Katalog

18 AĞUSTOS 1998 SALI • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERİN DEVAMI 17 GUNCELcÜNEYT ARCAYÜREK • Baştarafi 1. Sayfada tıren erken seçım karan çıkardılar Hem de buyuk çoğunlukla Kararın murekkebı kuaımadan, 15 gun sonra ul- kemızın yegâne demokrat partısının başkanı (DTP), yerel ve genel seçımlerın bırlıkte yapılma- sını "mahsuriu" bulmaz mı? Almış kâğıdı kalemı elıne Cindoruk, o partı se- nın bu partı benım, oncelıkle mılletvekılı seçımını yerel seçımlerden ayırmaya, daha sonrakı bır ta- rıhe erteletmeye çalışan mektuplar yazıyor Evet, gınşım, ortakianyla yerelı de genelı de bır- lıkte sandığa sokan Cındoruk'tan gelıyor Anayasaya kı'mı aykınlıklar one surerek genel seçımlerı erteletme çabasında olan Cindoruk, sah- nede gorulduğu ve somut davranışlar yaptığı ıçın eleştırı sağanağı ıle karşılaşıyor Acaba bu gınşım- lerde Cindoruk "yalnız mû" Yoksa? Bız soyleyelım de ısteyen ınansın, ıstemeyen ınanmasın Erteletme çabalarına sadece DTP'nın sıkıntısını çektığı oy peklığı mı neden oluyor? Yoksa başka bır bunyesel sıkıntı mı var? Tabıı Cindoruk açıkça soyleyemıyor Zaman zaman "musaıt gorduğu zemınlerde hafıf hafıf mmldanı- yor" Kulısler dıyor kı, genel seçımlenn ertelen- mesıne -dıyorum ya ınanmayacaksınız- Çankaya daılımlı bakıyor Kırkyıllıksıyasetarkadaşı.yolda- şı Cındoruk'a konumu gereğı soyleyemedıklerını soyletıyor Gerçı seçımlenn ertelenmesıne yonelen ıstek- ler olabılırlık aşamasına gelınce, Cumhurbaşkanı, ozel uçağında not deften gıbı gıdıp gelen yol ar- kadaşı Ismet Solak'a -yazılmasını ıstemez goru- nerek, ama yazıldığında memnun kalacağı- "erte- lemeyı destekleyen" cumleler sıralayabılır Dogrusu bu olasılığı destekleyen bılgı de bellek- lerde henuz taze Demırel, Kocaelı'ndekı boyyuk arazıyı bedava aldığı savlarıyla eleştırılen Rahmi Koç'a, "Çanka- ya 'nın bahçesını vermeye hazırolduğunu ", Ismet Solak aracılığıyla duyurmuş ve boylece sıyasal ta- nhımıze unutulmaz bır ozdeyış armağan etmıştı 'Derin devlet' iktıdann buyuk ortağı ANAP farklı mı 9 Hayır 1 Hu- kumetıayakta tutabılmek ıçın "Yakışıklı"rnn erken seçım baskısına "evet" dıyen Mesut Yılmaz'ı ay- larca once Ecevrt uyardı DSP lıden ıkı seçımın bır- lıkte yapılmasındakı teknık ve yasal zortuklan bır bır saydı doktu Bugun ıktıdar ortaklarının Ecevıt'ın uyarılarını kos dınledıklerı ortaya çıkıyor Başbakanın çok çok yakını Eyüp Aşık, Cındoruk'a katılıyor, ıkı se- çımı ayırabıleceklerını soyleyebılıyor Olacak şey mı? Onca zaman efendılerımızın aklı neredeydı? Anketlerın sonuçlan bır kez daha dogrulanıyor "Halk sıyasetçılere guvenmıyor 1 " Yalana pnm ver- mıyor Butun bunlar belkı senaryo Belkı olasılık Belkı yan yarıya gerçek Ama kulıs boyle ışlıyor Ne kı kımı başka gerçekler de gundemın ılk sı- ralannda "Denn devlet"\n Ağar'ın duğununde bu- luşacağı manşetlere geçtığı gun Evrensel Kenan beyı yakjndan ılgıJendıren bır haber kamuoyuna sunuluyor Kenan bey, Ankara 2 Aslıye Mahke- mesı'nde açılan ceza davasında "sanık" Ankara Başsavcısı'nın ıddıanamesıne gore res- sam-yazar Fıkret Otyam'ın "Sıgara Içen Ihtıyar" fotoğrafını -çoğu zaman yaptığı gıbı- tuvale res- medıp bır ışadamına 1 mılyar 300 mılyona satmak- tan "sanık" Şu dunyanın halıne bakınız Evrensel Kenan bey, demokratık rejımı allak bullak etmekten sanık ol- muyor da bır fotoğraftan aşırma tablo nedenıyle sanık ıskemlesıne oturtuluyor Son gunlerde bır başka soru daha yanıt arıyor Şaıbe Hanım hangı nedenlerle Mehmet Ağar'ın kafa tutan davranışlarına, olası lıder adaylığına fazla ses çıkaramıyor? Kuşkusuz yakın geçmışın açıklanmayan kımı olaylannda çok onemlı aynntılar var. Kımı sorula- rı kolay degıl yanıtlamak Örneğın 1993'lerın "ozel