Katalog

Cumhuriyet Imtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatörir Hikmet Çetinkaya 0 Yazuşlen Müduni. tbrahim Yıldız • Sorumlu Müdur Fikret tlkiz 0 Haber Merkezı Müdurü. Hakan Kara # Görsel Yönetmen. Fikret Eser tsühbarat Cengiz Yıldınm • Ekonorru Özlem Yözak • Kultür Handan Şenköken • Spor Abdülkadir Yücelman • Makaleler Sami Karaören 0 Düzeltme Abdullah Yazıeı 0 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge. Edib«Bugra0YurtHaberlen MehrnetFaraç Yayın Kurulu tlh»n Selçuk (Başkan). Orhan Erinç, Okto> Kurtböke. Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner, tbnthim Yıkuz, Orhan Bureak Mustafa Balba), Hakan Kara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No 125, Kat.4, Bakanhklar-Ankara Tel. 4195020 (7 hat), Faks 4195027 0îznurTemsılcısi SerdarKıak. H. ZıyaBlv. 1352 S. 2/3 Tel 4411220, Faks: 4419117 0 Adana Temsılcısı: Çetin Yiğenogu, lnönü Cd 119 S.No:lKat:l.Tel:363 12 11, Faks: 363 12 15 Müessese Müdürü: Üttün Akmen 0 Koordınatör: \hmet Korulsan • Muhasebe Bülent Yener • 1da- re Hüse>in Gürer • Bılgı-lş- lem N*il İnal • Satış Fazilet Kuza MEDYA C: • Yönetıra Kunılu Başkam - Genel Müdür. Gilbin Erdgran 9 Koordınatör Reha Işıtman # Genel MüdürYardımcısı ScvdaÇoban Tei 514 07 53 - 51395 80-5138460-61, Faks:5138463 YayımU)» ve Ba&an: >enı Gun Haber Ajanst, Bastn ve Yavıncıhk A.Ş.. Türicocağı Cad 39'4i Cagaloglu 34334 tstanbul PK 246 - Sfıfcecı 34435 taanbul Tel (»'212)512 05 05 (20 hal) Faks (0.212)513 85 95 www.cumhuriyet.com.tr 9ARALIK1999 îmsak:5.36 Güneş. 7.10 Öğle. 12.03 tkindi: 14.22 Akşam: 16.43 Yatsı. 18.11 Countpy mürikte • Haber Merkea- Country müzık sanatçılannın. mûzikleriyle ve büyûk bır doğallık içinde kendilenyle de bütünleşen görünümleri çok genlerde kaldı. Onlaruı ankovanı modeli saç biçimleri, kendilerine özgü giysileri, önlûkleri ve aksesuarlan artık yok. Buna karşuı Country Müziği, bu ije gönül veren organizatörler ve yûzbinlerce dınleyicinin de desteğıyle var olmaya devam edıyor. 1999 Country Müziği Derneğı Ödüllen'nde, geceye katılan her kesımden insan, sadece bu müzikle değil, rock, pop, ve tekno muzikle de eğlenip kendilerinden geçti. Gecede sahne alan "Country'ci" Shania Twain, söylediği şarkılar ve sahne performansıyla büyük beğeni topladı. Alasyave Akpınar THMA için oynayacak • İstanbul Haber Servisi - Zeki Alasya ve Metin Akpınar, TEMA Vakfi'nın yürüttüğu erozyonla mücadele kampanyası çerçevesınde çekilecek 3 skeç için yeruden kamera karşısına geçiyor. Mickey Mouse tösemiülerle • İstanbul Haber Servisi - 29 Ocak-13 Şubat günlen arasında yapılacak göstennın tanıtımı için Türkıye'de bulunan Walt Disney'in ünlü çızgi film karakterlerinden Mickey Mouse, İstanbul Tıp Fakültesi'nde tedavı gören lösemi hastası küçük çocuklan zıyaret