıığ,Ece\it'sizdeİHİkihnetkwxıbilir TÜREYKÖSE ANKARA - Seçim sonuçlan DSP ile MHP'nin, bağımsızlann desteği ve merkez sağdan transferlerle 2'li koalisyon kurabileceklerini ortaya koyarken "MHP'az" formüller için DSP'nin DYP ve ANAP'la uzlaşması gerektiğine dıkkat çekildi. Parlamentodan "DSP'sz 1 " merkez sağ hükümet seçeneklen de çıkabileceği belirtildi. Başbakan Bülent Ecevit dün akşam Köşk'e çıkarak Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e istifasını sundu. Ecevıt'in birinci parti lıden olarak yeniden hükümeti kurmakla göre\ lendirilmesi beklemrken başkentte çeşıtli koalisyon seçenekleri tartışılma\a başlandı. Ecevit'ın "Kutuplaşma dönemi bıttT sözleri, MHP'li koalisyon formüllerine "mesafeli" olmadığını ortaya koydu. MHP yöneticileri de, "DSP ile 2'ü hükümet kurmaya sa>ılannın yeteceğj. gereldrse transferlere girişebikcekleri'' mesajlan verdi. Ecevit. seçim sonuçlan netleşirken yaptığı ilk değerlendirmede "Knafisyon matematik açıdan kolaylaşö. Siyasal açıdan büemiyorunT sözlenyle işinin güçlüğünü ortaya koydu. Başkent kulislerinde dün dile getirilen olası bazı hükümet senaryolan şöyleydi: DSP-MHP DSP ile MHP'nin sandalye sayılannın yüksek olması bu seçeneği öne çıkardı. Ancak "gönlü" ANAP ile koalisyonda olan Ecevit'in MHP ile 2"li ortaklık kurma karan vermesinin kolay olmayacağına dikkat çekildi. Ecevit, MHP'nin oy oranlanndaki artışın yeni bir sağ-sol kutuplaşmasına yol açabileceği kaygılannın anımsatılması üzerine, "Dünya ideolojik kutuplaşmalar dönemini aşmıştır. Türkiye de aşmışbr. Böyle bir tehtike görmüyorum" yanıtını verdi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeti de. DSP ile ortaklık konusunda sıcak mesajlar verdi. MHP kurmaylan. DSP ile hükümet kurmaya sayılannın yettiğini, üç-beş kişilik eksiğin de bagımsızlar ve ANAP-DYP'den transferlerle giderilebileceğini söylediler. DSP-MHP-ANAP Başbakan Bülent Ecevit ve ANAP lideri Mesut Yılmaz, seçimler öncesınde "ortaklıklannı" ilan ederken alanlarda birbırleri için de oy istediler. Ancak MHP'nin, beklenenin tersine "köçük ortakhğa değil, ikincilige oynaması" ANAP'ın "küçükortak" olacağı 3'lü koalisyon modelini gündeme getirdi. ANAP'ın "neolursaotsun iktidarda obnayT ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde etkin olabilmeyi amaçladığı kaydedildi. Ancak DSP ile MHP'nin sandalye sayısının çok yüksek olması. ANAP'ın çok sayıda bakanhk alıp etkin olabileceği bir hükümet modelini güçleştıriyor. Ecevit'in ilk aşamada bu modeli yaşama geçirmeye çalışması bekJeniyor. ANAP destekü DSP-MHP ~ DSP ile MHP'nin sandalye sayılannın 276'ya çok yaklaşması, FP'li kadm milletvekili Akgönenç'e göre, sorun çözülecek TBMM türban hımalıımyla açılaeak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TBMM'nin 21. donem çalışmalan türban bunalımıyla başlayacak. FP'nin türbanh kaduı adaylanndan MerveKarokçı'îun Istanburdan milletvekili seçilmesi, daha önce üniver- sitelerde yaşanan türban tartışmasının TBMM'ye ta- şınmasma yol açacak. Kavakçı ve FP'liler, Meclis îç- tüzûğü'nde türbanla ilgili bir düzenleme bulunmadı- ğı savunusunu yaparken hukukçulara göre. türbanla TBMM Getıel Ktrrulu'na girilmesi olanaklı değil. Milletvekili Hstelerinin hazırlanmasuıdan. önce tür- banh adaylara listelerin seçilme olanağı bulunmayan sıralannda yer verme karan alan FP yönetimi, daha sonra "krizpoBtfkası'' izleyen, kapatılan RP'nin lide- ri Necmettin Erbakan'ın isteği dogrultusunda tûrban- lı Merve Kavakçı'yı Istanbul, AyşenurTekdaTı da An- kara'da ilk sıralara yerleştirmişti. Dîğer türbanlı aday- lara ise listelerin alt sıralannda yer verildi. Önceki gün yapdan seçimlerde Merve Kavakçı'nın miUetvekili