Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 MAYIS 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Bosna banşının miman ABD'li diplomattan Kıbns sorununun çözümü için yeni girişim
Holbrooke kararlı getiyorREŞVT AKAR
LEFKOŞA - Bosna banşmın miman ABD'li dip-
loma Richard Holbrooke, bu kez Kıbns sorununun
vözümü konusunda kapsamlı girişimler başlatıyor.
Bugûı Kıbns'a gelmesi beklenen Richard Holbro-
oke'uı beraberinde çözüm önerileri getıreceği \e li-
dertr arasında mekik dokuyarak sonuç almaya çalı-
sacağ bildiriliyor.
Gerek Rum kaynaklan gerekse KKTC yetkilileri.
Holbrooke'un çözüm çabalannı değerlendinrken
"ABD'nin 1974'den bu yana en kapsamlı girişimin-
den'söz ediyorlar. Holbrooke'un temaslan arifesin-
de A3D Dışışlen Bakanlığı Kıbns Özel Koordinatö-
rü Ttaomas Millerda Kjbns'a gelerek liderlerle ön gö-
rüşmede bulundu. Holbrooke bu akşam Kıbns'a va-
nr varmaz. Rum liden Glafkos Klerides'le akşam ye-
meğmde buluşacak ve çantasında getireceği çözüm
• Bugün adaya gelerek liderler arasında mekik dokuyacak olan
Richard Holbrooke'un gezisi ABD'nin 1974'ten bu yana en kapsamlı
girişimi olarak değerlendiriliyor.
önerilenni tartışmaya açacak.
Rum kaynaklanna göre Holbrooke'un karşılaşaca-
ğı en büyük sorun. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf
Denktaş'ın öne sürdüğü "iki deviettiBk"' esası. Denk-
taş'ın. toplumlararası görüşmelerin yenıden başlaya-
bilmesı ıçin öne sürdüğü bu koşulun Klerides tara-
fından reddedildiğıne işaret eden Rum kaynaklan.
ABD'li drplomatın öncelikle Denktaş'ı yumuşatma-
ya çahşacağını ve ortaya yeni fikirler atacağını ıleri
sürüyorlar,
Cumartesi ve pazar günü lıderlerle en az üçer kez
bir araya gelecek olan Holbrooke. pazar akşamı özel
bir zıyaret için Almanya'ya gidecek ve 8 mayısta ye-
nıden adaya gelerek mekik diplomasisine kaldığı yer-
den devam edecek Siyasi gözlemciler. Holbrooke'un
Almanya zıyaretinın, Denktaş'la Klerides'e yeni
Amerikan önenlerini değerlendırme fırsati yaratmış
olacağına dikkat çekerek tüm temaslann "gizfilikiçe-
risinde" v ürütülmesı konusunda görüş bırliği olduğu-
na dikkat çektiler.
Denktaş'ın İki devlet şartı
KKTCCumhurbas.kanı Rauf Denktaş. iki dev-
let olmak şartıyla •'Kıbns Birleşik Devletleri"
olabileceğını söyledi.
Denktaş. ABD Dışi^lerı Bakanlığı KıbrısÖzel
Milletvekilleri açılışa katıldı
PKK Atina'da
büro açbATİNA(AA)-Terör ör-
gütü. Yunanıstan'ın baş-
kentı Atina'da resmı bir bü-
ro açtı. PKK'nin. Ati-
na'dakı bürolannın açılışı
dolayısıyla lüks bir otelde
verilen resepsiyona. Yuna-
nistan'daki iki büyük partı
olan iktidardaki Sosyalist
PASOK ile muhafazakar
Yeni Demokrası Partisi'nin
yanı sıra. Sol Koalıs-
yon'dan çok sayıda millet-
vekilı katıldı.
Terör örgütünün resepsi-
yonunda. PASOK'u Parla-
mento Başkan Yardımcısı
Panayotis Kritikos temsil
ettı. Büro sorumlusu Di-
lan kod adlı Şemsi Kılıç
adlı terörist. Fransız haber
ajansı AFP'yeyaptığı açık-
lamada. Avrupa'da ilk de-
fa bu tıp bir büro açtıklan-
nı \e bunun dığerleri açıl-
madan önce tüm Balkan-
lar'ı kapsayacağını söyledi.
Basm konferansından önce
PKK'nin başı Abdullah
Öcalan'ın bir mesajı okun-
du. Okunan mesajda terö-
ristlerin başı, tüm Balkan,
Kafkas ve Ortadoğu hak-
larını "Türk faşizmine"
karşı rttıfak kurmaya davet
ederek. Yunanlılan Türkı-
ye ile her türlü diyaloğa
karşı uyardı.
Toplantıda Sosyalist
parlamenter Kostas Vadu-
basda. Yunan milletvekil-
lennın 3'te bırinin 1997
Nisanı'nda teröristlerin ba-
şmın Yunanistan'a gelmesi
için yaptığı daveti yinele-
dı.
Ankara'dan tepki
Ankara. PKK'nin Yuna-
nistan'ın başkenti Atina'da
"ilk resmi bürosunıT aç-
masına sert tepki gösterdi.
Dışişleri Bakanlığı söz-
cüsü Büyükelçi Necati Ut-
kan. dün yaptığı açıklama-
da, olayın içeriginin bakan-
lık tarafından araştınldığı-
nı belirterek. "Alınan ilk
haberlerin fevkalede ckkti
getişmelere işaret ettiğuıi"
vurguladı. Utkan. Başba-
kan Mesut Yılmaz'ın dün
vaptiğı açtklamada. Yuna-
nistan'ın tetöre verdiği des-
teğe dikkat çektiğine de0-
nirken. '•Türkiye bu vahim
durum karşısında gerekini
yapacakür" diye konuştu.
ABD'nin yeni
terör raporu
WASHINGTON
(Cumhuriyet)- Son iki yıl-
dır Yunanistan'ı 'terör ör-
gütü PKK'ye karşı hoşgö-
rülü dSNranmak'la suçla-
yan Clinton yönetimi. Ati-
na'nın tepkisı ve Yunan lo-
bısinin baskısı üzerine 'ge-
riaduıTattı. ABD, 1997 yı-
lını kapsayan ve dün ya-
yımladığı 'Dünya çapında
terorizm ve terorizme des-
tek veren ülketer
11
raporun-
da. PKK'nin 'Yunan hal-
kından sempati ve bazı du-
rumlarda destek gördüğü-
nü'bıldırdı.
Oysa Washington, geçen
ytlki terör raporunda. Yu-
nan yönetiminin 'PKK'nin
siyasi kanadı ERNK ile
DHKP/C (eski adıyla DEV-
SOL)örgütterinin Atina'da
ofis açmalanna göz yum-
duğunu \e faali>etlerine
karşı hoşgörülü davrandı-
ğuu' dıle getirmişti. Bu yıl-
ki raporda, Yunan hüküme-
tini yenne Yunan halkının
vurgulanması Türkiye'nin
tepkisine yol açtı.Ankara,
Clinton yönetiminin 'Yu-
nanistan'akarşıbu yılldra-
porda ılınth yaklaşıkiığınr
ve bunun bir nevı *geri
adım anlamına geldiğini'
belirterek ABD Dışişleri
Bakanlığı nezdinde giri-
şimde bulundu
Raporda. Yunan Parla-
mentosunun ! 57 üyesının.
PKK lideri Abdullâh Öca-
lan' m 'resmen' Yunanis-
tan'a davet edilmesi için
hükümete çağnda bulun-
duklanna da dikkat çekil-
di
Geçen yıl olduğu gibi
Suriye. Iran, Irak, Libya,
Sudan, Kuzey Kore ve Kü-
ba. bu yılki raporda da.
'uluslararasıterorizmedes-
tek sağlayan ülketer' olarak
gösterildi.
Rusya S-300 füzelerinin ağustos a\ı içinde Kıbrıs'a gönderileceğini açıklamışti.
ABD Kıbns Rum yönetimini bir kez daha uyardı
'S-300'ler karşılıksız kalmaz'
FUAT KOZLUKLL
WASH1NGTON - ABD, Kıbns
Rum yönetimi ile Rusya'yı
S-300 fuzelerinden vazgeçmeye
çağırdı \e "Bu füzeler,
başkalannın karşı önlemler
almalanna yol açabilir" diyerek
uyardı.
Beyaz Saray Sözcüsü Mike
McCurry önceki gün yaptığı
açıklamada. fuzelerin Kıbns'ta
istikran bozacağını
vurgulayarak Başkan Bill
Clinton'ın Kıbns Özel
Temsılcisi Richard
Holbrooke'un adadaki
temaslan sırasında ABD'nin
S- 300 kaygılannı bir kez daha
dile getireceğini bildirdi.
Rus \apimi S-300 tıizelerinin
adada istıkrarsızlık
yaratacağını dıle getıren
Beyaz Saray Sözcüsü "Bu
fuzelerin Kıhns'ta
konuşlandınlmasını
engelleyecek bir çözüm
bulunmasını istiyoruz" dedı.
McCurry. önceki gün
gazetecilerin konuva ilışkin
sorulanna verdığı yunıtt.ı
"Holbrooke. Başkan Bill
Clinton'ın 20 vılı aşkın bir
süredir detam eden Kıbns
sorununun çö/iimüne vönelik
olan duvgulannı taraflara
iletecektir" dıye konuştu.
Clinton'ın sözcüsü şunlan
söyledi:
"Kaygtlanmızı Rusya ile Rum
liderliğinin \anı sıra diğerleri
nc/dindc de gündeme
getirdik. Bu füzeler,
başkalannın karşı önlemler
almalanna yol açabilir. Bütün
bu nedenlerden fuzelerin
transferinden vay.geçilmesi çok
önemlidir. Kıbns'ta banş ve
sorunun çözümü için çaba
sarfedilirken S-300
füzelerinin adaya getirilmesi
vanlış bir adımdır."
Mike Mccurry. bir soru
üzerine. ABD Başkanı'nın
Kıbns'takı Türk ve Rum
toplumlannın liderleriyle
doğrudan görüşeceğı
yolundakı haberler konusunda
bılgısinin bulunmadığını
bildirdi.
Koordinatörü Thomas Miller'i makamında kabu)
etti.
Denktaş. görüşme öncesinde, bir Rum gazete-
cinin, "Toplumlararası görüşmelere hazır mı-
sınız?" sorusuna, "Toplumlararası görüşmeler
ölmüştür. Ancak, devletlerarası ve hükümetle-
rarası görüşmeler olur. Hayalcilikten vazgeçi-
niz. Kıbrıs'ın hükümeti değilsiniz. Bu davra-
nışlarınızla Kıbrıs'ın bölünmesine neden ola-
caksınız" dedı. Rum gazetecinin, "Kıbrıs'ın
bütünlüğünden yana mısınız?" diye sorması
üzenne de Denktaş. "ki devlet olmak şartıyla
(Kıbns Birleşik Devletleri) olabilir. Bu bazda
Kıbrıs'ın bütünlüğünden yanayım" karşılığı-
nı verdi. Denktaş'ın Thomas Miller'la görüşme-
sı basına kapalı yapıldı. Toplantı sonrası açıkla-
ma yapılmadı.
Paris'ten
Atina'ya
protesto
Dış Haberler Servisi - Fransa. Yuna-
nistan Dışişleri Bakanı TeodorosPan-
galos'un Fransa Cumhurbaşkanı Jac-
ques Chirac hakkında küçük düşürü-
cü ifadeler kullanması üzerine Yuna-
nistan'ı resmen protesto etti.
Yunanistan Dışişleri Bakanlı-
ğı'ndan yapılan açıklamaya göre
Fransa'nın Atına Büyükelçisi Ber-
nard Kessedjiyan. önceki gün Dışiş-
leri Bakanlığı Genel Sekreteri Alek-
sander Filon'u makamında ziyaret
ederek kendisine hükümetinın gön-
derdığı protesto mesajını ilettı. Fran-
sa da Yunanıstan'ın Paris maslahatgü-
zannı konuyla ilgılı olarak Dışişleri
Bakanlığı'na da\et ederek Panga-
los'un açıklamalann kabul edilemez
olduğunu \e ıkı ülke arasındaki dost-
luğa uygun düşmedığini belirtti.
Pangalos. geçen salı günü Lüksem-
burg'da yapılan Avrupa Birlıği (AB)
Bakanlar Konseyı toplantısı sırasında
Fransa Cumhurbaşkanını hedef ala-
rak "Jacques Chirac, Türk liderlerin
önünde güzellik yanşmasına katılan
fa>ori güzele benziyor" demışti.
tkı ülke arasında yaşanan gerginli-
ğe karşın Yunanıstan Dışişleri Baka-
nı Pangalos. dün de sert tutumunu de-
ğiştirmeyerek Fransa'yı. Paris-Atına
dostluğunu Türkiye için çöpe atmak-
la suçladı. Pangalos, Eleftherotipia
gazetesine dün verdiği demeçte,
ABD'nin Avrupa Birliği'nin genişle-
me sürecıne müdahale etmemesi ge-
rektığıni ve Kıbrıs'ın üyeliğinin en-
gellenmesi durumunda AB'nın genış-
lemesınin söz konusu olmadığını be-
lirtti. Fransa'mn Türkiye poütikası-
nm siyasal gerekçelerle açıklanama-
yacak kadar karmaşık olduğunu söy-
leyen Pangalos, Paris'in bu tavnnın
arkasında dev çıkar bağlantılan ol-
duğunu öne sürdü.
Soğuk Savaşın bitiminden bu yana tehlfkenin azalmak yerine arttığı bildirildi
6
Yanhşbkla nüldeer savaş çıkabüir'Dış Haberler Servisi - Milyonlar-
ca ınsanın ölümüne neden olabile-
cek nükleer bir saldınnın yanlışlık-
la gerçekleşme riskinin Soğuk Sa-
vaş'ın bitiminden bu yana azalmak
yerine daha da arttığı bildinldı.
ABD'de yayımlanan Nevv Eng-
landJournal ofMedıcineadlı bilim
dergisınde yer alan araştırmada,
ABD \e Rus nükleer silahlarının
hâlâ üst düzey alarmda tutulması ve
Rusya'daki nükleer komuta sıstemi-
nin giderek bozulması nedeniyle
milyonlarca insanın ölümüne neden
olabılecek bir nükleer saldınnın
yanlışlıkla gerçekleşme nskinın çok
arttığı belirtıldi. 1985 Nobel barış
odüllü Uluslararası Nükleer Savaşı
Önlemek İçin Hekımler örgütünün
ABD kolu Toplumsal Sorumluluk
Sahıbi Hekımler grubu tarafından
hazırlanan \e dün vavımlanan ra-
porda "Halk sağlığını tahmin bile
edileıneyecckulçülcrdc bir felaketle
karşı karşna bırakacağı" bclırtilcn
bu tür bir saldınnın önlenmesının
uluslararaM topluluğun onde gelen
gündem maddelennden bırisi olma-
sı gerektiği vurgulandı.
Rus nükleer denizaltılannın geç-
mışte de sık sık sorun çıkardığına
dikkat çeken araştırmacılar. bu ne-
denlc özellıkle bir Rus nükleer de-
nızaltısının neden olabileceğı fela-
ket senaryosu üzennde duruyorlar.
Bir Rus nükleer denizaltısının
yanlışlıkla saldırıya geçmesi sonu-
cu >ekız ABD kcntınde 6 mılyon
800 binden fazla kışinın öleceğıni
hesaplavan araştırmacılar. ayrıca
milvonlarca kişinın de radyasyon-
dan etkileneceğıni belırtiyorlar. Ra-
porun yazarlanndan Ira Helfand
"Bu kazanın topyekun bir nükleer
savaşa yol açacağını neredeyse kesin
nlarak söyleyebiliriz. Bu da bugüne
kadaryaşananen büj ük felaketi do-
ğuracaktır" diyor.
2000 yılına dikkat
Raporda aynca 2000 yılında bil-
gisayarlarda meydana gelmesi bek-
lenen bozukluklann Rus nükleer
denetim mekanizmalan üzennde
fazladan sorunlara yol açabileceği
uyansı da yer alıyor.
Yapı Sektörünün
Türkiye'deki En Büyük
Uluslararası Fuarıyapı endüstri merkezi
YAPI'98
ISTANBUL
FUARITURKEYBUILD '98niT«> RİAR VE I0K6BE «RKE2İ / lEfUHBÜZÛ
-03^1998
Ziyaret saatleri 11.00 -19.30
Fuar EtkinHWerl
KMN
02 Mayre Yeni Deprem Yfjnetmelıütnde Miman Tasanmı EtkHeytcek YentMder
02 Mayıs TabaloJanmrş AJışao Teknoloııst
02 Mayıs Yapı S«ktörûnde A'şap Kullanımı
03 Mains DoJaJ Kaynak Olarak Tooraklanmızın Önemi ve Sonjnlan
S«l»»r 29 H » n • 03 Itaya
Saıt
1300
15:00
17:00
1400
Ttr
Konferans
Konferans
Konferans
Panel
Konferans
Dtzsnlevnı
Ytr
Karad^nız Salonu
Ege Salonu
Karadenu Salomı
Karadenız Salonu
Karadenız Salonu
0. Cakmakçrajkı Resotüsyon Sergısı
ic Mtnurt* Tmrnn Setgısı
Omer Kokal Mmaıi Foto$raflar Sergısı
Ubşımda 100 YıM Gacıkme-lstanbul Sergtsı
Deprem FotoÇrafian Sergisı
Yaphtndüstn Merkezı
Mvmara Ûtrv Gte San Fak. Iç Mm. BOL
Kodakın Kattalanyia
inş Muh »e Mim Od
Inş Mûh veMım. Od
r Atonırta Otobüs Seferlerl
hUşJİ
tiMayn 09 00,10 00.1100 1200,13.00.1400,1500.1600,1700,1800
02-03 fctayı» 0900 09 30 10 00,1030.11.00.11.30,12 00,12.30.13 00,13 30 14.00.14 30,15 00 1530,1600 1630 1700,1730
AtatûcV H«vllm«nı Dif H»Har
01 Mayı* - 03 Mayn 09 45,-2 45.15 45.17,45
MrtOffc H«v«l>manı I H «
01 Mayn - 03 Mayıa 09 50,12 50.15 50,17.50
Brtmfcay OmnU OtoPOılfi t»k»>wl Otopartu
01 ItoyM 0905, 11 00. 14.30. 1700 02-03 Mayn 09 45.10 45.13 45.15 30.17.30
F»nTb«hç« Sttdl
01 Mayn 10 00,12 30.15 30 O2-O3 Mayn 10 00, 11 30. 13 00.14 30, 16 00
OtobOa satMiafi zorunlu n^J»ntort« dagls<lriMblllr.
yapı endüstri merkezi
ULUSLARARASI YAPI MERKEZLERİ (UKB) ÛYESİ • ULUSLARARASI YAPI KONSEY1 (Cffl) ÜYESİ
• INŞAAT HALZEMESİ SANAYİCİLERJ DERNEĞİ (İHSAD) ÛYESİ
Cunhunyet Caddesı 329 Hartnye 80230 istanbul Tel: (0212) 247 41 85 (pbx)
Faks. (0212) 24111 01 e-posta: yemeyem net W*: www.yem.net
Fuar Manı Td: (0212) 886 68 43
POLtTIKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Türkiye ve Avrasya
Satrancı
Avrasya'daki büyük satranç oyununda Türki-
ye'nin ağırlığı ne?
Jeopolitik konumu nedeni ile, sandığımızdan da-
ha büyük ağırlığa sahip Türkiye.
Prof. Brzezinski, Avrasya'da halen üç büyük ra-
kibin bulunduğunu yazıyor: Türkiye, Rusya ve Iran.
Başroldeki bu üç oyuncuya, enerji gereksinimi hız-
la artan. bu nedenle Orta Asya Cumhurıyetleri'ne
giderek daha fazla ilgı duyan Çin'i de eklemek ge-
rekiyor. Brzezinski'ye göre Avrasya'nın geleceğt bu
dört ülke arasındaki rekabetin alacağı şekle ve so-
nucuna bağlı.
Türkiye Karadeniz bölgesinde istikran sağlıyor;
Akdeniz'e çıkışı kontrol ediyor; böylece Ukrayna'nın
bağımsızlığını kazanması üzerine Karadeniz'de gü-
cü kısıtlanan Rusya'nın önüne ikıncı bir fren olarak
çıkıyor. Kafkasya'da ise Rusya'yı dengelerken kök-
ten dinciliğe karşı da laik, demokratik bir alternatif
olusturuyor.
lyi, güzel de bir sorun var. Türkiye, bir yandan yüz-
de doksanlarda dolaşan enflasyon, öte yandan gi-
derek artan iç huzursuzlukla, bölgede ne derece
sağlıklı bir model oluşturabilir?
Brzezinski de bundan kaygılı. Ünlü stratejıste gö-
re Türkiye, büyük bir istıkrarsızhğa sürüklenirse Bal-
kanlar'da şiddet artar. Rusya'nın Kafkasya'nm ye-
ni bağımsız ülkelerini tekrar egemenlığı altına alma-
sı kolaylaşır.
• • •
Brzezinski, sadeceTürkiye'yi degil, iran'ı da Rus-
ya'nın Avrasya'daki emellerinin önünde set olarak
görüyor.
Asiında Türkiye, Rusya ve Iran arasında ılginç bir
ilişki var. Türkiye Kafkasya ve Orta Asya Cumhuri-
yetleri'ne laik, demokratik modeli sunarken Iran Is-
lam'ı güçlendirerek bölgede etkinliğini arttırmaya
çalışıyor. Ancak birbiri ile rekabet eden bu iki ülke-
nin çıkarları Rusya'ya karşı bırleşıyor. Ikisi de Rus-
ya'nın Orta Asya ve Kafkasya'yı tekrar egemenliği
altına almasını istemıyor. Soruna bu açıdan bakıl-
dığında Türkiye ile Iran'ın çıkarlan ABD'nin de çı-
karına denk düşüyor. Zira VVashington da bölgenin
Moskova'nın egemenliği altına girmesini istemiyor.
Ne varki, Iran'laABDdüşman. Bu nedenle. iran,
bir yandan Rusya ile bölgede etkinlık mucadelesi
yaparken, öte yandan ABD'ye karşı Rusya ile işbir-
liğine gidiyor.
Brzezinski, bu anormal duruma işaret ederek
VVashington'un Tahran'la ilişkilerinı düzeltmesı ge-
rektiğini vurguluyor. Vurguluyor, ama Iran'a da faz-
la güvenmiyor. Bir din devleti olduğu ıçin değil.
Azerbaycan sorunundan ötürü. Bılindiği gıbı iran
nüfusunun yaklaşık üçte biri (20 milyon dolayında)
Azerilerden oluşur. Bu nedenle Iran, güçlu bağım-
sız bir Azerbaycan'ı kendi Azerileri ıçin çekım mer-
kezi oluşturacağından korkar ve Azerbaycan'ın
güçlenmesini istemez.
Oysa Brzezinski'nin stratejisinde güçlübir Azer-
baycan, Hazar bölgesi ve Orta Asya'ya açılan ka-
pı olarak çok önemlidir. Bağımsız ve Türkıye'ye Ba-
kü-Ceyhan boru hattı ile bağlanmış bir Azerbaycan,
Batı için sağlam bir güvencedir. Azerbaycan güç-
lenemezse, Rusya'nın egemenliği altına girer. Bu ıse
Kafkasya ve Orta Asya kapısının Batı'ya kapanma-
sı anlamına gelır.
• • •
Brzezinski'nin güçlü, istikrarlı olmasına büyük
önem verdiği diğer bir ülke de Türkiye.
Kafkasya ve Orta Asya'nın geleceği bakımından
Türkiye'nin istikran ve yönü çok önemli. Eğer Batı
Türkiye'ye kapıyı kapamaz ve Türkiye Batı'ya yö-
nelmekte devam ederse, Kafkasya ülkeleri de Ba-
tı'ya yönelir. Türkiye Batı'dan kopup, yönünü de-
ğiştirirse, Kafkasya ülkeleri tekrar Rusya'nın nüfuz
bolgesıne kayar. Rusya, Kafkasya'yı bir kez sağlam
biçimde kendi nüfuz bölgesine alırsa, bundan son-
ra sıra Orta Asya Cumhuriyetleri'ne gelir.
Brzezinski, bu nedenle VVashington'un Türkiye ile
iyi ılişkıleri sürdürmesıni ve Avrupa'ya Türkiye'nin
AB'ye (Avrupa Birliği) alınması için baskı yapması-
nı istiyor. Aksi halde Avrupa'dan dışlanmış bir Tür-
kiye yönünü değıştırebilir, ülkede kökten dinci akım-
lar güçlenebilır.
•••
Brzezinski'yi okuduktan sonra, VVashington'un,
Avrupa'ya Türkiye'nin AB'ye alınması için neden
sürekli baskı yaptığı ve petrol şirketlerinın muhale-
fetine rağmen Bakü-Ceyhan hattını desteklediği
daha iyi anlaşılıyor.
Yazara göre Rusya'nın Türkiye kuşkusu bir sap-
lantıya dönüşmüş durumda. Brzezinski. Rusya'nın
Türkiye'yi Kafkasya'dan uzak tutmak için Gürcis-
tan'da askeri üs kurduğunu ileri sürüyor.
Ancak Brzezinski, Rus-
ya'nın Avrasya'da devre
dışı bırakılmasını savun-
muyor. Zaten böyle bir şe-
yin mümkün olmadığını bi-
lecek kadar gerçekçi. Sa-
dece Rusya'nın 'emperyal
alışkanlıkla' bölgeyi tekrar
egemenliği altına alması-
nın engellenmesini istiyor.
Çünkü böyle bir olgu,
ABD'nin Avrasya'dan dış-
lanması anlamına gelir. Bu
nedenle ABD'nin temel
hedefi, Avrasya'da, onu
dışlamaya yönelen rakip
bir ülkenin ya da ittifakın
ortaya çıkmasım engelle-
mek olmalıdır.
Bunun dışında Brzezins-
ki, Batı'nın gerek Avrupa.
gerekse Asya'da Rusya ile
işbirliğini geliştirmesi ge-
rektiğini savunuyor.
Bu görüş, Türkiye için de
geçerlidır, Türkiye ile Rus-
ya'nın işbirliği yapmaları,
hem kendileri hem de tüm
bölge için yararlıdır.
Türkiye'nin önünde ge-
niş bir ufuk açılmış, tarihi
bir fırsat doğmuştur. Ama
bu fırsatı değerlendirebil-
mek için önce toparlanıp,
içeride ekonomik ve sos-
yal istikran sağlamamız
şarttır.