ordu" sorunu var, bır "oze/f/m" konusu Konuşana, konuşurlar' Bır suredır sozu edılen "denn devlet" olgusu Evrensel Kenan beyle halıhazır Cumhurbaşkanı- mız'ın gorev donemlenne rastlıyor Eskı-yenı cumhurbaşkanlan, denn devlette adı sık sık geçen eskı Emnıyet Genel Muduru ve Içış- len Bakanı Ağar'la yan yana gelıyorlar Fotoğraf yerlı yerıne oturuyori Hayır, oturmuyor Zıra gunlerce sustuktan sonra nıkâha 5 dakıka kala Demırel tanıklıktan vazgeçıyor Demırel'ın bu anı çark edışı, gunlerdır surege- len sıyasal çalkantıların etkısınde kalarak Ağar'a tanıklık yapma cesaretını gosteremedığını ongo- ren yorumlara yol açıyor Laleli esnafi umutsuz • Baştarafi 1. Sayfada dolar sanş iştemleri de dur- durukJu" dedı Öge Tekstıl'den Suat Tat- lıcı da elı kolu bağlı bekle- dıklerını belırterek devalü- asyon karşısında yaşanacak- lan şoyle anlatıyor "Hukumet 3 ay boyunca dış borçlannı ödemeyecek. Dış borçlannı ödemeyince kredialamayacak. Krediala- madığı zaman ınsanlanna para veremevecek. İnsanla- rapara veremedığı zamanda nsanlar bura>a gelemeye- latlıcı "Herseyimizbura- »a bağlı. Bunun dışında gi- Je*k piyasa da yok. İç piva- >a?la biç bir ügimiz olmadı. [ç liyasada zaten yapamayız •ûıku hazırfağuTuzyok. Dtşa- -ıya entegreolduk. Eskıden 1 »aııvede ıkı-uç vabancıturist •e erdı şımdı on dakikada uç uıst geçmiyor. Devalüasyon k >lacaklan siz duşünun." Devaluasyonla aîım guç- eı ıyıce duşen Ruslann baş- capıyasalara yöneleceklen- ıedıkkat çeken Osanna Pel- elen Tunay Rustemoğlu, 'luslar sadece Türkiye'ye »emıyor. Çin, Hindistan, irleşik Arap Emirlikleri'ne de gküyorlar. Devalüasyonla Türldye'nin yan fıyatı olan Çin'e ragbet gösterecekter" dıyerek endışesını dıle getı- nyor Rusya'dan Türkiye'ye tı- caret yapmak ıçın gelen Tat- yana Şaybak. devaluasyonla her şeyın daha da zorlaşaca- ğını belırterek "Rusya'da herkes çalışıyor. Fakat para yok. Hükûmet para vermt- yor. Bir yıl boyunca para al- mayan insanlar var. Şimdi devaluasyonla şarüar iyice zorlaşacak" dedı Bu arada Laleli Sanayıcı ve tşadamlan Derneğı (LA- SİAD) Başkanı Ayhan Ka- rahan. rublenın değer kay- bının Rus halkının alım gu- cunu duşureceğı ıçın bu ul- keye yapılan bavul tıcaretın- de sorunlar yaşanabıleceğı- nı belırttı Karahan, rublenm satışı- nın htzlı başladığını, Rus borsasının aşağı hareket et- tığını belırterek Turk pıya- sasında panığe kapılmamak gerektığını kaydettı Kara- han, Laleli urünlennın dolar bazında olmasının rekabette Rus mallanna karşı bır deza- vantaj yaratacağına da ışaret ettı Rıışya dünyayı savstıHAKA>AKSAY MOSKOVA - Rusya Devlet Başkanı Boris Yettsin'ın cuma günu "Kesinlikle gundemjnuzdedeğ9" dedığı devalüasyon, Moskova da dun sabah fıılen ılan edıldı Rusya Merkez Bankası, yıl sonuna kadar 1 dolann 6 3 ruble olmasını ongoren "ruMe koridoru"nun şımdı 9 5 rubleye kadar genışleyebıleceğını açıkladı Boy- lece Merkez Bankası yaklaşık yuzde 34 oranında bır devaluasyona kapı aralamış oldu Bankanın açıklamasında Rusya'nın dış borç odemesının 90 gun sureyle don- duruldugu bıldırıldı Aynca yabancıların bır yıldan kısa vadelı olarak ruble enstru- manlanna yatınm yapmalan yasaklandı Bırkaç gun once unlu Amenkah fmans spekulatoru George Soros'un Rusya'da devaluasyonun kaçmılmaz olduğu yolun- dakı yazısı ortalığı karıştırmıştı \e bunun uzenne Rusya hukumetı ıle Devlet Baş- kanı Yeltsın, devaluasyonun kesınlıkle soz konusu olmadığını soylemıştı Dun Yelt- Mn'le goruşen Başbakan Sergey Kiriyen- ko, her ne kadar alınan f ınans tedbırlen- nın devalüasyon anlamına gelmedığını sa- vunduysa da, son gelışmelenn devaluas- yonun başlangıcı olduğundan hemen he- men kımsenın kuşkusu yok Başkan Yeltsın dun açıklama yapmak- tan