Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2 1 ARALJK1999SALI CUMHURİYET SAYFA
H J J v U i ı \ J İ T J J . / ekonomifg cumhuriyet.com.tr 13
DTfrden tekstflde
ek siire istemi
• ANKARA (AA)-
Türkıye, Hindistan'a
ımygulanan tekstil kotalan
r*edenı\le Dünya Ticaret
Orgütûnûn (DTÖ)
mükellefiyetlerine uyacağını
t>ildırdi Ancak bunun ıçin
ek süre talep etti.
rürkıye, AB ıle
gerçekleştınlen güıraük
birliğıne uyum kapsamında
ucygulanan tekstil ve
konfeksiyon kotalannın
kaldınlmasını öngören panel
kararianna, hemen uyum
saglayamayacağını bildirdi.
DTÖ, Hindistan'ın şikâyeti
üzenne, söz konusu kotalan
"liberal ücarete aykın"
bulmuştu. AB ile 7 Aralık'ta
Brûkselde bır öngörüşme
yapıldı. Öngörûşmeden
sonra, "Türkıye'nın DTÖ
taahhütlerine uyum
- sağlayacağı, ancak bunun
için ek süre gerektiğr'nm
DTÖ'ye bildinlmesine karar
verildi.
Içborçstoku
22 katrilyon
• ANKARA(AA)-
Türkiye'nın iç borç stoku,
bu yıl Kasım sonu
ıtibariyle, toplatn 22
katrilyon 672.9 trilyon lira
olarak gerçekleşti. Hazine
Müsteşarhğı'ndan yapılan
açıklamaya göre, Kasım
sonu itibariyle iç borç stoku
geçen yıl sonuyla
karşılaştınldığında yüzde
95.2 oranında artış gösterdi.
tç borç stoku 1998
sonunda, toplam 11
katrilyon 612.9 trilyon lira
düzeyinde ıdı. Kasım ayı
itibariyle iç borç stokunun
dağıhmına bakıldığında, 19
katrilyon 403.3 trilyon
liralık kısmı tahvil, 3
katrilyon 269.6 trilyon
liralık kısmı da bono
ihraçlanndan oluşuyor.
ŞAfın
0Z6İl6ştırilni6sî
• ANKARA(AA) - Et ve
Balık Ürunleri A.Ş'ye
(EBAŞ) ait Buıdur,
Eskişehir, Gaziantep, Sivas
et kombinalan ile Fatsa
i'&aitkMamülleri -*
r
••^ınnnIG
~
:
lşletmesi'nin
özellestirilmesine ilişkin
nihai pazarlık görüşmeleri
bugün yapılacak.
Özelleştirme tdaresi
Başkanlığı'ndan (ÖİB)
yapılan açıklamaya göre,
Burdur Et Kombinası'nm
nihai pazarlık görüşmeleri
saat 10.00 ile 13.00
arasında belirlenen
saatlerde yapılacak.
Taklit çay uyarısı
• ANKARA (AA) - Bazı
özel paketlemeci firmalann
Çaykur'un marka ve
dizaynını taklit ederek
piyasaya taklit çay
sürdüklen bildırildi. Çay
Işletmeleri Genel
Müdürlüğü tarafmdan
yapılan açıklamada
tüketıciler, çay alırken
Çaykur paketlerinde yer
alan hologamlı bandola
> bakmalan için uyanldı.
Taklit çaylann
numunelerinin ele
geçirildiği belirtildi.
İran, unanyum
peşimte
• ANKARA (AA)-
Iran'ın, Kazakistan'daki bir
uranyum yatağını işletmek
c üzere bu ülkede temaslarda
bulunduğu bildirildi. Iranlı
ve Kazak hükümet ^
yetkililerinden oluşan bir
' heyetin, Kazakistan'm
Mangıstau eyaletindeki
' Karakiyın uranyum
yatağımn işletilmesi
konusunu görüştükleri
bildirildi.
Yüzyılın otomobîii
• Ekonomi Servisi-
ABD'de otomotiv
T sektörüyle ilgilenen
I gazetecilerden oluşan bir
• jüri, Ford'un T model
• otomobilini yüzyıhn
otomobili seçti. Ingilizlenn
Mini'si ikinci, Citroen DS
' 19 ise üçüncü oldu.
