Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahifoi: Berin Nadi
Genel Ya>ın Yönetmenı Orhan Erinç
• Genel Yayın Koordınatöru HikmetÇe-
tinka>a 9 Yazııslen Mıidüru İbrahim
Yıldız # Sorumlu Mudür Fikrel flki/
• Haber Merkezı Muduru Hakan Kara
• Görsel Yonetmen Fikret Eser
Dı» Haberler Şinasi Danışoğlu 0 Ktıhbarat Cengiz
>, ıldırıın # Pkonomı Mehmet Saraç • Kultur
Handan Şenköken # Spor \bdülkadir V ücelman
# MaKaJeler Sami Karaören • Duzeltme Abdullah
>. a/ıcı# Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu #Bılgı-Belge
Edibe Buğra • Yun Haberien Mehmet Faraç
Yayın Kurulu llhan Selçuk
(Başkan). Orhan Erinf. Okta>
Kurtböke. Hikmet Çetinkaya,
Şükran Soner, Ergun Balcı,
ibrahim Yıldız, Orhan Bursalı,
Mustafa Balbav, Hakan Kara.
Ankara Temsılcısr Mustafa Balbav Atatürk Bulvan No-
125.Kat4,Bakanhklar-AnkaraTel 4195020(7hat), Faks:
4195027 • Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zı>a
Blv. 1352S 2 3Tel 4411220, Faks 4419117»Adana
Temsiküi: Çetin Yiğenoğtu, İnonuCd. 119 S No 1 Kat. 1,
Tel 363 12 11, Faks 363 12 15
Muessese Muduru Üstün Akmen #
Koordmator Ahmet Korulsan #
Vfuhasebe Bûlent Yeo«-0Idare Hüseyin
Gûrer • lşkone Önder ÇeUk • Bıİgı-
Işlem Naiİ İnal • Bılgısa\ar Sıstem
\lürü>et ÇUer • Sanş Faziltf Kuza
MEDYA C: • Yönetım
Başkanı - Genel Mudur
Erduran 0 Koordınator
Işıtman # Genel Mudur Yar<
Se\daÇoban Tel 514 0
5139580-5138460-61,Faks i
\a>ımla>an \e Basan: Yem Gun Haber Ajansı. Basın ve Yavıncılık \ i
Tu4oca|)Cad 39 41 Cagaloğlu 34334 !st PK 246 tsunbul Tel (0 212i 51205 05 (20 hat) Fais lü 212) 513 85 95
15TEMMUZ1998 îmsak:3.4l Güneş: 5.37 Öğle: 13.17 Ikindi: 17.13 Akşam: 20.43 Yatsı: 22.30 www.cumhurivet.ee
Venüs eve
döndii
• Dış Haberler Servisi -
Geçen yüzyılın sonunda
Türkıve'den kaçınlan
eskı Roma dönernine ait
7 heykel, Türkiye'nin
Londra
Büvükelçiliği'nde
düzenlenen bir törenle
Türkiye'ye iade edildi.
tngılız The Independent
gazetesine demeç veren
Türkiye'nin Londra
Büyükelçısi Özdem
Sanberk, "Heykellerin
mülkiyeti sorununu, iki
ülkenin yetkilileri ve
akademisyenleri dostça
ve ışbirliği ruhuyla
çözümlemiştir" dedi.
Yine orman
yangım
• DENfZLİ/ANKARA
(AA)-Denizli'nin
Çameli ilçesi Kızılçukur
mevkiinde dün çıkan
yangında 10 hektarhk
orman alanı tahrip oldu.
Yangın, kısmen kontrol
altına alındı. lzmir'in
Kemalpaşa ilçesi
Bağyurdu semtinde de
tanm alanında dün saat
02.10 sırahnnda yangın
çıktı. Yangın. köylüler ve
itfaiye ekipleri tarafından
söndürüldü Öte yandan
Orman Genel Müdürlüğü
Orman Koruma ve
Yangınla Mücadele Daire
Başkanlığı, Türkiye'de 61
yıldan bu yana 61 bin
771 adet orman yangını
çıkarken, 1 milyon 471
bin 344 hektar alanın yok
olduğunu bildirdi.
