Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenı Orfaan Erinç
0 Genel Yayın ICoordinatörü. Hikmet
Çetinkaya 0 Yazıişlen Müdüru: tbrahim
Yıldız • Sorumlu Mudür Fikret llkiz
0 Haber Merkezi Mudürü. Hakan
Kara 0 Görsel Yönetmen: Fikret Eser
tstıhbarat Cengiz Yıldırım 0 F.konomı Özlera
Yüzak 0 Kiiltür Handan Şeaköken 0 Spor
Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami
Karaören 0 Düzeltme Abdullah Yazıcı 0
Fotoğraf. Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge.
EdibeBuğra 0 Yurt Haberleri. Mehmct Faraç
Yayın Kurulu llhan Selçuk
(Başkan). Orhan Erinç, Okt»y
Kurtbökc Hikmet Çetinkaya,
Şükran Soner. Ergon Balcı,
lbrahim \ üdız. Orhan BurjaİL,
Musufa Balbay, Hakan Kara.
Ankara Temsilcısi MusUf» Balbay Atatürk BuKan
No: 125, Kat:4, Bakanlıklar-Ankarâ Tel: 4195020 (7
hat), Faks:4195O270îzmırTemsilcisı.SerdarKızık,
H ZiyaBlv 1352 S. 2/3 Tel:4411220, Faks 4419117
0 Adana Temsilcisi: Çetin Yiğenoğiu, InönüCd 119
S. No:l Kat:l, Tel: 363-12 11, Faks: 363 12 15
Muessese Mudurü Üstin Akmen %
Koordmalor Ahroet Koruban • Mıiıa-
sebe Bûtenl ¥ < • « - • ldare llüsevin
Gürer»lşletme Önder Çeük • Bılg.-
Işlem N>il tnal • Bılgısayar Sıstem.
Mûrüvtt ÇBerCSaftş FasdktKaza
MEDYA C: • Yonetım Kunılu
Başkam - Genel Müdur Gnlbis
Erduran • Koordınatör Reha
lfitnun 9 Genel MüdürYardoncısı:
S*vdaÇob»n Tel 514 07 5Î -
5139i80-51384«Wl,Faks:5138463
V avıınla>an ve Basan: Yenı Gun Haber Ajansı. Basın \e Yayıncılık A Ş.
Türkooig] Cad 39 41 Cagaloglu 34334 Ist. PK:246 Istanbul Tel. (0 212ı 51205 05 (20 hat) Faks (0/212) 513 85 95 20OCAK1999 tmsak: 5.47 Güneş:7.18 Öğle: 12.22 Ikindi: 14.49 Akşam: 16.12 Yatsı: 18.38 www.cumhuriyet.com.tr
Mulan ve
apkadaşlan
• Haber Merkezi -
Milattan önce 3000
yılındaki bir Çin halk
hikâyesine dayanan Mulan
adlı çizgi filmin
kahramanlan çocuklarla
buluşuyor. Filmde, hasta
olan babasının yerini
alarak imparatorluk
ordusuna katılan Mulan
adlı köylü kızın hikâyesi
anlatılıyor. Filmin sevimli
kahramanlan Mulan,
Mulan'ın atı KJıan, çekirge
Cri-Kee. düşman askeri
Shan-Yu. ejderha Mushu,
Mulan'ın köpeği Little
Brother, ordunun lideri
Shang-Li ve Mulan'ın
arkadaşlan Chien-Po, Ling
ve Yao. McDonald's'ın
çocuk mönülerinı alan
herkese bedava veriliyor.
Jagger ve
Hall'un evliliklerl
yasal mı?
• LONDRA(AA)-
Kendisini aldatan ünlü
rock grubu Rolling
Stones'un solisti Mick
Jagger'dan boşanmak
ısteyen kansı Jerry Hall'ûn
boşanma davası
açmasından sonra,
Jagger'ın avukatlan, çiftin
evliliğinin yasal olmadığını
öne sürdüler. tngiliz The
Mirror gazetesıne konuşan
avukatlar, 8 yıl önce
Endonezya'nın Bali
adasında bir Hindu
düğünüyle evlenen çiftin
evlilıklerinin yasal
olmadığını, çünkü evlılik
ıçin gerekli olan belgelerin
kayda geçmediğini iddia
ettıler. Avukatlannın
ıddialannın kabul edilmesi
durumunda, Jagger.
kansına 50 milyon dolar
(16 tnlyon lira) tazminat
ödemekten kurtulacak.
