Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 9 MART 1998 PAZARTEIS
OLAYLAR VE GORÜŞLER
4
British American Tobacco'dan Demirere...
Prof. Dr. E. \HMET TONAKODTL o&e
B
nti-.li American Tobac-
co nun (BAT) Turknede
sıgara urerımme gın$ bıçı-
mı ve-sitlı kesimlerde lıaklı
tepkılerevolaçtı Konu ru-
tun ııretıcılennı sıgara ış-
çılennı doğrudan ılgılendınvorolması ba-
kımından tepkılerm, çokluk bu kesimle-
nn orgutlerı tarafından dıle getınlmesi do-
ğal Bu \uzden deeleşrınlenn agırlıgını ozel
lestırme Turk tutununun gelecegı sendı-
kasızlastırma gıbı temalar oluşturu\or
Hepsı onemlı \ e ı\ edılığı olan tepkıler ol-
du bıtm e getıı erek hatta % Jsalar çiğnene-
rekmıl\onhrcıemekçinıngelecegı\leo\
nandığı bır gerçek
Durunı bo\ le oluıici bıraz da \ akın he-
det olmaları bakımından en çok sıvasiler
onlann da basinda E\up Aşıkhaklı olarak
elestınlıvor Ote\andan surdurulen kam-
pamalan \e basinı ızledıgım kadarıvla
bence butun bu gehşmelenn ba^ta gelen so-
rumlusu Çok lluslu Şırketler (ÇLŞı
ÇL Ş nın tamamen degerleııdırme dişı bı-
rakıldıgını kastetmnorıım tabıı Orneğm
BAT Phılıp Morrıs Re\nolds gıbı şırket-
lerın Batı ulkelennde pazar ka\bertıklen
3 Dun\ a ıılkelerıne \a\ ılmak zorunda kal
dıklaıı hatta BAT ın Hındistandakı \asa
dışıhkları \ uzuııden adeta bır "skandallar
şırketı'ne donustugu basinda dıle getınl
dılSabah 29 Arahk 1997) ^tne d"e tep-
kı \e degerlendırmelerde bır eksen ka\-
ması oldugunu \eozellıkleÇL Ş nın \ete-
nnce afişe edılerek eleştınlmedığını du-
şunerek gozden kaçan bır-ıkı onemlı bo-
vuta değınmekte varar gonıvorum
Oldukca sık \inelenen uoruşlerden bı-
rı Batı ulkelennde sıgara karşıtı kampan-
vaların başarisi sonucu pazann kuculdu-
tım L\ew
ğu ve açılagelen tazmınat da\alan ıle bu
\uk zarar goren bu çok uluslu sıgara şır
ketlennın kurtuluşu başka ulkelere yav. ıl-
makta gorduklen şeklınde Bu gorus ben-
ce kısmen dogru Gerçekten sıgara tuketı
mıne ılışkın \enlere \ e ozellıkle ABD de-
kı 368 5 mıKar dolarlık 25 \ılda odene
cek tazmınat anlaşmasına kı şu sıralar
ABD Temsılcıler Meclisi nde goruşülen
bu anlasmanın kesınleşme ıhtımalı gıderek
azaımaktadır- bakıldıgında buya\gın ka
nıva katılmamak elde değıl Yanlışlık ıse
şurada bence bu şırketler pazar pa\ lannı
ka\betmeselerdı de tıpkı Hındıstan a Tav-
land a Çın e\eMeksıka \asızdıklan gı-
bı Turkıve \e de sonunda gelmek ısteve-
ceklerdı (vısacasLvavılmacıIığınesasnede-
nı, bıhnçlenen mketıalenn \ol açtığı bır ek-
sik ruketım degıldır Kapitalist ışletmeler, bt-
zatıhı kapitalist ekononulenn ışlevış nıan-
tığının bir gereğı olarak>ayılmakzorunda-
dırlar.\avılmavan buvumeven duran ka-
pitalist tırmabatar. kapıtalızmıntanhı so-
zunu ettıgımız ışlevış mantıgını vetennce
ka\ravama\an va da vetennce vavılama-
van şırketlenn dramatık batışlanvla dolu-
dur Sozunu ettıgımız mantıgın nasil oluş-
tuğunu tekıl fırmaları nasıl etkıledığını
bovlesı bır gazete vazısı baglamında tar-
tı^mak olanaksız Ama Tovota nın dabır
tarıhte tıpkı Phılıp Morris gıbı Turkıve ve
gelmek ıçın can attıgını ve hatta vıne tıp-
kı Phılıp Momsgıbı sonundagelıpavnı ver-
lı malı kapitalist ışletme ıle, >anı Şabancı