YapıMerkezi
Yunanîstan'da
• Ekonomi Servisi - Yapı
Merkezi, Yunanistan'da
gerçekleştirilecek ilk Türk-
• Yunan ortak yatınmırun
temellerini atarak, her iki
ülke arasındakı ekonomik
işbirliği sürecini başlatmış
. oldu. Yapı Merkezı'nden
yapılan yazüı açıklamada,
ilk kez bir Türk şırketının
Yunan şirketi ile protokol
imzaladığı bildirildi.
IMF'nin istediği tanm reformu için genel yasa taslağı hazırlandı
Târnn sektörüne iist kıırulRANUSALMAN
ANKARA - Uluslararası Para
Fonu'nun (IMF) tanm destekle-
melerininkamu üzerindeki yükür
nün kaldınlması gerekçesiyle is-
tediği reform çerçevesinde ge-
nel bir yasa taslağı hazırlandı.
Tanm sektörû için de bakanlığın
görevlerinin devTedileceğı geniş
yetkilerle donanlan Tanmsal Des-
tekleme ve Yönlendirme Kuru-
lu (TDYK) oluşturulacak. Ba-
kanlık ise kurulun sekretarya hiz-
metlerini yürütecek.
Bakanlık yönetıminde Tanm-
sal Destekleme ve Yönlendirme
Fonu oluşturulmasına karşın, bu
fonun kullanıhşı ve denetiminı
kurul gerçekleştirecek. Fon Yö-
netmeliği'ni de kurul hazırlaya-
cak. Tanmsal desteklemeler bu
fondan karşılanacak.
Tanmsal desteklemelere bütçe-
den yapılacak aktanm, bütçenın
yalnız yüzde 3'ü ile sırurlandın-
lacak. TDYK'run altında özel
sektörün de geniş temsil olanağı
bulacağı et ve süt konseyleri oluş-
turulacak. Mali piyasalar açısın-
dan önem taşıyan sigorta fonla-
nna "tanm ürunleri sigortası'^un
eklenmesi de amaçlanıyor.
Tanm ve Köyişlen Bakanlı-
ğı'nm adını "Tanm Bakanlığı'"
olarak değiştirerek binmlerin ye-
nıden yapılandmlmasını öngö-
ren "Tanm Yasa TasansT tasla-
ğı, "Tabn AfeÜerden Zarar Gö-
ren Çiftçikre Yapılacak Yardun-
lar", "Muhtaç Çiftçüere Ödûnç
Tohumluk Verilmesi" yasalannı,
tanmsal amaçlı birliklerin kuru-
luşuna olanak sağlayan yasa hü-
kümlerim yürürlükten kaldınyor.
Taslakla getın len düzenlemeler-
den bazılan şöyle:
• Tanm Bakanlığı, kendısıne
verilen görevleri gerçek ve tüzel
kişilere devredebilecek. Yalmz
kontrol yetkisini elinde tutmaya
devam edebilecek.
• Tanm topraklan, Tanm Ba-
kanlığı'nm belırleyeceği ekono-
mik işletme büyüklüğünün altın-
da miras yoluyla bile bölüneme-
yecek.
• Tanm-sanayi btünleşmesini
gerçekleştirmek, tanmsal dışsa-
tımı artırmak, kurumsal düzen-
lemeleri organize etmek, ulusla-
rarası anlaşmalardan doğan yü-
kümlülükleri yerine getirebümek,
tanm ürünleri piyasa düzenleri-
ni oluşturmak, tanm politikala-
nru tek elden yünitmek üzere Ta-
nmsal Destekleme ve Yönlen-
dirme Kurulu oluşturuluyor.
TDYK'nin alacağı kararlar, hü-
kümet program ve uygulamala-
nnda esas alınacağı yasa hükmü-
ne bağlanıyor.
