Katalog

2 EYLÜL 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI /cumekC« turk.net 11 Vergi indiPimteri JANKARA(AA)- Başbakan *Mesut Yılmaz'ın, pıyasalan rahatlatmaya dönük, açıkladığı ekonomik önlemler kapsamındaki vergi düzenlemeleri, Resmi Gazete"de yayımlandı. Banka ve sigorta muameleleri vergisi oranlan yüzde 5'ten yüzde l'e, tam mükellef bankalara ödenen mevduat faizlerinden yapılan tevkifat oranı yüzde 6'dan yüzde O'a indirildi. Sigara ve elektrlğe zam • Ekonomi Servisi - lETT'nin yolcu taşıma ücretlennı maliyet artışlannı gerekçe göstererek yüzde 30-40 arasında arttırmasının ardından, dün de elektriğe yüzde 3 ve sigaraya yüzde 8-32 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. R.J. Reynolds tarafından pazarlanan ve Izmir Torbalı Tesisleri"nde üretilen Camel. Salem, \Vinston, Monte Carlo ve Ege sigaralanna, bugünden geçerli olmak üzere yüzde 8-32 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Merkez Bankası teDıigı • ANKARA(AA)- Merkez Bankası, dış kredıler kur farkı fonu kapsamındaki kredilere uygulanacak değişken faiz oranlannı yeniden belirledi. Dış krediler kur farkı fonu kapsamındaki kredilere eylül ayında uygulanacak değişken faiz oranı, v adeye bakılmaksızın tüm krediler ıçınyıllık yüzde 81'e yükseltıldi. Akbank 178. sırada • Ekonomi Servisi - Dünyanın en büyük 500 bankası arasında Akbank." - 178. sırada yer aldı. ",' 7. Institutional Investor Dergisi'nın araştırmasına göre, Iş Bankası 230"uncu, Yapı Kredi 237'inci olurken, Pamukbank 383'üncü, Vakıfbank 387'inci, Garanti Bankası ise 463'üncüoldu. Aynca, Akbank vergi öncesi kâra göre dünyanın en kârlı 50 bankası arasında, 1 milyar 307 milyon dolarlık brüt kârla 42. sırada yer aldı. SPK teMiğl • Ekonomi Servisi - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), -'Hisse Senetlerinin Kurul Kaydma Alınmasına ve Satışına îlişkin Esaslar Tebliği" taslağı hazırladı. Taslakta, yurtdışında halka arzlarda hisselerin halka arz fiyatının ve miktannm daha gerçekçi tespit edilmesi amacıyla uygulanan "ön talep toplama" yönteminin kullanılabilmesi, halka açılmalarda oluşan fazla talebin karşılanabilmesi amacıyla satışa sunulan hisse senedinin yüzde 15'ini geçmeyecek şekilde ek satışının düzenlenmesi, özelleştirme kapsamındaki şirketlerin halka arzmda, tebliğde yer alan süreler ve ödeme şekillerinde esneklik sağlanması amaçlanıyor. Rnansbank'ın kredlnotu • Ekonomi Servisi - Amenkan derecelendirme kuruluşu Thomson BankWatch, Finansbank'ın ratingini IC-AB'ye yükselttiğini bildirdi. BankWatch aynca. bankanın uzun vadeli TL ratingini de LC- A+ olarak belirledi. Garanti'den İnternet erişimi Ekonomi Servisi - Garanti Bankası. İnternet erişim hızmeti sunuyor. Eylül ayında hizmete başlayacak olan garanti.net abonelerinin İnternet üzerinden siteleri ziyaret edebileceği ve her türlü bankacıhk işleminin ücret ödemeden yapılabileceği belirtiliyor. Endeks 2381 puana kadar gerilerken Hazine, yüzde 143.3'le 4.5 aylıkborçlanmayaptı Borsada işler kötü!Ekonomi Servisi - New York Borsası'nın. tanhınin ıkjncı büyük düşüşünü yaşaması, tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (tMKB) da vurdu. 2600-2700 aralığında tu- tunmaya çabalayan borsa bileşik endeksi. dün açılışla birlikte 2400 puan sınınna ge- riledi. Birinci seans sonunda hisse senetle- ri, ortalama yüzde 10.93 oranında değer yi- tirirken ikinci seansta tepki ahmlarıyla to- parlanarak günü 2525 puandan tamamladı. Hazine'nin düzenlediğı 133 günlük ihalede yıllık net bileşik faiz yüzde 143.3 olarak gerçekleşti. IMKB yükselmek için neden bulamaz- ken yurtiçı ve yurtdışından gelen olumsuz haberler endeksin sert tepkiler vermesine neden oluyor. Haftaya küçük bir düşüşle başlayan borsa. dün binnci seansa panik sa- tışlarla hızla düşüşe geçti. Açılışla birlikte tabana oturan borsada ilk seans 2381 puandan kapandı. Birinci seans- ta hisse senetleri ortalama yüzde 10.93 ora- nında değer yitirdi. îkıncı seansta ise tepki alımlan geldi. Endeks banka ve bazı holding hisselerine gelen alımlarla toparlanarak gü- nü 2525 puandan tamamladı. Hisse senetle- ri gün sonunda öncekı güne göre yüzde 4.2 gerilerken 52.8 trilyon liralık işlem hacmi V\all Street'teki tarihi düşüş tüm borsalarda tedirgin saatler yaşanmasına neden oldu. gerçekleşti. Düşüşte önceki gün New York Borsa- sı'ndaki 512 puanlık tarihi değer kaybı ve yabancılann Hazine ihalesine girmeyerek döyize yönelmesi belirleyici oldu. Öte yandan Hazine'nin dün düzenlediği 133 günlük ihalede faiz oranı yüzde 143.3 'e yükseldi. Bu oran Hazine'nin bu yıl gerçek- leştirdiği en yüksek borçlanma rakamı oldu. lhaleye 377.5 trilyon liralık teklif gelirken Hazine, bu tutann 354.1 trilyon liralık kıs- mını değerlendirdi. Aynca ortalama faiz oranı üzerinden kamuya 170.5 trilyon lira- lık ek satış yapıldı. İhalede yıllık brüt (sto- pajlı) bileşik faiz ise yüzde 156.58 olarak gerçekleşti. Ihalenin ardından faiz oranlan düşüşe geçti ve ihale kâğıdı ikinci el piyasasında yüzde 133-134 düzeyine kadar gevşedi. Bankalar faiz oranlannuı 10 puan düşmesiy- le birlikte birkaç saatte kâra geçtiler. Uzmanlar, faiz oranlannın hızlı yüksel- mesinin nedenini yabancılann bonolannı satarak dövize yönelmelerinden kaynaklan- dığı şeklinde yorumladılar. Önceki gün yüz- de 133 düzeyinde olan bono bileşik faizle- ri dün sabah yabancılann ihaleye girmeye- ceğinin anlaşılmasıyla birlikte yüzde 140'la- ra dayandı. Repo piyasasında ise Merkez Bankası pi- yasaya yüzde 85, bankalararası piyasada ise gecelik yüzde 79'dan para sattı. Öte yandan Hazine'nin bugün 633.5 tril- yon liralık geri ödemesi bulunuyor. Yaban- cılann bu ihaledeki paralannı da dövize yö- nelterek piyasadan çıkması bekleniyor. Yabancılann bono piyasasından çıkarak dövize yönelmesi ve dolann mark ve yen karşısında değer kaybetmesi nedeniyle dö- \ iz piyasasında talep artışına neden oldu. DünyadafirbnadindiHaber Merkezi - Dünyanın en bü- yük borsası Wall Street"te önceki gün yaşanan 512.61 puanlık düşüşün ar- dından dün Dow Jones endeksi topar- lanma eğilimıne girdı. Binnci seans- ta 200 puan aralığı içinde zıkzaklar çizen Dow Jones, puansal açıdan ta- rihinin en büyük ikinci yükselişini ya- parak günü 288.10 puan artışla kapat- tı. New York borsasının ikinci önem- li göstergesı olan Nasdaq endeksi de yine tarihinde bır günde kaydettiği en büyük ikinci yükselışle 76.32 puanlık bir tırmanış yaşadı. Dow Jones'taki yükseliş, Avrupa borsalannın da to- parlanma sürecine girmesine neden oldu. Yetkililer önceki gün New York borsasmdakı toplam zarann 2.32 tri- lyon dolarolduğunuaçıkladılar. Wall Street'teki önceki gün yaşanan ve ta- rihin en büyük düşüşlerinden birini ifade eden gelişmenin etkileri dünya borsalannı zincirleme olarak etkiledi. ABD Dolan uluslararası pıyasalarda önemli ölçüde değer ka> bederken al- tın fıyatlannda belirgin bir artış göz- lendi. Londra borsasında Alman Markı karşısında cuma gününü 1.7641 düzeyinde kapatan dolar, dün 1.7405 seviyesine kadar indi. Dolar. Japon Yeni, Isviçre Frangı. Fransız Frangı. Hollanda Flonnı. lngiliz Ster- lini ile Italyan Lireti karşısında da değer yitirdi. Tokyo Borsası Nikkei endeksi dışmda tüm Asya borsalan Wall Street'te önceki gün yaşanan bü- yük düşüşten etkilendi. Nikkei yüzde 1.86 oranında yükselirken Honk- Kong Hang Seng endeksi yüzde 1.65 oranında geriledi. Wall Street'ın ön- ceki gün yaşadığı sarsıntının ardından dün üıişli çıkışlı da olsa toparlanma eğilimine girmesi ve günü rekor yük- selişle kapatması dünya borsalannı da olumlu etkiledi. Frankfurt borsasının X-DAX endeksi 44.62 puan yükse- lişle günü 4855.9 puanda kapadı. Pa- ris borsasınm CAC-40 endeksi de 3 puanlık çok küçük bir düşüşle 3646.29 puanda kapandı. ABD Hazine Bakanı Robert Ru- bin, yönetim olarak izledikleri eko- nomik politikalann temellerinin sağ- lam olduğunu savunurken, bakanlık istikrarsızlığa karşı küçük yatınmcı- lan konımak amacıyla enflasyondan etkilenmeyen tahviller ıhraç ettı. Enf- lasyondan korunmuş tahviller, ABD Başkanı BülCüntonın, seçim propa- gandasında açıkladığı "orta anıfi ko- ruma önlemlerT arasında yer alıyor- du. Büyüklerin yarası ağır Bu arada pıyasalardakı çalkantıla- nn borsada büyük oynayanlara çıkar- dığı faturada ağır oldu. Microsoft'un sahıbı Bill Gates'ın önceki gün New York borsasında bir günde 5.2 milyar dolar zararettığı ortayaçıktı. Dell fır- masınm > önetim kurulu başkanı Mic- beal Deil'ın 1.9 milyar dolar, Time- VVarner medya şirketınin başkan yar- dımcısı TedTumer'ın 368 milyon do- lar. Internet'te kıtap satan en büyük kuruluş olan Amazon'un başkanı Jeff Bezos'un ise 219 milyon dolar zarar ettiği bildirildi. PHIU Phılip Moms/Sabancı DUYURU ŞİRKETİMİZİN TORBALI SİGARA FABRİKASI'NDA İMAL EDİLEN ÜRÜNLERİNİN PERAKENDE SATIŞ FİYATLARI, 2 EYLÜL 1998 ÇARŞAMBA GÜNÜNDEN İTİBAREN AŞAĞIDAKİ GİBİ BELİRLENMİŞTİR: Marlboro 100's YENİ PAKET FIYATI • ESKI PAKET FIYATI 375.000 TL 325.000 TL Marlboro Lights 100's 375.000 TL 325.000 TL Marlboro Box 350.000 TL 300.000 TL Marlboro Lights Box 350.000 TL 300.000 TL V//, Parliament 100's 375.000 TL 325.000 TL Parliament Special Box 375.000 TL 325.000 TL Parliament Lights Special Box 375.000 TL 325.000 TL Chesterfield uzun 260.000 TL 200.000 TL Chesterfield kısa 225.000 TL 180.000 TL L&M uzun 250.000 TL 190.000 TL L&M kısa 225.000 TL 180.000 TL L&M kısa kutu 225.000 TL 180.000 TL L&M Lights kısa kutu PHILSA Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. İSO'dan ekonomik durum anketi Küçük işletmeler zor durumda Ekonomi Servisi - Istanbul Sanayi Odası(ISO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüsamettin Kavi, üretimde çok ciddi problemler yaşandığını, global krizin malı sektöre etkisinden çok reel sektörü etkileyeceğini, vergi gelirlerinin, faizin değil jatınmlann kaynağı olarak kullanılması gerektiğini söyledi. Kavi, devletin iç borç sorununu halletmeden enflasyonu çözemeyeceğine dikkat çekti. tSO. dün 827 üyesinm katıldığı "Ekonomik Durum Tespiti" 1 anket çalışmasının sonuçlannı açıkladı. Sonuçlan değerlendiren Kavi, 1-49 arasında işçi çalıştıran küçük işletmelenn zor durumda olduğunu açıkladı. Kavi, sanayi kuruluşlannın yüzde 33'ü üretimde, yüzde 39'u da ıç satışlarda düşme olduğunu kaydetti. Üretimde çok cıddi bir problem yaşandığını söyleyen Kavi. "Özellikle küçük ölçekli sanayi kuruluşlartnda. üretim, iç satış, ihracat gibi birçok alanda düşüşün >üzde 50'nin üzerinde olduğu tespit edilmiştir" dedı. İç satışların tüm işletmeler için daraldığı belirtilen ankette olmusuz beklentinin de\am ettiği görülüyor. Ankette 1998 yılının ilk yansında küçük ölçekli işletmelerde istihdamın 1997 yılma göre yüzde 8.4 oranında. orta boy işletmelerde yüzde 4.3 gerilerken, büyük işletmeler yüzde 2.2 oranında arttığı belırlendi. Bugüne kadar yapılan kredi, teşvik ve benzeri uygulamalann ekonomide arzulanan çözümlere götürmediği ve kaynak israfina yol açtığını belırten Kavi. hem küçük \c orta boy işletmelerin hem de ilgili kurumlann gerçekçi bir durum değerlendirmesine dayanan ekonomi politıka arayışlanna girişmelerinin büyük önem taşıdığını söyledi. Ulusal Kalite Kongresi Bu yılın komısu İmkıık ve toplum' Ekonomi Servisi - Türk Sanayici ve Işadamlan Derneği (TÜSÎAD) ve Kal- Der bu yıl düzenlenecek Ulusal Kalite Kongresi'nde hukuk ve toplum düzenini tartışmaya açıyor. TÜStADveKalDerbuyıl 7'ncisi düzenlenecek olan Ulusal Kalite Kongresi'nin konusunu "Toplam Kalite Yönetimi ve Hukuk Düzeninde Kalite" olarak belirledi. TÜStAD Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Kayhan. Kal- Der Yönetim Kurulu Başkanı Ydmaz Argüden dün düzenledıkleri basın toplantısında Ulusal Kalite Kongresi konusunda bilgi verdiler. Muharrem Kayhan, Türkiye'nin hızla değişen bir nüfus yapısına sahip olduğunu belirterek "Artik niceliği değil niteliği konuşmak zorunda kalacağız. Sorunlan çözmek için kalite yöntem arayışlanna hız vereceğiz'' dedi. Bu arada basın toplantısından sonra gazetecilerin sorulannı yanıtlayan Kayhan, uluslararası piyasalarda yaşanan ekonomik krizi değerlendirdi. Kayhan, Güneydoğu Asya ve Rusya'da yaşanan ekonomik krizin Türkıye'yi etkilediğini, ancak Türkiye'de sıkıntı olmasma karşın kriz olmadığını söyledi. Hükümetin kararlılık içinde istıkrar programını sürdürmesı gerektiğine işaret eden Kayhan. "Mali sektörü rahadaücı önlemler alınmasL krizden daha az etkilenmevi sağlar" dedi. Kayhan. bankalararası stopajın kaldınlmasının ve forward ışlemlenndekı rahatlamanın olumlu olduğunu belirtirken Türkıyeden para çekılmesınin Vergi Yasası ile ilgili olmadığını ifade ettı ÇIFTÇIDOSTU SADULLAH USUMİ Şeken Fabrikaları Özel Sektöre SatılamazL Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez'in açık- lamalannı okuduktan sonra, şeker sanayiinde ve pancar üretiminde işlerın neden ters gittiğini an- lamak için derin araştırmalar yapmaya gerek yok. lleri sürdüğü görüşler son derece açık. Asıl, bu görüşlere rağmen şeker sanayiinde bir iyileşme olsaydı şaşmak gerekirdi. Yalım Erez şöyle diyor: "Şeker Yasası'nı değiştirdikten sonra, 7 ile 8 şeker fabrikasını altın hissesi devlette kalmak kaydıyla özelleştireceğim. Ben buraya fabrika idare etmeye gelmedim. Fabrika idare etseydim, kendi fabrikamın başında dururdum. Amacım bakanlığımı asli görevıne döndürmek..." Yalım Erez daha sonra, bazı siyasetçilerin ken- di beceriksizliklerine mazeret bulmak için ortaya attıkları gerekçeleri bir kez daha tekrarlıyor: "Bu fabrikaları özelleştirereksiyasi kirlenmenin de önüne geçeceğiz. Bundan sonra buraya ge- lecek olan bakan da milletvekili de, bürokrat da tayin, atama ve terfi işleri ile uğraşmayacak..." Daha önceki yıllarda da Özal'cılar "Devlet su- cukçuluk veya yoğurtçulukyapar mı?" gerekçe- leri ile SEK, Et-Balık Kurumu ve yem sanayileri- ni özel sektöre sattırmıştı. SEK, Et-Balık Kurumu satıldı da ne oldu? Devlet artık "sucukçuluk" veya "yoğurtçuluk" yapmıyor. Ama, milyonlarca süt üreticisi vetüke- ticisi soyuluyor... SEK'ın yarattığı rekabet ortamı ortadan kalktığı için, sanayiciler sütü üreticiden bedava sayılacak fiyatlarla alıyor... Süt ve süt ürünlerini tüketiciye son derece yüksek fiyatlar- la satıyor... Üretici ve tüketici zarar ederken sa- nayiciler trilyonlan hesaplarına aktarıyor. Bir yıl içinde süt ve süt ürünleri fiyatlanndaki de- ğişiklikler bu görüşü doğruluyor. 7 ile 8 ay kadar önce üreticiler sütünü 90 bin ila 95 bin liraya sa- tarken, sanayiciler birdenbire alım fiyatlarını 65 i- la 70 bin liraya çektiler... Ama, 800 bin lira civa- rında olan peynir fiyatları ise bu arada 1 milyon 500 bin, hatta 2 milyon liraya kadar çıktı... Şimdi, üreticiler ve tüketiciler "Keşke devlet sucuk ve yoğurtyapmaya devam etseydi de ka- zıklanmasaydık" diye yakınıyor... Şeker fabrikalan "haraç-mezat" özel sektöre satıldığı zaman, pancar üreticileri ile şeker tüke- tıcilerinin durumu da süt üreticılerinden farksız olacak... • • • Bakanların ve milletvekillerinin Sanayi Bakan- lığı'nda tayin, atama ve terfi işlerinde siyasi kir- lenmeye yol açacak kadar etkileri oluyorsa, pan- car üretıcilerinin veya şeker tüketicilerinin ne gü- nahı var? Yalım Erez'e göre suçlu olanlar bakan veya mil- letvekilleri... Ama, cezalandırılanlar çiftçilerimiz ve şeker tüketicisi halkımız olacak... Böyle bir anlayış dünyanın neresinde görülmüştür? Önce Yalım Erez ve ardından da diğer bakan- lar ve milletvekilleri kendilerine bir çekidüzen ver- • sinler, işleri birsistemeoturtsunlar, bakınız herşey nasıl düzelecek. ••• Hükümetin izlediği yanlış politikalar Türk şeker şirketini ve PANKOBİRLİK'e bağlı Amasya, Kon- ya ve Kayseri şeker fabrikalannı sıkıntıya soktu. Hepsi ödeme güçlüğü içinde... Şeker şirketi üreticileri temmuz ayı içinde öde- mesi gereken "sulama" ve "çapa" avanslarını ancak ağustos ayının sonuna doğru ödeyebildi. Üreticiler tariaya girdi, ama "toplama" avansla- rından hâlâ bir haber yok. Üreticilerin eylül ayı başında teslim etmeye başladıkları pancar bedelleri ancak 1999 yılının Nisan ayında ödenebilecek... Demek ki, üretici- ler paralannı alabilmek için tam 8 ay beklemek zorunda kalacak. Devlet, hem maliyeti 17 bin lirayı bulan panca- n üreticilerin elinden 16 bin 500 liraya aiacak... Hem de parasını 8 ay sonra ödeyecek. Şeker pancarı üreticileri özgür bir ülkenin vatandaşı a- ma, iş paralarını almaya gelince köleden farksız. Avrupa ülkelerinin tamamında şekere büyük destek var. AB ülkelerinde bir yıllık destek 2 mil- yar dolar. Türk parası ile 600 trilyon liraya yakın. Bu nedenle, 1 ton şekerin maliyeti 850 dolar ol- duğu halde, ihraç fiyatı 300 ile 320 dolar arasın- da. Bizde ise destek yok, köstek var... Batılı ülkelerde devlet pancar üreticisine akıl al- maz destekler yaparken bizim devletimiz de eko- nomisini tarım kesiminin sırtından düzeltmeye çalışıyor. En başta yapılması gereken iş, geçen yazımız- da da belirttiğimiz gibi, yurda kaçak şeker girişi- ni önlemektir. Aynca, üreticileri zarardan kurtar- mak için pancar üreticisine kilo başına 4 bin lira prim ödemektir. Yalım Erez de devietin fabrikalannı yönetmeye kendisini hazırlamalıdır. Eğer, fabrika yönetme- mekte kararlı ise, bakanlıktan aynlmayı göze al- malıdır... Şeker fabrikalannın haraç-mezat satılması çok sakıncahdır. Özel sektörün eline geçer, hem üre- ticiye, hem de tüketiciye yazık olur. Bu nedenle mutlaka özelleştirme yapılacaksa, şeker fab- rikaları kendi bölgelerindeki üretici kuruluşlanna devredilmelidir... BORSA'yı EnYeni Teknolojiyle Real-Time İzleyin... MKB hisse senedi piyasası takibinde data hattı ve modeme SONbuntul: Cunhun-/el Cad LNIade Sk_ No 1 Ern Har Kal 2-3 80230 Einadag Tel (0212J248 24 94-J31 62 11-231 7960 Faks (0212)232 90 77 Ankan: BoğazSk No 7/2 06700 Gazosmanpaşa Tel (0312) 427 19 13 (3 hat) FaKS {0312)427 14 63 Bir TV anteni ve bilgisayar kartı ile hisse senetlerinin fiyat ve işlem adetlerini anında (real-time) izleyebilecek, portföy yönetimi ve teknik analiz yapabileceksiniz. • Seans içinde alış/satış teklifi, endüşük/en yüksek ve son işlem fiyatı ile hisse bazında işlem adedi ve sozleşme sayısı, • Seans sonunda ağırlıkh ortalama fiyatlar, • Seans içi ve tarihsel grafik, • Portfoy yönetımi/on-line kâr-zarar hesabı, • Teknik analiz (en yaygın 9 adet gosterge), • DDE olanağı ile Excel'e ven aktarma, • Meta Stock'a/Meta Stock'dan veri transferi, • Hisse senetlennın geçrmşe dönük bilgileri. FOREKSBilgi İtetişim Hizmetleri A.Ş.