Holdıng ıle ortaklık kurdugunu hatırlava-
cakolursak savılmacıhgıntuketıcıbıhnç-
lenmesını aşan vapısal nedenlen de oldu-
gunu sezmeve başlavabılınz Başlavabılı
nzdıvorum çunku dogruçozumlemeler ıçın
çok uluslu sıgara şırketlen gundeme gel-
dıgınde kullanılan va\gın ama \anlis ter-
mınoloıının doğurdugu \ anılgılann da aşıl-
masi gerekı\or Bundan kastım ozellıkle
"çok uluslu tekeller" ıtadesındekı tekel
sozcugu Phılıp NIorns. Re\ nolds, BAT ne
kendı ulkelennde. ne de va>ıküklan ulke-
lerdetekeldırler Bu şırketler arasındakı re-
kabetın. a\ nı şehırdekı (tam rekabet mıstı-
fikasMinıınun ıdeal ornfği sa\ ılabılecek)
bınlerce fınn arasındakı mudahalesiz
rekabetten çok daha acımasız. olduresiye,
hatta sanau casusluğuna \aracak denlı tam
oldugunu ka\ramamızgerekı\or Dolayı-
sıyla bu şırketlenn tanımsal karaktenstık-
lennı rekabetın eksıklıöını çagnştıran te
kel sozcugu ıle ıtade etmek hatalıdır Şup-
hesız tekel dıverek daha çok bu şırketle-
nn olçeklen \e guçlen kastedılmekte ku-
çuk ?ırketlerden daha "tehJıkelı" oldukla-
rı \urgulanma\açalısılmaktadır
ÇLŞ nın gucu ıçın kanıtbol \azılıp ı,ı-
zılıvor vukarıdakı ">asa tanımaz sahte-
kârlıklar'ıfadesıagırbulunabıleceğı "gjo-
bal stratejı" ıtadesı de doğrudan Turkı-
\e \ı ılgılendırdıgııçınsomutkanıtlanmı-
zı o alanlardan seçelım
Ilk kanıt ÇLŞ tabıı cok uluslu sıgara
şırketlen de dogabılecek jasal sorumlu-
luklan (\ergı \ukumluluklen de dahıl ol-
mak uzere) olabıldığınce azaltabılmek ıçın
faalı\et gosterdıklerı ulkelerde hukuksal
açıdan ana sırketten ozerk venı şırketler
kurup uretımı bu "\erel" şırketler aracılı-
gııle%uruturler BAT ınTurkı\edekıadı-
nıhenuzbılmiNoruzama ABDdekışırket-
lennın adı Brou n and V\ ıllıam»on Tobac-
eo Çorporatıon ABD Adalet Bakanhgı 9
Ocak 1998 tanhınde açıkladıgı dokuz sav-
falık bır metın ıle Broun and \\ ıllıamson
Tobacco Çorporatıon (\anı BAT)\eD\A
Plant Technolog\ Çorporatıon adlı bır bı-
yoteknolojı fırması hakkında soruşturma
başlattı Bu nıetne gore Broun and W ıllı-
amson Tobacco Çorporatıon 80 lı vıllann
ortasında D\ A Plant Technolog\ Çorpo-
ratıon a gıderek BAT ın BrezıK a dakı şır-
ketı ıçınnıkotın mıktarı >uksek\enı bır ru
tun \aprağını genetık teknıklen de kulla-
narak gelıştırmesını îster \e 100 000 dolar
cı\arındabırodeme\apar Ardından DNA
Plant Technology Çorporatıon Y-l adı\e
rılen tutunü gelıştınr \e tohumlan BAT a
teslım eder B AT da bu tohumlarla Brezıl-
\a'da uretıme geçer \e nıkotın sevıyesını
ıkı mıslı arttıran Y-1 ı \ ıceroy Rıchland \ e
Raleıgh markalı sıgaralannda kullanır^as-
hıngton Pbst 8 Ocak 1998) Ozel sektör şam-
pı\onları"Bundane\arc
"'dı\ebılır ışlet
mecıler de butun bunlan ~tıpık bır KR-
GE >a da urun gehşürme" taalıvetı olarak
gorebıhrler
\e \azık kı ABD Adalet Bakanlıgı nın
bu goruşlerı pa\laşmasına olanak >ok'
Çunku ABDdekıvasalduzenlemeleraçı-
sından hem nıkotın duze\ ını manıpule et-
mek hem de soz konusu tohumlan ıhraç
etmek suç sa\ılı\or Bu ornek tabıı kı
BAT ın vasa tammazlıgına ıhskın ne ılk
ne de en son kanıt sadece en taze olanı
K.ım bılır \enılerını Akhisar merkezlı
"\erlT BAT ın maceralarıolarak belkı >a-