Kurulda kimler var
TDYK, Başbakan ya da görev-
lendireceği Başbakan Yardımcı-
sı başkanlığtnda, ekonomıden so-
rumlu Devlet Bakanı, Maliye Ba-
kanı, Tanm Bakanı, Sanayi ve
Ticaret Bakanı ile Tanm Bakan-
lığı, DPT, Hazine, Dış Ticaret
müsteşarlan. Ziraat Bankası Ge-
nel Müdürü, Türkiye Ziraat Oda-
anmsal
desteklemeler,
Tanmsal
Destekleme ve
Yönlendirme
Fonu 'ndan ••[•••'*
karşılanacak.
;
'.'> '*••.
Tanmsal
desteklemelere
bütçe katkısı, genel
bütçenin yüzde
3'üyle
sınırlandınldı.
Fondan tanmsal
sanayi yatınmlanna
aktanm yapılacak.
Ürünlerin yurtiçi
satışlanndanfona
gelir kaydedilecek.
lan Bırhği Baskanı, Türkiye Oda-
lar ve Borsalar Bırliği Başkaru ve
Tanm Bakanı nca katılması uy-
gun görülen 3 üst düzey Tanm Ba-
kanlığı mensubundan oluşacak.
• Pazar garantisi verecek bıçım-
de sözleşmeli bitkisel ve hayvan-
sal üretıme geçiş öngörülüyor.
TDYK'nin yapacağı teşvik ve
desteklemelerde de sözleşmeli
üretim yapanlara öncelik verile-
cek.
• Yıllık genel bütçeden yüzde
3,MeraFonu'ndanyüzde 10; ta-
nm ürünleri ve tanmsal sanayi
ürünlerinin yurtiçi satışlannda
satış bedelinin yüzde 2 'si, ticaret
borsalan getinlennden yüzde 2 sı,
sütve et üreticilerinin işleyen ku-
ruluşlara sattıklan mal tutannın
yüzde l'i veişlemeküzerealan-
İann da ödeyeceği yüzde 1, bü-
yük ve küçükbaş hayvan satışla-
nnda da hem satan hem alanının
ödeyeceği satış bedelinin yüzde
1 'i tutannda aktanmlardan "Ta-
nmsal Desteklemeve Yönkndir-
me Fonu" oluşturulacak.
Fona ilişkin taslak maddesin-
de, "Rakanhk tarafinrian ynnrti-
ten fon kurulmuştur" denilme-
sine karşın. TDYK'nin görevle-
rinin düzenlendiği maddede "Fo-
nun kullanıhşı ve denetimi fle ü-
güi kararlar almak,fon yönetme-
Bğini hazırtayanık yürürtüğe ko-
nıılma«nı sağlamak" yer alıyor.
Sigorta geliştirilecek
• Tanm sektörüne yapılacak her
türlü destekleme, ödenecek teş-
vik primi ve diğer destekleme
ödemelerinin yapılması bu fon-
dan karşılanacak.
Fon, ürün fıyatlannda istikra-
n sağlamak için yapılacak alım-
lar ve stoklama faahyetlen; tanm-
sal araştırma-geliştirme, ıslah ve
eğitim çalışmalan, iç ve dış pa-
zarlann, üriin borsalanrun geliş-
tirilmesi için yapılacak destek-
lere de harcanacak. Fondan, Ta-
nm ürünleri sigorta sisteminin
geliştirilmesi ve sigorta prim öde-
melerinin behrlenecek kısmı, üre-
tici birliklerinın kurulmalarmın
desteklenmesi ve tanmsal sana-
yi yatınmlanna ödemeler yapü-
ması da öngörülüyor.
• Tanm Bakanı başkanlığında,
et ve süt konseyleri oluşturuluyor.
• Tanmsal amaçubirlikler 2 yü
içinde yasaya uygun yapılanma-
ya gitmezlerse, faaliyetleri dur-
durulacak. - • • - -
Ek vergide geri sayım başhyor
Ekonomi Servisi - Gelir ve Kurumlar
Vergisi mükeüefierinin, ek vergi
beyannameleri ile ilk taksitlerini 27
Aralık 1999 tarihıne kadar
Etnlak sahiplerihden geçıci vergi'•'*^k
y!
-=
mükellefı ile motorlu taşıt sahıpleri,
aralık ve mart aylannda 2 eşit taksitte
ödeme yapacaklar. Özel işlem vergisi
uygulaması da 2000 yılı
bıtiminde sona erecek.