se- çihnesi kesinleşince Meclis'in açılmasıyla yeni bir tür- ban bunahmının yaşanması da kaçınılmaz hale geldi. Seçim öncesi yaptığı açıkiamalarda "TBMMİçtû- züğü'nün türban konusunda bir engel getirmcdiğini*' öne süren Merve Kavakçı, bu nedeıüe başmı açma- makta kararh olduğunu vurguladı. Kavakçı ve FP'H- lerin içtüzükte türbana engel birhükümbulunmadığı- na ilişkin savunulannın tersine, hukukçular türbanla Meclis çalışmalanna kaühnamn olanaklı olmadığı gö- rüşünde. Geçen donem TBMM Başkanvekilliği yapan DSP'li Ulırç Gürkan da TBMM'nin kamu görevi yapılan bir kurum olduğunu \airgulayarak içtüzükte türbanla ilgi- li açık biryasak bulunmamasının serbesti anlamına ge- lemeyeceğini savundu. Gürkan, kamu görevlilerinin kıyafetieriyle ilgili sımrlamalann yanı soa .yürüriük- teki devrim yasalannın da Meclis'te türbanla görev yapılmasına engel oluşturduğunu kaydetti. FP'nin "i- maj yenifcme"1 çabasıyla başı açık olduğu için liste başı yaptığı Ankara milletvekili OyaAkgönenç ise tür- ban konusunun bir bunalıma dönüşmeden çözüm- leneceğini savundu. ANAP'ın dışandan destek sağlayabileceği formülleri de gündeme getirdi. MHP-DYP-ANAP MHP'nin 2. parti olması. DSP dışlanarak merkez sağ hükümet formüllerinin de yaşama geçirebileceğini ortaya koydu. MHP lideri Devlet Bahçeli başbakanhğında merkez sağ partilerin hükümeti matematiksel olarak olası, ancak gerek DYP ile ANAP'ın kavgalan, gerekse seçimler öncesinde tırmanan MHP-DYP kavgası bu formülün yaşama geçirilmesini güçleştiriyor. FP'li sağ koaüsyonlar FP ile DYP'nin 276'yı bulması olanaklı değil. Bu iki partinin MHP önderlığinde ya da ANAP'la hükümet kurmalan matematiksel olarak olanaklı görünüyor. Ancak, DYP ile ANAP'ın aynı hükümet içinde yer alması kolay yaşama geçirilecek bir seçenek olmadıgı gibi, Yılmaz'ın FP'li modellere yanaşması da kolay görünmüyor. DSP-ANAP-DYP Bu formülün yaşama geçmesi de matematiksel okrak olanaklı, ancak merkez sağın "kavgah'' iki partisinin aynı hükümet içinde yer alması kolay görünmüyor. Ecevit'in MHP'yi dışlayarak hükümet kurabilmesi için bu iki partiyi uzlastırması zorunlu görünüyor. DSP-MHP-DYP Bu formül de matematiksel olarak olanaklı görünüyor. Ancak Başbakan Ecevit'in seçim meydanlaruıda en çok yüklendiği lider olan DYP lideri Tansu Çfller ve MHP ile bir hükümet kurmasının kolay olmayacağına dikkat çekiliyor. POLİTİKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA DSP'den MHP'ye... Sonuçlar üç aşağı beş yukan belli oldu... Seçimin galibi oy oranıyla DSP, milletvekili sayı- sıyla MHP ve Fazilet. Ikisinin toplam milletvekili sa- yısı 235-240 arasında değişebilir; DSP 132'de ka- labilir... DYP ve ANAP 180 milletvekilini bölüşecek... CHP barajın altında kaldı. İstanbul, Ankara, İz- mir gibi büyük kentler de DSP'ye kayınca CHP Meclis'e giremedi... MHP'nin durumu ve konumu: Devlet Bahçeli'nin kişiliği etbette MHP'nin yüz- de 18'lere çıkmasinda büyük etkendi; FP, ANAP ve DYP oylarının bir bölümünün (yüzde 8) Alparslan Türkeş'ten miras 'bozkurtlara' gitmesi de başan- nın bir göstergesiydi... MHP'nin oy patlaması yaptığı illere baktığımda il- ginç bir görüntü ortaya çıkıyor... MHP Yozgat, Sıvas, Erzurum, Kayseri, Botu, Bi- lecik, Karaman, Adana, İçel, Hatay gibi illerde bi- rinci parti oluyor; Antalya, Aydın, Manisa'dan mik letvekili çıkanyor... Burada da ilginç bir nokta var... Şimdi soralım: "Ama neden?" Yanrtlannı verrneye çalışalım: Kürt milliyetçiliğinin ivme kazanması Türk mil- liyetçiliği'ni harekete geçirmiş, özellikle 'milliyetçi sol' ve 'milliyetçi sağ' kavramı, Bülent Ecevit ve Devlet Bahçeli'nin kimliklerinde buluşmuştur... MHP, ANAP, FP ve DYP'yi geriye çekerken DSP, CHP'yi