Fabrikalara
koku uyarısı
• KOCAELİ (AA) -
Kocaeli fl ÇevTe Müdürü
Mahmut Akyol.
atıklarıyla pis kokuya
neden olan 4 fabrikanın,
gerekli yatınmı
yapmadıklan takdirde
kapatılacağını söyledi.
Akyol, Fürsan, Pakmaya,
Lifli Rulo ve DEPA
fabrikalannın antma
sistemlerinde yaşanan
sorunlar nedeniyle
atıkların zaman zaman
doğrudan ortama
bırakıldıgını ve bunun da
pis kokuya neden
olduğunu söyledi.
Mersin'de fare
alarmı
• ANKARA (ANKA) -
Mersin'de özellikle
yoğun göç alan
mahallelerden gelen
şikâyetler üzerine
belediye farelere karşı
mücadele başlattı. Gazı
Mustafa Kemal Paşa
Bulvannda fare
istilasından çekinen
belediye halka ücretsiz
olarak 5 bin fare zehiri
dagıttı. Akdeniz Belediye
Başkanı Muzaffer Şahın,
yaz boyunca fare
mücadelesinin devam
edeceğini ve toplam
olarak 15 bin paket fare
zehirinın daha halka
dağıtılmasının
planlandığını bildirdi.
Şizofrenlepde
AIDS riski
• VVASHINGTON (AA)
- ABD'li araştırmacılar,
şizofrenlerin AIDS
hastalığına yol açan HIV
v irüsünü kapma riskinin
daha yüksek olduğunu
bildirdiler. Virginia
Üniversitesi'nden
Psikolog Irving
Gottesman ve ihtisas
öfrencisi Carol Groom,
"•Şizofreni" dergisinde
yayımlanan yazılannda.
homoseksüellik. evsizlik
ile sosyal gerçekler
konusunda saf
olmalannın, kişisel
güvenlık ve saglık
konulanndaki
dikkatsizliklerinin
şizofrenlerde söz konusu
riski arttırdığına dikkati
çektiler.
Dalgıç vurgun
yedi
• TRABZON(AA)-
Trabzon'un Yomra ilçesi
açıklannda denize antma
borusu döşeyen dalgıç,
vurgun yiyerek öldü.
Alınan bilgiye göre,
Trabzon'un Yomra
ilçesinin kanalizasyon
antma tesisi borusunu
denizin dibıne
yerleştirmek için suya
giren dalgıç Bünyamin
Erol (28) vurgun yedi.
İzledüderi film kahramanlanyla özdeşleşen çocuklar için 'vurmak, kırmak' normal davranış biçimi olarak algılanıyc
Televizyon çocuğa şiddeti ezberletiyoı
ASUMAN ABACIOĞLl
İZMİR - Çocuk suçluluğunda "te-
levizyonun gücünün" hekimler ve aı-
leler tarafından görmezden gelindiğı
belirtildi.
Uzmanlar, Avrupa \e Amenka'da
çocuklan televızyon. bilgısayarve In-
ternet aracılığıyla karşılaştıkları şid-
detten korumak için projeler gelişti-
rildiğini. ülkemızde ise ailelenn ço-
cuklannın bu araçlan kullanmalannı
kontrol edemedıklerinı söylediler.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesı Ad-
li Tıp Anabılim Dalı öğretım üyesi
Doç. Dr. Hamit Hancı. televızyonun,
erken çocukluk dönemlennden başla-
yarak önemlı bir model oluşturduf u-
nu vurgulayarak, çocuklann özellik-
le dizı kahramanlannı kendılerine ör-
nek alarak günlük yaşam ve oyunla-
rına yansıttıklannı belirtti. Dızi kah-
ramanlannın. davranış ve hareketle-
rıyle çocuktaki saldırganlık dürtüle-
rıni harekete geçırebıldıklennı kay-
deden Hancı. "Televizyon çocuk için
güçhl biröğretmendir.Çocuk, uyku ha-
riç diğer etkinliklere televizyondan da-
ha az zaman ayırmaktadır. Buna rağ-
men birçokebeveyn ve hekim televiz-
vonun gücünü görmezden gelmekte
veyeterince değeıiendirememektedir"
dedı.