Yıllık beyanname ile beyanda bulunan
tüm gelir vergisi mükellefleri
(gayrimenkul sermaye iradı sahipleri
dahil) ile tüm kurumlar vergisi
mükeUefieri 1998 yıhnda beyan ettikleri
net vergi matrahlan üzerinden
vergiye tabi olacaklar.
Götürü usulde tespit edilen gelir vergisi
mükellefleri, 1998 yüındaki götürü
matrahlan üzerinden, yine 1998
yılmdaki net vergi matrahlan toplamı 12
mılyar lirayı aşan ücretliler bu tutan
aşan kısım üzerinden vergi ödeyecekler.
Yfizde 5 ek vergi ödenecek
Tüm bu mükellefler, yüzde 5 oranında
ek gelir ve kurumlar vergisi verecekler.
Vergiler, otomatık olarak vergi
dairelerince tahakkuk ettınlecek.
Götürü mükellefler (basit usul) 1.
taksidi 27 Aralık 1999'a kadar, ikinci
taksidi 2000 yılı haziran, üçüncü taksidi
ekim aylannda olmak üzere 3 eşit
taksitte ödevecekler.
Vergi takvimi
Gelirler ve Kurumlar Vergisi
rfek$t -
a
'2?;Ai-afık1999
Diğer 5 tad<sit Şubat, Nisan, Hazirii
Ağustos, Ekim 2000
Ek Emlak Vergisi
Ltaksit Aralık 1999
2.taksit Mart 2000
Ozel Işlem Vergisi 31 Aralık 2000
Götürü Vergi
Ltaksit 27AraJık1999
2.taksit Haziran 2000
3. taksit Ekim 2000
Ek Motorlu Taşıt Vergisi
Ltaksit Aralık 1999
2. taksit Mart 2000
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,
hesaplayacaklan vergiyi, ek vergi
beyannamesi ile bağlı bulunduklan
vergi dairesine bildirecekler. Bu
mükellefler 1. taksidi 27 Aralık 1999
tarihinde, 2000 yılında da şubat, nisan,
haziran, ağustos ve ekim aylannda
olmak üzere 6 eşit taksitte
vergi ödeyecekler.
1998 yılında ücretlen yıllık beyanname
ile beyan edilen ücretliler, yine
beyanname verecekler ve gerçek
• Götürü
usulde tespit
edilen gelir
vergisi
mükellefleri,
1998 yüındaki götürü
matrahlan üzerinden, yine
1998 yüındaki net vergi
matrahlan toplamı
12 milyar lirayı aşan
ücretliler bu tutan
aşan kısım üzerinden vergi
ödeyecekler.
• Ek emlak vergisi 2 eşit
taksitte belediyelere
ödenecek. 120 metrekareyi
geçmeyen bir konut, bu
vergiden muaf sayılıyor.
usuldekiler gibi ödemede bulunacaklar.
Bunun dışında kalan ücretlilerin
yanında çalıştıklan işveren, 26 Kasım
1999 tarihi itibanyla işçi ücretlerinden
kestikleri stopajlan, son aym 20. günü
akşamuıa kadar vergı dairesine
yatıracaklar.
Istisna sının 12 milyar lira
1998 yılında beyannamelerınde vergiye
tabi matrahlan bulunmayanlar ve
ücretlerde 12 mılyar hralık istisna
sınınnı aşmayanlar, ek gehr ve kurumlar
vergisi beyannamesi vermeyecekler.
Bina, arsa ve arazileri nedeniyle 1999
yıhnda emlak vergisi mükellefı olanlar,
'-'efeiMtfâk vergisinin de mükeUefi f *
sayılıyor. 1999 yılmda ödedikleri emlak
vergisi kadar ek emlak vergisi
ödemeleri gereken mükelleflerin, bunun
için beyanname vermeleri gerekmiyor.
Ek emlak vergisi 1999 Aralık ve 2000
Mart aylannda, 2 eşit taksitte
belediyelere ödenecek.