Meclis'e sokmamıştır... Dikkat editmesi gereken bir başka konu; MHP'nin oy aldığı yörelerin özelliğidir. Bu yörelerde her gün 'şehit cenazeleh' kalkmakta; İçel, Adana, Bolu, Antalya, Konya, Manisa ve Karabük vb. iller- de Kürt nufusun yogun olduğu dikkat çekmekte- dir. Bu yüzden hem DSP hem de MHP tanma daya- lı kentlerde oylarını arttırmıştır. DSP Karadeniz, Trakya, Marmara. Akdeniz de kırsal alanda, Is- tanbul, Ankara ve Izmir'de kentlerdeki 'CHP oyla- n'nı almıştır. MHP de Iç Anadolu, Doğu Anado- lu'nun bir bölümüyle DSP'nin oy arttırdığı bölgeler- de oy patlaması yapmış; Istanbul, Ankara ve Iz- mir'de hem CHP'yi hem de DYP'yi geçmiştir. • • • Sermaye - emek çatışmasını göz ardı ederek 'sol- culuk' yapanlan özellikle 1990'îarda başlayan 'in- san haklan' kavramına dayalı 'Kürt millryetçiliği'ni solculuk sanan Türk ve Kürt aydınlannın şimdi otu- rup düşünmeleri gerekiyor... 1995 seçimlerinde HADEP'i sol parti olarak ta- nımlayıp "Oyum HADEP'e" diyenlerin bir hafta ön- ce "Oyum ÖDP'ye" dediklerini anımsayıp "CHP barajı gecemez" diye histeri çığlıklan attığını unut- mayın!.. Yine, kimi DSP'li dostlanmızın sözlerini bir ke- nara yazın!.. Ne diyorlardı: "DSP yüzde otuz oyla geliyor!" Bülent Ecevit, CHP'yi barajın attına iterek Deniz Baykal ve arkadaşlanndan 25 yıl sonra acısmı çı- kardı... . ,;.;,. c: DSP'nin oyu ne kadar? - l ". tw,>l Yüzde 21-22... , O . R 6 ' CHP'nin ise yüzde 8.5... Toplam 'sol' oy, yüzde 30 ediyor; bu da Necdet Calp'in 1983 seçimlerinde aldığı HP oyudur... Bülent Ecevit FP, ANAP, DYP'den oy almıştır; sa- nınm yeni seçmen oylannın da biraz etkisi olmuş- tur... Şimdi hem MHP'ye hem de FP'ye bakalım: İki partinin toplam oyu yüzde 32'dir; şeriatçı-ırk- çı kuşatmanın tipik bir fotoğrafıdır. Bu fotoğrafa ANAP ve DYP'yi de katarsak, biliyorum içimiz ka- raracaktır. Ne yazık ki gerçek olan budur. MHP, tutucu kentler dışında 'sanayinin yoğun ol- duğu yerteşim birimlerinde' ivme kazanırken Kürt milliyetçilerinin temsitcisi HADEP'in Diyarbakır, Bingöl, Batman, Hakkâri ve Siirt'te, ilçe ve beledi- yelerde yerel yönetimleri ele geçirmesi, sizce üze- rinde durulması gereken önemli bir konu değil mi? • • • FP'nin kaybı nereden kaynaklanıyor? 1995 seçimlerinde Refah Partisi 'adil düzen' slo- ganıyla yola çıktı ama iş sonunda türban'a yönel- di; umut bağlayan kitleler düş kınklığına uğradı... 28 Şubat süreciyle birlikte ise sermaye ve tarikat- lar kendi çıkarlannı koruyup kollamak için FP'den koptu, desteğini çekti... Gelelim ANAP ve DYP'ye... Mesut Yılmaz, Mahsun Kırmızıgül'le meydan- lan dolduımak isterken Tansu Çilter 'hırçın' bir gö- rüntü çizdi; kendi tabanına bile ters düştü... Deniz Baykal için ne söyleyebiliriz? Baykal istifa edebilir. Bu yetmez. Genel başkan yardımcılannın, genel sekreter ve yardımcılannın da istifa etmesi gerekir. CHP'nin bir ideolojisi kalmamıştı; sermayenin temsilcisi gibiydi... Dün sabah eski CHP Genel Sekreter Yardım- cısı Ertuğrul Günay'la konuştum. Şöyle diyordu: < "CHP ciddi bir politik irdeleme kurultayı yapma- lıdır..." Doğru söylüyordu!.. hikmet.cetinkaya(« cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 C A G D A S Y A Y I N L A R I ÇA&ININ TAMIĞI ÜÇ YAZAR 2 BASI 600 000 71. KUtİUY OLAYI VE TARIKAT 900 00011. SANCILI YILLAR KU$ATILMI$ SOKAKLAR 4. BASI 60O0O0T1. IZyPOSTUNDAKURT 1 I00 0OOTL ZAMBAK SANA DA BUUJT1 KAN 2 BASI 1 100 000 TlDİN BARONUNUN KAZLARI 2. BASI 1200 000 Tl A$IK KADINUR SOKAĞI 2. BASI 1 100 000 Tl ŞERİAT PAZARI 1 ioooooTir SEVDAMIK ADRESİ BELLİ DEĞİL • 500 000 1 TÜRKİYE'NİN ŞEHAN ÜÇ6ENİ2 000 000 TL Cumhunyet Kıtap Kulubıi Çağ Pazartama A.Ş Türkocağı Cad No:39/41(34334)Cağaloğlu-lstanbul Tel 514 01 96