kında du\ma\a başlanz tkıncı kanıt Tur-
kı\ede de sık sık gundeme gelen 368 5
mıl>ar dolarlık tazmınat anlaşması bılın-
dıgı gıbı Phılıp Morris Revnolds BAT gı-
bı şırketlenn ABD Federal Hukumetı ıle
\ aptıkları uzun pazarlıklar sonucu oluştu-
ruldu Anlaşma ılerde açılabılecek butun
tazmınat da\alannı geçersızleştırdıgı gıbı.
ılk agızda ha\ lı bu\uk gozuken 368 5 mıl-
\ar dolarlık meblağın da 2^ \ıla vavılarak
odenmesı olanagını saglivor \ukanda da
belırttıgımızgıbı anlaşma henuzMeclıs te
beklıvor \e gıderek artan kamu duyarlılı-
gı karşısında kabul edılmeme ıhtımalı agır-
lık kazanıvor Bu arada anlasmanın met
nınde ha\lı "Uginç" \anlar olduğu ortaya
çıktı Bızı doğrudan ılgılendıren şu Çok
uluslu sıgara şırketlen anlasmanın ABD dı-
şına da taşması ornegın potansnel olarak
Turkıve vı de kapsaması ıçın aşırı ozen
gostermı^ler O kadar kı ılerde ABD dı-
şında açılabılecek tazmınatda\alanndan bu
sırketlerın muaf tutulabılmelerını sagla-
mak ıçın değışık bolumler eklenmış an-
laşmava 3 Dum a ulkelennde anlaşma\ a
ılışkın gelışmelen vakından ızleyen sıga-
ra karşıtı kampam alar metnın bu yanlan-
na bır ortak bıldın ıle hemen karşı çıktılar
Bu verınde karşı çıkışın da bızdekı "tekel-
cı çok uluslu sıgara şırketlerT tepkisınde-
kı gıbı vetersız oldugunu duşunuvorum
Çunku ÇLŞ nınglobalvatınmlannm ulu-
sal sınırlamaları tanımaksızın gerçekleştı-
nlebılmesı ıçın vepyenı bır uluslararası gı-
nşım (Multılateral Agreement on Imest-
ment = Çoktaraflı Yatınm Anlaşması) şu
anda OEÇD bunyesmde son şeklını almak
uzere Dola\ ısıvla bu >enı anlaşma ıle BAT
\ s de dahıl olmak uzere butun \ abancı \ a-
tınmlar karşiMnda, bıranda elımız kolumuz
bağlı hale gelebılınz
KısacaM BAT a karşı çıkışın, tepkılen-
mızın sıgara sektorunu aşan, ılk ağızda
ılışkısızmiş gıbı gozuken bo> lesı gelışme-
len kavrayarakgelıştınlmesı gerekmekte-
dır
Tersı durumda ÇL Ş nın organızatorle-
n boş bulduklan me\ danda cırıt atıp en ust
duze\de propagandalannı yapıp Demı-
rel ı bıle anayasa degışıklığı ıle Danış-
ta\ 'ın de\ reden çıkanlması konusunda ık-
naedebılırlerfCumhumrt, PŞubat 1998)
Sonra
Şonra da ış ışten geçmış olur atı alan
L skudar ı geçer
ARADA BIR
Prof. Dr. BEDÎİ N. FEYZİOĞLU
Toplumsal Sa\damhk Dtnugı )uneuın kıtııılıı Ba$k
Desteklenmelidir
Koalısyon hukumetı yapmayı ongorduğu yenı-
lıkler arasında Meclıs e sundugu vergı reformu ta-
sansı ıle en onemlı bır adımı atmıştır Bu tasarı sa-
dece vergı adaletı açısından degıl aynı zamanda
enflasyonla savaşım ıçın en etkın bır ışlev gorebı-
lecektır Aslında vergı tasarısı daha oncekı kanun-
larla behrlenmış ıkı onlemı uygulamaya geçırmeye
çalışmaktadır Şoyle kı herkesın bır Vergı Numa-
rası olması ve taşınır degerler (menkul kıymet) ha-
reketlerı ıle elde olunan (repo hısse senedı tahvıl)
gehrlerının vergıye tabı tutulması 1997 den başla-
yarak kabul edılmış hukumlerdı Tasanda yenı olan,
vergı oranlarmı duşurmek ve Gelır Vergısı ıle Em-
lak Alım Satım Vergısı tanfelenru daha yumuşak du-
ruma getırmekten ıbarettır
O halde medyada ve parlamentoda bu kadar
aleyhte yazı ve sozlere yer verılmesının nedent ne-
dıf?
