Katalog

12 HAZİRAN 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOM TEDAŞ'm ÇEAŞ'la imzaladığı devir sözleşmesiyle Danıştay'ı safdışı etme girişimi yürürlükte Danıştay yetkisi gasp edilîyor 11 ŞİRKETLERDEN • AK3IERKEZ, 1 Haziran'da başlattığı yaz kampauıyasnla 15 Temmuz'a kadar toplam 5 miryon lıralık alışveriş >apan muşterUerine bir Opel Frontera kazanma şansı veriyor. • VARAN Tunzm, Turkıye'de ve dunyada karayolu yolcu taşımacıhğında bır ılke •daha ırnza atarak 22 Nısan 1998 tanhınde ISO90C1 Kahte <juvence Sıstem Belgesı 'nı almaya hak kazandı DANDY Sakızve Şekeıietne'nin urettiği Falım ve First sakızları "DişDostu Sertifikasrna sahip olmalannın \anı sıra Zurih L nnersıtesı Diş Hekimliğı Fakultesi'nce gerçekleştirılen klinik denevlerde bu unınlerin diş çurumelerine yol açmadığı kanıtiandı. • PROFlLO Telra'nın, Telefunken ıçın urettiği renklı kasa telev ızyonlar Profilo Alışvenş Merkezı 'nde tanıtıldı Telra Genel Muduru Goksen Korezlıoğlu da tele\ ızyonlann tanıtıldığı toplantıya katıldı • TURKİYEİŞ BVVKASI'nın >eni reklam filmınde, kısa bir sure once uygulamaya konulan "Ek Hesap" sistemi konu ediiiyor. Sistemde, her muşteri hiç para olmasa da bankasından nakit çekebili>or. • BORUSAN Grubu şırketlennden Borçelık, çevre polıtıkalannın esaslannı belırledı ve bu polıtıkalar doğrultusunda bır eylem planını yururluğe soktu • KOMlLİ.vitale 100 bitkisel sabunlannın tanıtımını Mim sanatçılan Eftal Gulbudak ve Umran Incehoğlu "\ la biriikte yaparken, F.tiler Akmerkez 1. katta kurulan standındaki gosteride izleyiciler de rol aldı. ettığı Vortex ı yaz gnnlennde guneş ve denızın keyfinı çıkarmak ısteyenler ıçın Nerf markası altında satışa sundu • R.J. REYNOLDS tarafından Amerikan turunlennden harmanlanarak uretilen ve dunyanın en çok satan 4. sigara markası olan Winston, VVinston Lights Uzun Yumuşak paketi üretti. • EFES PİLSEN'ın Turk ınsanını sadece bır tuketıcı olarak değıl, aıle yaşantısından bıreysel da\Tanışlanna kadar her yonuyleanlamak amacıyla Pıar-Gallup şırketıne yaptırdığı araştırmadan ılgınç sonuçlar çıktı Efes Pılsen. araştırmayı "Turkıye Profılı" adı altında kıtaplaştırdı • INFO Sybase Yaahra, finans sektorüne >onelik veni çozümler içeren veni veri amban metodolojisini, Toprakbank Genel Muduru Mahfi Eğttmez'in de katıldıgı bir seminerie tanıto. • MİLLİ REASURANS'ın, sıgorta sektorüne katkıda bulunmak amacıyla açtıgı Bılımsel Eser Yanşması'nda ozel emeklılık fonlannı konu alan makalesı>le bırncılık odulunu İMKB Araştırma Mudur YaT dımcısı Çağata> Ergenekon aldı • BİLKOM. çağdaş miziğuı Amerika'daki tensilcilerinden Sorrel Havs'in, "Elektronik Mizik Srudyosu" başlıklı atche çakşmasının spnnsorluğunu usüendi. H»s, teknolojınin son oianaklan üe Elektronik Mızik Studvosu'nu artlattı. i ANKARA(CumhuriyetBurosu) -Turkıye Elektnk Dagıtım AŞ (TE- DAŞ), 3984 sayılı Radyo ve Tele- vızyonlann Kuruluş ve Yaymlan Hakkında Yasa'ya aykın olarak In- terstar tele\ ızyonu sahıbı Uzan- lar'a aıt olan Çukurova Elektnk AŞ yle (ÇE<\Ş) devır sozleşmesı ımzaladı Danıştay'ın 1996 yılın- da ımtıyaz sozleşmesı koşullannuı dıkkate alınması karanyla onayla- madığı sozleşme değıştınlerek yu- rurluğe konulan yenı sozle^mede, kurumda çalışan memur ve soz- leşmelılenn ış