Mükelleflerin sahip olduklan
gayrimenkullerden, 120 metrekareyi
geçmeyen bir konut, bu vergiden
muaf sayılıyor Mükellefîn, muaf
tutulmasını istediği gayrimenkulü, ilgili
belediyeye bir dilekçeyle bildirmesi
gerekiyor.
Ek motorlu taşıtlar vergisi
26 Kasım 1999 tarihi itibanyla, trafik
sicili, liman sicili, sivil hava vasıtalan
sicilinde adlarma motorlu taşıt kayıt ve
tescil edihnış bulunan gerçek ve
tüzelkişiler, ek motorlu taşıtlar vergisi
mükellefı sayılıyor. 1999 yılmda ödenen
kadar ek taşıt vergisi, 1999 Arahk ve
2000 Mart aylannda 2 eşit taksitte
olmak üzere otomatik olarak ödenecek.
Üzerinden eğitime katkı payı alınan
işlemler ve kâğıtlar için aym tutarda
özel işlem vergisi alınıyor. Özel işlem
vergisi uygulaması, 31 Arahk 2000
tarihine kadar devam edecek.
DEPREM YARDIMI HARİÇ 4 MtLYAR DOLAR
IMF yardımı artıyor
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Uluslararası Para Fonu (IMF), stand-
by çerçevesinde kotasına göre en fazla
4 miryar dolar olan kullanım olanağı
miktanndan 500 milyon dolarhk dep-
rem yardımını düşmeme karan aldı. Ha-
zine Müsteşan Selçnk Deminüp, dep-
rem için aktanlan 500 miryon dolann dı-
şmda Türkiye'ye 2000 yılmda 1.5 mil-
yar dolar, 2001 yılında
1.5 milyar dolar ve
2002'del milyar dolar
olmak üzere stand-by'la
toplam 4 milyar dolar
aktanlacağını bildirdi.
Hazine Müsteşan
Selçuk Demiralp, dün
Japonya'nın deprem ne-
deniyle sağladığı 200
milyon dolar(23.6 mil-
yar yen) tutanndaki kre-
diye ilişkin imza töreninde, bu paranm
deprem sonrasında yürütülecek imar ve
iyileştirme çahşmalannda kullanılaca-
ğnıı açıkladı. Japon Uluslararası Işbir-
üği Bankası'ndan (JBIC) depremin sa-
nayide yarattığı zararlan karşılamak
için KOBİ'lere kullandınlacak 200 mil-
yon dolarhk yeni kredi görüşmelerinin
de sürdürüldüğünü kaydeden Demiralp,
deprem dışında çeşitli projelenn finans-
manı için de JBIC'nin 665 milyon do-
lar kaynak sağladığım bildirdi.
Gazetecilerin sorulanm yamtlayan
Demiralp, IMF'nin stand-by kapsamın-
da gelecek kaynak tutannı 500 milyon
X3azine Müsteşan
Selçuk Demiralp,
IMF'den stand-by
doğrultusunda gelecek
kredinin, deprem
yardımı hariç tutularak
500 milyon dolara
arttınldığını söyledi.
dolar arttırarak 4 milyar dolara çıkardı-
ğım; 500 milyon dolarlık deprem yar-
dımının bu rakamın dışında tutulduğu-
nu kaydetti. Demiralp, IMF Icra Direk-
törleri Kurulu'nda Türkiye'nin taahhüt-
lerini sunduğu niyet mektubunun yann
görüşüleceğini ve bir terslik olmaması
durumunda stand-by anlaşmasının onay-
lanmasını beklediklerini bildirdi. Stand-
by çerçevesinde gele-
cek kaynağın Merkez
Bankası döviz rezer-
vi için kullanılacağı-
nı kaydeden Demi-
ralp, şu anda Merkez
Bankası'nın döviz re-
zervinin yeterli oldu-
ğunu belirtti.
"Bizim açımızdan
önemli olan IMF'nin
yeşil ışık yakmasıdır.
Türkiye'nin arok kamu genel ve mali di-
siplini sağladığım onlann da onavlama-
sı bizim açımızdan önemli" dıyen De-
miralp, stand-by anlaşması belli aşa-
maya gelince Moody's ve Standard And
Poor's'un olumlu açıklamalarda bulun-
duğunu, Japon kredi derecelendirme
kuruluşu JCR'nin de böyle bir çalışma
yüriittüğünü kaydetti.
Demiralp, Dünya Bankası'nın mali
sektör reformu için sağlayacağı kredi
miktanmn henüz kesinleşmediğini, an-
cak miktann henüz kesinleşmediğini
ancak 750 milyon dolann üzerinde
olacağını bildirdi.
Türkiye'de
yolsuzluk
artıyor
Oönem Puan* Sıralamadaki yeri
4.06 (55 ulke arasında 38. sırada)
N
4.05 (55 ülke arasında 36. sırada)
4.10 (41 ülke arasında 29. sırada)
3.54 (54 ülke arasında 33. sırada)
3.21 (52 ülke arasında 38. sırada)
3.4 (85 ülke arasında 54. sırada)
3.6 (99 ülke arasında 55. sırada)
'10 ûzennden ,
Türkiye
yoVdan
çıktı
• Uluslararası
yolsuzluk
sıralamasındaki yeri
1980'denbuyana
giderek kötüleşti.
Türkiye sıralamada
Botswana'dan
bile geride.
Ekonomi Servisi - Türkiye yolsuzluk sı-
ralamasında 1980'lerden bu yana her ge-
çen yıl daha kötü puanlar alıyor. Dünya
çapında saptanan yolsuzluklar hakkında
ven toplayan ve yolsuzluklarla mücadele
eden 'Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün
(Transparency hıternational) yaptığı ülke-
ler srralamasmda Türkiye'nin konumu gi-
derek kötüleşti.
Örgütün, saptanmış yolsuzluklardan ha-
reketle ülkelere, 'tenüzden kiıüye doğru'
10 üzerinden puan veren Yolsuzluğun Al-
gılaruş Endeksi'ne (Comıption Perceptions
Index, CPI) göre Türkiye 1995 yıhnda 41
ülke arasında 4.10 puanla 29. sırada yer ahr-
ken bu skor 1999 yıhnda 3.6'ya geriledi.
Sıralamada ise Türkiye bu yü 99 ülke ara-
sında 55. oldu.
Danimarka'nın genelde tam puan ala-
rak birinci olduğu ve en temiz ülke onuru-
nu aldığı CPI sıralamasuıda Kuzey Avnı-
pa ülkelerinin yam sıra sürekli olarak 'ba-
şa gûreşen' ülkeler arasmda Yeni Zelanda,
Singapur ve Kanada yer alıyor. Son yıllar-
da Türkiye'nin özellikle yolsuzluğun yo-
ğun olarak görüldüğü Botswana, Namib-
ya, Zimbabve gıbi Afnka ülkelennden da-
ha geri sıralarda yer aldığı dikkat çekti.
1992 öncesi verilerin derlendiği tarihi
srralamada Türkiye, 1980-85 ve 1988-92
dönemlerinde 4'ün üzerinde ortalama tut-
turmasma karşın 1995 yılmdan başlaya-
rak bu notun giderek gerilemesi dikkat çe-
kiyor.
Yunanistan 1995 yılmdaki sıralamada
4.04 puanla Türkiye'nin bir sıra gerisinde
yer ahyordu; konumunu giderek düzelten
Yunanistan 1999'da 4.9 puana ulaşırken
Türkiye aym dönemde puanını 4.10'dan
3.6'ya düşürdü.
Türkiye söz konusu dönemde başta Bre-
zilya, Şili ve Costa Rica olmak üzere yine
yolsuzluklan ile ünlü Latin Amerika ülke-
lerinin de hızla gerisine düştü.
tŞÇENİN EVREINİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Cicim Yılları Geçti
AB'ye ortaklık adaylığı gerekçesiyle de olsa, da-
ha güzel biryaşam düzeyine ulaşrnayı istemeye kim-
senin karşı çıktığı yok. Tartışma bunun nasıl olabi-
leceği üzerine. Uyanlar Türkiye'nin AB'ye adaylık
statüsünün kabul edilmesinin tek başına bir şey-
leri değiştirmeyeyetmeyeceği yolunda. Dahası bu
ilişkinin AB çıkarlan lehine, Türkiye çıkarlan aley-
hine kullanılmasına göz yumulması halinde daha
da olumsuz koşullara yol açabileceği...
