Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 MART 1999 SALI 10 DIŞ HABERLER KAVŞAK OZGEN ACAR 50. yılında NATO genişledi KuzeyAtlantikTeşkilatı Anlaşmas'na, Türkçede kısaca KATA dememiz gere- kırken her nedense NATO dıyoruz! Var- şova Paktı'nın eski üç uyea Poionya Ma- caristan, Çek Cumhuriyetı NATO'ya ka- tıldı. Stalın ıle Roosevelt'in Yalta'da parsededikleri Avrupa sınırlan tarihsel değışime uöradı. Bu değışim, 1994'te is- tanbul'da Çırağan Sarayı'nda toplanan NATO doruğunda karara bağlanmıştı. Çek kökenliABD Dışışlen Bakanı Ma- deleine Albright, üç ülkenın dışışlen bakanına VVashington'da, "NATO as- keri ittifaktır, birkuiüp değildir. Bundan sonra asla kumar masasındaki iskam- bil kâğıtlan olmayacaksıntz" dedi. 1940'lardaAlrnanya'nın, 1980'lerdebu üç ülkenin "müttefik" olacağını kim dü- şünebilirdi? Poionya Cumhurbaşkanı AJeksandırKwasniewski, "Bölünmüş Avrupa'yı sona erdıren bu anlaşma ile tarihimizin en önemlı anını yaşıyoruz", Dışişlen Bakanı Bronislavv Geremek, "Bin yıl önce Hıristiyanlığı kabul ettiğı- miz kadar önemli bir olay" dediler. Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Havel ıse "Ta- rihimizde ilkkez sadece sağlam bir gü- venliğe değit, demokratik dünyaya da demir atıyoruz" diyordu. Bu sözlere karşılık üç ülke halkının NATO'ya girme eğiliminde geçen yıla kıyasla gerileme gözleniyor. NATO'ya katlım istegi Macaristan ve Polon- ya'dayüzde 80'den60'a; yüzyıllardır çeşitli ya- bancı ege- menllklere boyun eğ- miş "Aslan Asker Şvayk"ın ül- kesi Çek Cumhuriye- ti'nde ise 55 ten buyıı ban'ın 100 bin kişınin ziyaret ettiği Kecs- kemet Asken Fuan'nda 27 Ağustos'ta söylediği "Yeni savaş uçaklannı alabi- lecekdurumda değiliz" sözlerine o gün tanık olmuştum. Bu ülkelerin hava kuv- vetterinin NATO standartianna uyması için en az 10 yıl gereklı. lletişim araçlannın, radariann, bikji- sayarlann eksiklığinin yanı sıra akarya- krt ıkmalini sağlayan boru hatlannın yok- luğu önemli sorunlararasında. Üç ülke, bütçelenne NATO altyapısı için ödenek koyma zorunda katdı. NATO altyapısın- da deneyimli Türk müteahhrtlennin bu başkentlerde bürolar açıp, ihalelerde "taşeron"oiarak başan sağladıklan göz- leniyor. Üç ülke, 10 yıl öncesıne kıyas- la asker sayısını azaftarak sağlanan ta- sarrufla NATO'ya ayak uydurma yolunu seçti: 1989 askeri harcamator Ûfceier «*/adoiarQJtçedeicpayı ÇttCurtı U *» MacansSn 0.7 %5 Manp 13 S7 Asker saym 1969 210 bin 180bn «0«n 1999 78 bin 60 (*ı 2 0 6 * Orada daha modern görünüyor. Dtn Hostrman Boston Globt Los AngHn Times Syndicate 50'ye geriledı. Kapitalizme geçış süre- cinde ekonomik sorunların çözülmesi- neçalışıldığı bırortamda, NATO'nun ge- rektırdığı asken standartlara yüksettecek ek harcamalar üç halkı düşündürüyor. Rus Mig uçaklanna dayalı oluşundan dotayı, hava güçlerinin yeteneksızlıkle- ri biliniyor. En azından 10 milyar dolar- lık yeni bir pazara kavuşacakJannı uman Boeing, Lockheed ve ötekı uçak yapım- cılarının temsilcılen bu başkentlerde adeta karargâh kurmuşlardı. Üç ülkenin toplam savunma bütçeleri 4.5 milyar dolardı, bu yıl 5.2 milyar dolara çıka- caktı. Genç Macar Başbakanı Viktor Or- NATO'nun 10 yıl süreyleyılda 150 mil- yon dolaryardım yapacağı yeAvrupa Bır- liğı'ne (AB) Türkıye'den önce gireceği açıklanan bu üç ülkeye Ankara'nın da ekonomik katkıda bulunacağı anlaşılı- yor. NATO'nun 50. yılı, bu ülkelerin de katılımı ile 20 Nisan'da ABD doruğunda kut- lanacak. 18 Ni- san seçimlerinin sonucunualama- dan VVashing- ton'aucacakolan Cumhurbaşkanı Süleyman De- mirel, Şubat 1997'de NATO Genel Sekreteri Solana'yaAnka- ra'da şöyle demişti: "Çoğu esh komü- nist devletler olan on bir ülkeye AB 'ye tam üyelik için yeşil ışık yakılırken, bir NATO üyesı oiarak Avrupa'nm savun- masında onemligörevler üstlenen Tür- kıye'ninAB 'den dışlanması büyükhak- sızlık olur. Bunu halkımıza anlatamayız. Eğer NATO genişleme siyasasını sûr- dürmek istiyorsa, AB de buna koşut oiarak genişleme sürecine Türkiye'yi almak zorundadır. Aksi halde, TBMM, NATO'nun genişlemesini onaylamaz." Bilindtği gibı TBMM birazcilveden son- ra üç ülkenin NATO'ya katılışını onayla- dı. Acaba Demirel bunu Türk halkına nasıl anlatacak? New York limes'ta Cumhuriyet Bir hafta ıçinde "Cumhuriyet" iki kez "New York Tlmes" gazetesinde haber oldu. Elmalı Definesi'nin Türkiye'ye geri verileceği haberi, 5 Mart'ta, alışıl- mışın dışında "Sanat" eki yerine "Iş Dünyası" ekinin birinci sayfasına otur- du. ABD'nin en zengin 200 işadamın- dan biri olan Wi((iam Koch'un yenil- gisini gazete, Iş Dünyası'nda okurlara aktarmayı uygun görmüştü. Haberin başlığı sanki bir spor karşılaşmasının sonucunu aktanyordu: "Türk Hükü- meti: 1.700 - ABD 'li Yatınmcı: 7". Ha- berde gazetenin muhabiri Özgen Acar'ın adı verilerek, işadamını yengi- si aktanlırken, Koch'un kazandığı tek sayının ise stkke biçimli bir madalya ol- duğu belirtıliyordu. İki gün sonra ga- zete, Amerika'nın Irak'ı bombalama- sını birharita esfiğındeanlatırken, Sad- dam Hüseyin'ı devinmekle görevli dip- lomatı Francis Ricciardone'nin Cum- huriyet'te yayımlanan özel mülakattan yabancı haber ajanslannın alıntılarına da yerverdi. İki muhabirin ortak habe- rinde Ricciardone'nin, "Saddam'ın bir askeri darbe ile ansızın devrileceği"r\\ söylediği, Dışişleri'nin bu sozleri doğ- ruladığı, ancak diplomatın New York tı- mes'a konuşmadığı bildiriliyordu. Elmek: oacar(a superonline.com Fax: 0312. 468 15 79 Pekin yönetimi, Çin'in ABD'den nükleer teknoloji çaldığı suçlamalannı reddetti 6 ABD cadı avı başlatb9 • Nükleer casusluk iddialannı 'safsata' oiarak niteleyen Çin Başbakanı, ABD'yi McCarthy dönemindeki gibi 'cadı avı' başlatmakla suçladı. Çin'in nükleer teknoloji çaldığı iddialan, Washington'ı da kanştırdı. DışHaberlerServisi-Çin'in 1980'liyıl- lann ortalannda ABD'den nükleer tekno- loji ile ilgili bilgi sızdırdığı iddialan, Çin Başbakanı Zu Rongji'nin nisan ayında Washington'a yapmayı planladığı gezi ön- cesinde iki ülke arasında soğuk rüzgârla- nn esmesine neden oldu. Çin Başbakanı Zu, nükleer casusluk id- dialannı "safcata" oiarak değerlendirdı \ e ABD'yi McCarthy dönemindeki gibi "ca- dı a\i" başlatmakla suçladı. Tayvan asıllı bilgisayar mühendisi Wen Hu Lce'nin ABD'nin nükleer silahlany- la ilgili gizli bilgileri Çin'e verdiği yolun- daki iddialar, ABD-Çin ilişkilerinin ger- ginleşmesine yol açmıştı. Çin Başbakanı Zu, dün başkent Pekin'de düzenlediği basın toplantısında, ABD'den nükleer bilgi sızdırdıklan iddialannı "saf- sata" oiarak değerlendirdi ve bu ülkede 1950'li yıllarda McCarthy döneminde ko- münistleri hedef alan "cadı avmın" bir Özel mülkiyet hakkı anayasaya da girdi Dış Haberter Senisi - Çin Halk Meclisi tarafmdan dün kabul edilen değişikliklerle özel mülkiyet koruma altına alındı ve Deng Şiaoping'in başlattığı reform hareketinin sürdürülmesine karar verildi. Dünkü oylamada, meclisin 2 bin 856 üyesinden 2 bin 811*» değişikliklere evet oyu verdi. Yasalarda yapılan değişiklikler kapitalist iöcelerin korunmasını içerirken bazı işJetmeierin merkezi ve yerel yönetimlerin idaresinden çıkanlmasını öngörüyor. Anayasada yapılan en önemli değişiklik ise, özel benzerinin yeniden yaşanabileceği uyan- sında bulundu. Zu, nükleer silah üretecek bilim adamı ve bilgiye sahip olduklarını belirterek, ABD'de son derece sıkı konınan tesisler- den bilgi sızdıımanm da güçlüğüne değin- di. ABD-Çin ilişkilerinin ABD'nin kendi içindeki siyasal çekişmeye kurban gittiği- ni ileri sürenZu, Washington'agelecekay yapmayı planladığı gezi sırasında pek dost- ça olmayan durumlarla karşılaşmayı bek- lediğini söyledi. Zu, "ABD gczisinde bir mayın tarlasına sektöre büyoik ayncalık tanınmasmı, haklannın ve çıkarlannın korunması için yeni önlemler alınmasım içeriyor. Buna göre, devlet özel sektöre öncülük edecek ve koruyacak. Yasanın eski hali, özel mülkiyeti kişisel mülkiyet oiarak tanunhyor ve devlet sektörünün hizmetinde tanımlıyordu. Dünkü oylamalarda oy çoğunluğuyla kabul edilen diger bir değişiklikle Deng Şiaoping'in başlattığı reform hareketinin sürdürülmesine karar verildi. düşeceğimi sanmj>orum ancak orada dost- ça olma>an va da düşmanca tavıriar beni bekliyor" diye konuştu. ABD'nin nükleer sırlannınÇın'e sızdı- nldığı iddialanna Çin basını da sert tepki gösterdi. Ingilizce yayımlanan China Da- ily gazetesi, "Cadı avı başladı" başlığıyla duyurduğu haberinde, iddialann ABD Kongresi'nde Çin karşıtı senatörler tara- fmdan ortaya atıldığını yazdı. ABD'nin nükleer sırlannın Çin'e sızdı- nldığı iddiaian, ABD yönetimi ile meclis üyeleri arasında da sert tartışmalara yol aç- tı. Cumhuriyetçi Parti üyeleri CHntonyö- netimini, nükleer hırsızlığın önüne geçmek için yeterince önlem almamakla ve soruş- tunnayı geciktirmekle suçladı. Bu arada istifaya çagnlan, Ulusal Güvenlik Danış- manı Sandy Berger ise, Clinton yönetımi- nin konuyla ilgili oiarak hızlı ve doğru ka- rarlar aldığını belirterek, ABD'nin Çin politikasını savundu. Berger, Beyaz Saray'ı savundu Sandy Berger, NBC Televizyonu'nda kendisiyle yapılan röportajda 1980'liyıl- lann ortasmda gerçekleşen casusluk ola- yının ancak 1996 yıhnda ortaya çıktığını söyledikten sonra Federal Araştırma Bü- rosu (FBI), Amerikan Merkezi Haberal- ma Teşkilatı (CIA)veEnerjiBakanlığı'run hemen bir soruşturma başlattığını söyle- di. Ulusal Güvenlik Danışmanı Sandy Ber- ger, Clinton yönetiminin Çin'e tepkisinin yeterince sert olmadığı yönündeki suçla- malara ise "Çm'ekarşıcn sıkıönfemler alın- dı" diye yanıt verdi. Los Alamos Nükleer Silah Laboraru- van'nda çalışan Tayvan doğumlu Wen Hu Lee adlı bilgisayar mühendisinin, nükle- er başlıklar hakkındaki gizli bilgileri, 1988 yılında Hong Kong ve Çin'e yaptığı ziya- retler sırasında Çin'e verdiği ileri sürülü- yor. ABD Eneıji Bakanlığı, söz konusu id- dialann ardından Lee'nin işine geçen haf- ta son vermişti. MOSKOVA'NIN AÇIKLAM.4SI 'Nükleer silah sonçare' • Devlet Başkanı Boris Yeltsin tarafmdan belirlenen doktrinde, 'son çare oiarak nükleer silahlann kullanılabileceği' belirtiliyor. Rusya, nükleer silahlann güvenliğinin garantörü oldugunu ve caydıncı rolü oldugunu bildirdi. MOSKOVA (AA) - Moskova, Rusya'nın, nükleersilahlann kullanı- mı ile ilgili oiarak Devlet Başkanı Boris Yeltsin ta- rafından belirlenen son doktrinini açıkladı. Güvenlik Konseyi Sek- reter Yardımcısı Vvaçes- lav Mihailov, "Eğer ülke- ye karşı top\ ekiin bir sal- dın diğer yöntemlerie sa- vuşturulamamışsa, son çareoiarak nükleer silah- lar kuUanılabilecek" de- di. Mihailov yaptığı açık- lamada. Rusya'ya saldı- n nükleer silahlarla da ol- sa, konvansiyonel silahlar- la da olsa, yanıtın. son ça- re oiarak nükleer silah- larla olabileceğini belir- terek "Nükleer silahlan- mız, ulusal güvenliğimi- nn garantörüdür,aynıza- manda btzim ve mütte- fiklerimizin saldıma uğ- ramasına karşı ca>dıncı güçtiir" diye konuştu. 'Caydıncı gûç' Rusya'nın nükleer cay- dıncılık politikasının bir başka amacının, Rus- ya'nın ve müttefiklerinin bağımsızlık, toprak bü- tünlüklerini korumak, ay- nca Rusya'nın kalkınma- sına karşı dış engeller oluşturulmasını engelle- mek oldugunu kaydeden Mihailov, yeni doktrinin, belirli bir ülkeyi veya ül- keler grubunu hedefle- mediğini de ifade etti. 'Silah bırakmayam vur' emri iiî-t.. .r. ?f. Size uygun avantajlar, ailenize uygun otomobil Ayrıntılı bilgi, aynntılı ilanda... Endonezya'da, Hjristivanlar ile Müslümanlar arasında uzun süredir kanlı çatişmalara sahne olan Ambon Ada- sı'nda silah toplama operas\onu başlahlarak, silahlannı güvenlik güçlerine teslim erme>enleri \urma emri verildi. Ambon'daki askeri komutan Albay Karel Ralahalu. önceki gün gec saaflerde düzenlediği basın toplantısında, güven- lik güçlerinin vatandaşlardan 3 kez, silahlannı gönüüü oiarak teslim ermelcrini isteveceklerini, silahlann teslim edil- memesi halinde güvenlik göre\lilerine \ urma \etkisi verildiğini belirtti. Görgü tanıkİan, güvenlik güçlerinin dün Am- bon çevresinde çatışmalann vaşandığı 6 noktâda silahlan toplamaya başladıklannı belirttiler. Ambon'da cumartesi günü yapılan bir aramada. üzerinde silah taşı>an 37 kişinin yakalandıgı bUdirildi. Ambon'da. Hırisriyanlar ile Müs- lümaıilar arasında 19 Ocak'ta başlayan çadşnîalarda şu ana kadar 200'den fazla insan vaşamını vitirdL < R HUTERS) Levvinsky ABC'ye konuştu Monica'dan BilVe destekSİDNEY(AA)-Eski Be- yaz Saray stajyeri Monica Lewinsky, tecavüzle suçla- nan ABD Başkanı Bill CKn- ton'ı savunarak Başkan'ın böyle bir şey yapmayacağı- nı söyledi. lngiltere'de bulunan Le- vvinsky, Avustralya'nın ABC radyosuna verdiği demeçte, Başkan Bill Clinton'ı kendi- sine tecavüzle suçlayan Ju- anita Broaddrick'in açıkla- malarından büyük üzüntü duyduğunu söyledi. "Bro- addrick'inyalancı oldugunu söylemiyorum. ancaktanıdı- ğım kişinin bir başkasma is- ten'rek acı çektirefaieceğini ve cinsel vönden kötü davranıs- ta bulunabOeceğini sanmıyo- rum" diye konuşan Monica Levvinsky, tecavüz iddiasma şüpheyle yaklaştığmı ifade etti. Monica Levvinsky, aynca yaşam tarzını da değiştirmek istediğini söyleyerek adalet mekanizmasmı çok \y\ öğ- rendiğini, bu nedenle hukuk ve psikoloji okumayı arzu et- tiğini belirtti. "SürekB Mo- nka Levvinsky kariyerini is- tenüyonun" diyen eski Be- yaz Saray stajyeri, bu iddia ile ilgili. HiDary Clinton'ın "aşın sağın komptosu" dü- şüncesini paylaştığmı ve Baş- kan Clinton'ı sıyasi açıdan yıkmak ısteyenlerin bir pi- yonu oiarak kullanıldığı his- sıne kapıldığını söyledi. Kasulides Almanya'da konuştu ' Şartsız görüşürüz' BONN (AA) - Kıbns Rum yönetimi Dışişlen Bakanı Yannis Kasulides, Kıbns sorunu konusunda Rum tezi- ni anlatmak için dün Bonn'a gelerek, Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer ile görüştü. Görüşmeden sonra yapılan basın toplantısında, Fischer, müzakerenin ekono- mik degil. siyasi açıdan da önemli olduğuna işareteden Fischer, bunun adanın "de facto" (fıili oiarak) ikiye ay- nlmış olmasmdan kaynaİc- landığını belirtti. Fischer, Kıbns Rum kesiminin siya- si sorunu aşma çabalannı destekleyeceklerini ifade ede- rek. "Türkiye'deki seçim- lerden sonra bu sorunun çözfimü açısından ve yapı- cı görüşmeler için daha uy- gun bir atmosferin oluş- masını ümitedivorum " de- di. Kasulides ise yaptığı açık- lamada, Fischer'in. soru- nun siyasi açıdan çözüme ka- vuşturulması halinde, AB müzakarelerinin sonunda kimsenin Kıbns Rum kesimi- ni, çözüme katkıda bulunma- makla suçlayamayacağı şek- lindebirmesajilettiğini kay- detti. Kasulides, Haziran'da yapılacak G-8 zirvesinde de, BM kararlan dogrultusunda taraflara yapılacak "şartsız görüşmeye başlama" şeldin- de bir çağnya kendilerinin hemen katılacağını söyledi.