Bedava mesaja
• ANKARA (AA)-
Yılbaşı ve bayramlarda,
bedava mesaj
gönderilmesine olanak
tanıyan Internet adresine
ulaşmakta gûçlük çekildiği
bildirildi. Kızılay'da hizmet
veren Internet cafe yetkilisi
"Özellikle bedava
elektronik posta gönderilen
www.hotmail.com gibi
adreslerde tıkanmalar
oluyor" dedi.
Yerli adam
• DışHaberier Servisi -
Marree adamı adıyla
bilinen 4 kilometrelik
Avustralya yerli adam
figüriinün uydudan
fotoğrafı çekildi. Figürûn
kim tarafindan ve ne
zaman çizildiği halen
bilinmiyor. Figürün kendi
eserleri olduğunu iddia
edenler, kimliklerini gizli
tutmaya devam ederken
gelecek haftalar içerisinde
İngiltere'de toprak altından
çıkanlacak devasa tebeşir
çizimlerinin figürün
köklerine de ışık tutacağını
belirtiyorlar.
AÜ'niin başarısı
• ANTALYA (AA)-
Akdeniz Üniversitesi Tıp
Fakültesi, iki dalda
bırincilik ödülüne layık
görüldü. Tıp Fakültesi Iç
Hastalıklan Anabilim Dalı
öğretim üyeleri tarafindan
yapılan bir araştırma,
Pakistan'da düzenlenen
'Middle East Society for
Organ Transplantation'
adlı kongrede. 450 bildiri
arasından 'En tyi Poster
Ödülü'ne layık görüldü.
Prof. Dr. Levent Ündar,
Yrd. Doç. Dr. Ihsan
Karadoğan. Yrd. Doç. Dr.
Burhan Savaş ile araştırma
görevlileri Mehtap Kılıç ve
Nilüfer Imır tarafindan
sunulan 'P-Glikoprotein-
Pozitif Çoklu llaç
Dirençliliği Gösteren
Tümörlerde Gemsitabin
Etkinliğf başlıklı çalışma,
laboratuvar alanında
binncilik ödülü aldı.
IQ ve EQ testleri, araştırmacılar ve psikoloji çevrelerince yetersiz bulunuyor
Zekânm8 türîi varÇeviri Servisi - tnsan zekâsının düzeyi-
ni ortaya çıkarmak ıçin yapılan IQ \ e EQ
testleri, genetik zekâ araştırmacılan ve psi-
koloji çevrelerince artık yetersiz bulunuyor.
Insan beyninin zekâ yeteneklerinın sadece
teknik ya da duygusal/sosyal olarak iki bö-
lümde toplanamayacağını belirten bilim
adamlan, zekâ ölçümü üzerine yıllardır
süıdürülen çalışma ve araştırmalara yeni bo-
yutlar getiriyorlar. Özellikle gelişmiş ül-
kelerde, okullara ve işyerlerine kabul edi-
lirken yaygın bir şekilde uygulanan zekâ test-
lerinin insanın gelişmiş yeteneklerini sap-
tamada yeterli olmadığını belirten uzman-
lar, birçok üstün zekâlı kişinin bu testler-
de düşük başan gösterdiğini söylüyorlar.
Boston Harvard Cniversitesi Psikoloji
Bölümü Başkanı Hmvard Gardner'ın ile-
ri sürdüğü görüşe göre, zekâ türleri 8 ana-
başlıkta toplanıyor. Bu anabaşlıklar kendi
20 milyarlık
ilaççöpten
kurtanldı• İnsanın entelektüel yeteneklerinin tam bir profilini
çıkaran yeni test, BÎS adını taşıyor. BlS'in sonuçlanmn
doğruluğunun ölçülebilmesi için ise bugüne kadar tam 3
bin denek kullanılmış ve bu deneklerin 8 ayn zekâ
türünde başan gösterdikleri tespit edilmiş.
içlerinde alt aynmlara bölünüyorlar. Insan
yetenegini çeşitlı yöntemlerle ölçen psiko-
metre uzmanlan da insan zekâsının farklı
boyutlan olduğunu ve bunun genel testler
kapsamındaölçülemeyeceğinı kabul edıyor-
lar.