Telev izyonun bir "fantea" olarak ka-
bul edıldığini. ancak çocuklann, eriş-
kmlerdekı gıbi yargılama yetenekle-
nnin gelışmemesi nedenıyle televız-
yonda izlenenleri gerçek olarak değer-
lendirdiklerinı vurgulayan Hancı. söz-
lerinı şöyle sürdürdü:
" Televizyon programlarındaki giz-
li temalarözellikle gençleri etkilemek-
• Doç. Dr. Hancı, "Televizyon çocuk için güçlü bir
öğretmendir. Çocuk, uyku hariç diğer etkinliklere
televizyondan daha az zaman ayırmaktadır. Buna rağmen
birçok ebeveyn ve hekim televizyonun gücünü görmezden
gelmekte ve yeterince değerlendirememektedir" dedi.
te, kimlikJeri etkilere açık olan ergen-
ier için televizyon, cinsel davranışlar,
alkol kullanımı gibi konularda da bir
bilgi kaynağı oluşturmaktadır. Tele-
vizyonda yüksek düzeyde şiddeti izle-
me\e maruz kalan çocuk, kötii uvanm
bombardunanına uğramakta, bunlar
da onda ortava çıkacak saldırçan dav-
ranış ve tutumlan giiçlendirmektedir.
Doğuştan gelen cinsel dav ranış ve sal-
dırgan dav ranış potansivdlerinin aşn
n uvanlnıasu olumsuz koşullandırma
ile sonuçlanabilir."
Doç. Dr. Hamit Hancı, çocuklann
uygun ve yeterli eğlence araçlan ve
programlanna sahip olmamalannın
da "suçluluğun bir nedeni" olarak ka-
bul edildığıne dıkkat çekerek. bazı ti-
cari eğlence araç ve bıçımlerinin de
çocuk suçluluğunda rol oynadığını
söyledi. "Oğrenilen birdavranış" olan
şiddetin, gerek yazılı basın. gerekse
radyo ve televizyonlar tarafından ço-
cuğa adeta ezberletildiğini kaydeden
Hancı, şıddet unsurlannın, izledikle-
ri film kahramanlanyla özdeşleşen
çocuklan saldırganlaştırdığını. "vur-
mak, kırmak, silah kullanmak" gibi
davTanışlann çocuklar tarafından "sı-
radan. normaldavranış bicimlerr ola-
rak algılandığını sözlerine ekledi.
'Aile denetimi yok'
Dokuz Eylül Ünıversıtesrnden sos-
yal pedagog Macide Serpemen. top-
lumumuzda, çocuklann, bilgisayar ve
Internet gibi bilgı- iletışim çağı araç-
lanyla televizyon gibi kitle iletişim
araçlannı yaygın olarak kuUandıkla-
nnı, ancak bu kullanımın aileler ve eği-
tüncilertarafından kontrol edilemedi-
ğiru söyledi. Amerika ve Avrupa 'da ço-
cuklann Intemet ve televizyon aracı-
lığıyla "şiddet içerikli" programlar-
dan etkilenmesini önlemek amacıyla
projeler geliştinldığini belirten Serpe-
men. şu bilgıleri verdi:
"Amerika veAvrupa"da iletişim eği-
timi vtren fakühelerde 'Medya Peda-
gojısi' adıaltuıdaanabilimdaUaı
Yine Medya Pedagojisi araştırma
kezleri kurulmuş bulunuyor.
kunımlar,öğretmenlere,eğitrnei]
sosval hizmetlilere, sosyal peda
lara, anne babalara yönelik projı
gulamaları geliştiriyorlar. Bu
gulamalar ile medyanın çocuk gö
le kritiğini ve ona uygun medya
lanun eğirimini veriyoriar. Bizim
lumumuzun her verde görmeye a
oktuğu şiddet,televizyon kanailan
meşrulaştınln or.Anne-baba vcva
ne-baba ve eğitmen inisivatifleri
yaptınmlannın olnıaması sorun o
turuyor. Medyadan kaynaklanan
det ülkemizde panellerde tartışılı
ancak sorunun çözümii konusu
öneriler geliştirici, uygulanması
yaptırımı zorlayıcı kurumlar, s
inisiyatiiler güçsüz."
