Katalog

7 -AĞUSTOS 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ /cumek(« turk net 11 Bkmekte poşet dönemj • ANKARA (AA) - Ekmek, 2O> Ağustos'tan ıtıbaren poşet ıçınde satışa çıkacak Türkıye Fınncılar Federasyonu Başkanı Yusuf Ekşı, poşet uygulamasının ekmek fiyatlannda artışa >ol açmayacağını, ısrafı onleyeceğını soyledı Ekşı, Türkıye'de gunde 15 mılyon ekmek ısraf edıldığını ve poşet uygulamasının ısrafı yûzde 15 oranında onleyeceğını belırttı Ege sanayicileri birleşti • İZMIR(AA)- İzmırlı ve Egelı sanayıcıler, Ege Sanayıcılen Holdıng AŞ'yı kurdular Ege'dekı dogalgaz konsorsıyumuna ortak olacak \e enerjı ıle dığer altyapı yatınmlannda faalıyet gosterecek olan şırket, 100 kurucu ortak ve 200 mılyar lıra sermayeyle kuruldu Kapriuıte'ye serbest bölge • EDİRNE(AA)-Edırne Beledıye Başkanı Hamdı Sedefçı, Kapıkule Gumruk Kapısı'nda, Yunanıstan, Buîganstan ve Türkıye sınırlannın kesıştığı yerde, "Serbest Bölge" oluşturulmasını onerdı Çiftçilere makine desteği • GAZİANTEP(AA)- Tanm ve Koyışlen Bakanı Mustafa Taşar, tanmda gelışmış ulkeler duzeyıne ulaşılabılmesı ıçın makine kullanımının şart olduğunu bıldırdı Taşar, yazıh açıklamasında Tanm ışletmelenne alınan tohum temızleme makınelennden (selektor) bınnın Gazıantep'e gonderıleceğını kavdettı Afşifl-Elbistan santralı • AıN KARA (AA) - Afşın- Elbıstan B Termık santralı ve Baca Gazı Antma Tesısı'nın yapım sozleşmesı, jsannBasbakan Vfesut s,-, yı ^Yıtmaz'ın da katılacağı T torenle ımzalanacak Türkıye Elektnk Uretım tletım AŞ'den (TEAŞ) yapılan açıklamaya gore santralın yapımına donuk Mıtsubıshı- Enka-Gama- Tekfen ve Tokar konsorsıyumu ıle yapılacak sozleşmeden sonra Hazıne Musteşarlığı tarafından kredı goruşmelenne başlanacak Micnosofrtan efiitime destek • İSTANBUL(AA)- Mıcrosoft Türkıye. bu > ıl ıkıncısını duzenledığı eğıtım programı "Mıcrosoft Yaz Okulu" ıle Türkıye çapında 10 unıversıteden 28 bılgısayar muhendıslığı oğrencısıne, en yenı urunlen ve teknolojılen tanıma fırsatı sunuvor Bcmekçioğlu FCI'da • Ekonomi Servisi - Yapı Kredı Faktonng Genel Muduru Rengın Ekmekçıoğlu, dunyanın en buyuk v e en eskı faktonn zıncın olan FCI'ın Eğıtım Komıtesı u>elığıne seçıldı TOKfden özel proje • ANKARA (AA) - Toplu Konut Idaresı (TOKİ), Eskışehır'de bulunan arsasının uzennde, proje tutan ılk aşamada 30 2 mılyon dolar olan tıcaret merkezı ve füar alanı kuracak Edınılenbılgıve göre projenın temelı, 9 Ağustos Pazar günu Cumhurbaşkanı Suleyman Demırel'ın de katılacagı torenle atılacak Halkbank desteği • GAZİANTEP(AA)- Halkbank'ın GAP Bolgesı'ndekı esnaf ve sanatkârlara bolgedekı 9 ılde bulunan 43 şubesı aracılığıyla bu yılın ılk 7 ayında 9 9 tnlyon lıra kredı kullandırdığı bıldınldı Kredılennden tum bolgelen faydalandırmayı amaçlayan Halkbank, ekonomık ve sosya! yonden dığer bolgelere göre daha az gelışmış olan Doğu ve Guneydoğu Anadolu bolgelenndekı ışlermelere yonelık kredı kullandınm şartlannda bazı kolaylık ve avantajlar sağlıyor DTM'nin 1997 dış ticaret raporunda ihracatın AB dışına doğru kaydığı belirtildi 'BavuF sıkmtısı rakamlara yansıdı B\\l S4LMA1N • 1996 yılında gumrük bırhğının etkısıyle yüzde 45 oranında artan dış tıcaret açığı, 1997 yılında bavul tıcaretındekı önemlı gerıleme nedenıyle artış hızını surdurdü. bılırken, dış tıcaret açığı 22 3mıl- var dolar oldu Ihracattakı artışa sektorler açı- sından bakıldığında. en buyuk ar- tış yuzde 14 5'le sanayıde yaşan- dı Tanmsal hammaddelerde yuz- de 14'luk, madencılık sektorunun mıneral yakıtlar ve mıneral yağ alt bırımınde yuzde 30 luk bır duşuş gerçekleştı Raporda, canlı hay- van ıhracatının, 1997 yılında da duşerek. 82 7 mılyon dolara gen- ledığı kaydedıldı Buduşuşunne- denlen "canlı havvan sav ısındaki azalnıa. hastalıklar. verım duşuk- luğu, vem ve vem bıtkısı alanlan- nın daralması. fınansman veter- sizliğı. Gunevdoğu ve Doğu Ana- dolu Bolgesı'nde vaşanan teror" olarak sıralandı Raporda. 1990 y ılından ben a> - nı duzevde bulunan yabancı ser- ma>e gırışınde gumruk bırlığın- den (GB) sonra onemlı artış ola- cağı beklentısının, 1997 yılında \NKARA - Turkıve'nın ıhra- cat artış oranı, 1997 vılında ıtha- lat artış oranının onune geçtı 199O'lı yıllardan ıtıbaren devam eden Turkı>e'nın ıhraç pazannın Avnıpa Bırlığı (AB) dışına doğru kavışına dıkkat çekılırken. bunun nedenı mal kompozısvonunun çe- şıtlenememesıne bağlandı Dış Tıcaret Musteşarlığı ncaha- zırlanan "Türkiye'nin DışTicare- ti-1997" raporunda. canlı > urtıçı ta- lebının vanı sıra bavul tıcaretı ge- lırlennde >uzde 33 8'e varan du- şuşun dış tıcaret açığının 1997 vı- lında >uzde 45 5 oranında buvu- mesıne neden olduğu kavdedıldı Turkı>e'nın ıhracatı geçen yıl 26 2 mılyar dolara çıkarken ıthalatıda 48 ömılyar dolar duzev ıne yuksel- dı ihracatın ıthalatı karşılama ora- nı, 1996 vılına gore 0 8 puanlık artışla ancak yuzde 54'e çıkarıla- da gerçekleşmedığı vurgulanarak, 1997 yılında ızm venlen yabancı sermaye mıktarının 1996 yılına gore > uzde 56 3 oranında azalarak 1 7 mılyar dolara ındığı kaydedıl- dı (.Bithalatıarttırdı GB'nınardından artış hızı 1996 yılında yüzde 22 2'yekadarçıkan ıthalat 1997 yılında yuzde 11 4'luk artış gosterdı Ithalat artışının da buyuk olçude. ara malındakı yuz- de 10 9, tuketım mallanndakı yuz- de 25 riıkartışlardankaynaklan- dığı saptandı Raporda, AB nmmısıllemesıne neden olan canlı hayvan ıthalatı- nın, 1997 yılında yuzde 19 7 ora- nında azaldığı ka>dedıldı Sanavı urunlen ıçınde en buyuk ıthalat artışı makine ve ulaşım araçlann- da gerçekleştı Dogalgaz ıthala- tındakı yuzde 30 7'lık artışa kar- şın, ham petrol ıthalatı yuzde 6 5 oranında azaldı Rapora gore, 1997 yılında Turkıye'nm toplam ıhraca- tının yuzde 67'sı Avrupa kıtasına gerçekleştırıldı Turkıye'nm ıhra- catı ıçındekı payı yuzde 49 7'den yuzde 46 7'ye gerıleyen AB'ye yonelık ıhracattakı artış yuzde 7 1 duzevınde kaldı AB ulkelennden vapılan ıthalat vuzde 7 5 oranın- da artarak,24 9mılyar dolara ulaş- tı Ancak. buulkelenn Turkıye'nm toplam ıthalatı ıçındekı payı yuz- de 53'ten yuzde 51 2'ye genledı Raporda, AB v le dış tıcaret ılışkı- sıne ılışkın şu değerlendırme yer aldı "1993 yıhndan bu yana, top- lam dış ticaret hacmimiz içindeki artan payı 1997 vılında bır duşuş gostermiştir. 1993 yılında yuzde 45.2 olan \B'nin payı 1995 yılın- da vuzde 48.7">e. 1996 yılında ise vuzde51.9'aulaşırken; 1997 yılın- da vuzde49.6dıizev inde kalımştır. İhracat 199O'lı yıllann başından bu vana AB ulkeleri dışına kavar- ken, ithalatta başbca tedarikçi \B ulkeleri olmuştur. 1995 yılı hariç 1993-1997 verileri, ihracatımızda \B ulkelenmn pav lannın azaku- ğını ortaya koymaktadır. Bu dur- gunluğun temdsebebinin mal kom- pozisvonunun çeşitlenememesi ol- duğu duşunülmektedir." Orta ve Doğu Avrupa ıle Baltık ulkelenmn ıhracat ıçındekı payı- nın yuzde 17 7'yeyukseldığı kay- dedılen raporda, Kuzey Amen- ka'ya gerçekleşen ihracatın 1996 yılına gore yuzde 23 3 oranında artarak 2 144 mılyon dolara yuk- seldığı belirtildi ABD'nın Turkı- ye'nm toplam ıhracatı ıçındekı pa- yının yuzde 7 7'ye yükseldığıne dıkkat çekılen raporda, Alman- ya'nın, 5 3 mılyar dolarlık kapa- sıteyle Türkıye ıhracatının 5'te 1 'ırn oluşturduğu vurgulandı Asya'dan ithalat arttı Raporda, Turkıye'nm ithalatta oransal olarak en büyuk artışı yuz- de 29 6'yla Asya ve Okyanusya ulkelennde gerçekleştırdığı belir- tildi Mıktar olarak en buyûk artı- şın, kapasıtesı 28 6 mılyar dolardan 31 1 mılyar dolara çıkan Avrupa kı- tasında yaşandığı kaydedıldı Av- rupa'dan yapılan ıthalatın Tûrkı- ye'nın toplam ıthalatın yuzde 64'unu oluşturduğu vurgulanan ra- porda, seçılmış ulkeler bazında Türkıye ıthalatında en buyuk paya sahıp olan Ekonomık tşbırlığı ve K.alkınma Örgutu'nnun (OECD) yuzde 13'e yukseldığı kaydedıldı AB'denbal yasağı MERİH AK İZMİR-Turkıye'nın Avrupa Bırlığı'nden (AB) hayvansal urun ıt- halatına yasaklama ge- tırmesının ardmdan AB buna karşı olarak bazı tarımsal urun ve don- durulmuş denız urunle- nnın ardından bala da yasaklama getırdı Tür- kıye ıhracatında 16 mıl- yon dolarlık bırpav ı bu- lunan bala getınlen ıtha- lat yabağmın denetımsız kullanılan tanmsal ılaç- lar nedenıyle alındığı bıldınldı Türkıye AB ulkele- nnce tanm urunlen ıh- racatında ktskaç altma alındı Yasaklamalar karşısında Tanm Ba- kanlığı'nın "umursa- maz" bırtavır sergıle- mesı de eleştırılere vol açtı Bakanlığın, elındekı olanaklara karşın kul- lanılan tanmsal ılaçlan denetım altına almama- sı ve bu konuda uretıcı- lerı yeterlı olçude bı- lınçlendırmemesı urun- lenn çoğunda değerle- nnın çok uzennde kım- yasal kalıntılann oluş- masına neden olduğu bıldınldı Yasak 99'da başlıyor AB'nın son olarak bu gerekçelere dayanarak Türkıye'den bal ıthala- tını 1 1 1999"dan ıtıba- ren yasaklama karan al- dığı oğrenıldı Buyuk bolumu Ege Bolgesfnden olmak uzere geçen yıl 16 mıl- von dolarlık bal ıhraç eden Turkıye'nm bupa- zan da kaybetmek uzer re olduğu kaydedıldı lzmır Tıcaret Odası Meclıs uyesı Nedim Kalpaklıoğlu. Turkı- ye'nın bal ıhracatının buyuk bır bolumunun Avrupa ya yapıldığına dıkkat çekıyor Trakya Sanayi Bölgesi tekstil ve modanın merkezi olacak 'Tekstildesunibunahmyanıtıldı' HAZALATEŞÇAK1R Turk tekstılının oncu kuru- luşlanndan olan Şahınler Hol- dıng Yonetım Kurulu Baş- kanı Kemal Şahia yann te- melı atılacak Trakya Sanavı Bolgesı nın (TSB) 100 bın kışıye "ekmek teknesi" ola- cağını belırtırken, bolgenın >uzde 50 oranında tekstil ve konfeksıvon sektorune ayrıl- dığını soylu>or Tekstil sek- torunde "suni bir kriz* ya- ratılmava çalışıldığını bıldı- ren Şahın, TSB'nın moda merkezı halıne geleceğını kay- dedı>or Almanya'da yılın ışadamı seçılen \e \merıka'da da "Dun>a>i Yonetenkr Kulü- bü"'ne gıren ılk Turk olan Kemal Şahın, Avrupa'da teks- til ve moda de\lerı,arasında yeralıyor Trakya SanayiBöl- gesi Projesı 'nı gerçekleştıre- cek olan Şahınler Holdıng'ın Başkanı Şahın, Konya'dan Alman>a'>a uzanan tekstil başta olmak uzerebuçok alan- da gerçekleştırdığı yatınm- lara ılışkın sorulanmızı yanıt- ladı -^aklaşık 1 milyardoiartu- tannda bir vaürunla gerçek- leştireceğiniz TSB'nin teme- li yann Cumhurbaşkanı Su- leyman Demırel ve Başbakan Mesut Yılmaz tarafından an- hyor. Proje içerisinde \er ala- cak vaünmlar hakkında bil- gi verirmisiniz.' torlerde yer alacak Çevreye zarar vermeyecek her turlu sana>ı>eaçık olacak Turkı- ve've elektronık ve bılgısayar sektoru olmak uzere otomo- tıv yan sanayıı vegıdasekto- ru gıbı çevreyı kırletmeyen. ıhracata yonelık. yoğun tek- nolojı ve geleceğı olan sek- Şahin TSB'nin 100 bin kişive ekmek teknesi olacağını soyledi. - TSB, Turk sanayısının yüzde 50'sının bulunduğu Trakya'dakı çarpık sanayıleş- meye son verecek Bubolge- de 4 bın kışının çalıştığı fab- nkalanmız var, ıthalat ve ıh- racat yapıyoruz Bolgede, sa- dece tekstil ve konfeksıyon değıl. bılgı ışlem teknolojısı. otomotıv, elektronık gıbı sek- torler yararlanacak Bır de teknopark kurulacak, Çeşıtlı sektorler uretımden tıcarete kadar faalıvet gosterebılecek Sanayi bolgesı 100 bın kışı- ye ekmek kapısı açacak -Yabancı vannmcılan teş- vik için neier \apıv«rsunuz? - Avrupa Bırlığı ulkelenne yakın bır mekân olması da önemlı Havalanı ve otoyola yakın olması da dığer bır fak- tor Bu 3 mılyardolarlık en bu- yuk ozel sektor ve sanayi ya- tınmı 500 mılyon dolar ya- bancı sermaye çekmesını bek- lıyoruz 1 mılyar dolar ıhra- cat potansıyelınden soz edı- yoruz - Bugün Almama, tsviçre, Avusturva başta olmak üze- re dunvanuı bırçok ulkesınde mağazalar zıncın kurdunuz. Son \illarda tekstilde vaşa- nan krizden siz de etkikndi- nizmi? - Tekstilde sunı knz yara- tıldığını duşunuyorum Bu nedenle bankalar ve sektor arasında guven bunalımı ya- ratıldı Asya knzmın zaran olduğunu duşunmuyorum Tekstildebugün ıhracatta ya- şanan sıkmtılar var Yoğun rekabet kâr marjlannı azalt- tı TSB tekstil ıhracatında onemlı bır merkez olacak Vadelıçalışanbırsektör Dev- let Exımbank kredısı ıle sek- törudesteklemelı Türkıye'de tekstil sektorunun yennı onu- müzde 10 yılda başka sana- yi dolduramaz Tek taraflı sözleşmelerde satıcı hakları korunuyor Fatma Koşar TurHocağı Cad 39/4 1 Cağatoğlu/IS TANBUL TEL. (O 21 S) 512 O5 O5 FAKS (O 212) 574 O7 SI Mal ve hızmet satıcı- ları tek taraflı olarak ha- zııiadıkları sözleşmeler- de tuketıcı haklarını goz ardı edıyor Tuketıcıye mal ve hızmetı satarken koşullarını çeşıtlı şekıl- lerde ılan eden satıcılar, soz konusu maddelen ışlerıne getdığı gıbı hazırlayarak sorumlu- luklarını azaltıyorlar Tuketıcı aleyhıne hazırlanan tek taraflı sozleşmeler, sorun çıktığında tuketıcının elını ayağını bağlıyor Çeşıtlı kampanyalar duzenlenırken du- yurularda ılan edılen koşullann neredey- se hepsı satıcıyı koruyan nıtelıkte olurken, kampanyaya gırerken farkına varılmayan ya da yeterınce onemsenmeyen bu şart- ların ne kadar bağlayıcı olduğu ortaya çı- kıyor Orneğın, duyurularda "vazgeçıldığın- de peşınat 4 ay sonra odenır", "kampan- yadan vazgeçıldığı takdırde, peşınat lade- sı yapılmaz" gıbı satıcı şartları, herhangı bır nedenle ayrılmak ısteyen tuketıcılenn elını kolunu bağlıyor TÜKETİCİ KÖŞESİ Kampanyaya katıl- makla bu şartlan kabul eden tuketıcı, onceden onemsemedığı tek ta- raflı şartlaryuzunden ıkı gun sonra ayrılmak ıs- terse bıle parasını kay- bedebılıyor Kampanyalarda ol- duğu gıbı tek taraflı şartlann geçerlı oldu- ğu sozleşmelere çok sayıda ornek ver- mek mumkun Otobus bıletlennın arkası- na kuçucuk harflerle yazılan "kaybolan eşyadan muessesemız sorumlu tutula- maz" ya da otoparklarda "olabılecek ha- sardan muessesemızsorumlu değıldır" gı- bı duyuruları ıçeren tek taraflı sozleşme- ler tuketıcıyı çaresız bırakıyor Onemı ka- ra gunde bellı olan sozleşmelenn devre- ye gırmesıyle sureç tuketıcı aleyhıne ışlı- yor Tuketıcıyı Koruma Derneğı Başkanı Mehmet Sevım, sorumluluğun paylaşıl- ması gerektıgını belırterek, "Soz konusu şartlaren azından bellı standartlara bağ- lanabılır" dıyor Vakıfbank'tan ilginç kredi uygulaması Bu ay maaşını çekmek uzere Vakıf- bankATM'lenne uğrayanlardan kımıle- rı şaşkına dondu, kımılen maaşlannın bırdenbıre arttığını duşundu Çunku hesaplanndakı para her ay aldıklanndan 10 mılyon lıra daha fazlaydı Yanlışlık yapılmış olabıleceğını du- şunen hesap sahıplen, nereden geldı- ğını anlayamadıklan 10 mılyon lıraya dokunmadan yıne Vakıfbank'tan ma- aş çeken tanıdıklanna koşarak, "Sızın de hesabınızda 10 mılyon fazla para var mıydı?" dıye sordular Olumlu yanıt alan Yalovalı hesap sahıplen duruma bır anlam veremeyınce bızı aradılar Kredı kullanmak ısteğınde bulunma- dıklarını dıle getıren okurlanmız, 10 mıl- yon hrayı farkına varmadan kullanan- lardan ne kadar faız ısteneceğı konu- sunda endışeye kapılmışlardı Konuyla ılgılı aradığımız Vakıfbank ATM Muduru MahmutŞirvan, kanşık- lığa neden olan 10 mılyon lıranın sade- ce maaş hesabı olan muştenlenne yo- nelık başlattıklan kredı uygulamasının tanıtımı olduğunu soyledı Hesap sahipleri habersiz Soz konusu paranın sembolık para olduğunu belırten Şırvan, "Genış bır kredı uygulaması başlattık Isteyenle- nn hesabına çeşıtlı lımıtlerde kredı ak- fanyoruz'dıyekonuştu Sorumuzuze- nne muştenlerın bılgılendınldığını one suren Şırvan, herkese mektupla uygu- lamanın anlatıldığını ve kampanyanın çok ılgı gorduğunu ıfade ettı Ancak okurianmızın bızı araması çok sayıda hesap sahıbının uygulamadan habersiz olduğunu ortaya çıkardı Şırvan, kredı almak ısteyenlenn 10 rrul- yon lırayı çekerek başlayabıleceğını, kredı kullanmak ıstemedığı halde ka- zara çekenlenn ıse bankaya haber ver- mesı gerektıgını, bu kışılerden faız alın- mayacağını soyledı İlk yüz şirketin toplam satışlan dolar bazında yüzde 42 arttı Bilgisayarda yoğun rekabet Ekonomi Servisi - Turkıve de bıl- gısayann ılk 100 şırketının cırosu 2 1 mılyon dolan aştı Uçyıldır bılgı tek- nolojılen lıstesınde bınncı olan IBM. 1997vıhndadaılksıradayeraldı Ilk yuz şırket arasında rekabet ve zırve yanşmm eunden gune kızıştığı belir- tildi Interpro Pazar Araştırma Merke- zı nın hazırladığı Ilk 100 Bılgı Tek- nolojısı Şırketı araştırmasında dun vapılan bır toplantıyla açıklandı Sek- Satış gelırı (BınS) Satış türlerinin son üç yılı Dofianım Şirketlerin satış Değışım (%) IBM HEVVLETT-PACKARD KOÇSİSTEM ARENA KARMA ESCORT MİKROSET INDEX 157 458 73 340 86 849 42 192 42 334 30 612 11 412 15 881 174 829 101 562 103 392 65 179 62 573 62 200 23 556 53 267 193 205 136 005 112 520 110 239 108 477 80 150 68 300 58 556 11 03 38 48 19 05 54 48 47 81 103 19 106 78 143 73 10 51 33 91 8 83 69 13 73 36 28 86 189 43 51 28 22 70 85 44 29 56 161 28 156 24 161 83 498 49 268 72 NCR 5 6 9 4 5 5 1 0 0 0 5 3 2 6 7 [ 1 2 1 9 6 5 3 6 4 6 torun 1996 yılma gore yuzde 30 bu- yume gosterdığı açıklanan raporda bu yıl sektorun cırosunun 2 mılyar do- lara ulaşmasınm beklendığı kavde- dıldı Satış gelırlen açısından Türkı- ye nın en buyuk 100 şırketının yer al- dığı araştırmada sektor ıçınde reka- betın gunden gune kızıştığı belırtıl- dı IBM lıderlığını korurken ıkıncı olanKoç Sıstem'ın 1997 yılında ye- nnı Hevvlett Packard a bıraktığı be- lırtıldı îlk 10 şırket ıçınde satış ge- lırlennı en hızlı arttıran yuzde 498 49 ıle Mıkroset şırketı oldu Satış turlen ıçınde tuketım malze- melen payı hızla artarken toplam ge- lırler ıçınde en buyuk payı bulunan donanım satışlannın bellı bır oranda arttığı bıldınldı Araştırmada satış tur- lennden gelırlerle ılgılı şu değerlen- dırme vapılıyor "tlk 100 şirketin do- nanıma vapdğı yatınmın her yıl bel- li bir orandaarttığını göruv oruz. Do- nanıma vapılan vatınmın artması>- la doğru orantıb olarak tuketim mâl- zemelerinde de birartış olduğu goru- lıiyor." ÇİFTÇt DOSTU SADULLAH LSLMİ Zeytinyağı Üreticisi Kaderine Terk Edildi... Turkıye'de yıllardan ben, yuzde 70 ıle yuzde 150 ara- sında enflasyon yaşanıyor Sanayi kesımı ış adamla- n ve bankalar bu kadar yuksek enflasyona rağmen var- lıklannı buyuterek surdurebılıyorlar Zıra Türkıye, ozellıkle 1980 yıhndan bu yana tam bır "Holdıng Cennetı" halıne geldı Sanayıcıler urunlerı- ne ıstedıklerı zaman, ıstedıklerı kadar zam yapabılır- ler Hıç kımse kanşamaz, hesap soramaz Orneğın, otomobıl, otobus, kamyon, TIR gıbı mo- torlu vasıtalara, çamaşır makınesı, buzdolabı, bulaşık makınesı gıbı beyaz eşyaya her yıl yuzde yuzun us- tunde fıyat artışlan uygulanabılır Hele, kımyevı gubreye, traktore, bıçer-doğere, zıraı ılaçlara, yedek parçaya yapılan zamlar enflasyon hı- zının çok ustunde gerçekleşır Devlet, sanayi urunlerıne akıl almaz zamlar yapılır- ken sessız kalır ya da teşvık eder Hatta, yetkılı ağız- lar arasında "Ne yanı Zam yapmasınlar da batsın- larmı" dıyenler çoğunluktadır Zam furyasını eleştırmeye kalkanlara da hemen "serbestpazarekonomısı" hatırlatılır Serbest pıyasa ıçınde fıyat dengelerının kendılığınden oluşacağı ılerı surulur Sanayi urunlennın 1980 yılından öncekı ve sonrakı fıyatlanna baktığımızda, enflasyonun sanayi kesımı- ne, holdınglere ve bankalara çok yaradığını goruruz Ancak tarım kesımının enflasyon konusunda sana- yıcıler ve ış adamlan kadar şanslı olduğu soylenemez Zıra, Turkıye'nm ıçınde bulunduğu kotu ekonomık ko- şullara rağmen, holdınglenmızın patronlan, dunyazen- gınler lıstesınde baş sıralara doğru tırmanırken çıftçı- lerımızın çoğu mal, mulk satarak ayakta kalabılıyor 1980 yıhndan bu yana enflasyon oranında zam uy- gulanmamış bır tek tanm urunu yoktur Orneğın, sa- nayi urunu olan kımyevı gubre, 20 yıl ıçınde 60 bın kat artarken zeytınyağındakı fıyat artışı 1 700 katı geçe- memıştır Dolar 90 bın lıra ıken zeytinyağı 280 bın lı- ra Dolar 300 bın lıraya yaklaştı Zeytinyağı gene 280 bın hra 1988 ıle 1999 fıyatlarının da 280 bın lırada kalacağı daha şımdıden bellı • • • Turkıye'de zeytın ve zeytınyağından geçımını sağ- layan ınsan sayısı ıkı mılyona yakın Marmara, Ege ve Akdenız bolgelennın ekonomısı zeytınyağına bağlı Sadece uretıcı değıl, o bolgelenn esnafı, tuccarı, akar- yakrtçısı Hatta, ınşaatçısı, mıman eğerzeytın ve zey- tinyağı para etmemışse o yıl mah sıkıntıya duşer Bu nedenle zeytinyağı, Türkıye ıçın son derece onemlı bır urundur Ustelık, zeytinyağı eğer ıhracat ımkânları bulunabıl- se, dovız kaynağıdır Turkıye'nm her yıl 650 ıle 700 mıl- yon kılo sıvı yağ açığı olduğu ıçın de zeytinyağı vaz- geçılemez bır urundur Devlet, hukumet ve tum kuruluşlar, zeytın ağaçları- na ve zeytınyağına sahıp çıkmak zorunda Bu konu- da makamı ne olursa olsun hıç kımse zeytınyağının so- runlannı bır kenara ıtemez 1980 yıhndan sonra ış başına gelen hukumetler, zeytınyağına sadece zeytın uretıcısının sorunu ımış gıbı yaklaştı Aslında tum tanm urunlenne de boyle ba- kıldı Sonuçta tanm kesımı can çekışır hale geldı Kır- sal alanda fakırlık yaygınlaştı Sosyal patlama tartış- malan başladı HarpÂkademılerı Komutanlığı'ncaya- yımlanan bır raporda "Kontrolsuz ozelleştırme"r\\r\ cıddı sosyal patlamalara neden olacağı ılen suruldu Bu uyanyı onemsememek, Turkıye'ye yapılacak en buyuk kotuluktur Turkıye'de "ozelleştırme hareketı" başladıktan sonra gelır dengelerı alt ust oldu Kesım- ler arasında uçurumlar buyudu Tanmsal KİT len ve ta- nm satış kooperatıflerını etkısız hale getırmek ıçın yu- rutulen hukumet polıtıkalan, mılyonlarca çıftçıyı ve hayvan uretıcısını korumasız bıraktı Bu darbelerden TARİŞ de nasıbını aldı Geçen gun Sanayi Bakanlığf nda yapılan bır toplan- tıda zeytınyağının geleceğı tartışılmış TARİŞ yetkıhle- n ve uretıcı temsılcılerı "pnm sıstemı" uygulamasına geçılmesını onermışler Bakanlıkyetkılılen ıse "parayok" gerekçesı ıle karşı çıkmışlar Sonuçta bır çozum bu- lunamamış ve boyece zeytinyağı sorunu bır kez da- ha ortada kalmış Aslında "parayok"gerekçesı ınandıncı değıl Çun- ku, pnm sıstemının yenı bır kaynağa ıhtıyacı yok Sıs- tem uygulanmaya başladıktan sonra faturasız alım- sa- tım yapılamayacağı ıçın devlet odedığı prımın ıkı ve- ya uç katı kadar fazladan vergı toplayacak TARİŞ Zeytinyağı Bırlığı Başkanı Cahit Çetin de geçenlerde, uretıcılenn prımlennı vergılertoplandıktan sonra almaya razı olduklannı açıklamıştı Boylece dev- let de sıkıntıya duşmeyecek Hatta, bır haylı kârlı çı- kacak Ankara'da yapılan son toplantı da sonuç vermeyın- cezeytinyağı uretıcılen "patlamaya hazırbomba" ha- lıne geldı Zeytın bolgelerınde herkes burnundan so- luyor Hukumetten bu sıkıntılara son verecek bır on- lem almasını beklıyor Aksı halde, on bınlerce uretıcı, zeytınını ağaçlardan toplamamaya kararlı Çunku, bu- gunku zeytinyağı fiyatlan, toplama masraflarını bıle karşılayamayacak kadar duşuk Hukumet, pnm sıstemı uygulamasını bır kez daha gozden geçırmelı Kaynak pnm sıstemının ıçınde ol- duğu ıçın devletın kasasından bır tek kuruş çıkmaya- cak Ustelık odedığı pnmın bırkaç katını vergı olarak gen alacak Eğer, yetkılı makamlar pnm vermekten kaçınırsa, ver- gı kaçıranlara pnm venlmış olacaktır Yıldınm, kayıtdışmın bu kafayla vergilendirilemeyeceğini söyledi 'Vergi Yososı topcıl doğdu J Ekonomi Servisi - Istanbul Tıcaret Odası (ITO) Başkanı Mehmet V üdı- nm yenı Vergı Yasası'nın reform nı- telığınde olmadığını savunarak, "Ye- ni vasada her türlıi gelirin vergilendi- rilmesi esas alınıvor. \ncak her tıirlu gıder belgelenmediğinde vergi kaçak- lan onlenemez" dıye konuştu ITO. mukelleflen yenı yasa konu- sunda bılgılendırmek amacıyla bır toplantı duzenledı Toplantı sonrasın- da gazetecılenn sorulannı yanıtlayan "V ıldınm, yasanın "topal doğduğu- nu" belırterek. "Kavıtdışı ekonomi bu kafa> la vergilendirilemez'' dıyerek ya- sadakı boşluklann dolduruknası ge- rektığını onerdı "30 Eylfll işe yaramaz' Yasada yer alan "Servet unsurlan- nın 30 EvluPde bankalara 1 gunluk mevduat hesabı vatırümasıvla vergi denetimine tabi olmayacağı" geçıcı maddesımn kayıtdışı ekonomıyı kont- rol altına alamayacağını soyleyen Yıl- dınm. "30 Eylül'de hiç kimseyastık al- tmdaki parasını çıkarmaz, Bankala- ra gizli para da konmavacak*7 goruşu- nu dıle getırdı Yıldınm, yasadakı du- zenlemeyle ılgılı çelışkılen şoyle dı- le getırdı "O gıin bankava Uoke ediien para- nuı hesabımn soralmayacağı sovleni- yor. Fakat bu yasa Kara Parayı Akla- ma Yasası \e Turk Parasını Koruma Yasası'yla çelişiyor. Yann bunun he- sabı sorulursa ne olacak?" Yurttaşlann bu duzenlemeyle ılgı- lı endışelen olduğuna dıkkat çeken Istanbul Tıcaret Odası Başkanı Meh- met Yıldınm, "İnsanlarda 'Acaba er- tesı gun paramı venrlermı9 ' tereddüt- leri var. Bu bloke Brezüva'da yapıldı- ğında ancak 18 ay sonra paralar veril- di" şeklınde konuştu Yıldınm, bır defaya mahsus mu- kelleflenn ek beyanname vererek, 5 yıl genye donuk olarak defterlennın mcelenmesı uygulanmasmın ortadan kaldınlmasını ıstedı Yıldınm, mev- cut sıstemde mukelleflerm ancak yüz- de 2-3'unun denetlenebıldığme dık- kat çekerek, onensının yenne getırıl- mesıhalınde.mukellefveMalıye'nın banşacağını, 3 katnlyon lıralıkdage- lır elde edıleceğını savundu Yasa'da yer alan şırketlenn 3 ayda bır bılanço vermesı zorunluluğunu sağhklı bulmadığını belırten Yıldı- nm, bu uygulamanın gerçekleşmesı- nın guç olduğunu soyledı Yıldınm, banka mevduatlanndan peşın vergı alınmasımn tasarruflan engelleyece- ğını savundu Toplantıda konuşan Is- tanbul Defterdan Akif Hamzaçebide, yenı vergı tasansının yururluğe gırdı- ğı 29 Temmuz ıle kamuoyunda mıla- dı takvım olarak adlandınlan 30 Ey- lul'de servet unsurlannı kanıtla> anla- nn, bunlarla yapılan harcamalar ıçın beyanname vermesı veya vergı ode- mesının soz konusu olmadığını soy- ledı Hamzaçebı vergılenn yuzde 40 9'nun tahsıl edıldığı, 858 bın mu- kellefın kayıtlı olduğu Istanbul 'da uy- gulamanın çok onem kazanacağını ıfade ettı