Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 1 ARAL1K 1999 ÇARŞAMBA
8 HABERLER
Düzce'de meydana gelen depremde ölü sayısı 784'e, yaralı sayısı 4 bin 947'ye yükseldi
Yardıın dağrtmıuıa polis denetimî\\irt Haberieri Servisi - Bayındırlık ve
îskân Bakanlığı Afet tşlen Genel Müdür-
lügü'nce Düzce'nın Şıralık Köyü'nde
yaptınlan ilk etap 456 prefabrike konut
hak sahiplenne teslım edilirken konutla-
nn 2. bölümünün yılbaşına kadartamam-
lanacagı bildırıldı. Kaynaşh'da da 501
prefabrike ev ve konteyner, cuma günü
hak sahiplenne dağıtılacak. Depremden
büyük zarar gören Yalova'da yaptınlan
prefabrike konutlara halen çadırlarda ba-
nnan ve kıra yardımi alan depremzedeler
ilgı göstermıyor. Bolu'da son bırkaç gün-
dür yaşanan yardım ızdıhamlanndan son-
ra yetkilıler. çareyı çevık kuvvet önlem-
lerine başvurmakta buldu. Başbakanlık
Kriz Merkezf nden dün akşam yapılan
açıklamaya göre Düzce'dekı depremde
ölü sayısı 784, yaralı sayısı 4 bın 947'ye
yükseldi.
Yalova'da 5 bin436'sı Bayındırlık ve Is-
kân Bakanlığı, 680'ı de özel sektörce ya-
pımı planlanan 6 bin 116 prefabnke ko-
nuttan4bın410'utamamlandı. Bukonut-
lardan 755'i iskâna açılmasına karşın, ya-
nsında depremzedelerbannıyor. Deprem-
zedeler, hem 100 mılyonluk kıra yardımı
almayı sürdürebilmek hem de prefabrike
konutlann bazı eksikliklerinın bulunma-
sı nedenıyle çadırlarda yaşamayı tercıh
ediyorlar. Depremzedeler, Yalova'da otu-
rulabılir durumda prefabrike konut bu-
lunmadığını ıfade ederken iskâna açılan
konutlann anahtarlannın "göstermeflk"
olarak dağıtıldığrnı ılen sürdüler.
Bolu'da evleri tamamen yıkılan veya
kısmen zarar görenlere ödenen naklıye
bedelinı almak ıçın araçlara yükledıkleri
eşyalarla knz masasma başvurarak usul-
süz beyanda bulunan 4 kışı yakalandı.
Naklıye bedelıni aldıktan sonra eşyalan
Afetzedekr, prefabrike evier yerine 100 miryon liralık kira yardımı ve bedava yemek aldıklan çadırian tercih ediyortar.
yakm bır yerde ındırdiklen tespıt edılen
RK,t.G,N.G. veM.G. mahkemeye sevk
edildi. Yakalananlarla birlikte usulsüz bir
şekilde alınan 150 milyon liralık 2 çek ve
nakliye işlerinde kullanılan 3 kamyona da
el konuldu.
Bolu'nun Karaçayır Mahallesi'nde, bır
ilkögretim okulunun öğrenci velileri tara-
fından kışlık battaniye, kıyafet ve bot da-
ğıtılması sırasında. izdiham yaşanmama-
sı için çevık kuvvet ekipleri göre\ lendi-
rildı. Depremzedelerin önünde adeta et-
ten bır duvar ören polis, kuyruğa giren
yaşlan 1 ile lOarasındadeğişençocukla-
ra yardım dağıtılırken düzenı sağladı. Ya-
şanan izdihamlarla ilgili olarak Bolu Knz
Masası'ndabiryetkili, "Bölgeyegelen yar-
dımlar, kente giriş anından itibaren polis
ekipleri tarafindan Lojistik Destek Koor-
dinasyon Merkezleri'ne götürülerek tes-
lim ediliyor. Ama bazı jardımseverler, ge-
tirdikleri yardunian bilgimtz dışında da-
ğıtmaya çauşınca izdihamlar yaşanıyor"
dedi. Bolu'va 19ülkedenbırbölümükış-
lık 15 bin 936 çadır gelırken bu çadırla-
nn 15 bin 17'si depremzedelere dağıtıldı.