Bu işin kolay olacağı düşünü görmek, yıllarca Tür-
kiye'nin AB uyeliği için çalışmış, emek vermiş uz-
manlann, hariciyecilerin uyanlanna kulak tıkamak
çok fazla işimize geliyor.
"Portekiz, Yunanistan, Ispanya bizimle biriikte Al-
manya'ya işçi veriyoriardt. Standartiannı yükselt-
meleri için AB 'den çok ciddi yardım gördüler. Eko-
nomik yardım deyim yerindeyse aktı. Belki ekono-
mik düzeyleri tam eşit olmadı, ama işçi göçüne ge-
reksinim duymayacak kadar topariandılar. An, Tür-
kiye Yunanistan'la biriiktegirecekti, trenikaçınva-
yacaktı" diye konuşanlar, kolayından Avrupalı ol-
ma düşünü görenler çoğunlukta.
Dün ömrünü AB ülkelerinde Türkiye temsilciliği
yapmakla geçirmiş birdeğerli hariciyecimizin, mes-
leğine özgü kibar bir dille yaptığı uyanlar kulağıma
çarptı. Türkiye'nin Avrupalı olma çabasına kendi-
ni adamış, buna inanmış biri olarak bu yolda de-
vam etmeyi tek seçenek olarak vurguladıktan son-
ra kimi çarpık düşlerimizi düzeltmeye çalışıyordu:
"Öncelikle kimi siyasetçilehmizin söyiedikleri ya-
lan. Türkiye, AB üyeJiğine Yunanistan ile biriikte çağ-
nlmış ve bu anlamda fırsat kaçırmış değil. Türki-
ye 'nin ortaklık koşullan uygun olmadıkça böyle bir
çağn söz konusu olamazdı. Türkiye buna haztrde-
ğildi. Bugün de değil. Adaylıkstatüsü, Türkiye'nin
olumlu gelişen konumu, özellikle de petrol ağı
üzerindeki rolü, köprü işlevi ile ilişkili olarak veril-
di.
Adaylık statüsünün verilmesi, Türkiye'nin duru-
munu geliştirmesi, AB ortaklığına hazıhanması için
ciddi yardımlaryapılacağı anlamına gelmiyor. Sa-
dece Türkiye için değil, ortaklığa en yakın olan
Polonya, Macaristan ya da başka ülkeler için de
artık ciddi ekonomik destek söz konusu değil. Yu-
nanistan, Portekiz için söz konusu olan destekler
bir daha olmayacak. AB içinde cicim yıllan bitti.
Kaynaklar kısıtlandı. Almanya bundan sonra baş-
ka ülkelere, standartlara yetişsinler diye kaynak
aktarmayacak.
AB federal yapıya doğru gelişiyordu, şimdi kon-
federalyapıya doğru gelişme eğiliminde. Yaniaday
ülkeler için, eşit ortaklık ilişkilerini kazandırma des-
teğinden çok, farklı koşullarda ekonomik işbirliği,
uç beylikleri söz konusu olacak.
AB'nin Türkiye'nin AB standartiannı yakalama-
sıgibi ciddi bir derdi, sorunu olmayacak. Türkiye'nin
AB standartlannı yakalama gibi çabası ve derdi ol-
ması gerekiyor. Türkiye kendi insanının yaşam ka-
litesi, düzeyi, kendi çıkarlan için AB ortağı olabil-
menin koşullannı yakalamaya çalışacak.."
Kimi sözcükJeri, cümleleri kısaca anlatabilmek için
değiştirmiş olabilirim. Ama ömrünü bu yola ada-
; tfnış bir hariciyecimiz, başka söyleşi ve oturumiar-
da başkaları, benzer anlamda uyanlanhı aynen bu
çerçevelerde yapıyorlar. Hariciyeci dili ile kibarca,
bedavadan ortaklık düşünü görmeye kalkışmamı-
zın yanlışlığını anlatmaya çalışıyorlar. Yine kibarca,
AB'nin çıkariannın Türkrye'yi ortak yapmada de-
ğil, arka bahçede tutmada; Türkiye'nin çıkariannın
ise kendi koşullannı kendi özgücü ile AB ölçüleri-
ne çıkanp ortaklığa zoriamada olduğunu anlatı-
yorlar.