guvencesı yok edı- lıyor Bu sozleşmeyle, uyuşmazlık- lann çozumune ılışkın Danıştay yetkısı, Danıştay ve 1dan Yargıla- ma Lsul yasalanna aykırı olarak Ankara mahkemelen ıle ıcra daıre- lennedevredılıyor TEDAŞ'ın 29 Mayıs 1998 tan- hmde imzaladığı ışletme hakkı de- vır sözleşmesiyle. ÇEAŞ a Ada- na, Mersın, Hatay, Osmanıye ılle- nnın yanı sıra Kahramanmaraş'ın merkez ılçesı, merkez bucağı. Ku- çuksır ve Yeşıldere koylen ıle mer- kez ılçe Yenıköy bucağı Kısıklı Koyü'nün sınırladığı gorev bolge- smdekı dağıtım tesıslen 60 y ıllığı- na 557 mılyar lıra gıbı duşuk bır bedelle devredıldı Devır ışlemı, ıller bazında 6 ay ıçınde, ılçe ve koy- lerde 1 yıl ıçensınde gerçekleştı- nlecek Sözleşmede usulsüzlük Elektnk Muhendıslerı Odasr (EMO) adına açılan enerjı ıhalele- nyle ılgılı davalan yuruten Avukat Gökhan Candoğan'ın saptamala- nna gore sozleşmedekı usulsuz- lukler ve kaygi yaratan uygulama- lar şoyle Danıştay yetkisi: Imtıyaz sozleş- melennı ınceleme ve bu sozleş- meden doğan uyuşmazlıkların ço- zum yetkısı Danıştay'dadır Danış- tay Kanunu ve 1dan Yargılama Usul Kanunu'nda bu belırtılmıştır Devir bedeli tespiti: Anayasa Mahkemesı'nın 4046 sayılı Ozel- leştırme Yasası'nın değer tespıt ve ıhale yontemlenne ılışkın hukum- lerı ıptalınde de saptadığı gıbı de- vır bedelının tespıtıne ılışkın ku- rul ve tespıt ışlemının yasayla dü- zenlenmesı gerekıyor Sozleşme- de ongörûlen Devır Kurulu'nun gorevlen arasında, envanter, stok, gayrımenkul ve menkul değerlenn tespıtı yer alıyor Ancak bu ışlemın dev ır bedeli tespıtınden once ya- pılarak bedele yansıtılması gerekır- dı Zaten çok düşük bır bedel olan 557 mılyar lıranın neye gore belır- lendığı belırsız Ustelık bu bede- lın de 60 yıllık sure ıçensınde av- lık eşıt taksıtler halınde odenmesı ongoruluyor Yanı aylık 773 mıl- yon lıra olmak uzere 720 taksıtle odenecek Oysa yasada ışletme hakkı devır bedellennın 2 yıl ıçın- deodenmesı koşulu var Şırket, za- ten ışletme hakkı devırbedelını ta- nfeye yansıtarak, abonelerden çı- karacak Guvence bedel lendeve- nlıyor Yanı şırket para vermeden ustüne parayla dağıtım şebekesını alıyor Personel devri: Bu devır ışlemı- nın dayandığı 3096 sayılı yasada personelın devnne ılışkın duzen- leme yok 4046 sayılı yasaya göre duzenleme getırmeye çalışmışlar Ancak bu yasa uygulanamayaca- ğına gore personel devnnın yasal Hatay'dan Muğla'ya tüm Akdeniz'de enerji dağıtım tekeli oluşuyor Giiney'in şalterî Uzanlarda SAMİHAZMİEZER AIHNA -Zaten 'ozel' ve binlerce ortaklı bır anonım şırket olan Çukurova Elektnk'ın L'zanaılesıne satılmasıyla başlatılan "özeHeştirme adı attuda tekeflestirme"' uygulaması kapsamında bır adım daha atıldı TEDAŞ'ın Doğu Akdenız Bolgesı'ndekı dağıtım tesıslen Uzan'Iann denetımındekı ÇEAŞ'a, hem de çok uygun koşullarla devredıldı Üretımden sonra dağıtımda tekel oluşturan Uzan'lar, Kepez'de de aynı uygulamaya gıdılmesı dururr.unda, Hatay'dan Muğla'ya tüm Akdenız'de enerjının denetımını, başka bır deyışle şalten elde rutacak konuma geldı Bakanlar Kurulu'nun 23 6 1989 tanh ve 89/14305 sayılı karan gereğmce Çukurova Elektnk AŞ (ÇEAŞ) ıle Enerjı ve Tabtı Kaynaklar Bakanlığı arasında . 9.3 İ998'de ımOyaz sozleşmesı, 29_ Mayis 1998'de de ÇEAŞ ıte TEDAŞ Genel Mudurluğu arasında devır • TEDAŞ'ın Doğu Akdenız Bolgesı'ndekı dağıtım tesıslen Uzan'Iann denetımındekı ÇEAŞ'a çok uygun koşullarla devredıldı Üretımden sonra dağıtımda tekel oluşturan Uzan'lar, Kepez'de de aynı uygulamaya gıdılmesı durumunda, Hatay'dan Muğla'ya tüm Akdenız'de enerjının denetımını, başka bır deyışle şalten elde rutacak konuma geldi. sozleşmesı ımzalandı Boylece, TEDAŞ'ın Adana, lçel, Hatay ve Osmanıye ıllennın tamamı ıle Kahramanmaraş'ın merkez ılçesı merkez bucağı Kuçûksır, Yeşjldere köylen ve merkez ılçe Yenıköy bucağına bağlı Kısıklı koyünun sınırladığı bolgedekı elektnk dağıtım tesıslennın ışletme haklan öOyıllığına, yanı 19 10 2058 tanhıne dek ÇEAŞ'a devredıldı Uzan aılesının denetımındekı Rumelı Holdıng bünyesınde buiunan ÇEAŞ, bu şekılde elektnk üretımınden sonra dağıtımında da böigede tek güç olma durumuna enştı TEDAŞ'ın devn, ımtıyaz sözleşmesınden dolayı başka fırmalann da gıreceğı ıhaleyle venlemedıgmden ve ÇEAŞ tek ahcı olduğundan çok ucuz rakamlarla gerçekleştı Yalnızca 1997 yılı kân 1 5 tnlyon lıra olan TEDAŞ J^«Wctnk dağıtın» tesıslen. 557 mılyar 767 " n nc milyon liraya devredıldı Hem de bedel, sözleşırK" süresınce ayhk ve eşıt taksıtler halınde, yanı ayda yalnızca 774 mılyon 676 bın lıra odenmek suretıyle Ostelık TEDAŞ, bölge genelınde yaklaşık 3 tnlyon lıra tahmın edılen abone depozıto bedellennı, sozleşme gereğınce 30 gün ıçınde ÇEAŞ'a ödemek zorunda Elektnk Mühendıslen Odası Adana Şube Başkanı TuncayÖzkui, ÇEAŞ'ın yenıden guç tespıtı yaptınp depozıto bedellennde arttınma gıderek kânnı daha da fazla arttırabıleceğını, sozleşmedekı bazı açıklan kullanmak suretıyle devn zorunlu olmayan tesıslen de bedelsız alabıleceğım soyledı Her turlu ozelleştırmeye karşı olduklannı vurgulayan Ozkul, "Özelleştirtnede amacın. kamu tekelıni kırmak, kamu kuruluşlannı halka açmak olduğu belirtilmiştL Ama tesister hep özd tekellere verüdi" dıye konuştu Işçı Partısı Adana tl Başkanı Emflhan GüçJû, IMF ve Dunya Bankası'nın ısteğı doğrultusunda yurutulen ozelleştırmeyle ulusal ekonomıyı yıkım polıtıkası uygulandığını kaydettı Güçlü, Uzan'Iann eylül aymda dağıtım şebekesını tümüyle devraldıktan sonra kartlı sayaç uygulamasma geçıp yenı depozıto ısteyeceklennı ılen sürerek "İlk soygun böyie başlayacak. Sonra gebin zamlar. Bölgemizdekj buttin örgütleri bu soygunu durdurmak içın buükte mucadeleye cağınyoruz" dedı dayanağı yok Bu konuda Danış- tay karan da var, bu duzenlemenm yasayla yapılması gerekır Huku- ken geçersızlığı açık 657 sayılı yasa kapsamındakı dev let memur- ları ve sozleşmelıler, statusü be- lırsız bır konuma ıtılıyor Ne ışçı, ne memur, ne sözleşmelı oluyor- lar Fıılı olarak yenı bır dev let per- sonel rejımı yaratılmışoluyor Dev- redılen personelın devırtanhınden sonrakı hızmet surelen emeklı ık- ramıyesıne sayılmayacak Oysa emeklı ıkramıyesı odenmesı ıçın bellı bır süre hızmet ve kesenek yatınlmışolması gerekıyor Kalan suresı emeklı ıkramıyesıne yet- mezse ne olacağı belırsız Bır su- ru ınsan açıkta kalacak Şırkete geçmek ıstemeyenlenn ne olaca- ğına ılışkın duzenleme yok Bukı- şıler başka yere nakledılene kadar maaşlan Elektnk Enerjısı Fo- nu'ndankarşılanacakdenıyor An- cak bu fonda ne kadar para oldu- ğu. yasal olarak bu fondan odeme yapılıp yapılmayacağına ılışkın so- runlarvar Devletmemurlannınış- guvencesı var Burada ışguvence- sı dahıl her turlu haklan yok edı- lıyor Daha once yalnızca 1475 sa- yılı yasaya bağlı ışçılerın kıdem tazmmatı değıl, dev let memurlan da guvenceye alınıyordu Bu soz- leşmede bu hukmu çıkarmışlar Proje ihaJelerinin iptali: fhaleye çıkılmış projelenn ıptalı ongorul- muş Oysa ıhaleyı kazanan flnna- ların haklan söz konusu Daha on- ce Aktaş."ta olduğu gıbı taşeron fır- ma elıyle bu ıhalelen de kendılen alacaklar Çıfte kazanç sağlaya- caklar Kiralama avncahğı: TEDAŞ'ın böigede hızmetın yurutulmesınde zorunluluk gerektırmeyen buro, atölye ışyen.arsa,bahçe, lojman gı- bı taşınmaz mallan ıle araç ve ge- reçlennın şırkete kıralanabıleceğı belırtılıyor Buherşeyı ıçınealır TE- DAŞ'ın, kamu yaran da goze alın- dığında kıralamaya ıhale yoluyla çıkması ve en uygun koşulda kıra- lamdvı gerçekleştınnesı gerekır Veni yasal duzenlemeierin yan- sınJması:Vapılacak yenı yasal du- zenlemelerde TEDAŞ lehıne olan- lann uygulanması, kuruluşun ka- zanılmış haklarına zarar verme- mek koşuluna bağlanıyor TBMM'de buiunan personel dev- nnın düzenlenmesıne ılışkın yasa- da personel lehıne olab'lecek dü- zenlemelerın uygulanmamasının yolu açılıyor FACTOFİNANS ALACAK ALIMI A.Ş. YÖNETİM KURULU BAŞKANLIĞI'NDAN OLAĞANÜSTÜ GENEL KURUL TOPLANTISINA ÇAĞRI Şırketımızın Olağanustu Genel Kurul Toplantısı aşagıda yazılı gundemı garuşmek uzere 29 Hazıran 1998 Pazartesı gunu saat 11 00 de Istanbul Esenlepe Buyukdere Caddesı No 165 adresınde buiunan Şırket merkezınde yapılacaktır Sayın Ortaklarımızın veya Noterden tasdıklı vekâtetnamesını haız temsılctlennın topiantı gununden en geç bır hafta evvelıne kadar pay sanıplıklennı belgeleyen hısse senetlennı Şırketımıze veya Mıllı bır bankaya tevdı ederek keza en geç aynı sure ıçensınde Şırketımıze muracaate gmş karltarını altnalan gerekmektedır Selırtılen sure ıçensınde muracaatta bulunup gınş kartı almayanların Olağanustu Genel Kurul Toplantısına ışhrak ımkânı bulunmamaktadır GUNOEM 1 Başkanlık Drvanı nın seçılmesı 2 Genel Kurul Topiantı Tutanagı nın ımzalanması hususunda Başkanlık Orvanı na yetkı venlmesı 3 Sermaye artırım karan nedenı ıle Şırkei Ana Sozleşmesı nm 6 maddesırm aşağıdakı şekıbe degıştmimesmeı goruşulmesı ve karara baglanması ANA SOZLEŞME DEĞİŞİKÜK TASARtSI ESKJ ŞEKİL Madde6 Şırketın sermayesı 360 000 000 000 (uçyuzaltmış mılyar) TL sı olup behen 1 000 (bın) TL lık nama yazılı 360 000 000 (uçyuzalimışmılyon) paya bolunmuştur 120 000 000 000 (yuzyırmımılyar) TL lık oncekı sermayenın tamamı odenmış olup bu defa artırılan 240 000 000 000 (ıkıyuzkırkmılyar) TL lık kısmın 7 993 384 733 (yedımılyardokuzyuzdoksan uçmılyonuçyuzseksendörtoınyedryuzotuzuç) TL Sabrt Kıymetler Yenıden Degerleme Fonu ndan 58 366 237 080 (ellısekızmılyaruçyuzaltmışaltı- mılyonıkryuzotuzyedıbınseksenl TL Iştırakler Deger Artış Fonu ndan 1 640 378 187 (bırmıtyaraltıyüzkıri< mılyonuçyuzyetmışsekızbmyuzseksenyedı) TL Otaganustu Yeöetderden 40 000 000000 (kırkmıtyar) TL nakden dagıt Imayarak bedelsız hısse senedı şeklınde mevcut pay sahıplenne verıimesıne karar venlen 1996 yılı 1 temettu tutarından karşılanmıstır Bakıyesı 132 000 000 000 (yuzotuzıkımılyar) TL lık kısım mevcut pay sarnplen tarafından tamamen taahhut edılmış ve tamamı nakden ve defaten odenrmştır YENI ŞEKİL Madde6 Şırketın sermayesı 900 000 000 000 (dokuzyuzmılyar) TL sı olup behen 1 000 (bın) TL lık nama yazılı 900 000 000 (dokuzyuzmılyonı paya bolunmuştur 360 000 000 000 (uçyuzaltmışmılyar) TL lık öncekı sermayenın tamamı odenmtş olup bu defa artırılan 540 000 000 000 (beşyuzkırkmılyar) TL lık kısmın 2 950 349 611 (ıkımılyardokuzyuzellımılyonuç yuzkırkdokuzbınaltıyuzonbır) TL Sabıt Kıymetler Yenıden Degerleme Fonu ndan 54 649 650 389 (ellıdor»mılyaraltıyuzkırkdokuzrr<ılyona!tıyuzellıbın üçyüzseksendokuz) TL Iştırakler Deger Artış Fonu ndan ortaklara hısselen nıspetınde bedelsız dağıtılarak 392 400 000 000 (uçyuzdoksan ıkımılyardörtyuzmılyon) TL nakden dagıtılmayarak bedelsız hısse senedı şekhnde mevcut pay sahıplenne ventmesıne karar venlen 1997 yılı 1 temettu tutanndan karşıianmışiır Bakıyes 90 000 000 000 ıdoksanmılyar) TL lık kısım mevcut pay sahıplen tarafından tanıamen taahhut edılmış ve tamamı nakden ve defaten ödenmıştır 29 06 1998 TARİHİNDE YAPILACAK OLAĞANÜSTÜ GENEL KURUL TOPLANTISINDA KULLANILACAK VEKALETNAME ÖRNEGI VEKALETNAME FACTOFİNANS ALACAK ALIMI A.Ş FactoFınans Alacak Alımı A Ş nın 29 Hazıran 1998 gunu saat 11 00 de Istanbul Esentepe Buyufcdere Cad No 165 de buiunan Şırket merkezınde yapılacak Ofaganustu Genel Kurul Toplantısında aşağıda belırttıgım göruşler doğrultusunda benı temsıle oy vermeye teklıfte bulunmaya ve gereklı betgelert ımzalamaya yetkılı olmak uzere yı vekıl tayın edıyorum A) TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI a) Vekıl tum gundem maddelerı ıçın kendı goruşu doğrultusunda oy kullanmaya yetkıİKdr b) Vekıl aşağıdakı talımatlar doğrultusunda gundem maddelen ıçın oy kullanmaya yetkılıdır TalımaÛar (Ozel talımatlar yazılır) c) Vekıl Şırket yonetımının onenlen doğrultusunda oy kullanmaya yetkılıdır dıToplantıdaortayaçıkabıtecekdıgefkonuiarda vekıl aşağıdakı talımatlar doğrultusunda oy kullanmaya yetküoîr (Talımat yoksa vekıl oyunu serbestçe kullanırj Talımatlar (Ozel talımatlar yazılır) B) ORTAÛIN SAHİP OLDUÛU HISSE SENEDİNİN a) Tertıp ve serısı b) Numarası c) Adet Nomınal degerı d) Oyda ımtıyazı olup olmadıgı e) Hamıbne Nama yazılı olduğu ORTAĞIN ADI SOYADI VEYA UNVANI İMZASI ADRESİ NOT 1 (A) bolümunde (a) (b) veya (c) oiarak behrtjlen şıklardan bınsı seçtlır (b) ve (d) şıkkı ıqn açıklama yapılır 2 Vekaletname vermek ısteyen oy hakkı sahıbı vekaletname formunu doldurarak ımzasını notere onaylattınr veya noterce onaytı ımza sırkulenm kendı ımzasını taşıyan vekaletname formuna ekler 3 Bu ılan 09 03 1994 tanh ve 21872 sayılı Resmı Gazete de yayınlanan Sermaye Pıyasası Kurulu nun Sen IV No 8 Teblıg hukumlen uyarınca yapılmıştır FACTO TSBVe start verildiEkonomi Servisi - Şahınler Holdıng ta- rafından kurulan Trakya Serbest Bölge- srnın(TŞB)parselasyonvemastırplanı Diş Tıcaret Musteşarlığı Serbest Bolgeler Ge- nel Mudurluğu'nun onayından geçtı Yüzde 50'sının tekstıl ve konfeksıyon sektorunden KOBİ'lere venlmesı planla- nan TSB'de, arazı fıyatlan dığer serbest bolgelere gore duşuk olduğu gıbı, vadelı ode- me ımkânlan da sunulacak Projenın tanıtıldığı toplantıda Şahınler Holdıng Yonetım Kurulu Başkanı Kemal Şahin, böigede 25 bın kısmın ış kuracağı- nı ve 100 bın kışıye de ıstıhdam sağlana- cağını belırttı TSB'nın 3 mılyar dolara mal olacağını belırten Şahın altyapı ve ın- şaat ıçın 1 mılyar dolar makıne tesısatı ıçın de 2 mılyardolarlık yatınm yapılaca- ğını soyledı Bolgeye gelecek yatınmcılann. malıyet- lerde yuzde 20'lık bır avantaj yakalayaca- ğını ıfade eden Şahın, Şahınler Holdıng ın 150-200 mılyon dolara mal olacak 5-6 fab- nka kuracağını, bunun dışındakı yatınm- lann, yerlı ve yabancı sermaye tarafından gerçekleştınleceğını vurguladı TSB Yonetım Kurulu Başkanı Ertuğnıi Onen de TSB'de ınşaatlann gelecek hafta fıılen başlayacağını bıldırdı Yatınm ıçın JUKİ ve Wastema gıbı teks- tıl ve konfeksıyon makınesı uretıcısı ulus- lararası dev lenn de aralannda olduğu çok sayıda yabancı fırmadan talep geldığını belmen Onen yoğun yapılaşmanın soz konusu olmadığını ıfade ettı YORUM ÖZTİN AKGÜÇ İç Borçlanma ve Bankalar Devlet ıç borçlanma senetlerının (DİBS) onem- lı bır bolumu bankalann portfoyunde bulunduğu gıbı buyuk bır bolumu de repo yoluyla fon sağla- mak ıçın bankalarca kullanılmaktadır Bankalann toplu bılançoları Turkıye Bankalar Bırlığı tarafından "Bankalarımız-1997" ısmı altın- da yayımlandığından, ıç borçlanma ve bankalar arasındakı ılışkı sayısal olarak daha somut bıçım- de ortaya konulabılır • Bankalann menkul kıymet portfoylerı ve var- lıkları ıçınde DlBS'lenn payı artma eğılımı goster- mektedır Bankalann toplu bılançolarına gore 1997 yıl so- nu ıtıbarıyla bankalann menkul kıymet portfoyun- de buiunan DlBS'lenn tutarı 1 935 tnlyon TL'ye yuk- selmıştır Buna gore bankalann menkul kıymet portfoylerının dortte uçunden bıraz fazlasını (yuz- de 76'sını) DİBS senetlen oluşturmaktadır DlBS'le- rın bankalann toplam varlık ıçındekı payları da yuzde 10'a yukselmıştır Bu oranlar 1996 yılında sırasıyla yuzde 62 ve yuzde 9 4 duzeyınde ıdıler • Bankalann faız gelırlennın ıçınde menkul de- ğerter portfoyunden sağlanan faızlerın payı yuz- de 22 duzeyındedır Bankalann 1997 yılında elde ettıklerı faız gelır- len 4 845 tnlyon TL olup bunun 1 062 tnlyon TL'sı menkul değerler portfoyunden sağlanan faızler- den oluşmaktadır Portfoyden sağlanan faız ge- lırlen, toplam faız gelırlennın yuzde 22'sı duzeyın- dedır • 1997 yılında TL mevduat artış hızında yavaş- lama, bankalann diş kredı kullanımını arttırmıştır Bankalarda TL mevduat art.ş hızının 1997 yılın- da carı fıyatlarla dahı yaklaşık yuzde 95'e gerıle- mesı, bankalann mevduat dışı kaynaklara daha faz- la başvurmasına yol açmıştır Mevduat dışı kay- naklar 1997 yılında yaklaşık yuzde 153 oranında artmıştır Özellıkle yurtdışı bankalardan sağlanan kredılerde artış yuzde 188 duzeyıne ulaşmıştır • Hazıne'nın fonlanması, bankalann açık pozıs- yonlannı buyuk olçude arttırmıştır Bankaların yurtdışı yabancı para kaynaklarını kullanarak Hazıne'yı fonlamaları, başka bır deyış- le 1997 yılında yaklaşık 1 100 tnlyon TL artan port- foylerındekı DIBS'lerı yabancı para kaynaklarla fonlamaları, bankaların açık pozısyonlarının 2 5 mılyar USD'den katlanarak 4 9 mılyar USD'ye yukselmesıne yol açmıştır 4 9 mılyar LJSD net po- zısyon açığı gorunurdekı tutardır Bankalann ger- çek pozısyon açıklarının daha yuksek olması ola- sıdır Pozısyon açığını, esas ıtıbarıyla ozel tıcaret bankalan vermektedır Ozel tıcaret bankalannın 1997 sonu ıtıbarıyla pozısyon açıklan 4 5 mılyar LJSD ola- rak hesaplanmaktadır Ayrıca yabancı bankalann pozısyon açıklan da 0 8 mılyar LJSD olmuştur Bu- na karşı kamusal sermayelı bankaların ve kalkın- ma - yatınm bankalan grubuna gıren bankaların az da olsa pozısyon fazlaları vardır • Faız farklılığından yararlanma (faız arbıtrajı) bazı bankaların kârlarının ana oğesını oluşturmak- tadır TL'nın faız getırısı ıle yabancı paralara odenen fatz arasındakı farkın, donem ıçınde oluşan kur far- kından daha yuksek oluşu, bankalara faız arbıt- rajı olanağı vermekte, özellıkle bazı bankalar fa- alıyetlennı DlBS'ler uzerınde yoğunlaştırarak kâr- larının onemlı bır bolumunu bu yolla elde etmek- tedırler Yabancı para borçlanılarak TLye çevnl- mekte ve bu şekılde oluşan TL fonlan, DİBS alı- mında kullanılmaktadır • Faız arbıtrajı kârlı olmakla beraber banka kâr- ları kâğıt uzerınde oluşmakta, ılgılı donemde ban- kaya kaynak sağlamamaktadır 1997 yılı toplu bılançolarda bankaların 1 401 tnlyon TL faız ve gelır reeskontu, buna karşı 623 tnlyon TL faız gıder reeskontu yaptığı gorulmek- tedır Yapılan faız ve gelır reeskontları faız ve gı- der reeskontlannın 2 2 katından fazladır ve arala- rında 778 tnlyon TL fark bulunmaktadır 1997 yı- lında bankalann toplam kârlarının 485 tnlyon TL olduğu dıkkate alındığında, kânn ılgılı donemde ban- kaya kaynak gmşı sağlamayan faız ve gelır rees- kontlanndan kaynaklandığıgorulmektedır Faızve gelır reeskontu ıle faız ve gıder reeskontları ara- sındakı fark, donem net kârının 1 6 katıdır Ban- kaların açık pozısyonla çalışmaları, reeskont fark- larına da yansımakta, gelır ve faız reeskontları ıle faız ve gıder reeskontları arasındakı farkı buyut- mektedır Banka blançolan bankalaria Hazıne arasında kar- şılıklı bır bağımlılık oluştuğunu, bankaların, özel- lıkle bazı bankalann faalıyetlennı surdurebılmele- nnın Hazıne'nın borçlanma gereksınımının deva- mına bağlı olduğu gorulmektedır Özel okul soygununa dur denecekHarcamalardan kısarak, çocu- ğuna daha lyı bır gelecek hazır- lamak amacıyla ozel okullan ter- cıh eden velıler, on yıldır, enflas- yonun ustunde artan ucretlerle karşı karşıya kalıyorlar Velıler, bır yandan, enflasyon, dolar ve memur maaşlarından daha fazla artış gosteren ucret- lerle baş etmekle uğraşırken, dı- ğer yandan da talep edılen uc- retten hızmetı almadan once ode- mek zorunda kalıyorlar Çocuğunun kaydtnı yaptırabıl- mek ıçın oğretım yılının başla- masından çok once ıstenen uc- retı odemek zorunda kalan velı- lenn maruz kaldığı "Şımdı ode- mezsen kayıt yapamayız Hadı başka kapıya" muamelesıne yıl- lardır ses çıkaran yok Hemen hemen her kayıt do- nemınde gundeme gelen "uc- retlenn nasıl belırleneceğı" tar- tışması alevlenırken, hızmet ve- nldıkten sonra ucretının alınma- sı gerektıgı bıldırılıyor Yururlukte olan 625 Sayılı Özel Oğretım Kanunu'nun 2 madde- sınde "özel oğretım Kurumları, Mıllı Eğıtım Bakanlığı'nın dene- tım ve gozetımı altındadır" denı- yor 11 Temmuz 1987 tanhınde bu maddeye eklenen ek fıkrada ıse "Bu kurumlar, faalıyetlennı sadece kazanç sağlamak ıçın du- zenleyemezler, Ancak Turk Mıllı Eğıtımı'nın amaçlan doğrultu- sunda, eğıtımın kalıtesını yuk- seltme gelışmelenne fırsat ve ım- kân vererekyatınmlar ve hızmet- leryapmak uzere gelır sağlaya- bılırler" denıyor Boylece ozel okulların, faalıyetlerını, sadece kazanç sağlamak uzere yapma- yacakları yasalarla belırlenmış oluyor Bu kanun hukumlerıne karşın devletın de soz konusu kuruluşları "tıcan kuoıluşlar ka- tegonsınde " değerlendırdığı go- ruluyor Çunku devlet, kanuna uygunluk sağlayacak şekılde ozel okullara Kurumlar Vergısı'nde herhangı bır ındırım yapmıyor Ayrıca elektrık, su, doğalgaz gı- bı zorunlu odemeler de resmı okullardan alınan bedeller kadar değıl, tıcan kuruluşlardan alındı- ğı kadar alınıyor Bu durumun da malıyetlerı olumsuz etkılemesının kaçınıl- maz olduğuna dıkkat çeken Özel Okul Velılen Derneğı, gereken du- zenlemeierin yapılması ıçın gırı- şımlerde bulunuyorlar Yüzde 100 artış Ozel okul sahıplerının bır ara- ya gelerek fiyat belırlemesı, reka- bet yasalanna aykın olması ge- rekçesıyle eleştırılırken, yapılan hesaplamalar ucretlenn hemen hemen her yıl enflasyonun us- tunde arttığını gosterdı Bu artış karşısında ozel okulu tercıh eden velı sayısı her yıl du- şuyor Ucretlenn bu şekılde art- maya devam etmesı halınde, za- ten 21 bınden 2 bıne kadar gerı- leyen başvuru sayısının gıderek azalmasının beklendığı kaydedı- Uyor Ucretlenn enflasyon, dolar ve memur maaşlan karşısında şaşır- tacak derecede arttığını belırle- yen, Ozel Okul Velılen Derneğı ıle Tuketıcıyı Koruma Derneğı Turkıye genelınde velılen "protes- to"ya çağırmaya hazırlanıyor Ozel Okul Velılen Derneğf nce hazırlanan ve geçen gunlerde ın- celenmek uzere Mıllı Eğıtım Ba- kanlığı'na sunulan raporda, ozel okul velılennın odedıklerı okul uc- retlerının, her oğretım yılında do- lar, enflasyon ıle memur maaşla- rından çok daha fazla arrağına dık- kat çekıldı Sunulan raporda, or- talama son 10 yılda ozel okul uc- retlerının enflasyon, dolar ve me- mur maaşlarını solladığı dıle ge- tırıldı Yapılan hesaplamalar, enf- lasyonun yuzde 77 9, dolann yuz- de 72 1, memur maaşlannın yuz- de 78 1 oranında artış goster- mesıne karşın okul ucretlerının bır oncekı yıla gore yuzde 97 9 oranında arrtığı belırtıldı Özel Okul Velılen Derneğı Baş- kan Yardımcısı Necla Coşar, yap- tıkları goruşmelerde Mıllı Eğıtım FAKS (O 212) S14 O7 Bakanı Hikmet Uluğbay'ın "Özel okul sahıplenne fıyatı ındınn dı- yemeyız" şeklınde yanıt verdığı- nı soyledı Ucret tespıt komıs- yonları kurulmasını onerdıklerını belırten Coşar, kalıtenın arttırıl- ması ıçın de hızmette kalıte stan- dardının butun okullardan ısten- mesı gerektığını kaydettı Tuketıcıyı Koruma Derneğı (TU- KODER) Yonetım Kurulu Başka- nı Mehmet Sevim de ucretlerın Ozel Okul Sahıplen Bırlığı'nce belırlendığını ve bunun kabul edı- lebılırbırdurum olmadtğını ıfade ettı Ozel okul sahıplerının bır ara- ya gelerek kendı ıstedıklerı oran- larda artış yapamayacaklannı be- lırten Sevım, "Hızmet venlen alan eğıtım Istedıklerı kadarzam ya- parakparayı peşın almalan kabul edılemez" dedı Sevım, fiyatı bırlıkte belırleme- lerı sonucunda rekabetın orta- dan kalktığını belırterek "Tuketı- cının alternatıfı kalmıyor Bu ne- denle, ozel okul velılennı protes- toya çağırmayı planlıyoruz Tur- kıye genelınde boykot edıldıkle- rı takdırde durumu gozden ge- çırebılırier" dıye konuştu.