kaçındı Rusya lıdennın hafta sonu ABD Başkanı Bill Clinton'la bır telefon goruşmesı yaptığma dıkkat çekılıyor Bu arada eylul başında beklenen Uluslarara- sı Para Fonu (1MF) heyetı dun acılen Mos- kova'ya geldı Heyet adına yapılan açık- lamada, Rusya hukumetının aldığı onlem- ler desteklendı ve IMF'nın eylül ayında Rusya'ya yardım edeceğı bır kez daha te- yıt edıldı Yeltsın'ın kısa sure ıçmde göruş değiş- tırmesı, daha onceden kesmtısız surdure- ceğını açıkladığı tatıluıı yarıda keserek Moskova'ya donmesı ve ardından Merkez Bankası tarafından yapılan açıklama, Rusya'dagenışyankıyarattı Bırtaraftan borsa duştu, rubleden kaçış başladı, dola- nn hızlı bır yukselışe geçeceğı endışesıy- le bankalarda ve dovız bürolannda dolar satışlan durduruldu veya dolann satış fi- yatı 6 3'lerden yer yer 10 hatta 15 ruble- ye kadar yukseltıldı Hukumetın bugun yenı bır açıklama yapması beklenıyor Ote yandan fınans knzı sıyasal çalka- lanmayı da getırdı Yeltsın'ın ekonomı da- nışmanı \kksandr LJvşits dun ıstıfa ettı Ekonomı Bakanı Yakov Lrinson un go- rev denalınacağı ıddıaedılıyor Kımılen- ne göre Fmans Bakanı Mihail Zadornov, Merkez Bankası Başkanı Sergev Dubınin ve hatta Başbakan Sergey Kınyenko da topun ağzında Rusya Komunıst Partısı lıden Genna- diy Zyuganov, dun hukumetın fıılen ıfias ettığını ve ulkeyı kurtannak ıçın genış bır ıttıfak kurulması gerektığını belırttı Baş- bakanla goruşen Zyuganov, "Kiriyenko beş ayda beş yıl yaşlanmış" dedı Dunıa nın komunıst başkanı Gennadiy Setaaıyov, hukumet tarafından yakın za- manda 7 rubleyı aşmayacağı soylenen do- lann kısa surede 9 rubleyı bulacağından ve haikm panığe kapılabıleceğmden kork- tuğunu söyledı Cuma gunu olağanustu oturum düzenleyecek olan Duma'nın. hu- kumetı duşurmek ıçın guven oylamasına gıdebıleceğı one suruluyor Bu arada Rusya'nın 12 buyuk bankası ortak bır açıklama yaparak hukumetın ve Merkez Bankası nın onlemlennı destek- ledı Buyuk bankalann sözcülen ülkede- kı 1700 kadar bankanın tahmınen yansı- nın ıflas edebılecegını dıle getırdı Rusya'nın dış ve ıç borçlannın toplamı 200 mılyar dolan geçıyor Yalnızca bu yı- Iın sonuna kadar odenmesı gereken ıç borç 20 mılyar dolar cıvannda Dış ode- melen uç ay donduran hukumetın uzun suredırodemedığı ucretlen veemeklı ma- aşlannı odeme amacında olduğu tahmın edılıyor Bu arada Merkez Bankası'nın dov ız rezervınm 17 mılyar dolara duştu- ğu bıldınlıyor Dun yapılan devaluasyonun, rublenm alım gucunu duşürmesı, bu yıl ıçın yuz- de 8 olarak planlanan enflasyonu azdır- ması ve yoksul kesımlere cıddı bır darbe ındırmesı kaçmılmaz gorünuyor Rusya Merkez Bankası Başkanı Sergey Dubı- nin, kararlann "Rus \atandaşlannı ve yerti üretkileri korumak ve malı spekıila- Ifirieri cezalandırmak" amacını taşıdığı- nı, devaluasyondan sonra, malı spekulas- yonun Rusya'dakı en kazançlı ışlerden bı- n olmaktan çıkacagını soyledı Malıye Bakanı Mıhaıl Zadornov da, de- valuasyonun hukumete aylardır odene- meyen ışçı ve memur ucretlennı odeme olanağı tanıyacağmı ve sanayıye yonelık yatınmlann artacağını ıfade ettı IMF destek Ktiyor IMF, devletler ve ozel kuruluşlardan Rusya'ya destek vermelennı ıstedı IMF Başkanı Mkhei Camdessus yaptığı yazı- lıaçıklamada "Mali pıyasalarda guvenin tesis edilemenıeM dolayısıyla, Rusya'nın rezervlerinde kayıp ve borsalarda hızlı düşme gözlenmiştir. Rusya Hükümeti, duşme eğUıminJn devam edeceği riskini dikkate alarak, bugun güveni gfiçlendir- me>i amaçlayan bır dızj onlem aJmışar" dedı Dış borç odemelennde 90 gunluk dondurma karan (moratoryum), dev letın ozel çevrelerden aldığı borçlaria, Rus özel bankalannın, dığeryabancı ozel çevreler- den aldığı borçların gen odenmesının dondurulmasını