Sayısal zekâya Albert Einstein, yaratıcı
zekâyaAmadeus Mozart kapasite gücıine
Rah ibe Teresa, verbal düşünceye VVotfgang
Goetheörnek olarak göstenliyor.
Alman psıkologlarınca oluşturulan \e
insanın entelektüel veteneklerinin tam bir
profiiını çıkaran yeni test, BlS adını taşı-
yor. BİS'ın sonuçlanmn doğruluğunun öl-
çülebilmesi için ise bugüne kadar tam 3 bin
denek kullanılmış ve bu deneklerin 8 ayn
zekâ türünde başan gösterdikleri tespit edil-
miş.
• Yaratıcı düşünce: Yeni ve yüksek de-
ğere çevrılebılir düşünce üretimi.
• Hızlı düşünce: Hızlı kavrama ve kav-
rananı hızla ışleyerek işe dönüştürme.
• Bellek gücü: Olaylan belleğe kaydet-
me ve gerektığinde tekrar kullanabılme ye-
teneği.
• Kapasite gücü: Karmaşık bilgileri iş-
leyerek yaşama geçirme.
• Verbal düşünce: Dili iyi ve amaçlara
uygun kullanabilme.
• Sayısal düşünce: Sayılaria çalışabil-
me ve onlan kullanabilme yeteneği.
• Figüral düşünce: Görülen resim ya da
nesneleri anlamlandırma ve analiz etme.
• Genel zekâ: Bugüne kadar IQ olarak
tanımlanan genel zekâ.
Uzmanlar, bu zekâ türlerinin hepsinin
farklı yeteneklerin ve farklı alanlardaki
başanlann oluşmasına yol açtığını söy-
lüyor. Farklı zekâ türlerinin ünlü örnekleri
arasında, figüral düşünce gücü oldukça
yüksek olan dünya satranç şampiyonu Gar-
ri Kasparov ve varoluşun nedenine ilışkin
yaratıcı düşünce yapısıyla Dalai Lama
bulunuyor.
BEKİRŞAHİN"
GAZİANTEP - Gazian-
tep Sağlık Hizmetleri Vakfı,
kamu kurum ve kuruluşlan
ile özel kuruluş ve okullar-
dan topladığı ilaçlan reçete
karşılığında ıhtiyacı olanla-
ra dağıtıyor. Vakıf Müdürü
Yaşar Pektaş, son kullanma
tarihi geçmemiş ve bozul-
mamış ilaçlann halka dagı-
tılmasıyla 20 milyar liralık
ilacm çöpe gitmesinın ön-
lendiğini söyledi.
Yılda iki kez düzenledik-
leri kampanyalarda toplanan
ilaçlann işin uzmanı kişiler-
ce kontrol edilmesinden son-
ra yeşil karo olanlara ve 2022
sayılı yasayla devletten ma-
aş alanlara reçete karşılığın-
da verildiğini belirten Vakıf
Müdürü Pektaş, 1998 yılı içe-
risinde 3.650 aileye ilaç da-
gıtıldıfını beltrttti.
Pektaş, şöyle konuştu:
" flaciann çöpe atümasınıöa-
lemekiçin doktor tavsiyesiııe
göre ilaç aiıp kullanmak ge-
rek. 'Evde bulunsun' diye
abnan ilaçlann zamanla buz-
dolaplannın gözlerini dol-
durduğunu biHyomz. Çoğu
yerde de sağMsız ortamda
tutuiuyor. Yazık. Bunlan de-
ğeriendirmek için luunpan-
valar düzenüvoruz."
Yüksek ücretlere karşın kendilerinden isteneni veremiyorlar
Süpermodeldönemineson
ÇeviriServisi - Moda dünyası kendi ya-
rattığı süpermodellerin ağırlığı altında
ezilmeye basladı. 9O'lı yıllarda yaratılan
süpermodeller, moda dünyasının hoşgö-
rü sınırlannı zorlamaya başladılar. Ccret-
lerini astronomik rakamlara yükseltirken
meslek disiplminden gıtgide uzaklaşan
ve gösteri dünyasının çılgınhklanna da-
lan modeller, u>Tişturucu ve alkol bağım-
lılığı gıbi sorunlann yanı sıra aşın yorgun-
luk ve yaşadıklan depresyonlar nedeniy-
le her zaman kendilerinden isteneni vere-
mez duruma geldıler. Naomi CampbelL,
Claudia Schiffer, Kate Moss gibı ısımler,
inişli çıkışlı aşk ilişkileri dışında bir şey
düşünemez oldular, bu ihşkiler nedenıy-
le bunalımlara girdiler, defalarca intihara
teşebbüs ettiler.