ederek moral verdı. Ziyarette Mickey Mouse, tek tek lösemi hastası çocuklaıla tokalaşarak geçmiş olsun dileklerim iletti. Hastalıklarla mücadele, hayat standardının yükselmesi yaşam süresini de uzâtıyor Yaşh liüfus luzla arbyor SAADETUSLU Son yıllarda hastalıklarla mücadelede yol alıriması, yaşam standardının yüksel- mesi gibi nedenlerle dünya nüfusu gide- rekyaşlanıyor. Yaşam süresinin artması sa- dece yaşlüık dönemine özgü Alzheımer, Parkinson gibi hastalıklann da görülme- sine neden oluyor. Günûmüzde hastalıklarla mücadelede önemli bır gelişme kaydedilirken, yaşam süresinin uzaması bazı problemleri de be- rabennde getiriyor. Kalp, tansiyon, göz bo- zukluklan gibi birçok hastahğın görülme sıklığı yaşlanmayla bırlikte artarken, Alz- heimer, Parkinson gibi bazı hastahklarsa yaşlanmayla ortaya çıkıyor. Yaşhlıkta gö- • Yaşam süresinin uzaması bazı problemleri de beraberinde getiriyor. Kalp, tansiyon, göz bozukluklan gibi birçok hastahğın görülme sıklığı yaşlanmayla birlikte artarken, Alzheimer, Parkinson gibi bazı hastalıklarsa yaşlanmayla ortaya çıkıyor. rülen hastalıklar ise ıhmal edilen bir ko- nunun gündeme gelmesini sağladı. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikıyatn Ana- bilim Dalı GeropsUriyatn Bılım Dalı Baş- kanı Prof. Dr. Engin Eker, son 15-20 yü- da yaşanan gelişmelerin nüfusu yaşlandır- dığını söylüyor. Kuzey Amenka, Avrupa gibi bölgelerde yaşam beklentisinin 77, ül- kemizde ise 66 4 olduğunu belırten Eker, "2020 yılına kadar getişmekte olan ûlke- lerde 60 yaş ve üzeri ldşi sayısı artacak. Ge- hşmtş ülkrierdeiseyaşh nüfus fazia otacak" dedı. Dunya nüfusunun artmasının bir- çok sorunu da berabennde geüreceğine dik- kat çeken Prof. Eker, yaşlılığa özgü has- tahklann artacağmı söyledi. Yaşlanmay- la bırlikte ortaya çıkan unutkanlığın, ye- teneklerdeki azalmanın birçok insan tara- findan doğal karşılandığını da anımsatan Engin Eker, " Zihinselyeteneklerde bir bo- zukluk başhyorsa bunu yaşhbğa vermek gerek" dıye konuştu. Dünya Sağlık Örgütü tarafından "Yaş- hlar YüT olarak ilan edilen 1999'da bazı etkinliklerin art arda yaşanan depremler nedeniyle ertelendığirıi de belirten Prof. Eker, etkinliklenn 2000 Nisan ayına ka- dar süreceğini söyledi. Günümüzde yaş- hlık sorunlanna gösterilen önemin gide- rek arttığıru ifade eden Eker, şöyle devam etti: "Yaşhlaria çahşmakzordur. Sabır ve öz- veri ister. Özel bilgi ve beceri ister. Çflnkü yaşlılarda birçok fiziksel hastalık görüle- bifir. Yaşhlaria çahşacak heldmin nörolo- ji,dahiliye, psikoloji gibialanlan iyi bilme- sigerekir. Biz Cerrahpaşa'da geropsikolo- jidersi veriyoruz,bubûtûn üp fakuttekrin- deolmah." Risk artıyor Hastalık dönemi tstanbulHaber Servi- si - Yaşın ilerlemesiyle bırlikte bazı hastalıklann ortaya çıkması yarunda