Katalog

Cumhuriyet INTERNET'TE www.cumhuriyet.com.tr www.cumhuriyet.com Cumhuriye Cumhuriyet ÇEVREStNDEYAYINDAYIZ 75. YIL SAYI: 26858 / 200.000 TL (KDV,ç,nde, KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 20NİSAN1999SALI H E R H HENRY DAVID THOREAU HAKSIZ YONETIME KARŞI PAUL LAFARGUE TEMBELLİK HAKKl Çeviren: Vedat Günyol Bugün Cumhuriyet 'le birlikte. i K î T A P VELİDEDEOĞLU THOÜtAt lAMHGLt HAKSIZ VÖNETİME KARSI • TEMBEL LİK HAKK.I ILK"MECLIS 1929 yılına kadar Meclis'te çeşitli görevlerde çalışan Velidedeoğlu'nun bu önemli tarihsel anı kitabını okurlarımızın ilgiyle karşılayacaklarını umarız. Cuma günü Cumhuriyet'le birlikte... Cumhuriyet tarihinde ilk kez barajı aşamayan CHP lideri bugün açıklama yapacak Bayknl istifava lıazıı* Sandıktan Çıkan?.. Seçimdemokrasinin 'ol- mazsa olmaz"' koşullann- dan biridir.Ancak her seçi- min toplumu demokrasiye taşıdığı da söylenetnez. Ge- liştniş toplumlarda. seçim- k iktidara gelenlerin faşiz- me v öneldikleri görülmüş- tür; gelişmemiş toplumlar- da şeriatçılığın sandıktan çıkması, demokrasiye yö- nelikumutlan söndürmüş- tür; her ikisinin de geçmiş- te örnekleri vardır. Demokrasi, ancakbu ya- şambiçünini özümseyebile- cek koşullara sahiptoplum- larda yaşatilabiliyor. • 18 Nisan'da yapılan se- çimler, bu bakımdan olum- lu göstergeler sergiliyor. Once şunu söyleyelim ki 27 Majıs devriminin sağ- ladığı bir anayasal kaza- nım var: Türkiye'de seçim- ler yarguun denetim ve gö- zetiminde yapüır. Bu ba- kundan 18 Nisan'daki ge- nel veyerel seçimlerin üstü- ne gölge düştüğünü kimse söyleyemez; dünya kamu- oyunun bu alanda olumsuz bir lafi bulunamaz. Aynca bu seçimlere din- ci sayüan ya da etnik rengi ağır basan partiler de kaûl- mışlardır. Sonuç nedir?- • Türkiye'de halkın geliş- mişlik düzeyi, dinciliği se- çim sandığında denetime alabilecek noktaya eriştiği- mizi vurguluyor. Geçen seçimlerde yüzde 20'nin üstüne çıkan Refah Partisi yerine kurulan Fa- zilet Partisi'nin oy oraru yüzde 15'e düşmüştür. Bu sonuç, çokpartüirejim dü- zeninde irtica tehlikesinin tehditolmaktan çıkanlabi- leceği yolunda olumlu bir göstergedir. 18 Nisan seçimlerinin öteki sonuçlan üzerinde her çeşit \ orum \ apılabilir. tarüşmalar açılabilir: ama bizce Türkiye'nin bir tran ya da Cezayir olmadığını vurgulayan bu sonucun al- 0 önemle çizilmelidir. Çünkü demokrasinin '"olmazsa olmaz" koşulu yalmz seçim değildir: laik- likde bu içeriğj taşır; ancak laikliği seçim sandığında savunabilen bir toplumda demokrasi boy atabilir. • 18 Nisan seçimlerinin olumsuz yanlan da vardır. Sosyal demokratCHP'nin seçimbarajmı aşamayarak Meclis dışında kalması. parlamentoda sağa ağırlık veren bir dengesizlik yara- tacaktır; merkez sağm çö- küşü ve milliyetçi sağın yükselişi kimi çevrelerde kaygı yaratmışnr. Buna karşın toplumun ortak bilinci, laiklik Ukesi- ni benimsediğini ve bölü- cülüğe karşı olduğunusan- dıkta kanıtladı. Yalmz içeriye dönük de- ğil, dış dünyaya yöneUk bir mesajdır bu sonuç... Cumhuriyet • 3.5 yıldır muhalefette olmasma karşın sürekli eriyen CHP'de yeniden kurultaylar döneminin başlaması bekleniyor. Parti içinde istifası istenen Deniz Baykal'ın bugün, "Sorumluluğu üstleniyorum. Aynlmaya hazınm. Diğer kaybeden liderler de gereğini yapmah" mesajı vereceği bildirildi. • 55. hükümetin düşürülmesinde önemli rol oynayan CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın hırçın, kavgacı imajının soldaki en büyük rakibi DSP lideri Bülent Ecevit'e iktidar yolunu açması ve kurultayda pop yıldızlan gibi şov yapması başansızhğın en büyük gerekçesi olarak nitelendiriliyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 12 Ey- lül sonrası kapatılan ve 1993 yıhnda yeniden açılarak SHP ile birleşen CHP, sürekli oy yi- tirerek parlamento dışı kaldı. CHP liden De- niz BaykaL seçim kampanyasında meydan- larda "Atatürk'ün partisi'' olduktannı vurgu- larken. muhalifler "Atatürk'ün partisi değfl, Baykal kaybetti. Solsuz pariamentonun so- rumlusu BaykalMır" dediler. Baykal'ın bu- gün kesin seçim sonuçlanm aldıktan sonra açıklama yaparak "Sonunluluğu üstlentyo- rum. Aynlmava hazınm. Diğer kaybeden ti- derier de gereğini yapmalT mesajı vereceği bıldinldı. CHP üst yönetıminde, Baykal'ın "hesap v«rmek" için olaganüstü kurultayı toplantı- va çağırabileceği değerlendırmeleri yapıldı. Seçim sonuçlan partide şok etkısı yaratırken Genel Sekreter Yardımcısı Birgen Keleş, par- tı meclısı üyeliğı ve yönetimdekı görevlerin- den istifa etti. 20. dönemde CHP Içel millet- vekili olarak görev yapan Fikri Sağlar da " Babiı sos>al demokratlan örnek aidıgını söy- le>enler, orada böyle durumlarda sosyal de- mokratlann yapttğını yapmata. Bu sonuçtan en büyük dersi yönetkiler çıkarmalı" sözle- nyle Baykal'ı ıstıfaya çagırdı 12 Eylül 1980 sonrası kapatıldıktan sonra 9Eylül 1993'te yeniden açılan CHP, 1994 yı- lında girdiğı yerel seçimlerde yüzde 4.6 ora- nında oy aldı. Aynı seçimlerde SHP yüzde MArkosıSo. 19,SiL3'te Siyaset bilimctlere göre yenl.dönemde umut ile korkuyu birlikte yaşayacağız Terör, MHP'ye Mffletvekai Milletvekili seçimlerinde Türkiye genelinde katılım %83* 80 ilin belediye başkanlıklarının dağılımı DYP Diğer 5.79 HADEP 4.27 Kesin olmayan HADEP 'Kssin olmayan sonuçlara göre • Güneydoğu sorunu ve PKK terörünün MHP'ye oy patlaması yaşattığını belirten siyaset bilimciler, aynca ANAP ve DYP liderleri arasındaki kısır çekişmenin sonucunda bu partilerin oy kaybettiğini vurguladılar. - *"• • Fazilet Partisi'nin yaşadığı sürecin de oylannın erimesinde etkili olduğu VUTgUİandl. • 19. Sayfada İSTtFASINI DEMİREL'E SUNDU Ecevit: MHP çok değişti • DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, MHP'nin seçimlerde başanlı olmasını kendini yenilemesine bağladı. Değişime ayak uyduran partilerin ayakta kaldığını söyleyen DSP lideri Ecevit, MHP ile koalisyon olasılığını, kamuoyunun değerlendirmeleri ışığında ele alacağını belirtti. • i. Sayfada