Yaşanan sıkıntılan, "Artık topmodel
kavramı sona erdi. Farklı kalitelere sahip
genç kızlarla dolu yeni bir nesil var" şek-
linde açıklayan Karl LagerfekL kendi de-
filelerinde, yeni ve henüz şöhretten başı
dönmemış kişilere yönelmeyı tercih edi-
yor. Topmodellenn fotoğrafçısı olarak ta-
nman FVter Lindberg ise yıldız modeller
dönemınin kapandığından emın ve "Sii-
permodelkr sanki doğal bir ölümk orta-
dan kayboluyor çok şükür, çünkü bu çok
sağhksEbirgdi$me\di* dıyor. Nevv York'to-
ki, dünyaca ünlü mankenler yetiştiren EB-
te ajansınm sahibi John CasaMancas için
ise bunalımın nedenlen şöyle:
• Modellerin yaş ortalamalan 30'u
geçtı.
• Yeni çizgileri sunacak yeni tıpler ve
yeni yüzler gerekiyor.
• Asya modaevlennin pazara girme-
siyle fıyatlarda ciddı bir düşüş gözlemlen-
di. Modaevleri gıderlerinı ciddi bir şekil-
de azaltmak zorunda kaldılar. 5 dakika-
lık podyum gösterileri için ödenen 50 bin
dolarlık ücretleri modaevlen artık öde-
mek istemiyor. Büyuk modae\'lennin son
defilelerine bakıldığında. podyumlarda
yüzlerce yeni mankene rastlanıyor. Mo-
daevi sahıpleri, bu kızlann bırkaç yüz do-
lara podyuma çıkan, genelhkle de eğitim
asamasında, yetenekli model adaylan ol-
duklannı söylüyorlar.
Malvarlıkları
EUe MacPherson (34 y aşında) 67
milyon mark, Cindy Crawford (32
yaşında) 63 milyon mark, Claudia
Schiffer (28 yaşında) 60 milyon
mark, Linda Evangelista (33
yaşında) 50 milyon mark, Naomi
Campbell (28 yaşında) 48 milyon
mark, Kate Moss (24 yaşında) 44
milyon mark, Stephanie Seymour
(29 yaşında) 41 milyon mark,
Christy Turlington (30 yaşında)
39.5 milyon mark. Vendela
Kirsebom (31 yaşında) 38 milyon
mark, Karen Mulder (30 yaşında)
32 milyon mark.
Cindy Cranford, Karen Mulder. Kate Moss gibi ünlüler çıküklan
her defıleden onbinlerce dolar kazanıyorlar. Moda dünyasında. sü-
per modellerin iş disipiininden gitgide uzaklaşmalarından yakınıhyor.
Klipler izleyiciyi çfleden çıkanyor
ANKARA (ANKA) - Şarkılann ol-
mazsa olmaz unsuru haline gelen klip-
ler.televizyon izleyicisinin 'Alo
RTÜK'e yaptığı şikâyetlerde başı çe-
kiyor. Geçen yıl ocak ayında hizmete
giren Alo RTÜK hattına, en fazla şi-
kâyetin 3 bin 990 adetle kasımda gel-
diği belirtildi. Sadece bu ayda servisi
arayan kadın izleyicilerin 508'i klip-
lerden yakınırken, erkek izleyicilerin
de katılımıyla bu rakam 1070'e yük-
seldi. Kadınlann şakındığı diğer ko-
nulan ise eğlence programlan. ana ha-
ber bültenlen ve reklamlar oluşturdu.
Servısi arayan erkek izleviciler de
en fazla eğlence programlanndan şı-
kâyetettıler. Erkeklerin şikâyet konu-
lan arasında yerli dizilerin önemli bir
yer mttuğu belirlendi.
Erkeklerin kadmlara oranla daha
çok anıdığı. en voğun başvurunun ise
Istanbul'dan gefdığı. bu şehn Ankara,
izmir. Antalya. Adana. Bursa ve Kon-
ya gibi illenn izledığı görüldü.