Termal kaynaklar
akıyor, biz bakıyorıu
Kalptekıpırtüar
Seksiligiyle üvtv babasının kalbinde
kıpırtılar uyandıran 12 vaşında bir genç
kız: Lolita Geçen hafta Türkiye'de
gösterime giren Lolita'nın yönetmenliğini
Adrian Ly ne yapıy or. Dominjque Swain,
Jeremy Irons (üstte) ve Melanie Criffîth'in
başrolİerini paylaştığı filmin ABD'deki
prömiyeri 1 Ağustos'ta gerçekleştirOecek.
Turizmciler durgunluğu aşabilmek için çeşitli yollar deniyor
'Peşinfiyatma4 taksitle' tatil
MERİHAK
İZMİR - Tunzmde yaşanan dur-
gunluğu, yerli turistle aşmayı hedef-
leyen turizmciler. promosyona ve
taksite başladı. Turşirketlen ellerin-
deki otelleri yerli turistlere pazarla-
yabilmek için kampanyalar başlatır-
ken, bazı oteilerde promosyona yö-
neldi. Oteller. gün boyu "yiyebildi-
ğinkadarbedavadondurma,y«mek
veşarap" kampanyalan yaparak yer-
li turisti çekmeye çalışı>or.
Tunzmde girilen sıkıntılı dönem.
hem tur operatörlenni hem de ışlet-
me sahiplerini ilginç ve değişik ça-
hşmalara itiyor. Tunstin azalmasın-
dan en çok yıldızı az işletmeler et-
kilenirken, çok yıldızlı oteller hem
fıyat kınyor, hem de ellerindeki di-
ğer olanaklan kullanarak yerli turis-
ti kendılerine çekmeye çalışıyor.
Gazete sayfalannda bo> gösteren
çekicı ilanlar işletmeler ve tur ope-
ratörleri arasındaki kıyasıya rekabe-
ti gözlerönüne seriyor. Sezondaki kö-
tü gidişe "dur demek" ve ellerinde-
ki otellen doldurmak isteyen turope-
ratörleri, aynca birbirinden cazip
yurtdışı turlanyla da "müşteri avuıa"
çıktılar.
• Gazeteiere venlen yarım ya da
• Oteller. gün boyu
"yiyebildiğin kadar bedava
dondurma, yemek ve
şarap" kampanyalan
yaparak yerli turisti
çekmeye çalışıyor. Tur
operatörleri de
taksitlendirme yöntemine
gidiyor.
tam sayfa ilanlarda fiyatlar oldukça
vüksek. Kemer'de birinci smıf bir
tati] köyünde tam pansiyon kalmak
bir kişi için 150 milyon lira. Belek'te
aynı sınıfbirişletmede90milvon li-
ra. vine Belek"te beş yıldız bir otel
162 milyon liraya müşteri anyor.
Fiyat indirdiler
Çok vıldızlı turistik işletmeler ya-
şanan sıkıntıyı fiyatlannı ındirerek
f
aşmaya çalışırken, fi>atlandırmada
da tam anlamıyla karmaşa yaşanıyor.
Bazı bölgelerde 5 yıldızlı oteller fi-
yatlannı 90 milyon liranın altına ka-
dar çekerken. 4 ya da 3 yıldızlı otel-
lerle aynı fiyata müşten aramaya
başlamalan dikkatlen çekıyor.
Fiyatlardaki bu dalgalanmalann
yanı sıra bazı tur operatörü şirketler
uyguladıklan özel indirimli fiyat-
larla müşteri kazanmaya çalışıyor.
Peşin ödeme yapanlara yüzde 5, pe-
şin fiyatına 4 taksit ya da kredi kar-
tına yüzde 3 indirim yapan tur ope-
ratörleri. bazı otelleri de cazip hale
getirmek için ışletmelerin bulunduk-
lan merkezlere ulaşımda uçak ücret-
lerinin yansını karşılıyor. Aynca bir-
çok tur operatörü şirket müşterileri-
ni otellere ücretsiz otobüslerle götü-
rüyor.
tşlermelerde aynca çocuklara uy-
gulanan fiyatlar da dikkat çekiyor. Kj-
mi 0-4 vaş grubuna ücretsiz olana-
ğı sağlarken, kimi 12 yaşa kadar olan
çocuklan ücretsiz kapsamında de-
ğerlendınyor.
Turizmciler yurtdışı seçenekleri
de yerli turistlere sunuyor. Uzakdo-
ğu. Akdeniz. Italya ile kültürturlan
dikkat çekiyor. Yine bu turlar için kre-
di kartı ve taksıtli ödeme kolaylığı
da sunuluyor.
İşletmeler de tur operatörlerinm
yanı sıra çeşitli promosyon çalışma-
lanyla müşten çekmeye çalışıyor.
Bazı oteller kendiîerinı seçen müş-
terilerinın uçak ücretlennin yansını
karşılayarak promosyon yaparken.
fiyatlan en ucuz oda ücretine de çe-
kiyorlar.
• Sındırgı'nın Hisaralan
kaplıcalan bölgesindeki suyu
değerlendirmek üzere başlatılan
proje parasızlıktan yanm kaldı.
COŞKUN YAMAN
BALIKESİR - Türkiye'nin termal zen-
ginliklennın kullanımında yeterli çalışma-
lann yapılmadığından yakınılırken, hazır-
lanan projeler de ilgisizlık nedeniyle yanm
kalıyor ve yapılan harcamalar boşa gidiyor.
Bunun son örneği Balıkesir'in Sındırgı il-
çesinde 7 bin konutlukjeotermal merkezi
ısırma projesindeyaşandı. Smdırgı'nın Hi-
saralan kaplıcalan bölgesindeki suyu de-
ğerlendirmek üzere başlatılan proje para-
sızlıktan yanm kaldı.
1996 yılında sözleşme ile Doğan Turizm
Inşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited
Şirketi'ne teslim edilen ve 65 milyar lira
keşif bedeli olan proje, bir süre sonra pa-
rasızlık nedeniyle durdu. Bahkesir ll Özel
Idaresi ile Sındırgı Belediyesi'nin ortaklı-
ğında kurulan Sındırgı Termal Turizm Se-
racılık Ticaret AŞ'nin (SINTER) bu pro-
je için 1.5 milyon dolar harcadığı. suyun
ilçeye getirilmesi için 5 milyon dolara da-
ha gereksınim olduğu öğrenıldı. Tern
suyu Hisaralan'dan Sındırgı'ya taşım
için 500 bin dolara alınan çelik borula
ise boş araziye korumasızca terk ediler
yıprandığı, böylece milyarlarca liranın;
kağa atıldığı öne süriilüyor. Merkezi ıs
ma ile birlikte seracılığı geliştirmeyi
hedefleyen büyük yatınma ilişkin vali
milletvekillerinin verdiği sözlerin yerine j
tirilememesi nedeniyle, 1997'nın ma;
ayında tamamlanması planlanan merkt
ısırma projesinde bir adım bıle atılamaı
Projenin takipçisi olduklannı vurgulay
CHP Sındırgı llçe Başkanı Zeki Ayan, şı
lan söyledi: "JVeyazık ki Sındırgilılar o
rak Hisaralan"ın değerini büemivoru/. I
saralan'm sulan harıl hanl akıyor, biz a
1
aval bakıyoruz. Yanm kalan bu proje mı
laka tamamlanmalıdır. Bunun için de Q.
Idare ve belediv enin öncülüketnıesl, haU
da olava sahip çıkması gerekiyor. Zat
Sl.NTER'in en büyük hissedan Sındıı
Belediy^si'dir. Ancak DYP'li Başkan Mı
tafa BakkaTuı bu işi bitirmeye niyeti yol
Sındırgı Kaymakamı İrfan BalkaaİH
lu, jeotermal merkezi ısırma projesinin
çe halkının gücünü aştığını, devletten d<
tek beklediklerini söyledi.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Kim Bu 'Komünist'!..