MHP, FP'siz hükümet arıyor MHP Genel Sekreteri Koray Aydm, FP'nin "bir süre dinlenmesi gerektiğini" belirterek "DSP-MHP, MHP-DSP-ANAP veya MHP-DSP-DYP hükümetleri olabilir" dedi. Genel Başkan Devlet Bahçeli, hükümet formülleri ile ilgili net yanıt vermedi. • 5. Sayfada SEÇtM TAHMÎNLERİ TUTMADI • 3. Sayfada Seçimlerden birinci parti olarak çıkan DSP'ükr sevinç gösterilerini sokaklara taşıdılar. Önceki gece sabaha kadar gösterilerini sürdûren yıırttaşlaru Başbakan Ecevit halkçı £ce\itn sloganlan atta. (Fotoğraf: AA) GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Dünü Bırak, Bugüne Bak! Bırkaç gün böyle gider. Zafer şarkıları söylenir, zafer davulları çalınır ve son- ra... İlk saatlerde başlayan koalisyon hesaplan gıderek hızlanır. Yenı hükumetle ilgili demeçler alınmaya başlandı bi- le. Ecevit ve Devlet Bahçeli nın "ıhtiyatlı birdılle" sö- zünü ettikleri, ama sonuçta DSP-MHP'nin bırlıktelıği- UArkosıSo. 19, Sü. l'de BORSA Dun 4563 önceki 4582 DOLAR ûDun 385.000 önceki 384.200 MARK Dün 209.400 Önceki 210.000 ALTIN ûDun 3.520.000 Öncekı 3.505.000 MHP borsanın moralini bozdu • Seçimlerden önce DSP-ANAP koalisyonuna oynayan borsa, önce düştü, sonra toparlandı. MHP'nin yaptığı sıçramanın yanı sıra ekonomi politikalanrun net olarak bilinmemesı tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda ilk seansta sert bir düşüşe neden oldu. • 12. Sayfada TBMM ikinci kez CHP'siz ORHAN ERtNÇ Seçim sonuçlan dün daha da belirginleşti. Seçmenın tutumu ile partilenn oy oranlannı uz- manlar degerlendirerek yorumlayacaklar. Ama kesin olarak söylenecek bir sonuç var. Curnhuriyetin 75'ınci yıhnda oluşan TBMM'de CHP, 12 Eylül darbesi dışında ilk kez yer ala- mayacak. Buradan yola çıkarak göze çarpanlan şöyle sı- MArkasıSa.l9,Sü. l'de Büyükşehir belediyeleri Aııkaı*a\la tarbşmah seçim •Ankara'da büyükşehir belediye başkanlığı yanşı, son dakikaya kadar CHP adayı Murat Karayalçın ile FP'li Melih Gökçek arasında geçti. •Murat Karayalçın'ın ekibi ilçelerdeki sonuçlara itiraz etti. ttirazlar bugün görüşülecek. Sol oylann bölünmesi Gökçek'in işine yaradı. • 6. Sayfada İstanbıd'da FP İzmir'de DSP •îstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminde resmi olmayan verilere göre FP'nin belediye başkanhğım kazanması bekleniyor. •izmir'de ise DSP adayı Ahmet Piriştina açık farkla büyükşehir belediye başkanı seçildi. Priştina'nın seçilmesiyle îzmir'de 5 yıllık sıkıntılı sürece de nokta konuldu. • 6. Sayfada MERKEZ SAĞDA DEPREM • 7. Sayfada CHP'NÎN BARAJI AŞAMAMAS1SAĞ PARTİLERE YARADI • 7. Sayfada TANINMIŞ İSÎMLER MECLİS DIŞI • 8. Sayfada GUNDEM MUSTAFA BALBAY DSP-MHP Rörtü! Siyasi tarihimizdekı "hiçbirseçimin sonucu birön- cekine benzemez" gerçeği bir kez daha yaşama geç- ti. Kaybedenler için üç tartışma konusu var: - CHP neden kaybetti? - Merkez sağ neden bu kadar çöktü? - FP neden geriledi? CHP'yle ilgili değeriendirme yapmanın "çok has- • Arkası Sa. 19, Sü. 8'de