pek çok hastalığın gö- rülme sıklığı da arüyor. Kronik ve akut hastahk- lann daha sık rastlandı- ğı dönem olan yaşhlık- ta arüş gösterenbazı has- talıklar şöyle: Hipertansryon (yflk- sek tansiyon); 30 yaş al- tındakı 10 kişiden 2'sın- de görülürken, 60 yaşın üstünde 10 kişiden 6'sm- da görülüyor. Prostat 40 yaşın al- ündaki erkeklerde de gö- rülmesine karşın 60 ya- şmüzerindeki erkeklerin yandan fazlası, 85 yaş üzeri erkeklerin ise yüz- de 85'i bu hastahğa ya- kalanıyor. Kalp-damarhastahk- bn; damarsertliğıuzun sürede oluştugu ıçınyaş- lılık döneminde ortaya çıkar. Kalp knzive inme- de ise erkekler için 45, kadınlar ıçın 55 yaş üs- tü risklı dönemlerdir. Osteoporoz. menapo- zabaglı olarak ortaya çı- kan kemik erimesine ka- dmlardasıkhkla rastlanır, ileri derecede ölüme ne- den olabilır. Testosteroodaazakna; erkeklerde ilen yaşlar- da görülen hormon azal- ması hem kas yapısında tahribata yol açar hem de cinsel işlevlerde azal- maya neden olur. Araşürmalara göre, yaşblık dönemineen ryi biçimde uyuın sağlayanlar, murJu bir evUKk hayab ve güven verici bir gelir dûzeyine sabip olan kişiler. 'Korkular silinip, uyum sağlanmalı' tstanbul Haber Seniâ- Dünyada yapılan çeşitli araştırmalarda, yaşlüann beklentileri, sorunlan belirlenmeye çalışılmış. Pek çok konuda ortak fikirlere sahıp olan yaşlılarla ılgili bazı noktalar şöyle. tyi bir yaşbhk dönemi için neyapabinriz? • Hoşlandığımız şeyleri yapmaya devam edelim • Yaşlılığın kusurlannı kabul ederelc, yaşlılığa uyum gösterelim •Yaşhlık döneminde de yapmaktan zevk alacağımız şeyler olacaktır • Sağlıklı kalmaya, beslenmeye, fiziksel aktiviteye önem vereüm • Etrafta olup bitenlerle ilgilenelim • Günümüzü en iyi şekilde dolduralım • Eski hobilerimizi sürdürelim veya yeni hobiler bulalım Yaşhhk dönemine en iyi biçhnde uyum gösterenlerin özellikleri: • Mutlu bır evlilık hayatı olanlar • Güven verici bır gelir dûzeyine sahıp olanlar • Çevrelerinde olup bitenlerle ilgilenenler • Çevre Ue iyi bir iletişim kuranlar • Sağlıklı olanlar, sağlıklanna dikkat edenler • Sosyal ve kûltürel değışiklıklere uyum gösterenler • Çevreye karşı hoşgörüKi olanlar • Sürekli işleri ile meşgul olanlar ve nobilere sabip olanlar Yaşhhkta kayıp ve kayıp tehditkri • Eşıni ve yakınlarmı kaybetme korkusu • Fiziksel yeteneklerini kaybetme korkusu • Zihinsel fonksiyonlarda aksama, bunama korkusu • Sosyal konum farkı • Yarduna gereksinmesi olduğunda, yeteri kadar destek alamama korkusu • Ekonomik durumun bozulma korkusu • Ev ortamını kaybetme korkusu Yaşhlann gereksminderi ve beklentüeri: • İyi bir ev ortamı • Beslenme olanaklan • Yalnız olmadıklanna ait birteminat • Belli bir gelir dûzeyine sabip olmak • Toplum içinde bir konuma sabip olduklannı hissetmek • Içten gelen ziyaretler Yaşhhktaki