Ç '
n
'
i n
başkenri Pekin, dümaca
önl
_vida
,Sassoon
^unsaç
„„
sahne oldu. Mdal Sassoon Salonlan ve Okullan tarafından düzenle-
nen şova katılan modeller V'idal Sassoon'un yaratıcı kuafbıierinin clin-
den çıkan birbirinden ilginç saç modellerini sergilediler. (REUTERS)
/ ^ / ağmurlu, soğuğu ıslak birsonbaharakşamı;
( T 'TSP Merkez Yayın Orgam', Gerçek ın
başyazan Esat Âdil Bey; aynı gazetede çalışan iki
genci, Sirkeci'deki bir lokantaya götürmüştü; bi-
risi Asım'dı (Bezirci), birisi ben! Bahçemsi biryer-
de, nemli bir tenhalıkta oturduğumuzu; kırmızı şa-
rap içildiğini unutmamışım; Esat Bey'in, hep birşe-
yi hatırlamak istermiş gibi bakan, yorgun gözleri;
bir de, yemeğin sonuna doğru söyledikleri, aklım-
da kalmış:
"-...nankörlük bizim ruhumuza işlemiş! Her-
kes birbirine düşman, kimse kimseye yarana-
mıyor herkesin milâdı, kendisi; sanki daha ön-
ce kimse yaşamamış, kimse düşünmemiş, kim-
se yazmamış!"
Susmuş, âdeti üzere başını hafifçe yana eğip, gö-
ğüs geçirerek demişti ki: "-...bilhassa bu, sosya-
lizm vâdisinde böyledir siyasetin yumruğu yet-
mez, insanlar da vurur!"
Kelimesi kelimesine böyle mi demişti, bilemem;
fakat, bu manada konuştuğundan eminjm; belki o
yüzden, okuyacaklannızıyazarken, Esat Âdil Bey'in
yorgun ve mahzun yüzü, gözlerimin önünden hiç
gitmedi.)
'...dünyanın esir ve mazlum ulusları!'
Ciddi ve önemli bir araştırma/inceleme kitabın-
dan, şu notlar, size çarpıcı görünmüyor mu?
"...solla ilgilenişinin 1917 Sovyet Devrimi'ne
kadar geriye gittiği söylenmiştir. Onun başya-
zan olduğu Tasvir-i Efkâr, Lenin'in 1917 ilkba-
harında Rusya'ya dönüşünü haber veren ilk
Türk gazetesi olmuş (18 Nisan 1917); Lenin'in
resmini ilk o basmış (24 Aralık 1917), hatta Le-
nin'le 1916 yılında Isviçre'de görüşen Aziz Bey
(?) adlı bir Dar-ül Muallimin-i Âliye öğretmeni-
nin anılannı yayınlamış (20 Aralık 1917), dev-
rim hakkında sürekli yazılar çıkarmıştır. (5 Ha-
ziran 1918'de) 'Sosyalizm nedir?' konusunda
birbaşmakaleyazmıştır..." (Mete Tunçay. 'Tür-
kiye'de SolAkımlar', 3. Basım, s: 65/166, Bilgi Ya-
yınevi, 1978.)
Işte bu 'kalem', 1920 yılının korku, ümit, gözya-
şı ve heyecan yüklü 'atmosferinde', şu satırları
yazmaktaydı:
"...Batı emperyalizminin mahkûm mevkiine
indirdiği, kendine ilelebet köle kılmak istediği,
zulüm görmüş milletler arasında, bize çevrilen
husûmet, bizi mahvetmekle bile teselli bulmak
istemeyen bir vahşet derecesindedir. Ellerimi-
zi ayaklanmızı kıskıvrak bağlayarak, bize ebe-
di bir kölelik hayatı yasatmak istiyorlar. De-
mek oluyor ki dünyanın büyük inkılâp savaşın-
da, bizim yerimiz, vahşice saldınsını en ziyade
bizim üzerimize yöneltmiş olan emperyalist ve
kapitaiist gürûhunu yıkmak isteyen taraftır..."