Polonya
dağlarında
karkeyfl
Donmuş çitlerin arasından
sızan güneş ışığu
Polonya'nın karla kapb
Kasprowy Wîerch
dağlannda güzel
manzaralar > aratıyor.
Bu yıl dağlann yalmzca
yüksek kesimlerinde kalan
kar, Poloma'da
kajakseverleri hajal
kınklığına uğratü.
Dışişleri Bakanlığı
'Yunanistan, Türk
eserlerini yok ediyor'
ANKARA (Cumhuri-
yet Bürosu)- Dışişleri Ba-
kanlığı; Yunanistan'ın Se-
lanik, Kavala, tskeçe, Ro-
dos ve Midilli'deki pek
çok Türk-Osmanlı eseri-
ni sistemli bir şekilde yok
ederek, iki ülke arasın-
daki dostluğa gölge dü-
şürdüğünübildiıdi. Yuna-
nistan'ı uygarca davran-
mamakla suçlayan Türki-
ye, kültürel mirasa sahip
çıkılması çağnsında bu-
lundu.
Dışişleri Bakanlığı ta-
rafindan dün yapılan ya-
zılı açıklamada, Avrupa
kültür başkenti olarak ilan
edilen Selanik'te Avrupa
Hamzabey Camii 'nin Yu-
nanistan tarafindan orta-
dan kaldınlmak üzere ol-
dugu belirtilerek "Buotav,
gerçek bir kültürel düze-
ye ulaşilmadan verilen
unvanlann Yünanistan
bakımından bir yanılt-
madan ileri gitmediğini
ortaya koymaktadır'" de-
nildi. Açıklamada, Yu-
nanistan'ın Batı Trak-
ya'da ve Yunanistan'ın
pek çok bölgesinde za-
manın ve doğa koşullan-
nın etkisiyle yıkılmaya
yüz tutmuş Osmanlı-Türic
eserlerinin onarımında
kasıth olarak ilgisiz dav-
randığı vurgulandı. Yu-
nan hükümeti tarafindan
yıkılan Poşpoş Tekkesi
ve 1993 yılında yakılan
Dedeağaç Camii'nin
anımsatıldığı açıklama-
da, şimdı de Selanik
Hamzabey Camii'nin il-
gisizlik ve bürokrasi ne-
deniyle çökmek üzere ol-
duğu kaydedildi.
e-posta : tan @ prizma. net tr
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Futbol Gibisi Var mı?
İzmir, 30'lu yıllar: Körfez'in panltılı aynasında, Çatal-
kaya'nın görkemli hayâli; henüz, Karşıyaka'da, yalıla-
nn 'hususi banyolan'ndan denize ginlebıliyor; oltayla
kıyıdan beş on kulaç uzaklıkta, balık avlayabiliyoruz: ıs-
paroz, Iktaki, hatta çipura! Ne televizyon var, ne de rad-
yo; en büyük eğlencemiz, akşamüstleri, kordonda 'pi-
yasaya çtkmak', bir de futbol. KSK'nın, o tarihte, Iske-
le'ye yakın bir yerdeki, 'antrenman sahası'nda, -aslın-
da iki kate direğinden ibaret. çıplak bir alan-, akşamla-
ra kadar, 'gazozuna' top oynanıyor! Çoğumuz bilmez,
Törkiye'de, futboJun ilk oynandığı yer, yanılmryorsam,
Izmir'dir; geçen yûzyılın sonu, çıkmak üzere olduğumu-
zun, başlannda!
Dikkatimi çekerdi: ülkemizde, seyircisinin özel bir ba-
ğınş temposuyla yüreklendirdiğı iki takım vardı sadece:
Galatasaray ve Karşıyaka! Galatasaray'a yakıştınlan
tekerlemeyı, bilmeyen mi kaldı? Bence bir Türk takımın-
dançok, bir levanfen'takımına uygun düşerdi: "Re Re
Re, Ra Ra Ra / Gas'saray, Gas'saray / Cim Bom
Bom!" işın tuhafı, buradan yola çıkılıp, takıma basında
Cim Bom adının takılmaa, yıllarca sonra gerçekleşbnl-
miştir.