zihinsel ve kişİBkdeğişiklikkri: • Kısa dönem bellek kayıplan • Dıkkatı yoğunlaştırmada zorluk • Yeni bilgileri öğrenmede zorluk (Tecrübe, doğru yargılama) • Kişilikte değişmezlik (Yenilikten korkma) • Sosyal ilişkilehnde daha derin ve daha seçici olur • Eskiye özlem, yaşh ve genç kuşak arasındaki mesafeartar • Beden sağlığı ile aşın Ugilenilir • Aşın tutumluk, kişisel eşyaya düşkünlük artar. TÜRKİYE^DE 250 BtN HASTA VAR Ahhehner önemsenmeti • Hem aile hem de devlet için büyük bir ekonomik yük getiren Alzheimer'in en önemli belirtisi bellek kaybı. Henüz tedavisi olmayan hastahğın bazı ilaçlarla sadece seyri yavaşlatılabiliyor. İstanbul Haber Servisi- Dünyada 20 miryon, Tür- kiye'de ise 250 bin kiştnin Alzheimer hastası olduğu beürtildi. Yaşlılarda en sık görü- len bunama hastahklann- dan biri olan Alzheimer, Batüı ülkelerde ölüme ne- den olan hastalıklar içinde ise dördüncü sırada. Cer- rahpaşa Tıp Fakültesi Ge- ropsikoloji Bilım Dalı Baş- kanı Prof. Dr. Engin Eker, hastalığm önemsenmesı ge- rektiğinı söyledi. Alzheimer'in hem aile hem de devlet için büyük bir ekonomik yük getirdı- ğine dikkat çeken Engin Eker, 65 yaşta bınde 3 üe yüzde 3,80 yaş üzennde ise yüzde 45 üzennde görüldü- ğünü beürtü. Hastalığın en önemli belirtisınin bellek kaybı olduğuna dikkat çe- ken Eker, hasta olmayan kişilerdeki unutkanlığın ise kışınin sosyal hayatıru et- kilemediğiıu söyledi. Evde bakun önemli Alzheimer hastalannın ev ortamında bakılmasının önemıne dikkat çeken En- gin Eker, "Hafifve orta de- receM bir hasta kuruma yer- leştjrflirsehastahkdahada ilerleyebilir. Hatta erken öhun otabflir. Ancak has- talık tarusı konanuyorsa, ldşievde baküamryorsa la- sa bir sürebir kuruma yer- feştirilebflir" dıye konuştu. Hastalar tanı konulduk- tan sonra 9 yıl yaşadıklan- m, birkuruma yerleşurilme- si halinde ise bu sürenın 2 ile 5 yıla düştüğünü kayde- den Prof. Eker, bu kışilerin yeni bilgileri kaydedeme- diğini söyledi. Alzheimer hastalanna bakmanm ol- dukça zor olduğunu vur- gulayan Eker, 'Hatta bakan kisikrin yüzde70'indedep- res>vn beBrtüeri görülebi- ür. Yaslrv-a bakan ldşi hem eğitilmeli hem de zaman zamandinJendirilmelkür'' dedi. Engin Eker, henüz teda- visi olmayan Alzheimer hastalığının bazı ilaçlarla sadece seyrinin yavaşlan- labıldığını ifade etti. An- cak hastalığa kaderci yak- laşmamak gerektığini de vurgulayan Eker, eiken ta- nı halinde hastalann yüz- de 13'ünde iyüeşme sağlan- dığına dikkat çekti. İkitipivar Alzheimer'ın ıki tip ol- duğunu beürten Prof. Eker bunlan şöyle anlatn: - PresenütipL Baslangıç yaşı 40-60 arasında değişi- yor Kadınlarda erkeklere oranla 2-3 mish görülüyor. Hastalığı yakınlan hatta sü- rekli bakim yapan hekimi bile farkedemeyebihr. Ço- ğunlukla kafa travması, en- feksıyon ya da bır ameliyat dunımundakı strese bağh olarak ortaya çıkar. Hasta başlangıçta şaşkın, huzur- suz oluyor, el becerilerini kaybediyor. Yüzleri tanı- yamıyor. Hatta zamanla kendi yüzünü tanıyamıyor. -Senfltip, 70-80 yaşla- nnda görülmeye başlıyor. Kadınlarda daha sık rastla- nıyor. Ateşli hastahk, çev- re değısıklığı. eşın ölûmü gibi nedenlerle hastalık or- taya çıkabiliyor. Depresif reaksıyona sıkhkla rastla- nıyor. Kışınin yaratıcüığı azalıyor. e-posta: tan @ prizma. net tr RASGELE / RAÎFERTEM Avcılar Avdayız Telefon. Cevdet Hacaloğlu'nun sesi. Biraz üzgün, biraz sevinçli. "Nerelerdesiniz dostlar? Av mevsimi geçiyor. ör- dekler, çulluklar tam göç yollannda." Peki siz nerelerdesiniz? "Balaban da, barakamızda. Haydigelin. Durumu- nubiliyorum. Çatalca'dasın. Tımur'ual. Getirsinse- ni barakanın yol başına dek. Ben sizi kavşaktan alı- nm. Kâmilde burada. Bekliyoruz." Geliriz. Geliyoruz. Bekleyin kavşakta. Timur'u buldum. Kasım Kolcuoğhı dataktldı. Ta- nerde. Düştükyola. Balaban kavşağında. Hacaloğlu bek- liyor. Kimimiztüfekleri aldı yaya. Kimimiz Cevdet'in ara- bada. Yan orman, yan yol. Araba dört çekerii olma- sa durduğumuz yerde sayacağız. Dondük dolaştık indik barakaya. Bakalım nasıl çı- kacağız. Balaban'daki av barakamız. Balabanlı Mehmet'siz olur mu? Kâmil'le bırlikte karşıladılar. Hem ne karşılama... Kapınm bir yanına ördek, bir yanına da çulluk as- mışlar. Kâmil okşuyor, Cevdet okşuyor. Bize baka- rak gülüyorlar. Cevdet anlatmaya başladı. "Ormana girdik. Dola- nıyoruz. Birtanesi kalktı atamadık. Ikincisi fırtadı. At- tık, düştü." Kim attı, kim düşürdü? Birbirlerine bakı- yorlar. Bizim anlamamızı istiyorlar. Sıra ördeğe geldi. "Sahilden dolanalım dedik. Te- pemize bindirdi. Attık, düştü." l Kim?... Kim olduğunu biz bileceğiz... Kasım'lar geldiler. Elleri boş. Kapıdaki çulluğu, ör- deği okşadılar. Barakaya daldılar. Söyleşi başladı. Akşam kalacak mıyız? ördek geçidi çok iyiymiş. Kârnil'den başka kalmayı isteyen çıkmadı. Sustu, sustu. Kalktı sobayı açtı. Içinden birtepsi pişmiş ör- dek, çulluk... Masaya koydu. EkmekJerimizi dağıttı. Suyumuz?... Suyumuzun rengini de ağarttı. Akşam karanlığı ne zaman bastı. Geçen zamanı an- layamadık. Yol göründü. Arabayı doldurduk, doluştuk. Kavşa- ğa çıktık. Gideceğimiz semtlere göre diğer arabala- ra paylaştık. Önümüzdeki hafta yapmak istedikleri- mizi, yapabileceklerimizi konuştuk, kararlaştırdık. Evlerimize. Kapıda asılı ördek ile çulluk bana kaldı. Tüfek at- madığım halde... Üç gün üç gece Balaban'ı konuştuk. Dogada ya- şam. Hesapsız, kitapsız. Arkadaşlık, dostluk üstüne. Çıkar hesaplan olmadan konuların konuşulması. Yalnızca avcılar arasında kaldı. Diğer gruplar arasındaki söyleşiler. Yaptıklan iş ya da politika olmaya başladı. Haftaya yine avdayız, avcıyız. Rasgele...