"...bu gürûha karşı, dünyayı kölelikten kur-
tarmak azmirtde bulunan, inkılâpçı zümrenin ba-
şında, Rus BolşevikJeri bulunuyor. Arkasında
da, Ooğu'nun ve hemen bütün Asya'nın, hatta
bütün dünyanın esir ve mazlûm uluslan! Her gün
daha belirli biçimler alan, her gün daha ziyade
kuvvet ve genişfik buian bu umumi ayaklanma-
da, hâl ve mevki rtibariyle biz Türklerin yerimiz
pek önemlidir..."
lyi de, Türkiye ne olacaktı? Türkiye'de yapılma-
sı gereken ihtilâl ve inkılâbın, manası ve mahiyeti
ne olmak icab ediyordu? Aynı çetin 'kalem' o so-
runa el atmamış mıdır. sanırsınız?
"...memleketimizin rejiminde inkılâp yapa-
cak yeni bir halk idaresinin teşekkül etmesini
istemekte, ittrfak etmeyecek kimse yoktur. Me-
ğer ki bu yeni rejime esas olacak yeni fikirle-
rin, kendilerini zarara sokabileceğinden; ve
şimdiye kadar nasılsa kurulmuş olan maişet ge-
nişliğinin ve huzur ve rahatlannın bozulabile-
ceğinden korkan bir ekal-i kalil zümre ola!.."
"...yâni, refahmı düşünen bir avuç insan is-
tisna edilirse, bütün millet, sosyal inkılâp iste-
mektedir. Kaldı ki böyle bir korkuya mahal ol-
madığını anlatmak ve isbat etmek güç bir şey
değildir. Yeni rejim yalnız bazı sınıfların değil,
-hiçbir kişisi hâriç kalmamak üzere- umum
halkın rahat ve saadetini sağlayacak bir mü-
essese olacak ve başlıca iki temele dayanacak-
tır..."
"...1/ Yeni bir seçim ve idare usulüyle hükü-
meti halkın kendi eline vermek: 2/ Emeği en sa-
hih sermaye bilmek suretiyte, memlekette eko-
nomik bir âhenk ve sonuç olarak da umumi bir
refah ve rahat sağlamaktır..."
'...ey Türk, kalk, yüksel ve yürü!'
Analar, neyiğitlerdoğururmuş! Kimin elinde, bu
'kalem'? Bu 'ateşten' satırlan, nerede, hangi
gazetede yazıyor? Anadolu İhtilâl ve inkılâbı'nın
en civcivli günlerinde; işgalci düşmana karşı, ko-
lu kanadı kınk milletine cesaret telkin eden; gele-
cek 'iyi günler'in müjdesini veren, bu yiğit 'aydın'
kimdir?
Siz düşünedurun, şu satırlarındaki celâdet, bel-
ki kim olduğunu bulmanıza, yardımcı olabilir:
"...dikkatle bakarsak anlanz ki, dünya deği-
şiyor. Anadolu câhil ve gâfîl değildir. Düşma-
nın muazzez vatanı parça parça etmek ve mil-
letimizi perişan ve muzmahil kılmak istediğini
pekâlâ biliyor. Düşman yalnız Bursa'da 17.000
(on yedi bin) silah toplamış ve milyonlarca li-
ralık milli servetimizi gasp etmiştir. Hiç Türk mil-
let, bütün namus ve mukaddesatıyla, Yunan pa-
likaryalannın maskarası olur mu? Havsalaya sı-
ğar şey midir bu? Ey Koca Türk Milleti, kalk,
yüksel ve yürü! Düşman nasıl berbat ve peri-
şan kaçıyor kâinat görsün!.." (A. Cerrahoğlu,
'Türkiye'de Sosyalizmin Tarihine Katkı',s: 214/217,
May Yayınları, tarihsiz.)
Nasıl, hâlâ bulamadınız mı? Ayıp ayıp! Gördü-
nüz işte, o soğuğu ıslak, sonbaharakşamı; yorgun
ve mahzun Esat Âdil Bey, haklı mıymış, haksız mıy-
mış?
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm