Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
•'?
CUMHURİYET 31 AĞUSTOS 1998 PAZARTESİ
OLAYLAR VE GORUŞLER
Partiler ve Oylar
P»f. Dr. ABÎDİN KUMBASAR
S
on genel seçımlerde
TBMM've en çok oyla gıren
Refah Partısı (RP) ıktıdarda
olduğu zamankı katı kok-
tendıncı tutumuyla, Anado-
lu ınsanının hoşgorulu Mus-
lüranlıkınancınauyumsağlayamadı Ir-
tıcar
a göz yumması, ıktıdardan uzaklaş-
tıktn sonrakı tutumu ve sokak gosten-
lenıîn urkütuculuğü ozellıkle obur par-
tıletr tabanından ve kararsızlardan aldı-
ğı ttpkı. oylannı olumsuz yonde etkıle-
mışalmalıdır Sommsuz ve urkutucu gı-
dışııın Anayasa Mahkemesf nın tanhsel
karan ıle sonuçlanması da qy kaybında et-
kenalabılır
Eıkı RP'lılerce kurulan Fazılet Partı-
sı'nle (FP) koktendıncı kesımın daha da
kenttlenmesı beklenebılır Buna karşın
ılımı seçmen oylannda öbûr sağ partıle-
re kıymalar olasıdır Yıne de FP'nın es-
kı R?'sının oylanna yakın bır sav ıya ulaş-
mas şaşırtıcı olmaz sanınm
DYT, tartışmalı da olsa, ıkıncı buyuk par-
tı olırak gırdığı TBMM de buyuk aşın-
maya uğradı Sayın Tansu ÇiÛer'ın se-
çım Jncesınde kendısını halk kıtlelenne,
Atatukçu, laık cumhunvetın ırtıcaya kar-
şı guvencesı, eğıtımlı Turk kadını olarak
sunup aldığı oylara ıhanetı. uygar beyın-
lerde duş kınklığına neden oldu Yeter-
sız s yaset denevımı ve halktan kopuk kı-
şılıkle ıçıne daldığı polıtıkanın, ınsanla-
n aklatarak yonetmek olmadığını bılme-
sı gerekırdı Sayın Demirel ve Doğru Yol
Partısı'nın öbur kuruculanndan mıras
olarak kalan oylan TBMM'de kıme ve-
receğını şaşırarak, RP'ye teslım ettı Be-
yın takımı olarak yanına aldığı en yakın
destekçılerı kendısını terkettıler Tum
bunlann yanında ıç ve dış basına yansı-
yan, guvenılmez kışılıklı soylentılennın
oykaybettıreceğıkesındır Şımdılerde ta-
banının dımdık ayakta olduğunu yınele-
yerek kendısını ve hâlâ varsa ınananlan-
nı aldatmaktadır Sayın Tansu Çıller bu-
yuk yerleşım bolgelennde aydın topluluk-
lann ve basının karşısına ozel duzenleme-
ler >apmadan çıkmaktan urkmekte, ku-
çuk beldelerde yattr zıyaretıyle moral ta-
zelemeye çalışmaktadır Ne yatır zıyaret-
lennde dua mınldanır tavırlannın, ne de
duv gulu ana-bacı goruntusu sunma çaba-
lannm, kaybettıklennı gen getıreceğını
sanmıyorum Bır polıtıkacının gucünu
kanıtlama gereğını duyması, kendısıne
guvenını kaybettığının gostergesıdır Po-
lıtıkada başanlı ve kalıcı olabılmek ıçın
enonemhkuralın"gerçeğiso\lemek(\fe-
nım Dkere)" olduğunu onceden bılme-
sı gerekırdı
Sıyasal tay fın DY P've yakın konumun-
da yer alan ANAP. seçımlerde orta sağın
bırleşebıleceğı bırpartı gorunumu verme-
ve çabalamaktadır
Ordunun somut olarak gozler onune
serdığı gencılık, eskı dılle irtica tehlıke-
sının tedırgın ettığı çevrelenn buyuk ço-
ğunluğunun Sayın MesutY ıtmaz'ı destek-
lemesı bır vana, Cumhurbaşkanlığında
çağdaş duzeyı koruyan Sayın Demırel'ın
doğru yonu gosteren onenlen de buyuk
destek oluşturmaktadır
Savın Mesut Yılmaz ın avdın kıtlele-
nn oy desteğını kazanması ıçın sekız yıl-
lık zorunlu çağdaş eğıtım ıçın harcadığı
çabalan surdurmesı gerekır Partısını da-
ha ılenye donuk, 4taturk°e v e laık cum-
hunvete kesın olarak sahıp çıkacak çız-
gıye getırmesı. kendı partılenne kırgın
sosyal demokrat oylann da desteğını sağ-
layabılır Bır oncekı seçımde daha sağ
konumdakı partılerden ov alabıleceğı > a-
nılgısıylapartısıne aldığı Thıvaatian'nın
hata eseri olduğunu kabul etmesı, ger-
çeklen gorduğu ızlenımını vermektevse
de çızgısmı kesın olarak belırtmekten ka-
çınmaktadır Seçım ortamını oluşturan
bu donemı ıvı değerlendınrse olaylann akı-
şı ıçınde geldığı partı genel başkanlığın-
dan gerçek lider kışılığıne ulaşma fırsa-
tını yakalayabılır
* Sayın Ecevit'ın partısı gelecek se-
çımde kendısının guvenılır, durust dev-
let adamı kışılığıne otedenberı bağlı olan
oylan konryabıleceğı kanısındayım Ama
kıtlelere ulaşmak ıstememesı ve partısı-
nın dışında savgılı olduğu demokratık
kurallan partı ıçınde dışlaması oylann-
da onemlı bır artış olmasını engelleyecek-
tır
* Son hukumetın kuruluşuna gırme-
den destek vereceğını soyleyıp Demok-
les'm kılıcı tutumunu ustlenen Sa\ ın Ba\
kal ve partısı CHP buyuk sorumluluk al-
tındadır Sayın DenizBaykalın hırçınkı-
şılığının yonlendırmesınde gerçek >apı-
sına uygun Ataturkçu kımlığını bır turlu
bulamayan CHP'nın oncekı seçımlerde uğ-
radığı buyuk duşkınklığını unutmamaM
gerekır
Sosyal demokrat çızgıdekı ıkı partı sı
yasal tayfta aynı konumda olmalanna kar-
şın, doğal olmayan bır taban ve tavan ay-
nlığı gostermektedırler Bu yüzden bır
oncekı yerel ve genel seçımlerde tum sos-
val demokratlan uzen sonuçlar alınmış-
tı Sos> al demokrası> ı savunan partiler a> -
nı tutumlannı surdururlerse, gelecek se-
çımde de kışısel kapnslennm bedelını
ağırodeyeceklerdır Neyazıkkıulkemız
de
Sayın Ecevıt ve Sayın Baykal'ın ozve-
nlı ve ıçten olarak bırleşmeve yonelık ça-
balannın buvuk destek goreceğı kesmdır
Istenen orta sağın bır araya gelmesı ve
sos>al demokrat oyların dabırleşmesı ıle
olası bır seçım sonunda en azından orta
sağ-orta sol koalısyonun çıkmasıdır
* Demokrat Turkıye Partısı DYP'de-
kı Y harfının kollannın yatay duruma
gelmesı kadar az bır farkla oluştuğu hal-
de yonetıcılen deneyımlı polıtıkacılarol-
duğundan, gerek hukumette, gerekse or-
ta sağ tabanında bırleştıncı olacaklan
umulmaktadır SavınCindorukveSavın
Sezgin uzun sıyasal yaşantılannda kışısel
çıkar peşınde olmadıklannı pek çok kez
kanıtlamışlardır Durust ve guvenılır kı-
şılıklen DYP den kopacak mıllervekıh ve
taban oylannı orta sağ blokta toplaması
beklenebılır
* BBP'nın sıvasal tayüakı yen az fark-
la RP-FP'nınkonumunau>maktadır Ge-
lecek bır seçımde oylannı FP'de değer-
lendırebılır Oylarından bır bolumunun
MHP'ye >onelmesı de beklenebılır
* MHP, Başbuğ Turkeş'ın lıderlığınde
kendı anlayışlan ıçınde geçmış yıllann en
dınamık sıyasal topluluğu olarak bellek-
lerde yaşamaktadır Sovyet modelı ko-
munızmın çokuşu ve "Esir Türkleri Kur-
tarma" ıdeahnın sonmesı yanında, Baş-
buğ Turkeş'ın kavbı partıde ıç çatışma-
lara yol açtı Dınamızmını canlandırmak
ıçın yenı ve çağdaş hedeflere ozellıkle
Turk-lslam sentezı modelınden çok Ata-
turkçu ılkelere yonelerek partıye o> ka-
zandırmalan mumkun olabılır Şenatçı
akımlardan urken sağ oylarda MHP ve
yonlenmeler beklenebılır
* Turkıye Işçı Partısı (TtP) aydın ke-
sımın desteğını sağlavabılır ve sendıka-
larla ılışkılerde başanlı olabılırlerse ov-
lannda artma olabılır
TİP tum ınsanlann mutluluğunu yara-
tacak olan gerçek ^osyahzmm, yanı ure-
tımın artıp hakça paylaşılacağı toplum
duzenının, sadece kol emekçılerının ça-
bası ıle gerçekleşemeyeceğının bılıncın-
de olmalıdır Bılımsel aşamanın ulaştığı
bovutlar toplumda guçler dengesını de-
ğıştırerek teknokrat- avdın etkınlığını art-
tırmaktadır Guçlenen kesımlenn emek-
çılerden kopması v e kazandıkJan guç ora-
nında etkınlık ustlenememesı sosyal dep-
remlen kaçınılmaz kılar Seksen yıl on-
cesının "'Diımanın bütün işçileri birieşi-
niz" sloganının artık "Dunyaıun bûtün a>-
dınlan birteşiniz'' olarak değışmesı gerek-
tığını tum sosyalıst partiler gıbı TlP'ın de
kabul etmesı gerekır
Olası bır seçım ıçın tum aydın ve yurt-
severlenn çev relenne uyararak, halk kıt-
lelennın.aldatıcısozleryonundedeğıl ulus
ve ınsanlık çıkarlan vonunde o> verme-
lerını sağlamalan gerekır Kırgmlık duy-
gusuyla oy vermemeyı yeğlemek vurtse-
verlıkle bağdaşmaz Sezgısmın gucüne
ınandığımız ul^umuzun, en doğru kara-
n vereceğıne de ınanmak gerekır
CUMHURtYETTEN
OKURLARA
ORHAN ERİNÇ
'Tüpkiye'yi Sokakta
Bulmadık'
Kurucumuz Yunus Nadi, "Tam Bağımsızlık" ıl-
kesının yaşama geçınlmesındekı en onemlı başa-
nlardan bın olan 30 Ağustos 1922'yı hazıriayan ça-
lışmaları ve zorlukları anlatan anılannı bu başlık al-
tında toplamıştı
Cuma gunlerı okurlarımıza sunduğumuz dızı
ıçındeyedıncı kıtapolan "Turkıye'yı Sokakta Buf-
madık"\ bır kez daha okudum
1920 yılının ılk gunlerındekı olayların ve değer-
lendırmelennın anlatıldığı bolumlerden bınnde şun-
lar yazılıydı
"Mıllet aleyhıne sılah çekecek olan Kuvayı In-
zıbatıye'nın dığeradı Hılafet Ordusu'ydu Zaten
bu Hılafet Ordusu unvanından genış şekılde ya-
rarlanılabıleceğı umudu ıle tngılızler, Saray'a ve Ba-
bıalı'ye onun yaygınlık alanını genışlettırmışlerdı
Ankara aleyhınde sılah çekecek herkes ve her
şey Hılafet Ordusu 'nun parçalarındandı Boyle-
lıkle gıderek Ankara'ya karşı hareket etmekte ol-
duğu ıçın Yunan ordularına dahı Hılafet Ordusu
denıldı
O zaman Istanbul 'da yalnız bır saray, bır sultan
ve halıfe ve yalnız onun bır Babıalı'sı haın değıl-
dı Bu haınlık ve uğursuzluk şebekesı haylı genış-
tı Padışahın fermanlarını ve beyannamelennı ve
şeyhulıslamın fetvalarını, Teâlıı Islâm Cemıyetı
adını taşıyan bır hocalar cemıyetının beyanna-
melerı ıle broşurlen takıp edıyordu Bılhassa bu
beyanname ve rısalelerde Yunan Ordusu 'nun Hı-
MArkası 6. Sayfoda
Badanayı
m.
endiniz
vapınanıza
ınen
maaşınız, kirava
ve faturalara
aııcak yetişti.
Pel^flBktan
I
hak ettiğiniz f
o tatile nasıl
çıkac
totile
t\ LIIIS çeknıent/.e dle j*eı*elv y«k. Iş Bankas
ir lıes;ıl>ı <»l;ııı lıerKosiıı, otomatik kreclili
bitıniş olsii I>île
liuııkmıi.ıl ik'toıı %
rmlvit çelviıı, Rull^ıııı
besap•
ÜİtkİYE İŞ MANKASI