AB'nin arka bahçesinde olma ile ortaklık koşul-
lannı zorlama arastndaki farka güncel tipik bir ör-
nek mi istiyorsunuz? Işte nükleer santrallar yakla-
şımı. AB içinde yeni nükleer santrallar yapılmama-
sı, yapılmış olanlann kapatılması gündernde. AB'nin
az uluslu tekellerinin Akkuyu Nükleer Santralı iha-
lesinde yanşmalanna bir engel oluşturmuyor.
Bu arada, "Bulgaristan da arka bahçede. Ona
nükleersantrallannt kapatmast için AB'den baskı
geliyor. Bu bir çelişki değil mi?" diye itiraz edebi-
lirsiniz. Çok haklısınız ancak, Bulgaristan'daki nük-
leer santrallar hem geri teknolojileri ile toprak ola-
rak çok yakın AB'nin ortak ülkelerini tehd'ıt ediyor.
Hem de Bulgaristan'ın Marksist döneminden kal-
ma kendi özkaynaklı işletmeleri.
Türkiye'den de bütün kamu işletmelerini, KlT'le-
rini özelleştirmesi, özellikle de az uluslu tekeJlerin
ortaklıklanna açması isteniyor.
Türkçesi, Türkiye'nin AB aday ülke statüsü, ya
AB'nin ortaklık, çağdaş uygarlık düzeyini yakala-
ma aracı olacak ya da AB'nin ömür boyu daha el-
verişli koşullarda sömüreceği arka bahçesinde de-
mirieme anlamına gelecek. Elbette AB'nin ortak ül-
kelerinin çıkarfan ikincisinde, Türkiye'yi arka bah-
çe yapmada odaklanıyor. Bizim ise çok bilinçli,
akılcı, bu yönlendinmeyi, zoriamayı kırmamız, aş-
mamız gerekiyor.
MHP'lilerin milliyetçilik adına Apo'nun idamına
kafayı takıp, daha doğrusu bilinçsiz kamuoyunu al-
datıp, bizi asıl arka bahçede kaimaya iten, ekono-
mik sömürüde satış yapmalan ne büyük bir aymaz-
lık, ulusal çıkarlar adına ihanet değil mi?
Eğflmez'e soruşturma
EkonomiServisi-Anka-
ra Cumhuriyet Başsavcıh-
ğı, Garanti Bankası Yöne-
tim Kurulu üyesı. eskı Ha-
zine Müsteşan MahfiEğB-
mez hakkında, 2531 sayı-
h KamuGörevlerinden Ay-
nlanlann Yapamayacakla-
n Işler Hakİanda Yasa'ya
muhalefet ettiği iddiasıyla
soruşturma başlattı.
Sonışturma kapsamın-
da, Hazine Müsteşarlığı 'na
yazı yazılarak, Eğihnez' ın
hangi tanhte göreve başla-
dığı ve bu görevden ne za-
man aynldığı sonüdu. Baş-
savcılığın, Eğilmez"in ifa-
desine başvurabileceği kay-
dedildi. Bir gazetecinin
Eğümez'in Hazine Müste-
şaîiığı'ndan aynldıktan son-
ra Toprakbank'ta görev al-
dığını, Hazine Müsteşan
olduğu dönemde Ziraat
Bankası'ndan Toprak-
bank'a kredi kullandınhp
kuUandınlmadığını sormuş-
tu. Gazeteci, yazılannda
2531 sayüı Yasa'ya göre,
"Devfct hizmetinden aynl-
dıktan sonra. görevii ol-
duklan devletknnduşuyta
iş yapan şirketlerde çanş-
mamaagerektiğini''savıın-
muş. Eğihnez de, "Egeg
Hazinebooobnnavergj«j^-
guianacağıaçüdamasmdan
önce Garanti Bankası'nda
auşıhnış miktann üzerin-
de bono elden çıkanldıysa
birgünbflegecirmedengö-
revimden aynlınnı" şek-
ünde yanıt vermişti.