Oysa Karşıyaka Spor Kulübü'nün adı, kendimi bil-
dim bileli, Kaf Sin Kaftı; bu da seyircisinin, kuruluş yıl-
lanndan başlayarak, takımını teşçi için kullandığı teker-
lemeden geliyor: "Kaf Kaf Kaf, Sin Sin Sin, Kaf Sin
Kaf Sin Kaf!" Gençler bunun ne anlama geldiğini çıka-
ramayabilir; Karşıyaka'nın tesis tarihi' 1912, tronüz es-
ki alfabe geçerii, kulübün adı, Karşıyaka Spor Kufü-
bü, bunun baş harflan olan KSK, eskı alfabeye göre Kaf
Sin Kaf okunuyor, tekerleme oradan üretilmiş! Tabii, en
çok dikkati çekenTürkiye'nin en eskı futbol takımlann-
dan ikisinden birinin, özel coşturmalannda epeyce al-
la franca'yı, öbürünün ise tamamiyle alla turca'yı ter-
cih etmiş olması!
Nerede sanayi, orada futbol!..
Futbol mevsiminin, ilk yansı epeyce hareketli geçti;
en çok dikkatimi ne çekti biliyor musunuz; Türkiye ge-
liştikçe, futbolunun da gelişmesi! Çocukluğumuzda, bi-
zim için adı efsane olan bazı Batı Avrupa takımlan,
Türkiye takımlanna ya baş eğiyoriar, ya da paçalannı
zor kurtanyorlar: Şampiyonlar ügi, Kupa Galipleri
Kupast, bunun şahıdi! Aynca Türkiye Ugieri'nde, Ana-
dolu takımlan, metropol kulüplenne açık açık kafa tu-
tuyor: Kocaeli, Bursa, Samsun, Antalya, Gaziantep
vb. Dıkkat isterim, bunlann hepsi hızlı sanayileşme
ve kalkınma bölgelerinin takımlan; bu da, yıllardır al-
tını çizdiğim bir gerçeği dogruluyor: futbol, sanayileş-
meyte gelişmiş, sporu soylu kısmından halk yığın-
lanna aktaımış bir oyundur; teknik futbol' sanayi
attyapısının disipiinini, ustyapısma aktarabilmiş top-
lumlarda, daha başanlı uygulanır Örnek mı ıstedıniz?
Işte Almanya, Hoüanda, Ingiltere, Isveç, Belçika, vb.
Futbolu ünlü Italya'da, en müthiş takımların, sanayi
merkezleri olan Milano gibi, Torino gibi şehirterden çık-
ması boşuna mı?
Türkiye'de de aynı gelışme yaşanıyor: başlangıçta,
'komprador' liman şehirierinin, bir 'alafrangalığı'
sayılan futbol; Anadolu içlerinde, sanayileşme öbek-
leri oluşup, geliştikçe; oralarda da yükseliyor; gidiş
geliş, metropol takımlanna kök söktürüyor; tabii
bunda, oyun tasanm ve dısıplininı, eskisinden çok da-
ha modern ve rasyonel anlayıp, uygulamaya uğraşan,
teknik direktör, antrenör ve oyunculann' da payı bü-
yük! Kendi hesabıma, okJum olası Anadolu futbolun-
dan yanaçıkanm; sanınm 1937'de, Milli Küme kurul-
muştu: O zamana kadar, maçlar sadece şehır ligleri ola-
rak yapılıyor; ilk defa, şehirferarası -yâni 'deplasmanlı',
oynanacak! Henüz ilkokul öğrencisi, bir çocuğum; bu-
na rağmen, adeta bayram etmiştim: maharetlerini an-
cak gazetelerde okuyabıldiğimiz, ünlü Istanbul ve An-
kara futbolculannı, Izmir'de görebileceğız! O MilK Kü-
me ki sahici bir Türkiye üg'i olmaktan çok uzaktı, sa-
dece ikisi 'komprador' liman şehri (Istanbul ve İzmir),
birisi 'bürokrat' başkent (Ankara) olan, üç şehrin ekip-
lenni içeriyordu.
Bugün deplasmanlı birfutbol ligini, hem de üç küme-
de, yurt ölçeğinde yaşayabiliyorsak, bunu Orhan Şe-
ref Apak'a ve bu karan alıp uygulayan Apak Federas-
yonu'na borçluyuz; artık, güçleri oranında, hemen her
yörenın takımlan, boylannı ulusal liglerde gösterebili-
yorlar; bunun istisnaı yok mu diyeceksinız, olmaz mı, el-
bette var; ekonomik gelışmede gen kaJmış yörelerin
ekıpleri! En çok da Güneydoğu'da olanlar; bence yö-
re takımlarmın Üçüncü ya da Ikinci üg'de ya da
Ikinci üg'de oynayıp, Birinci üg'e bir türlü çıkama-
yışlart, ya da orada kalamayışlan, doğrudan doğru-
ya, bölgenin ekonomik getişmesindeki gecikmey-
le bağlantılı; hele GAP Projesi bıraz daha ılerlesin, on-
lar da, rnutlaka gûçlenecek, güçlerini gösterecek!
Oyie gibi görünmese de!..
Peki, ya o hicran! Ya, bir zamanlar fırtına gibi esen,
İzmir takımlannın başansızlığı, ona ne demeli? KSK
(Karşıyaka) tribün argosuyia söylersek, 'asansör ta-
kım' oldu; Birinci Lig'e bir çıkıyor. bir inıyor: 60'lı yıllar-
da Avrupa'da bile borusu öten Göztepe, hanidir Ikin-
ci Lig'in kahnnı çekmektedır; bakalım bu sene, başan-
lı olabilecek mı? Altmordu'nun Izmirspor'un adı sanı
kalmadı! İyi de, neden?
ilk bakışta öyte gibi görünmese de, altta yatan sebep
yine aynı: Izmir'in şaşaası ve debdebesi, Akdeniz'e
açık Ege'deki en büyük liman şehri olmasından ile-
ri geliyordu; önemi, XVIII. yy'da artmaya başlamış,
'ecnebi sermaye'nin yöreye yuvalandığı, XIX yy'da
zirveye ulaşmıştı. Erken Cumhuriyet döneminde,
nüfusunun ve ekonomik kapasitesinin, hemen he-
men yansını yitirdiği hakte, açık birliman oMuğu için,
en azından geleneksel tanm ürünlerinin ihracatry-
la, ayakta durabiHyordu. Oysa epeydir öyle mi? Ege
Denizi üzerindeki, Türkiye/Yunanistan ihtilafi, -ki
Krixis sorunuyia yaşrtbr- Izrnir ümanı'nr çaptan düş-
mesine yol açmış; bu da sanayileşmede önceliğin,
-Kocaeli, Bursa gibi- diğer bölgetere kapttnlması-
na neden olmuştur; ayrıca turizmde ağırlık Gü-
ney'deki beldelerin lehine değişiyor Kuşadası, Mar-
maris, Bodrum 'maiı götürüyor'; 1930*lu yıllarda, İz-
mir neredeyse, Antalya, bugün oradadır.
Yalnız bundan mı? Geçen yaz llıca'da (Çeşme) so-
runu tartışıyoruz; (rüzgânn köpürttüğu koyda, sörf ya-
pan bir iki genç; tenha plaj, kumlarda güneşlenen, 'üst-
süz' iki Alman kızı; arsız hoparlönjn etrafa yaydfğı, pop
sarkılan) Izmirlinin bınsı, biraz da gücenik, dedi ki."-...
izmir'// sanayici ve işadamlannın da, bu gerilemede
günahı vardsr! Konuyia, yeterince ilgilenmiyoriar!'' Aca-
ba gerçek mi? Acaba sahiden, bölge takımlanna, biraz
müstağni mi davranryorlar? Oysa Anadokı'da durum
bu mu? Sanayicisi, tüccan, işadamı, -hatta belediye
başkanlan-, işi adamakıllı yürekten alıyor; futbollannı
yüceltip, seslerini duyurmak ıçin el ve gönül birliğiyte ça-
lışıyorlan yöre ekonomik düzeyde gelişip güçlendikçe,
istedikleri gerçekleşiyor.
Bilmem, şöyle birgenelleme, yapabilir miyiz? Futbo-
lun istikrariı, gelişmiş ve sonuç alıa -yâni teknik- ola-
bilmesi için; yöre ekonomisinin istikrariı, gelişmiş ve
sonuç alıcı olması, birinci şarti
http:// www. prizma.net tr/ A ILHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm