Katalog

ECumhuHyet kitap kulübü Her KİTAP diinyayabir umut sunar. KİTAP, CAĞALOĞLUSERGİ SALOM'NDA... Turkocağı Cad. No 39/41 (34334)Caga)og/ü Istanbd Ta(212S 1 4 0l 96 Faks (212614 01 95 Cumhuriyef 7.4 mhuriyet ÎSTAHBÜL v/çEVRESlNDE YAYINDAYIZ 75. YH. SAYI: 26635 / 150000 TL (KDV,ç,nde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) '9 EYLUL 1998 ÇARŞAMBA C U M H U R Î Y E T ' İ N K U L T U R H 1 Z M E T İ TURKUN ATEŞLE IMTIHANI-III (İstiklal Savaşi Hatıralan) Halide Edip Adıvar'ın yakın tarihimize ışık tutan bu önemli anı kitabmın üçüncü cildini de ilgiyle okuyacaksınız. Cuma günü Cumhuriyel 'le Valilik açıklama yaptı 'Enloğan 'uı Çingezisi yasaldeğjl'• Istanbul Valisi Erol Çakır, Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, i 997 yıhnda 67 gün yurtdışında kaldığını söyledi. Erdoğan'ın Çin'e davet edilmediğini, gezi talebinin büyükşehir belediyesinden geldiğini belirten Çakır, belediyelerin kullandığı kaynaklann kamu parası olduğunu kaydetti. • Valiliğin gerekçesini uygun buJmadığını ve yargıya gideceğini belirten Büyükşehir Belediye Başkanı Tayyyip Erdoğan, geziye katılan heyet üyelerinin masraflannı kendilerinin karşılayacağını ifade etti. Gezinin resmi bir gezi olduğunu iddia eden Başkan Erdoğan, Çin'de kültürel mirasın korunmasına dair işbirliği protokolünün imzalanacağını ileri sürdü. • Valilik tarafından dün yapılan açıklamada, basında çıkan haberlerin kamuoyunu yanıltıcı nitelikte olduğu belirtilerek şöyle denildi: "Büyükşehir belediye başkanlığının yurtdışı seyahatlerine kısıtlama getirilmediği, ancak belediye başkanının 1997 yılı içinde toplam 67 gün yurtdışı seyahatinde bulunduğu gözönüne alınırsa bu tespitin doğruluğu kendiliğinden ortaya çıkar." • 6. Sayfada Tarihi İpek Yolu yeniden canlanıyor Avrasya'nın koprusu lıırkıye • Bakû'deki tarihi toplantı sonunda A\ rupa-Kafkasya- Asya ulaşım koridorunun geliştirilmesine ilişkin anlaşma ile deniz taşımacılığı, demiryolu, karayolu ve gümrük konulannda 4 teknik anlaşma imzalandı. • Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel zirvede yaptığı konuşmada, Türkiye'nin herzaman uluslararası ticaret güzergâhlannı birleştiren bir köprü olduğunu belirterek "Bugün, yeni bağımsız devletlerin ortaya çıkmasından sonra, Türkiye'nin kıtalararası doğal bir terminal olma konumu daha da önem kazanmıştır" dedi. Fifistin Yılmaz Suriye'ye sert çıktı • Filistin lideri Yaser Arafat ile bir araya gelen Başbakan Yılmaz. İsrail gezisini eleştiren Suriye'yi Türkiye'deki bölücü teröre destek vermekle suçladı. Yılmaz, Israil'i de Filistin'in onayladığı ABD planını kabul etmeye çağırdı. • 8. Sayfada BAKÛ (AA) - Tarihi İpek Yolu'nun canlandınl- ması amacını taşıyan Avru- pa-Asya Ulaşım kondoru zin, e toplantısı dün gerçek- leştirildi. Toplantı sonunda Avrupa-Kafkasya-Asya ulaşım kondorunun geliş- tınlmesıne ilişkin anlaşma ile denız taşımacılığı, de- mıryolu, karayolu ve güm- rük konulannda 4 teknik anlaşma imzalandı. Anlaş- ma, projenın geliştırilmesi ıçin hükümetlerarası bir komısyon ve merkezı Ba- kû"de bulunan bir sekreter- yanın kurulmasını öngörü- yor. Toplantı sonucu ımza- lanan Bakû deklarasyonun- da da taraflar bölgede banş. ıstıkrar ve güvenliğin sağ- lanması ve bölgesel sorun- iann BM ve AGlT'in TRACECA programının gerçekleştırilmesi için al- mArkasıSa.l7,SiL3>te YENİ DUNYA DUZENİ Global kapitalizm, ülkelerin kültürel değerlerine ve siyasetlerine de saldınyor Büyük çöküş• Gelişmekte olan ülkelere refah ve teknoloji vaat eden küresel kapitalizm, yaşanan son bunalımlardan sonra sorgulanmaya başladı. Krize giren ülkeler, ekonomilerini yabancı sermayeye kapatmaya başhyorlar. Artık gerileme sürecine girdiği öne sürülen global kapitalizm, aynı zamanda çokuluslu şirketlerin yatmmlannın da zarara uğramasına neden oldu. • Amerika Birleşik Devletleri'nde yayımlanan Newsweek dergisi, sermayenin bu ülkelerden kaçma korkusunun şimdi kendi kendini beslediğini yazıyor. Dergi bu korkunun şimdiden Latin Amerika 'yı etkisi altına aldığını da belirtiyor. Newsweek'e göre global kapitalizm girdiği azgelişmiş ülkelere beraberinde yozlaşma ve yolsuzluklar dizisini de getirdi. **., 'Yeni dünya düzeni'nin dayatbğı vahşi kapitalizm, yoksul ülkelerin ekonomik sistemlerini çökertti. Dış Haberter Servisi - Latin Amerika ülkelerinin ardından Güney Asya ve so- nunda Rusya'yı etkisi altına alan ekono- mik kriz, küresel kapitalizmin çok yöniü sorgulanmasını da beraberinde getirdi. ABD'de yayımlanan Newsweek dergisi son sayısında, soguk savaşın ardından kü- resel kapitalizmin dünyaya refah ve de- mokrasi vaat eden bir görüşle ortaya çık- tığını, ancak sonucun hüsran olduğunu yazdı. Dergiye göre küreselleşme ve glo- bal kapitalizm arnk gerilemeye başladı. Küresel ekonomik krizin giderek de- rinleştigini belirten The Economist der- gisi de acil öniem alınmadığı takdirde du- rumun 1930'lardaki krize kıyasla daha kötü olabileceğini yazdı. Newsweek'e kapak konusu olan yazı, küreselleşmenin neler vaat edip sonunda ne ile karşılaşıldîğını anlaüyor. Buna gö- re, küreseleşme mekanizması devreye girdiği zaman çokuluslu şirketler ve ya- tınmcılar yoksul böJgelere teknoloji ge- tirecek, sermaye akıtacaklardı. Bdylece orta smıf tüketiciye hitap eden bir pazar oiuşacak, bunJar Toyota marka araba kullanacak, CNN izleyecek, McDo- nald's'larda Big Mac'lerini yiyeceklerdi. Dünya ticareti ve yatjnmlar böylece pıt- rak gibi arttı. Ancak beklenilen sonucu vermedi. Newsweek, global kapitalizmin bunun yerine yoksul ya da gelişmekte olan ülkeîerin ekonomilerini çökerttiği- ni, zengin ülkelerin yatıruncılannın ise büyük zarar görmesine yol actığını belir- tiyor. Dergiye göre, bugün global kapitalizm artık bıçak sırtmda. Geçen hafta, piyasa kendini kapatmaya başladı. Malezya kur kontrolü uygulamasına başladı, "ria- göt"in (Malezya para birimi) dolara çev- rilmesi yasaklandı. Daha önce Rusya da dış borcunun bir kısmını ödememiş ve mArkastSa.l7,Sü.3te Maliye Bakanı Temizel, enflasyonda yıl sonu hedefinin yüzde 50 olduğunu söyledi 'Sıcak para denedenmeK9 • Ayda 1.1 katrilyon lira vergi topladıklanrıı söyleyen Zekeriya Temizel, bu sayede Türkiye'nin Rusya'daki krîzden etkilenmediğini söyîedi. Bakan Temizel, bundan sonra sıcak paranın denetlenmesi gerektiğini belirtti ve bu konunun önümüzdeki günlerde ekonomistlerce tartışılacağını söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Bürotti) - Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, Tür- kiye ekonomisinin altyapısının sağlam- laşönldığını belirterek, "Ayda 1,1 kat- ıüyon vergi topluyoruz. Türkiye bunu yapamasaydı Rus\a'daki gibi kriz oiur- du" dedi. Temizel sıcak para ginşinin önümüzdeki günlerin başlıca tartışma konulanndan biri olacağını, bunun de- netlenmesi gerektiğini söyledi. Maliye Bakanı, enflasyonla mücadelede geri dönülmez bir noktaya gelindiğini. bu aşamadan sonra yükselmenin olmaya- cağını öne sürerek "Yıl sonunda enflas- yon yüzde50civanndaoJacak" dıye ko- nuştu. Temizel. Cumhuriyet'in son dönem- deki (aröşmalara ilişkin sorulannıyanıt- ladı. Temizerin sorulara verdiği yanıt- lar şöyle: Kriz: Dünyamn neresinde olursa ol- sun. sıcak para piyasalanndan etkile- nen ekonomileröteki ülkeleri de etkile- yecektir. Burada etki ile kriz birbirine kanştınlıyor. Törkiye, Rusya'daki kriz- den etkilenir, ama Rusya'daki kriz Tür- kiye'de olmaz. Türkiye etkilendiği için de bazı kararlar aldı. Olaym özeti bu. Kriz çtğırtkanh|ı: Bu tartışma orta- mında beni hayTetedüşürendurum, sağ- duyusuna inandıgım kimi kişilerin sağ- duyudan yoksun hale gelmesiydi. Çağ- daşdemokratik ülkelerde böyle bir olay olduğu zaman muhalefetiyle iktidany- la herkes ekonomiyi korumaya çabşır. Heıices söylediğinin nereyegittiğine ba- kar. Ama bizde bir partinin genel baş- kan yardımcısı çıkıp kriz çığırtkanlığı yapıyor, paranızı şuna çevirin diyecek kadar ileri gidebiliyor. Aslında bu dün- yanın her tarafinda suçtur. önJemler: Alınan her tedbir her koşulda dogrudur diye bir şey ola- maz. Dolayısıyla degişen bir konjonk- türdealınankararlar, ilkeden sapma an- lamına gehnez. Vergicilikte bir ilke var- dır, verginin kaynağını kurutamazsınız. Vergi alacağmız kaynakta bir tereddüt meydana gelmişse onu vergi alabılece- ğiniz bir konumda tutmaya çalışttsınız, Bizim aldığımız kararlano anlamı bu- dur.. Bütçe jasası: Vengi Yasası henüz yü- rürlüğe girmedi. Vergi yasasında hangi • ArkosıSa. 17, Sü. 8'de İzmir'de kurtuluş coşkusu • Izmir'in kurtuluşunun 76. yılı çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Atatürk'ün 1 Eylüi'de Dumlupınar'da verdifi "Ordular ilk hedefmiz Akdeniz'dir ileri" emri9Eylül I922'de İzmir'de noktalanırken yalnızca Türkiye için değil, dünyanın bütûn ezilen uluslan için yeni bir çığır açılıyordu. • Hindistan lideri . Mahatma Gandi, Kurtuluş Savaşı'nı "Mustafa Kemal'lerin zaferi dünya için bir hürriyet ve istiklal çağının sancağıdır" diyerek selamlarken Pakistan lideri Cinnah emperyalistlere şöyle sesleniyordu: "Bütün dünyaya sesleniyorum: Ne biz, ne de her kıtada yaşamakta olan esir ve mazlum milletleri bundan sonra tutamayacaksınız." • Arka Sayfada CHP75 yaşında • Cumhuriyet Halk Partisi'nin 75. kuruluş yıldönümü, "Cumhuriyet ve CHP 75 yaşında" sloganıyla düzenlenen çeşitli etkinliklerle Ankara'da kutlanıyor. Dün Ankara'ya uçaktan atılan bir milyon bildiriyle başlayan kutlamalar çerçevesinde bugün müzik dinletileri ve havai fişek gösterileri yer alacak. Gece CHP'li gençler Güvenpark'taki Atatürk heykelı önünde nöbet tutacak. • 5. Sayfada Duma Yeltsin savaşi • Yeltsin'in Başbakan adayı Çernomırdin'in Duma'da bir daha geri çevrilmesi halinde Rusya'nın iç savaş tehlikesi ile karşı karşıya geleceği belirtiliyor. Böyle bir durumda muhtemelen Rusya Devlet Başkanı 'nın Duma'yı kapatmak, Duma'nın ise Yeltsin'i düşürmek için harekete geçmesi bekleniyor. • Darbe söylentileri Moskova'da aşın sağcı ve milliyetçi gruplan harekete geçirdi. Faşistler ve Kazaklann silahlı mücadeleye hazır olduğu belirtiliyor. HflMNMMrn • 9, Sayfada YARGIDA REFORM ARAYIŞI I 5. Sayfada IHL'DEN DÜZ LÎSEYE GEÇÎŞ YOK • 7. Sayfada BAR2ANİ ABD'DE TEMASA BAŞLADI • 8. Sayfada GÜNCEL CUNE\T ARCAYUREK 6. tORSA DOLAR MAHK ALTIN CrûOO3B58 277J0O Oncekı Ûrıceta »40 27SJ00 1M.0OO Oncekı 160.000 Batı toplumlan da bir garip doğrusu. Türk demokrasi standartlanna bir türtü uyum sağ- layamıyor ve siyasetçilerine yazık ediyorlar. 1: Örneğin, Norveç Başbakanı'nı alalım. Petrol üre- tiyor Norveç. Fiyatlar bıraz düşünce ekonomik ufak tefek kimi sıkıntılar baş gösteriyor. Muhalefet bastırıyor. Başbakan Bondevik sinir kri- zi geçiriyor, istifanın eşiğinde. UArkasıSa.l7,Sü.l'de Şiddet kachnı ıntihara itîyor• Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman Hayran, kadm intiharlannın yüzde 30'unun aile içi şiddetten kaynaklandığını belirtti. Hayran, evde aile içi şiddetle yüz yüze olan kadmlann işyerlerinde de cinsel tacize uğradıklannı söyledi. IstanbulHaberServisi- Marmara Üni- versitesi Sağlık Eğitim Fakültesi Deka- nı Prof. Dr Osman Hayran. dünyada her dört aileden bırinde, Türkiye'de de her 2 aileden bınnde kadınlann aile içi şidde- te maruz kaldığını söyledi. Hayran, ka- dm intiharlannın yüzde 30'unun darba bağlı olduğunu, kadın ölümlerinin yüz- de 60'ının aile içi şiddetten kaynaklan- dığını belirtti. Türkiye Fizyoterapıstler Derneği Istanbul Bölge Temsilciliği 8 Eylül u Dünya FizyoterapLstierGünü"nü birsempozyumla kutladı. Istanbul'da ilk kez kutlanan gün nedeniyle dün Metin Sabancı Spastık Çocuklar Eğitim, Üre- tim ve Rehabilitasyon Merkezı 'nde "Ka- dın Sağuğmda Fizyoterapi ve Rehabilitas- yon" konulu sempozyum gerçekleştml- dı. Sempozyuma, Dokuz Eylül Üniver- sitesi Fizik Tedavı ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu Müdürü Doç. Dr. Bflsen Sirmen, Marmara Üniversitesi Beden Eğitimı ve Spor Yüksekokulu Öğretim Üyesı Prof. Dr. Candan Türeyen, Prof. Dr. Osman Hayran ve Dr. Asuman Ka- faoğlu katıldı. Prof. Dr. Osman Hayran yaptığı ko- nuşmada, bugünkü ış hayatında kadınla erkek arasmdaki işbölümünün ilkel top- lumlardakine benzer şekilde devam etti- ğini belirterek kadınlann kendılerine mArkasıSa.l7,Sü.8'de