kapsarken, devletın dev - letlere veya IMF ve Dunya Bankası gıbı kuruluşlara yukumluluklennın dondurul- masını ıçermıyor Devaluasyon karannın ardından, Rus- ya'da tüketım mallannm onemlı bır bölu- munu oluşturan yabancı kokenlı mallann ftyatlannm artması beklenıyor Rus yet- kılıler, bunun yerlı uretımı teşvık edece- ğıne ınanıyorlar Hukumet, aynca devalu- asyonun butçeyı rahatlatmasını ve aylar- dır bekleyen kamu odemelerının yapıl- masına ımkân sağlamasını beklıyor Para polıtıkasındakı sert değışıklığın en olumsuz etkısının ıse bankacılık sek- toründe hıssedıleceğı tahmın edılıyor Ruble cınsınden kıymetlere aşırı bağımlı pek çok tıcan bankanın, rublenm deger kaybetmesınm ardından batması beklenı- yor Bununla bırlıkte hukumet ve merkez bankası, zaran en aza mdırmek ıçın onde gelen bankalann kaynaklannm bır hav uz- da toplanacağını behrttıler Bu arada de- valuasyon karannı, uzun zamandır dışa karşı kan kaybeden Rus malı pıyasalann- dan daha fazla sermaye kaçışını onleme- ye yonelık, hukukı duzenlemelenn ızle- mesı de beklenıyor Borsalar dalgalandı Açıklamanın ardından açılışı ertelenen MoskovaBorsası,açılıraçılmazmışegeç- tı ve önde gelen hısselerde, yuzde 2O'!en zorlayan duşuşler oldu Sabah seansında yuzde 2 04 oranında değer kaybeden RTS endeksı, gunü yuzde 4 85 oranında duşe- rek 109 43 puanla tamamladı Moskova Interbank kur ortalaması ıse dolar karşı- sında 6 43 'ten 6 3 l'e genledı Rusya'nın devaluasyon ve moratoryum karan ^sya borsalannda ABD Dola- n'nın tırmanmasına yol açarken Tokyo Borsasfnda, cuma gunu kapanışta 145 07 olan dolar, dun 146 72 dolara yukseldı Rublenm devaluasyon karannın Tokyo Borsası 'nın kapanışına doğru açıklanma- sının, dolann daha fazla yukselmesını en- gelledığı bıldınlıyor Rusya Merkez Bankası'nın açıklama- sının ardından Almanya Dev let Başkanı Heimuth Kohl de Rusya'nın ekonomık problemlennı çozmesı gerektığını soyle dı 1997 yılı sonu ıtıbarıyle -\lman ban- kalannın Rusya ya verdıklerı kredı tuta- n 30 5 mılyar dolar cıvannda Rusya da kı gehşmelere oldukça duyarlı olan <\l- man Markı da dolarkarşısında değer kay- bettı Karar oncesınde 1 78 mark sev ıye- lennde seyreden dolar, 18121 marka y uk- seldı Rusya'nın A\rupa bankalanna olan borçlan yuzunden kararlar hemen hemen tum Avrupa borsalannda duşuş etkısı yaratırken para pıyasalannı da sarstı Moratoryum nettir? Savaş ya da olağanustu ekonomık bunalımlar sırasında suresı gelmış borç odemelerını bır sure durdurmak ıçın yasayla yapılan erteleme Devalüasyon nedir? Bır ulusal paranın değennın yabancı paralar cınsınden duşurulmesı ve satın al- ma gucıinun azaltılması Devaluasyon * ıthal mallann ulusal para cınsınden fıyat- lannı yukseltırken ıhraç mallann da ya- bancı para cınsınden fıyatını duşurur Türkiye krizden teclii'mıı olduANKAR.A (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Mesut Yılmaz. Rusya'da devaluas- yon ıle dış borç odemelenn- de 90 gunluk moratoryum ka- rannın Turk ekonomısını et- kılemeyecegını, gereklı on- lemlenn alındığını soyledı Malıye Bakanı Zekeriya Te- nuzd, Rusya alacaklarına so- run çıkmayacağını belırtır- ken, pıyasalardakı dalgalan- maların rahatça altından kal- kılabıleceğını belırttı Devlet Bakanı Güneş Taner, Rus- ya'da yapılan devaluasyonun Turkıye'yı etkılemeyeceğını soyledı thracatçılar ıse Rusya'nın ıhracat ve ıthalat açısından Turkıye'nın en buyük ortak- larından olduğunu, müteah- hıt alacaklannda sorunlar ya- şanabıleceğını behrttıler Başbakan Yılmaz, Turkı- ye'nın enflasyonla mucadele- sını anımsatarak, yıl sonu he- deflenne ulaşılacağmı, Rus- ya'nın devaluasyona gıtmesı- nın Turk ekonomısını etkıle- meyeceğını, gereklı onlemle- nn alındığını bıldırdı Guneş Taner, Atatürk Havaltmanı'nda ga- zetecılenn konuyla ılgılı sorulannı yanıtlarken, Rusya'dakı devaluasyo- nun kendılen ıçın surpnz olmadığını belırterek. "burün biınlann hiçbiri Türkiye'yi etkilemez" dedı Turkıye'de kısa vadede çeşıtlı bas- kılar netıcesınde ınışler, çıkışlar ya- şandığını ıfade eden Taner, '•bunlar daha ziyade piyasadalgalanmasKÜr" dıye konuştu Taner, ozellıkle Rus- ya'nın ayakta kalabılmesının, Turkı- ye ıle olan tıcaretını gelıştırmesme bağlı olduğunu ve Turkıye'nın, Al- manya'dan sonra Rusya'nın en bu- yuk tıcan ortağı olduğunu kaydettı Malıye Bakanı Temizei de, Turkı- ye Odalar ve Borsalar Bırlığı (TO- BB) Tekstıl ve Konfeksıyon Sanayı Sektor Kurulu'nun toplantısı gınşın- de gazetecılenn sonısu uzenne, Rus- ya bunalımınm Türkıye'yı etkıleye- bılecek herhangı bır konumunu gör- medığını soyledı Temızel "Zaten daba önceki yorumlarda olayın nere- ye gideceğinj herkes bilivordu. Bizım açınuzdan veva btn etkılevecek ber- hângi birolav oiduğunu duşunmüyo- rum" dedı Dolarda yaşanan artışa ılışkın bır soru uzenne Temızel "Bunlar birbi- riyle çok büyük tkari ilişkileri bulu- nan ulkelerin pivasalandır. L Ikelerin birindebırdal^lanma olduğu zaman 6 mılyar dolar cıvannda ncaret hac- mi olan bir ulkeyı etkikmemesi duşü- nülemez. 4ma bunlar geçi^tûilebile- cek ve rahat rahat altından kalkılabi- lecek dalgalanmalardır. O sorun de- ğil" dıye konuştu Temızel, Rusya'dan muteahhıt ala- caklan olabıleceğıne dıkkat çeker- ken "Onlarda dolarbazında olduğu icin pek bir sorun çıkacagını zannet- Türkiye nasıl etkilenecek? Ekonomi Servi»- Rusya Merkez Ban- kası'nm yıl sonuna kadar rublenm dolar karşısında yuzde 33 7 oranında değer yı- tırebıleceğını açıklamasının ardından gözler Rusya'yla yapılan tıcaretm nasıl etkıleneceğıne çevnldı Söz konusu karar, Rusya'yla dış tıca- ret dengesının Tûriaye aleyhıne gehşme- sı tehhkesını gündeme getınrken, gelış- melenn başla ıhracatolmak ûzere tunzm, bavul tıcaretı, müteahhıtlık hızmetlennı olumsuz yönde etkılemesı beklenıyor Bavul tıcaretıyle ıthal ettığı ürunlenn yuzde 50'smı Turkıye'den alan Rusya'da, rublenm değer yıtırmeye başlaması La- lelı esnafinı telev ızyon başına kıhtlerken, ruble bazında sozleşme yapan müteahhıt- lık firmalannın zordurumda kalacağı be- lırtılıyor Rusya'da yaşanan ekonomık gelışme- lenn ülkemıze yansımalannın, sektor ba- zında şöyle gehşmesı bekJenıyor İhracat: Rusya hukumetı devaluasyon- la bırlıkte ıthal mallann pahalı olmasını sağlayarak yerlı üretımı arttırmayı amaç- lıyor Yerlı sanayıyı guçlendırmek ıçın miyorum Zaten bu konuda ufak te- fek aksamalar oluvordu ama Rusya taahhutknnı bize karşı yerine getin- yordu" açıklamasını yaptı Malıye Bakanı Temızel, "fhracat- çdar icin ek önlem düşunüyor musu- nuz" sorusunu da "Ek onlem değJl, sonıniannuzı beraberce tarbşıp, be- raberce çözecegiz'' dıye yanıtladı Vergı Yasası'nın getırdığı uygula- malarla ılgılı olarak sorun yaratma- dan, hedef kıtlede sapma yapmadan olabıldığınce sancısız bır geçış ıçın çalışmalara başladıklannı anlatan Te- mızel, bunun ıçın sektor kuruluşlany- la toplantılar yapacaklannı bıldırdı Temızel, Turkıye nın 1999 yılına ver- gı duzenlemesını yapmış ve aksayan uygulamalardan kurtulmuş olarak gırmesını duşunduklennı kaydettı TOBB Başkanı Fuat Miras da, Rus- ya bunalımınm Turkıye'yı olumlu yonden etkılemeyeeeğını ama daha az etkılenmesı ıçın Bakanlar Kuru- lu'nun gereklı onlemlen alması ge- rektığını belırttı Türkiye Ihracatçılar Meclısı Baş- kanı Okan Oğuz ıse başta Exımbank olmak uzere dış tıcaret ıle ılgılı ku- rumlann acıl onlemler almasını ıste- dı Oğuz Rusya'nın ıthalat ve ıhra- catta Turkıye'nın en buyük tıcan or- taklanndan bın olduğuna ve bu ılış- kının hızlı ve dengelı bır bıçımde ge- lıştığıne dıkkat çektı "Rusya tarafi- nın aldığı kararlann etkılerini ona- dan kaldıracak onlemler alınmaz isc dış tkaret dengesının Turkıye aJeyhh negelısmesındenendışeediyonız"'dı- yen Oğuz, son kararlann Rusya'dan gelen tunst sayısının azalmasına yol açabıleceğını kaydettı Oğuz, Rus- ya'da kamu ıhalelennı alan Turk mü- teahhıtlenn alacaklarının tahsılınde alınan tedbırler, Turkıye'nın bu ülkeye yaptığı ıhracatı zamanla azaltacak Rub- lenın değennın düşmesıyle Türk unınJe- nnın fiyatlan yüksek kalacağından Türk ıhracatçısı rublenın geçerlı olduğu dığer pıyasalarda da guçluk çekecek MüteahbMk: Söz konusu karar, Rus- ya'da ozellıkle ruble bazında sozleşme yapan firmalann zor durumda kalmast- na neden olacak Devalüagyonla bırlıkte malıyetlenn artmasına karşın,bu firma- lann alacakian sabıt kalacak Rusya'da kamu ıhalelennı alan Turk muteahhıtle- n alacaklannı tahsıl ederken zorlanacak Bavııl öcareti: Rublenın dolar karşısın- da değer yıtırmesı Rus halkının alım gu- cunu düşürecek Dolarla satış yapılan ba- vul ncaretmde ruble bazında fiyatlann artacağı ve soz konusu tıcaretm olumsuz etkıleneceğı behrtılıyor Turizm: Ekonomık gelışmeler, Türki- ye'ye gelen Rus tunstlerm say ısında azal- maya yol açacak Rublenm değennın düşmesı, Rus halkının alım gucunü dü- şüreceğınden Türkiye pahalı bır ulke konumuna gelecek de sorunlar doğabıleceğını belırtır- ken, karardan bav ul tıcaretının etkı- leneceğmı, bu kesımde yaşanan sı- kıntının buyuyeceğı tehlıkesıne de ışaret ettı Oğuz, Rusya'dan sonra Çın'de de bırdevalüasyon yapılması durumun- da Turkıye'nın daha fazla etkılenebı- leceğı uyarısmda bulundu Türkiye Müteahhıtler Bırlığı Baş- kanı Kadir Soer, Rusya'da ış yapan firmalara yapılan odemelerde zaten aylardır bır gecıkmenın yaşandığını soyledı Uzakdoğu'dakı ekonomık knzın, Rusya'nın finas kaynaklanna ulaşmasını zorlaştırdığına ışareteden Sever, "Çünkü yatınmlannçoğu kre- di ile yapdıyor Dolav ısıv la. fırmalan- ımz zaten alacaklannı geç tahsil edi- yordu. Ümıt ediyonım kı bu devalu- asyonla bu kaynaklara daha kolay ulaşabüiıier ve odemeier bıraz daha hızJJanır" dedı Türkiye lnşaat Müteahhıtlen Sen- dıkası (TİMSE) Başkanı Sami San ıse ış sozleşmelennı ruble bazında yapan firmalann zorlanacağmı kay- dettı TİMSE Başkanı San, "Bu de- valuasyondan sonra maiiyetler arta- cak. Sozleşmelennı dolar bazında yapmayan firmalann alacagı ıse sabıt kalacak. Bu durumda guç durumda kalmalan kaçııulmaz" açıklamasını yaptı Rusya'da ış yapan muteahhıt fir- malar arasında yer alan Haznedaroğ- lu Şırketler Grubu Yonetım Kurulu Başkanı Turan Haznedaroğlu. fırma- lann buyuk bır kısmının sozleşmesı- nı dolar uzennden yaptığını, bu ne- denle maiiyetler artsa bıle çok etkı- lenmeyeceklennı belırttı Hazneda- roğlu, az sayıda da olsa rubleyle ış ya- pan fırmalann bulunduğunu ve bu firmalann zor durumda ka- lacağını kaydettı Laleli Sa- nayıcı ve Işadamlan Demeğı (LASİAD) Başkanı Ayhan Karahan rublenın değer kaybının Rus halkının alım gucunu duşureceğı ıçın bu ul- keye yapılan bavul tıcaretın- de sorunlar yaşanabıleceğını belırttı Karahan, rublenın sa- tışının hızlı başladığını, Rus borsasının ınışe geçtığmı be- lırterek Türk pıyasasında pa- nığe kapılmamak gerektığını kaydettı Laleli urunJenmn dolar ba- zında olmasının rekabette Rus mallanna karşı bır deza- vantaj yaratacağına ışaret e- den Karahan "Bizkrizlereab- şık insanlanz. RuNenin \ibo- nuna kadar 6J üe 9.5 arastn- da daigalanacağının açıklan- masına karşın Turk Lirası dolara karşı vtlbaşından bu yana zaten yüzde40değer y> nrdi" dedı Istanbul Tıcaret Odası (İTO) Yönenm Kurulu Baş- kanı MehmetYıMınm karar- lann, Turkıye'nın bu ulkeyle olan sınırtıcaretını onemlı ol- çüde etkıleyeceğını söyledı Yıldı- nm, ozellıkle müteahhıtlık hızmetle- n başta olmak uzere tekstıl, elektnk, ınşaat malzemelen sektorlennın etkı- leneceğını belırterek şunları soyledı "Firmalann pazarlama ağını çok ıvı değeriendırmesı lazım Istanbui'dasn kışan konfeksivon ve tekstilde maii- yetler sürekh aruyor. Bunun getirece- ği pahafahkla buraya mal satamayız." Dış tlışkıler Kurulu bunyesmde fa- alıyet gosteren Turk-Rus tş Konseyı dunkü gelışmeler uzenne olağanus- tu yonetım kurulu toplantısı duzenle- yerek, kararlann Turkıye'yı nasıl et- kıleyeceğını değerlendırdı Konsey Başkanı Yavuz Kıhç, Rus borsası ve malı pıyasalardan yabancı yatınmcı- lann kaçışınm beklendığını ıfade ederek, yatınmcılann Türkiye'ye yo- nelebıleceğmı kaydettı Rusya'da rubleyle ış yapan Turk ışadamlannı- nın zor durumda kalacağmı belırten Kılıç, "Bavul tkaretindedüsuşolabi- lir. Rusya'nın dovız gırdılen genel ola- rak azaMığından ıthalan kısılabilir. Bu da 1998 vılının ıkina yansmda Rusya'ya ihracaomızı azalnr" dedı Turkıye Seyahat Acentalan Bırlı- ğı (TURSAB) Başkanı TaDıaÇamas, Rusya'dakı ekonomık knzın, Turk tu- nzmındekı pazar payını etkıleyece- ğını soyledı Çamaş, Turk tunzmın- de ıkmcı sırayı alan Rusya'nın, yuz- de 14'luk bır paya sahıp olduğunu be- lırttı Dunyanın en büyuk tur operatorle- nnın bıle Rusya'dakı tunzm potansı- yelını ele geçıremedıklennı hatırlatan Çamaş "Rusya'daldpotansıyeti,dun- ya tunzm pazanna kazandıran Türk firmaiandır. Bu nedenk, Rusya'daki kriz, bu ulkenûı Türk turizmindeki payını etküeyecektir" dedı Ekonomi Servbi - Ulusİararası spekülatör George Soros'un geçen hafta perşembe gunu Fı- nancıal Tımes gazete- sınde, Rusya'nın deva- lüasyon yapması gerek- tığı yolundakı "kefaane- ti"gerçekleştı Soros'un bu kehanetmden 197 mılyon dolar kazandığı ıddıa edılıyor Soros'un Rusya'nın rubleyı yuzde 15-25 ora- nında devalue ettıkten sonra para kurulu siste- mıne geçmesı gerektığı yönûndekı önensmı ıçe- ren makalesıntn yayıtn- lanmasının ardından Moskova olmak üzere tüm dunya borsa- lannda bır satış dalgası yaşanmıştı Aynı gun Moskova Borsası yüzde 15'e yak- laşan bır oranda genle- ymce seans 35 dakıka ta- tıl edılmış, borsa günü yûzde 6 5 oranında du- şüşle tamamlamıştı Ertesı gunü Rus ttar- Tass haber ajansı. Lond- ra Borsası'ndan elde et- tığı gızli bılgılere göre Soros'un bu makalesın- den sonra gerçekleştırdı- ğı operasyonlarla 197 mılyon dolar kazandığı- nı ıddıa etmıştı ^ükselen piyasalar' Tehlikeli yolculııga Ibrahim Güllü davası I Baştarafi 1. Sayfada Yunan bayrağının yanına bır elekt- nk dıreğıne Turk bayrağı astı Turk bayrağının asılmasına Yu- nanlılann tepkı gostermesı uzenne lıman guvenlık guçlen 5 Turk'u gozaltına aldı Bayrağı dıreğe Cengız Mente- şoğlu'nun astığı, dığerlennm ıse olayı ızledığı belırtıldı Kalımnos Adası'nda mahkeme olmadığı ıçın Istankoy(Kos) Ada- sı'na getınlen 5 Türk, dun çıkarıl- dıklan mahkemece tutuksuz yar- gılanmak uzere serbest bırakıldı Gozaltına alınıp serbest bırakı- lanlardan Dr Atılla Kayıhan'ın Bodrum devlet hastanesı eskı Baş- hekımı olduğu behrtılıyor 5 Turk'un ılk duruşmalarının 1999'un mart ayında yapılacağı oğrenıldı AİNKARA (Cumhuriyet Burosu) - TBMM'de pankart açan oğrencılenn de aralannda bulunduğu sanıklann Yargıtay'dakı temyız duruşmasına des- tek vermek amacıyla Kızılay'da duzen- lenen gostenye katıldığı, yasadışı orgut uyesı olduğu, polıs memurunu doverek sılahını gasp ettığı ve boylece "anaya- saldüzeni bozmaya kalkışöğı" gerekçe- sıyle hakkında ıdam cezası ıstemıyle dava açılan ODTL Fızık Bölumu öğ- rencısı sanık Ibrahim Güllu'nun yargı- lanmasına devam edıldı Aynudavada yargılanan tutuksuz sanık MuratAkyıl- dız ıse yasadışı orgut uyelığı suçundan 22 yıl 6 aya kadar ağır hapıs cezası ıs- temıyle yargılanıyor Ankara 2 No'lu DGM'de gorulen davanın dunku du- ruşmasında, Ankara Merkez Kapalı Cezaevı 'nde gorevlı ınfaz memuru, sa- nığın ust aramasına karşı çıktığı ıçın duruşmaya getınlemedığını soyledı I Baştarafi 1. Sayfada Merkez Bankası, rubleyı destekleme korıdorunu yüzde 50 aşağı çekerek fı- ılen bır devalüasyon gerçek- leştırdı Bununla da yetın- medı, Hazıne kâğıtlannın borç servısını durdurduğu- nu, ruble cınsınden yabancı borçlanna 90 gun morator- yum koyduğunu açıkladı Boylece son aylarda dunya ekonomısınde korkuyla beklenen ıkı devaluasyon- dan bın gerçekleşmış olu- yordu Rusya'da devaluasyon. vergı toplayamamak, ure- tım yapamamak gıbı ıç eko- nomık sorunlann yanı sıra. hızla genleyen petrol fıyat- lannın ve Asya knzının ya- rattığı basmçtan kaynaklan- dı Yılbaşından bu yana Rusya'da borsa yuzde 71 değer kaybetmıştı Rusya'dakı devaluasyon- dan bu kadar korkulmasmın ıç nedenlennı gorebılmek ıçın Asya'da Tayland, En- donezya, Güney Kore gıbı ulkelenn başına gelenlere bakmak yeterlı Devaluas- yon, berabennde bır hıper enflasyon eğılımı, şırketle- nn ve bankalann dolar cm- sınden borçlannı odeyemez hale gelmelen, hızla gelışen ıflaslarla bırlıkte artan bır ışsızlık getınyor Pahaiıhk- la ışsızlığın bırleşmesı ıse bır sıyasal knze yol açabılı- yor Rusya zaten bır suredır sıyasal ıstıkrarsızlık ıçmde Analıstlere gore dukkânlar- dakı gıda maddelennın yuz- de 50'sının ıthal edıldığı bır ulke olarak Rusya'da halkın bu devaluasyonu sessızce kabul etmesı pek olası de- ğıl Eğer bu muhalefet, Yelt- sın ve reformculann sıyasal yenılgısıne yol açarsa, Rus- ya'nın hem bolgedekı hem de dunya ekonomısı ıçınde- kı yenne ılışkın, bugune ka- dar geçerlı varsayımlar hız- la değışebılır Rusya'nın sıyası olarak dağılması ya da komşulan- na karşı daha saldırganlaş- ması yonunde yenı beklen- tıler oluşur Rusya'da yapılan devalu asyonun ve moratoryumun dış etkılen ıse kısaca şoyle ozetlenebılır Uzun donemde dunya ekonomısının buyumeye devam etmesıne, yapısal knzını aşmasına ılışkın ofa- rak "Asya mucizesi" ve eskı Doğu Bloku ulkelerının dunya ekonomısıne enteg rasyonu en onemlı ıkı bek- lentıyı oluşturuvordu Once Asya mucizesi bıttı Şımdı Rusya nın geleceğının teh lıkeye duşmesı genelde bır kuresel resesyon olasılığı- nın ve tüm az gelışmış pıya salara yonelık bır guvensız- iığın artmasına yol açacak Merrly Lynch'den PauleLe- me'nın Wall Street Jour- nal'a soyledıklen bunun bır ıfadesı olarak gorulebılır "Eğer Rusya hükümeti borçlannı ödeyemezse. tüm yukselmekte olan piyasala- nn borç piyasası berhava olur."(17 08) Rusya da devaluasyonun bır dığer etkısı de Rusya pı- yasasına plasmanı 30 mıl- yar dolan geçen \lman banka sıstemınde gorulebı- lecek Bu ıse Avrupa para bırlığının geleceğıne kara bırgolgeduşurebılır Geçen haftalarda Rusya borsasın- dakı sarsıntılar ve beklentı- ler her sefennde Alman bankalannın hısse senetlen- nın fiyatlanna sıçradı Şım- dı bu etkının daha da guç- lenmesı beklenebılır Dığer taraftan Latın Amenka pıyasalannın da bu olumsuz havadan payını alması beklenıyor Deulsc- he Bank'tan Paul Luke'un Fınancıal Tımes a soyledığı gıbı, Rusya da zararedeniir başka yerde satarak açıkla- nnı kapamayı deneyecekler (17 08) Rusya'dakı devalu- asyon, korkuyla beklenen Çın devaluasyonu olasılığı- nı daarttınyor AnalıstlerOrta Avrupa ve Turkıye pıyasasmın bugu- ne kadar Rusya'dakı knz- den olumlu bır bıçımde et- kılendığım, ancak genel bır kotumserlık dalgasından kendılennı kurtaramayaca- ğını duşünuyorlar