919 çadır ise Lojistik Destek Koordinas-
yon Deposu'nda bekletiliyor. Deprem
bölgesine gelen 127 bin 657 battaniyeden
86 bin 969'u, 10 bin 23 muhtelif sobadan
8 bın 911 ve 15 bin 523 yataktan da 9 bin
922'si dağıtılırken depoda dağıtılrnak üze-
re 40 bin 688 battaniye, 1112 çeşıtlı soba
ve 5 bin 601 yataklık stokhazırtutuluyor.
12 Kasım'dakı depremin merkez üssü
olan Düzce'de depremzedelerin temel ve
acıl ihtiyaçlan ıse 16 ana başuk altında
toplanıyor. Bu ıhtiyaçlar 7 bin kışlık ça-
dır, 12 bın ısıucı, 16 kabinlik 60 seyyar tu-
valet ve 30 seyyarbanyo, sanayı tipı 20 ça-
maşır ünitesi, 5 dozer, 6 greyder. 6 silin-
dir, 3 eskavatör, 5 lastikli loder, 50 kam-
yon, bol miktarda kışlık giyecek, daya-
nıklı gıda ve sağlık malzemelen. çocuk ve
bebek malzemeleri, çöp kutusu ve torba-
sı türünden hijyenik malzemeler olarak
sıralanıyor. Düzce'de bannma yardımı
kapsamındaki yol ücreti ve avans talebı
ıçın başvuran 893 depremzededen
654'üne toplam 89 milyar 338 milyon li-
ralık yardırn yapıldı. Çeşıtli ıllerdeki ka-
mu tesislerinde bannmak ıçin başvuru ya-
pan 4 bin 301 kişilik 923 aıleden Mersin,
Aydın, Muğla ve Konya'ya, 341 aıleden
oluşan 1246 depremzede gönderildi. Ölü
sayısının 784, yaralı sayısının 4bın 947 ve
kayıp sayısının da 3 olduğu ilçede, 648 bı-
na, 3 bin 594 konut ve 896 işyerinin ağır
hasarlı veya yıkık, 156 bına, 690 konut ve
214 işyerinin de orta hasarlı durumda ol-
duğu belirlendı.
Ote yandan Antalya muhabirimiz Bû-
lent Ecevit'ın bildirdiğine göre, deprem-
zedeler kamu kamplanna ilgi göstermi-
yor. 16 ilde bulunan ve toplam kapasite-
sı 34 bin 361 kişilik olan kamplarda ka-
lanlann sayısının 6 bin 712 olduğu bildi-
rildi.
Aydın'dan
özelsektöre
prefabrike
suclaması
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ba-
yındırlık ve Îskân Bakanlığı'nca 30 Ka-
sım'da teslim sözü verilen prefabrike ko-
nutlann bır bölümünde montaj ve altyapı
çalışmalan sürüyor. Bayındırlık ve tskân
Bakanı Koray Aydm. altyapıdaki eksiklik-
lenn tamamlanmasmın süreceğmı belırtır-
ken Başbakan BükntEcevit, "herkesin so-
ğuğa karşı dayanıklı bannma oianağına
kavuştuğunu" savundu. Aydın, yazılı ve
görselbasmdabıtmemış olarak yeralan
konutlann bakanhğın degil, özel sektörün
vaptığı konutlar olduğunu ileri sürdü.
Bayındırlık ve Îskân Bakanlığı'run pre-
fabrike konutlann teslimi için vaat ettiği
süre dün akşam itibarryla sona ererken ba-
kanlık, prefabnke konutlann durumunu
göstermek üzere bugün basın mensuplan-
nı deprem bölgesine götürecek. Aydın,
Cumhuriyet'ın komıyla ilgili sorulannı ya-
nıtlarken "Bugünden itibarenkonutisteyen
rüm vatandaşlaranıza konut verecek du-
nıma geldik. Bu işin esprisi odur zaten"
dedi. Aydın, montajısüren konutlar dabu-
lunduğunu kabul ederken
u
Ama şu anda
elimizde 20 binin üzerinde haar konut sto-
kumuz var. Vatandaşlar bize müracaat et-
tikterinde onlan yerkştirebilecegiıntz yer-
lerimiz var" dıye konuştu.
Bakanhğın yaptığı prefabrike konutlann
sayısının 25 bin 314 olduğunu belirten Ay-
dın, 7 bin civannda da özel sektör ile ya-
bancı ülkelerin yaptığı prefabrike konut
bulundugunu aktardı. Aydın, özel sektör
tarafindan yapılan prefabrike konutlann
ise henüz bitmediğini kaydettı. Başbakan
Ecevit de, dün Başbakanlık'ta gazetecile-
re yapüğı açıklamada, prefabnke konut ya-
pımı ile ilgili olarak belırlenen hedefe ula-
şıldığını kaydederek " Bugün itibanylaas-
lında bir sorun kalmamıştır'' dedi "Çok
zor koşullar alünda ve çok dar zamanda"
belirlenen hedefe ulaşıldığını savunan Ece-
vit, özel sektör ve yabancı ülkeler tarafin-
dan yaptınlan prefabnke konutlann altya-
pılannm da Bayındırlık ve tskân Bakanlı-
ğı tarafindan yapıldığını belirterek "Bun-
lar da hesaba katüacakoiursa, aslında he-
def aşdmışbr'" dedi.
Kocaeh Büyûkşehir Belediye Baskanı
Sefe Sirmen ıse "Prefabrike konut seçen
yurttaşlar. kira yannnundan yararlanama-
yacak. Herhangj bir gelirleri yok. Çadır-
kentlerde olduğu gibi yemek de dagıulma-
yacak. Tencereierini nasıl kaynfltacakiar"
diye konuştu.
SSK hastane
çadırian kurdu
SAADET USLU
SSK Istanbul Bölge Müdürlüğü deprem bölgeleri Sakarya
ve Düzce'de kurduğu çadır hastanelerde nıtin sağlık hizmet-
lerini vermeye başladı. Düzce'dekı çalışmalardan sorumlu Dr.
Hikmet Çevik, çadır hastanelerde bina ıçindeki konforu ça-
dırlara taşıyarak hizmet vermeye başladıklannı vurgulayarak
"Bu, SSK'nin başansMÜr" dedi
Kocaeh ve Düzce'de meydana gelen depremleT bırçok sağ-
lık kuruluşunu da kullanılamaz duruma getirdı. Deprem böl-
gelerinde sağlık çalışmalan, kurulan çadrrlarda çevre illerden
gelen gönüllü hekımlerle sürdürülüyor. Düzce'dekı çalışma-
lardan sorumlu olan eskı SSK Bölge Müdürü Dr. Hikmet Çe-
vik, Bolu'daki SSK hastanesınin kullanılamadığını, Düzce'de-
ki hastanenin ıse sadece poliklinik kısmının sağlam olduğu-
nu belirtti. Çevik. Düzce'de depremin bırinci haftasında çadır
hastaneyi kurduklannı söyledL Depremin hemen ardından
poliklinik kısmında ameli-
yathane. laboratuvar ve rönt-
gen kısımlannın faaliyete
geçırildiğini ifade eden Dr.
Çev ik, "Ancak insanlarkor-
kudan içeri girmek istemi-
yor" dedi. HikmetÇevik, ts-
panyol Kızılhaçı ve SSK
Genel Müdürlüğü tarafin-
dan temin edilen kışlık ça-
dırlarla ilk haftada 70 yatak-
h hastane kurulduğunu kay-
dederek sözlerini şöyle sür-
dürdü: "BurayatstanbuTda-
ki bütün SSK hastanelerin-
den personel gönderfldl Şu
anda normal hastaya bakV
yoruz. Günde 6-7 doğum. 3
sezaryen yapıyoruz. Çok sa-
yıda çocukhastamızvar. Ça-
dır hastanemiz tam dona-
nımh olarak hizmet veriyor.
Erkek, kadın, çocuk koğuş-
lanmız var. Devlet hastanesi
tam teşkilaüanamadığı için
ordan da hasta sev k ediliyor.
Günde300poliklinik hizme-
ti yapıyoruz. Ancak yeterin-
ce bUinmiyoruz. Poliklinik
binasındaki bazı hasariann
tadilatından sonra burayi
100 yatakh bir hastane haü-
ne getirmeyi düşünüyoruz."
SSK. 17"Ağustos'ta mey-
dana gelen depremden en
çok etkilenen Adapaza-
n'nda da 80 yatakh çadır
hastanede sağlık hizmeti ve-
riyor. Buradaki hastanedeki
kapasite oranının yüzde 80
olduğunu belirten Hikmet
Çevik, "2 ameliyethane, 2
doğumhane, ultrason var"
dedi. Hastanelerinin yeterli
konfora sahip olduğunu vur-
gulayan Çevik. yerli perso-
nelin yetersiz olduğunu, iş-
lerin çevTe ıllerlerden gelen-
lerle yürütüldüğûnü söyledı.
Dr. Çevik, deprem bölgele-
nndeki çadır hastanelerde
çahşmalannı aynen normal
koşullardaki gibi sürdürdük-
lerinı vurgulayarak "Bu,
SSK'nin başarKtdır"" dedi.
AKUT'tan
uyan
tstanbul Haber Servisi -
Marmara depremınde ara-
•ma kurtarma çalışmalanyla
öne çıkan AKUT, deprem
anında yapılacaklar konu-
sunda yurttaşlan "Kurtul-
mak için 10 saniyeniz var"
diye uyardı. AKUT ekip
doktoru Aksoylar, eylem
planınm unsurlannı oluştu-
ran "kurtancı adnnlan"
şöyle özetledi:
- Deprem konusunda
kendinizi vç aiknizi eğirin.
- Oturma odasında içini
kitap veya gazetelerle dol-
durduğunuz 1 metreküplük
biı koli bulundurun ve dep-
rem anında bunun yanına
cenin pozisyonunda yatın.
- Ev içerisinde her aile W-
reyi içingüvenlibölgekr, ob-
jeter seçin. Bunlar mutfak
tezgâhının yanı. buzdolabı-
nm yanı, yatağın yanı olabi-
Ir.
- 2^emin katta oturuyor-
sanız. hızlı bir şekilde bina-
' yı terk edin (süreniz 10 sa-
niye), binanın düşme böl-
gesini geçin ve iki araç ara-
sına cenin pozisyonunda
uzanın.
- lşyeri gibi gûvenli obje-
lerin bulunmadığı mekân-
larda, dökmerad>atör var-
sa yanına uzanın.
- Yıkıcı sarsıntıdan son-
ra yapabiliyorsanız dışan
çıkın.
- Enkaz altında iseniz.
maidnelerin çabştığı za-
manda değü. sessizüğin hâ-
kim olduğuzamanda ritmik
sesler çıkartın ki kurtarma
ekibi âzi duyabilsin.
- Enkazdan sağlam çık-
mışsanız. ortamı hemen
terk etmeyın. kurtarmaekı-
bıne yardımcı olım.
Bayındırlık ve tskân Bakanlığı'nın normal prosedürü işletmeden İller Bankası aracıtağıyla verdiği ihakler eleştiri konusu oldu.
Bakanbkta ilıale pazarhğı
MUTLUSERELİ
ANKARA - 17 Agustos ve 12 Kasım dep-
remlerinin ardından bölgede meydana gelen
altyapı hasarlannı gidermek amacıyla Bayın-
dırlık ve tskân Bakanlığı'na bağlı tller Banka-
sı aracılığıyla "davet usulü" gerçekleştinlen
ihaleler, konuyla ilgili deneyımi bulunmayan
firmalara düşük kınmlar ve peşin avans öde-
meleriyle verildi. Bayındırhk ve tskân Bakan-
lığı 'nm "acü" olduğu gerekçesiyle normal pro-
sedürü ızlemediği ihaleler için. 2-3 hafta önce
bir pazar günü Müsteşar Ali Helvacı ve İller
Bankası Genel Müdürü trfan Önal'm ışlerin
verileceği firmalann temsilcileriyle bir top-
lantı yaptıklan iddia edildi.
Deprembölgesinde yurttaşlann olumsuz ya-
şama koşullannı iyileştirmekte acele etmeyen
hükümet, deprem bölgesinde verilecek ihale-
ler konusunda "çabuk" davranıyor. Bayındır-
lık ve tskân Bakanlığı'na bağlı tller Bankası
aracılığıyla. deprem bölgesindekı altyapı işle-
ri "acfl" olduğu gerekçesiyle. normal prosedür
izlenmeden "davet usulüyfc" bakanlık yetkıli-
lerinin uygun gördüğü firmalara ihale edildi.
Bu kapsamda, Kocaeli bölgesinde toplam be-
deli 5 trilyona varan altyapı işleri 8 fırmaya ve-
rildi. İller Bankası, yüzde 15'ı geçmeyen kı-
nmlarla işleri bu firmalara verirken, henüz hıç-
bir şey yapılmadan yüzde 30 oranında peşin a-
vans dağıtıldı.
Bayındırlık ve tskân Bakanlığı Müsteşan
Ali Helvacı'nın iller Bankası Genel Müdürü
• Bayındırlık ye İskân
Bakanlığı'na bağlı İller Bankası
aracıhğıyla, deprem bölgesindeki
altyapı işleri "acil" olduğu
gerekçesiyle, normal prosedür
izlenmeden "davet usulüyle"
bakanlık yetkililerinin
uygun gördüğü firmalara ihale
edildi.
trfan Önal ile birlikte. kasım ayı ortasında haf-
ta sonu. işlerin verildiği fırmalann temsilcile-
riyle bakanlıkta birtoplantı yaptığı ıddia edil-
di. Toplantıda, eksiltme oranlanmn ve ihale
koşullannın "firma temsilcileriyle birMkte" ka-
rarlaştınldığı ileri sürüldü.
CHP Genel Sekreter Yardımcısı Bekir Yur-
dagül, bu fırmalann, daha önce hiç İller Ban-
kası ile çalışmadıklannı ve verilen işler konu-
sunda deneyimli olmadıklannı söyledı. tller
Bankası'nın daha önce bu tür ihalelerde yüz-
de 40-50 civannda kınm yaptığma dikkat çe-
ken Yurdagül, "Bu finnalar yüzde 13-14-15
eksiltmelerle işleri almışlar. İller Bankası'na iş
yapan müteahhitJerin şantiyeleri, makincpark-
İan var. Bunlar eksiltmey i daha yüksek tutabi-
liyoıiar. İller Bankası ile daha önce iş yapanlar
henüz hakedişlerini almamışken, bunlara hiç
iş yapnıadan peşin avans verilmiş. Bu, deprem
fonunun ve yardımlann partidaşlara ne şekil-
de peşkeş çekildiğinin ve nasü kullanıldığuun
bir göstergesidir" diye konuştu.
lnşaat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri
Fikri Kaya da tller Bankası 'nın daha önce iha-
lelerde aradığı koşullan bu kez aramadığına
dikkat çekerken "O firmalan neye göre tespit
ettiler. neden o finnalar davet edildi" sorula-
nm yöneltti.
Kocaeli bölgesinde ihaleleri alan fırmalar,
aldıklan ışin bedelleri, kırımlan ve iş alanlan
şöyle:
Taşkentlnşaat AŞ: Kocaeli'nin Bahçecibel-
desinde. 2-5 ve 8 no'lu bölgelerin altyapı in-
şaatı, 838 milyar lira ve yüzde 14 kınmla ve-
rildi.
Aks Türizm ve İnsaat AŞ: Gölcük'te 1-3 ve
4 no'lu bölgelenn altyapı ınşaatı 886 mılyar li-
ra ve yüzde 13.65 kınmla verildi.
YasarYapıveİnşaatSanayi: Kocaeli'de 1 ve
2 no'lu bölgelerin altyapı inşaatı 1 trilyon 372
milyar liraya, yüzde 11 kınmla verildi.
Hitit İnşaat: Yalova'da 450 milyar liralık alt-
yapı inşaatı yüzde 16.01 kınmla verildi.
Ilsan İnşaat: 325 milyar liralık altyapı inşa-
atı yüzde 12.90 kınmla verildi.
Cano İnşaat: Kocaeli'nin Bahçecı beldesin-
de 3 ve 4 no'lu mevkilerde 405 milyar liralık
altyapı inşaatı yüzde 13.85 kınmla verildi.
Okyanus İnşaatAŞ: Kocaeli'nin Dancabel-
desinde 228 milyar liralık altyapı inşaatı yüz-
de 15.97 kınmla verildi.
Egesan AŞ: Kocaeli'nin Kullar bölgesinde
1 trilyon 250 milyar liralık altyapı inşaatı yüz-
de 15.05 kınmla verildi.
HAFTAYA BAKIŞ
AHMET TANER KIŞLALI
Köy Ensfitüleri
Yeniden Açılmalı!
Annem ilkokul öğretmeni.
Ben de üniversitede öğretmenim. Ve yaptı-
ğım işler içınde en çok öğretmenliğimden kı-
vanç duyuyorum.
Ama 24 Kasım geldi geçti... Bu konuda iki
satır yazamadan...
Şimdi bazı okurlarımın "lyigüzel de köy ens-
titülerinin yeniden açılması da nereden çıktı"
dediklerini duyar gibi oluyorum. Bazı "numa-
racı cumhuhyetçiler"\r\ ise "Bu Kemalistlerde
iyice dinozoriaştı" diyerek keh keh güldükle-
rini...
•••
Yıl 1943. Yani yarım yiizyıl öncesi.
Köy enstitülerinin babası Tonguç, yavrula-
rını görmeye gider. Yurt Bılgisi dersinin o gün-
kü konusu, "Devletin yurttaşlara karşı görev-
teri"dir. ("Yurttaşlann devlete karşı görevleri"
degil!..)
Tonguç, öğrencilerden Mahmut Makal'ı
kaldırır ve anlatmasını ister. llerki yıllarda "Bi-
zim Köy" ile uluslararası bir boyut kazanacak
olan bu küçük köylü çocuğunun dili tutulur.
Onca büyüğün önünde heyecandan konuşa-
maz.
Ama onun yerine Tonguç, öğretmene döne-
rek konuşur:
"- Bunlaryüzyıllardırsustunılduklan için ko-
nuşmalan kolay olmaz. Derslerinizde ve ders-
lerin dışında üstünde duracağınız ilk şey, bun-
lann dilinin çöztflmesini, konuşmalannı sağla-
mak olmalıdır..."
Köy enstitülerinde -her cumartesi öğleden
sonra- toplantılar yapılır. Okulun, çevrenin ve
ülkenin sorunları tartışılır.
Müdürlerin, öğretmenlerin ve ögrencilerin
katıldığı bu toplantıları kim yönetir, biliyor mu-
sunuz?
Bir öğrenci...
Müdür dahil, konuşmak isteyen herkes o
öğrenciden söz ister...
Ve Fakir Baykurt'tan Mahmut Makal'a,
Emin Özdemir den Adnan Binyazar'a, Talip
Apaydın'dan Feyzullah Ertuğrul'a, binlerce
pırıl pınl, yaratıcı kafa topluma kazandınlır...
• • •
Aradan tam 50 yıl geçti.
Ankara'nın göbeğinde, bırakın ortaöğretimi,
yükseköğretimde ögrencilerin soru sormalan-
nın bile yasak olduğu dönemler daha dün de-
ğil miydi?
Bacak kadar çocukların -okul ödevlerinde
dile getirdikleri- düşüncelerinden dolayı "ağır"
biçimde cezalandırılmalannın üzerinden ne ka-
dar geçti?
Üniversite öğrencilerine bile "ikinci sınıfin-
san" muamelesi yapan bir kişi, bugün YÖK'ün
başında oturmuyor mu?
Ve daha geçen gün, Eskışehir'in ilçelerin-
den birinde görfevii gencecik bır bayan öğret-
menin bana ilettiği şu gerçeği, Türkiye'deha
onbinlerce öğretmen yaşamryor mu?
"- Okulda bırakın öğrencileh, ben bile dû-
şündüklehmi söyleyemiyonım. 'Kemalistim
1
demeye korkuyorum! Atatürk ve laiklik düş-
manı bir yöneticimiz var çünkü..."
Bir yanm yüzyıl önceye bakın, bir de bugü-
ne.
Hadi bakalım "Atatürk'ü yıkmadan çağdaş
olunmaz, sivil toplum kurulmaz" deyin!.. Eğer
kişiliğinizi ve utanma duygunuzu tümden yitir-
memişseniz elbette...
• • •
Türkiye 1920'lerin Türkiyesi değil... Doğru!
Kırsal kesimin yapısının ve toplam nüfusta-
ki oranının çok değiştiği de doğru!
Ama geri kalmışlık kısır döngüsünün kırıl-
masında neredeyse "mucize" bir çözüm oluş-
turduğu UNESCO tarafindan da kabul edilen,
köy enstitülerine artık gereksinmemiz kalma-
dığı doğru değil!
Doğu ve Güneydoğu'dan Iç Anadolu'ya, ça-
ğın çok gerilerinde bir yaşam biçimini sürdü-
ren binlerce köyün varlığını kim yadsıyabilir?
O köylerde yaşayan onbinlerce çocuğun, ye-
teneklerini yeterince geliştiremeden yrtip git-
meyeceklerini kim öne sürebilir?
Eğer köy enstitüleri olmasaydı, yazınımız-
dan eğitimimize bu topluma çok şey kazandı-
ran bir köy enstitülüler kuşağı yitip gttmeyecek
miydi?
•••
Köy enstitülerini kapatıp imam-hatip okulla-
nnı tüm yurda yayan "kafa"nın Türkiye'yi ge-
tirdiği nokta önümüzde...
Atatürk "Ortaöğretimdeki eğitim ve öğre-
tim yönteminin işe ve uygulamaya dayanma-
sı ilkesine uymak kesin olarak gereklidir" di-
yordu. "Düşüncesi özgür, anlayışı özgür, vic-
danı özgür" kuşaklar yetiştirmek istiyordu.
Gerisini Makal'dan dinleyelim:
"Köy enstitülerindeki özgürdüşünme ve tar-
tışma ortamı, ögrencilerin toplum sorunlan
üstünde düşünmelerine ve kafalannda soru-
lann yığılmasına yol açıyordu. Yerigeldiğinde,
çekinmeden düşüncelerini açıkfıyoriardı, ya-
zıyortardı... Köy enstitüleri gitti, Atatürk dev-
rimleri de neredeyse bitti..."
Hayır bitmedi!.. Ve bitmeyecek!..
Çünkü yaşadığımız tarih onu haklı çıkardı ve
çıkanyor; "gaflet, dalaletvehattahıyanet'için-
deolanları değil!..
(Cumhuriyet, 1 Aralık 1993)
Mahnuki ^zirve'yi anlattı
• Haber Merkezi - Genç Yönetici ve tşadamlan
Derneği'nce Ortaköy MEF Konferans Salonu'nda
düzenlenen "Zirveye Ulaşmak" konulu gösterimin
konuğu Nasuh Mahruki oldu. GYtAD Başkanı Ali
Midilli, AKUT aracılığıyla tamdığrmız Mahruki'nin
Türkiye'nin en tanınmış, en aktif ve en üretken doğa
sporcusu olduğunu belirtti. Midilli, "Tırmanılan yer
ister Everest ister Maslak'taki bir iş merkezinin üst
yönetimi olsun herkeste olması gereken duygu bunu
başarmak için ıstek. disıplin ve kararhlığa sahip
olmaktır" dedi. Slayt gösterisi eşliğinde konuşan
Mahruki de, zirveye ulaşmak için önce hedef
belirlemek gerektiğmı söyledi. Ekip çalışmasının
önemıne de değinen Mahruki, hedefi parçalara
bölmenin ve en zor hedeflen sonlara bırakmanın
başanyı kolaylaştıracağını anlattı.