Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 NİSAN 1999 SAU 10 DIŞ HABERLER KAVŞAK OZGEN ACAR Pandora'nın Kutusu mu?Seçim sonuçlannı, kısaca '06 CD' di- ye tanımlanan "başkent diplomatik çevreleh"n\n buluştuğu bir ortamda izledim. ABD Büyükelçiliği, bir dıplo- matının konutunu seçim izleme mer- kezine dönüştünmüştü. Konut, Türk parti bayraklan, liderlenn posterleri ile süslenmişti. Yabancı diplomatlar, si- yasal bilimciler, bazı polrtikacılar, gaze- teciler bir aradaydı. Sonuçlar açıklan- madan önce yabancılann ortak soru- lan, "Seçim ıstıkrar getırecek mı" bı- çimindeydi. Beklentilerı DSP-ANAP koalisyonu idı. Sonuçlar yayımlanma- ya başlayıp dev ekranda MHP'nin ata- ğı görülünce diplomatlar bu beklen- medık sürprızi yorumlamakta zorlan- dılar. ABD'nin ekonomiden sorumlu birdiplomatının "Oysa DSP-ANAP ko- alisyonu Tûrk ekonomisine olağanüs- tü dinamizm getirebilirdi" yorumunu yaptığınatanık olduk. Saatler ilerleyip, ikı partinın ortaklığının yetmediği ve MHP'nin varlığı belirinee, bu kez bir Yunan diplomat, sonucu, Yunan mito- lojisinde kötülüklerin saçıldığı "Pan- dora'nın kutusunun açılmasına" ben- zetti. öyküdeki gibi, sandıktan çıkan MHP'yı artık geri sokma olanağı yok- tu. Yunan ve hatta başka bazı dıplo- matlara göre MHP, ulusçuluk açısından FP'yi aratabilirdi. Geçen seçtmde RPye giden ve umduklannı bulamayan tep- ki oylarından soldakiler DSP'ye, sağ- dakıler MHP'ye kaymıştı. Türk halkı, bu sonuçla bu iki partiyı bırlıkte iktidarda görmek istiyor olabilir miydi? Kaldı ki ortanın solundakı DSP, aşırı sağdaki MHP merkeze kaymamışlar mıydı? Merkez sağ çökmüş, sol törpülenmiş, yenı bir "ulusçu denge" çıkmıştı. Tüm MHP mılletvekılleri pariamentoya ilk kez gıriyoriardı. Deneyimsiz kadro, ül- kenın her zamankinden fazla gereksi- nım duyduğu ıstikrara katkıda buluna- bilecek miydi? CHP ve DYP parti lider- lerinin istifa edıp etmeyeceği de me- rak ediliyordu. Çiller'siz bir DYP, DSP- ANAP koalisyonunun 3. ortağı olabilir miydi? 1981 seçimlerinde Andreas Papandreu ezicı bir üstünlükle ıktıda- ra geldıği akşam Atina'da yabancı ba- sın merkezindeydim. Iktidardaki sağ- cı Yeni Demokrasi Partisı'nin başkanı olan Başbakan Yeorgios Rallis, saat 21.00'de basın merkezıne geldı. Üç cümle ıle sonuçlan açıkladı. Birincisi, Papandreu kazanmıştı. Ikıncisi, partı- sı kaybetmiştı. Üçüncüsü, kaybın so- rumlusu olarak parti başkanlığından ıstıfa edıyordu. Her nedense bizde bu yola henüz giden olmadı. Dış siyasa gündemi Hükümettn kurulmasının ardından Türkiye'nin uluslararası ılişkilerı gün- demindeAvrupa Bfrlıgı ıle liışkıterm öne çıkacağı anlaşılıyor. Almanya, Türki- ye'nin seçim karannı kendi dönem başkanlıgına rastiaması açısından bi- raz buruk karşılamıştı. Türkiye ile AB arastnda köklü sorunlar var. Yeni Al- man ıktidan, bu sorunlann önemli bö- lümünün kendi altı aylık başkanlık dönemlerinde çözümlenebıleceğine inanıyordu. Araya seçim gırince, önemli nrsat kaçmış, herhangi btr so- mutadım atılamamışb. Almanlar. baş- kanlık dönemının son altı haftalık sü- resınde yeni Nükümetle yıne de bazı adımlar atılabıleceğı göriışünde. Bu nedenle, seçim sonrasında Ankara- Bonn-Brüksel üçgeninde yoğun bir diplomatik trafığin yaşanacağı, hökü- metın gundemıne oturacak ılk konu- nun AB ile ılışkıier olacağı anlaşıiıyor. Yenı hükümetı bekleyen en önem- li ıkinci konu: insan haklan... Seçim- ler nedeniyle "ateş kesen" Batı, silah- lannı temizledı, yağladı, mermileri namluya sürdü, atışa hazır duruma soktu. Batı. "insanhaklan'ana baş- bğı altında "Apo'nun yargılanması, Güneydoğu'da durum, Deviet Gü- venltk Mahkemeleri" konutannda sal- dınyageçecek. VVashington'da Dışiş- teri Bakanltğı'nda provalara bite baş- landı. Amerikalı dıplomatlar, kongre- ye rapor bile hazırlıyoriar. AB'li bir bü- yükelçi bana, "Ûyelik tünelinde yü- rüyen Türkiye'nin görmek istediği ışığı insan haklan örtüyor" dedi. MHR hükümet ortağı olarak ılk sınavmı bu konuda verecek. Balkan savaşında banş sağlanma- sı durumunda "kış uykusundah" Kıb- ns sorununun gündemde tırmanışa geçeceğıni herkes bilıyor. Ankara'da- ki Amerikan diplomatlar Kosova so- rununun yaz ortalanndan öncesonuç- lanmasını öngörmüyortar. VVashing- ton ve Londra seçim öncesinde bı- raz iyimserdıler. 1974'te Büterrt Ece- vit'in koparıp aldığı Kıbnsta ödünü, ancak "Seyaz Güvercinlı Ecevifm verebılecegi beklentısındeydiler. Or- tada MHP'nin varlığı yoktu. Türkıye'yı köşeye sıkıştıracak olay ne AB uyelıği, ne insan haklan ne de Kıbns. Seçim öncesinde askıya alı- nan IMF gorusmeleri hükümet kuru- lur kurulmaz başlayacak. Seçim ön- cesinde zaten temel ılke kararlan alın- mış, uygulama seçim sonrasma bı- rakılmıştı. IMF'nin isteklennin odağt- nı "ekonomide ıstikrar" ofuşturuyor. Sıyasal arenadakı üç sorunla eşza- manlı olarak süren pazaıiıkta IMF bu kez Türkiye'dçryjadece kemer sık- masını değtl, pamaton askısi takma- sını da istiyor. Buna karşıiık Türki- ye'nin önüne, yardım musluklan tıka- lı otan IMF'nin yerine, Dünya Banka- sı'nın 3 milyar dolaıiık uzun vadeli kredisinin "havuç gıbi" uzattdıgı göz- lenıyor. İstiPidye kabuklu salon Kısaca 'KATA' denılmesi gereken Kuzey Atlantik Teşkilatı Anlaşması'nın (NATO) 50. yaş günü pastası ABD'nin başkentı VVashington'da 23 Nısan'da kesılecek. Pastanın mumlan Yugos- lavya'yı aydınlattığından VVas- hington'da havaı fışekler atıl- mayacak. Türkıye'yı temsıl ede- cek olan Cumhurbaşkanı Sü- leyman Demirel bugün Dışış- leri Bakanı Ismail Cem, Sa- vunma Bakanı Hikmet Sami Türk ile birlikte VVashington'a gidi- yor. Yeni NATO üyesı Çek Cumhunye- ti, Macanstan ve Polonya ve "Avrupa Atlantik Ortakhk Kurulu"r\un, aralann- da Arnavutluk, Ermenıstan, Azerbay- can, Bulgaristan, Türkmenistan, Ka- zakıstan, Isviçre, Finlandiya gibi ülke- lerin de bulunduğu toplam 44 ülkeden 1700 delege katılacak. "Yaşam boyu ancak bir kezyaşanacağı" bildirilen bu olayı 3 bin medya temsilcısı ızleye- cek. Amenka'nın tarihı binala- nndan "Andrew Mellon Audi- tonum "da yapılacak toplantı- da,4Nisan1949'da12ülke- nın başkanlarının NATO an- laşmasını ımza toreninde otur- duklan altın yaldızlı koltuklarda ılk kez sergilenecek. Akustıği sağ- lamak ıçin tonlarca istındye kabuğunun oğütulmesınden oluşan harçla sütun ve duvarları kaplanan bu salonda, aynca tüm toplantı boyunca VVashington'da önemli güvenlik önlemleri alındı. Küre polisi: 'Globo-Cop' NATOanlaşmasının 5. maddes, "Ûye ülkelerin topraklanna yönelik saldınla- ra karşı ortak savunmayı" öngörüyor. NATO'dakı yeni anlayış ve uygulama- ya gore örgut, kendi topraklan dışında, tehdit yaratacak bölgesel çatışmalara BM'den karar beklemeksizin asken mü- dahaleyetkısıni kendı- sinde buluyor. 50. yıl- dönümü kutlarken ye- ni strateji kavramlan da tartışılacak. Hollywo- od'un yarattığı robot polis "fîoöocop"tan esinlenerek artık NA- TO'dan küresel polis "Globo-cop" diye söz edıliyor. "Globo-cop" kavramında 5. madde geçersiz. 21. yüzyıl stratejısinin kavramını saptamada, "yenigö- revler", "yeni üyeier~ New York Times - Luba Lukova re, NATO hava bombardımanlan ile as- ken ve ekonomik hedefleri yok edince Slobodan Miloseviç "pes" edeçek. Kımılerine göre Saddam Hüseyin'in "pes" etmediğı göz önüne ahnacak olursa NATO'nun kara kuvvetlerini kul- lanması kaçınılmaz olacak. 1977-81 yıllan arasında Yugos- lavya'da ABD Büyü- kelçisı ve daha sonra Dışişleri Bakanı olan Lavvrence S. Eagle- burger şu soruyu so- ruyor: "NATO hava saldınlannda başan- ya ulaşamazsak, bir endk gibikuyruğumu- zu apış aramıza sok- makla mıyetineceğiz, yoksa çok ağır asker kaybını göze alıp bir- kaç yüz bın kişilık bir kara ordusunu dev- ve "güçlü ortaklıklar" gibi üç hedef ele alınacak. Ispanya'nın NATO'ya girişi- ne gençhğınde "hayır" dıyen sosyalıst politikacı, bugunkü NATO Genel Sek- reteri Javier Solana ya göre, NATO kendıne başka yeni görevler de bul- muş durumda. Bunlar, kalkınma yardı- mı, (Türkıye'yı yakından ılgîlendiren) in- san haklannın sağlanması. terorte, uyuş- turucu ıle mücadele ve çevre korun- ması gibi konular... 50. yılında ortaya çı- kan Kosova katliamına gecıkmeyle de olsa tepkı koyan NATO'nun bundan sonraki harekât planı konusunda çeşit- li varsayımlar tartışılıyor. Kimilerine gö- reye sokacak mıyız?" Bazı strateji uzmanlan ıse şu deger- lendınneyi yapıyor: "Eğer Miloseviç, TAo'nun Yugosiav Federasyonu hak- kında 'Herhangi bırcumhuriyette ulus- çuluğu cesaretlendırmeyin' sözüne sa- dıkkalsaydı... Bu olaylarolmazdı. Öte- ki ülkelerde yeni Milosevıç'lerın çık- mayacağına kım güvence verir?" NA- TO, VVashington doruğunda William Shakespeare'm Hamlet'ıni sahneye koyuyor. Anlaşmanın 5. maddesıne sa- dık kalmak mı, yoksa bunu dışlayıp teh- dit ve saldırıları NATO dışındakı top- raklarda önlemek mi? işte sorun bu! DÜZELTME: Herıkisinin de "Ar" hecesı ıle baslamasının yaratoğı dalgın- lıkla ABD Başkanı Bill Clinton ve NATO Başkomutanı Orgeneral William Clark'ı Arizonalı diye yazmıştık. Oysa herıkisi de Arkansaslı. Elmek: oacar(a superonline.com Fax:0312-46815 79 Türk askeri yetkilileri, NATO'nun kara müdahalesi olasılığı bulunduğımu belirtti 'Belgrad hazııiamyor'• Türk askeri yetkilileri, Belgrad'ın karadan havaya fîize sistemlerini NATO'nun hava harekâtına karşı kullanmadığını, bunlann büyük olasılıkla kara harekâtında devreye sokulacağını bildirdi. SERKAN DEMtRTAŞ ANKARA - NATO'nun Yugoslavya'ya yönelik harekâtına katılan Türk askeri yet- kilileri, Belgrad yönetiminin ittifakın ileriki aylarda yapması olası kara harekâtına karşı kendini sakladığını bildirdiler. NATO, kara harekâtı olasılığını tam ola- rak dışlamazken, ıttıfakm siyasal ilişkiler- den sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Kla- us-Peter Klaiber -Yugoslavya'ya kara birlik- lerinin gönderflmesi obsKtu-" dedi. "Mütte- fikGüç" harekâtına 11 F-16 savaş uçağı ve bir savaş gemisiyle katılan Türk askeri yet- kilileri, birinci ayını doldurmak üzere olan operasyonu değerlendirdilen Belgrad haarlanryor: NATO, sınırlı da ol- sa bir kara harekâtı yapacaga benziyor. Yu- goslav>a da buna karşı hazırlıklar yapıyor. Birliklerini hava harekâtından korumak ıçin küçük parçalara ayınyor ve süreklı yer de- ğiştiriyor. Bunun yanı sıra karadan havaya (SAM) ruzelerini mevcut hava harekâtında kullanmayarak, yerlerinin belirlenmemesini sağlamaya çalışıyor. SA-6 ve SA-3 ruzeleri- ni, olası bir kara harekâtını alçaktan uçuşlar- la destekleyecek hava unsurlanna karşı kul- lanacak olabilırier. Sınıriar mayınlandı: Yugoslavya, NA- TO'nun kara harekâtına karşı Amavutluk ve Makedonya sınırlannı mayınlamayı sürdürii- yor. NATO'nun, hem maymlı arazi hem de bölgenin coğrafi yapısının engel yaratabi- leceği kaygısıyla kara harekâtını düz ovalar- dan oluşan Macanstan sınınndan gerçekleş- tirebileceği belirtiliyor. Macaristan'ın Belg- rad'a yakın olması ise sorun yaratıyor. Sırbistan kuşaüldı: Yugoslavya'nın ku- zeyde Rusya bölgesine açilan kesimi hariç tüm hava çıkışlan denetim altında. Istihbarabnönemi: Yugosiav birlikleriyle ilgilı olarak tüm bılgıler çeşitli kanallardan sağlanıyor. Bu sayede, Sırbistan'ın hava sa- vunma ve tehdit unsurlan incelenerek tüm operasyon sırasınca zayiat olasılığı en düşük oranlara ındı. Ha>iı harekâtı iyi gjdfyor: NATO'nun be- lırledıği birçok hedefe başanlı operasyonlar düzenlendi ve istenen sonuçlar alındı. NA- TO. 300 kadar savaş uçağını daha devreye so- kacak ve tüm Yugoslavya'yı kapsayan yoğun bir bombardıman gerçekleşecek. Böylece 'PRİŞTtNE'DE 3000 KİŞİ KAYIP' tDDİASI NATO'nun hava saldırısı sürüyor Dış Haberler Servisi - NATO'nun Yugoslavya'ya yönelik hava saldın- lan dün 27. gününe girerken ittifa- ka ait uçaklann Priştine yakınlann- daki bir televizyon vencisi ıle Ko- sova'nın Makedonya sınınndaki Uro- sevaç kentinin havaalanını vurduk- lan bildirildi. ;Yugtfslav resmi haber ajansı Tan- y.4g"uftjb^kJWJ<ğine göre, Mokra Go- ra'dakı verıcı, dün sabah TSİ 10.55 sulannda vuruldu. Bir ^ ^ ^ _ _ _ saat kadar önce Priş- tine'de siren sesleri- nın duyulduğu kay- dedildi. AFP haber ajansı, Urosevaç Ha- vaalanı pisti, hangar binalan ve yönetim binasının zarar gör- dügünü bildirdi. Ote yandan Tan- yug, dün 13.00 sula- • Dün 27. gününe giren NATO operasyonunda ittifaka ait uçaklar Yugoslavya'nın çeşitli bölgelerini vurdu. nnda Goles bölgesıyle Kosova'nın batısındaki Pec kasabasında da sıren seslennin duyulduğunu haber verdi. Belgrad kaynaklı Beta haber ajansı da dün sabah, Sırbistan'ın Niş ken- ti yakınlanndaki Leskovaç ile Bol- yevaç'ta patlamalann meydana gel- diğinı bildirdi. NATO'nun önceki günkü saldın- lannda ıse Yugoslavya'nın başken- ti Belgrad yakınlanndaki Obrenovaç bölgesini bombaladığı bildirildi. Tan- yug. Belgrad'ın batısındaki Srems- ka Mıtroviça bölgesiyle, Sırbistan'ın ona kesımlerindeki Kralyevo kö- yünde de patlamalar olduğunu kay- dettı. Tanyug, bombardıman sırasında kasaba merkezınin 2 kilometre dışın- dakı Hırvatıstan ve Bosna'dan gelen 20 ailenin banndığı bir sığınmacı kampjlıın hedef alındığını belirttii Sırp VÇ'S televizyonu ise NATO güç lerinin Voyvodina bölgesinde ye: ^ ^ _ alan Novi Sad ken- tindekı Voyvodina yerel hükümeti bina- sını vurduğubildinl- di. Belgrad, Amavut- luk ile olan sınırlan- nı dün açmayarak binlerce Kosovah Ar- navut sığınmacmın geçışini engelledi. Alman hükümeti, ^ — — — ^ Priştine'de dün gece 3 bin kışınin "kaybolduğuna" dair kaygı vericı haberler aldıklannı bil- dirdi. Geçen iki gün içinde, yakla- şık 40 bin sığınmacının Kosova'yı terk ettıği belirtiliyor. Bu arada, Kosova Kurtuluş Ordu- su (UÇK), dün, 2 Sırp subayı ile Yu- gosiav ordu üniforması giyen bir Rus'u esir aldıklannı açıkladı. UÇK'nin geçen çarşamba gecesi ele geçirdiği savaş esirlerini NATO'ya teslim etmesi yönünde göriişmeler yapıldığı belirtıldı. NATO Yugosla\^'va karşı karariı tutumunu sûrdûrûyor. (REUTERS) 'Kirolık kotilleryolda' NEWYORK(AA)- Yugoslavya Deviet Başkanı Miloseviç ve adam- lannın yurtdışmdan "paralı asker ve kiralık katii" ithal ettikleri öne sürüldü. ABD'nin New York Post ga2etesi. NATO kaynaklanna da- yandırdığı haberinde. Avusturya ve Macaristan'da yaşayan bazı Sırp- lann kısa sürelerle Sırbistan'a geçerek "haftasonu savaşçısı" rolünü üstlendiklerini bildirdi. Haberde, bu kişilerin, "cinayetlerini ışledik- ten" sonra pazartesi günü ışlennin başına döndükleri kaydediliyor. Ga- zeteye göre Belgrad. komşu ülkelerden de paralı asker topluyor. Kosovalı Arnavutiann komşu ülkdere göçü sürüyor. Y'ugoslavya'dan Makedonya'ya geçmcyi başaran sıgınmacılar, her şeye karşın kendilerini "şanslı" görüyor. (Fotoğraf: REUTERS) gücünü büyük ölçüde kaybedecek olan Yu- goslavya'ya yönelik kara harekâtı için koşul- lar daha uygun olacak. Zaten NATO, Koso- va'da banş anlaşması sağlanması durumun- da yer birliklerini bölgeye yerleştirecek. TürkaskeriAmavııtluk'a: NATO'nun Ar- navutluk'a yönelik ınsani yardımlan koordi- ne etmesi için konuşlandıracağı askeri birli- ğe katılacak 100 Türk askennin eğitimleri- nin sürdürüldüğu kaydedildi. Türk askerle- rinin, NATO karargâhının Arnavutluk'ta ta- mamlanmasının ardından bölgeye sevk edi- lecekleri bildirildi. Rusya ABD'ye güvence Dış HaberierServisi- Rus- ya Deviet Başkanı Boris Vettsin'ın ABD Başkanı BS Clinton'a, Kosova sorunu- na askeri müdahalede bu- lunmayacakları yönünde söz verdiği bildirildi. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada, Clin- ton ile telefonda görüşen Yeltsm'in Kosova somnuna asken müdahalede bulun- mayacaklan ve bölgeye d^- ha fazla gemı göndermeye- ceklerinı söylediği belırtil- di. Yeltsin ile Clinton, Was- hington'un girişimiyle. dün öğleden sonra Kosova ko- nusunda telefonla görüştü- ler. İki liderin, NATO ope- rasyonunun başladığı 24 Mart'tan bu yana ilk kez te- lefonla görüştükleri belir- tildı. Yeltsin, dün görüşmeden önce yaptığı açıklamada ise daha sert bir tavır takma- rak Batı'nın Yugoslavya Deviet Başkanı Slobodan Mfloşeviç'i yenilgiye uğrat- masına izin vermeyecekle- rini söylemıştı. Itar-Tass ajansının haberine göre, Yeltsin, Batı'nın Yugoslav- ya'nın kontrolünü ele ge- çirmesine engel olacaklan mesajını vermişti. r&T Ve %,o[ Holding'in düzenlediği Çocüfe B^losu 21 kjısa.n s^^t 20 50 de Dünjfa.nın 32 ülfeesmden gelen çocüfelâHa. Tdn'in Dunya. ÇocufcUn &jleniyor feutlâHc^ğımıi gecede ^yn^ Qrubü ll€ sunücumüi ömer Önder de olâ^c^fe 23 \i\iKn ÜİUS4İ &J6m8nlik V8 Çocufc B|.yra.mımıiı feutla.pfeen hepimiz çocufe ol|.ca.|ız/