Bunun nedenı, bızce bır kısım ışadamlannın ve
genel olarak az ya da çok tasarrufu olan kımsele-
rın faız ve ranl gelırını her tur tıcarı ve sınaı kazan-
ca tercıh etmelendır Oyle ış ve tıcaret sanayı er-
babı var kı bır ışletme ya da fabrıka ıle uğraşmak-
tansa o paranın faız ve rantını hıçbır nske gırme-
den elde etmeyı tercıh etmektedırler Bunlar orne-
ğın yılda sagladıkları 5 mılyarlık ranttan enflasyon-
la artan kısmını dıyelımyuzde65 ınıduştukten ya-
nı 3 25 mılyarı ındırdıkten sonra kalan 1 750 mılyar
uzerınden dahı ufak bır vergı vermeyı ıstememek-
tedırler
Konuyu Devlet ve Hazıne açısından duşunursek,
vergı tasarısınm gereklılığı ve yararı daha açık go-
rulmektedır
Enflasyonla mucadelenın ılk koşulu Hazıne'nın
sağlam kaynaklara yanı vergı gelırlenne sahıp ol-
masıdır Saglam kaynaklan yetertı olmadığı sure-
ce kamu gıderlerını karşılamak ıçın devletın (Ha-
zıne nın) başvurmak zorunda oldugu kaynak borç-
lanmadır
Son yıllarda devlet gıderlerının yuzde 40-60'ı
borç alarak karşılanmaktadır Bu durum borç spı-
ralıne yol açmakta devlet butçesının nerede ıse yuz-
de 40 60 ı yenı borç alarak borç faızlerını odeme-
ye tahsıs edılmektedır Bu kısır dongudur kı ulke-
dekı suregen duruma gelen enflasyonun ana ne-
denıdır
işte vergı tasarısı vergı tabanını genışleterek
oranlardakı ındırıme karşın vergı gelırını arttırma-
yı, kısaca devletın borç yukunu azaltarak saglam
kaynaklara ulaşmasını herkesın yıllık beyanname
vererek ufak da olsa mukellefıyetını yerıne getır-
mesını hedeflemektedır
Ulkenınenflasyondan kurtulması elbettesırf ver-
gı duzenlemelen ıle çozulecek bır sorun degıldır Obur
ulkeler çok yuksek enflasyonları once maaş ve uc-
retlerle bırlıkte fıyatları dondurmak o sure ıçınde
devletın reel bır karşılıgı olmayan tum kamu yatı-
nm ve harcamalarını bır sure ıçın hemen tamamen
kesmek ve benzerı bır dızı duzenleme ve onlemı
odunsuz uygulamak suretıyle onleyebılmışlerdır
Sadece vergı reformu ıle bu sonuca yanı enflas-
yonu (sıfıra veya yuzde 10 dan) aşagıya ındırmek
elbette mumkun degıldır Fakat vergı reformu ol-
madan ozellıkle bır kısım kazanç ve rantların de-
vamlı vergı dışı tutularak devletı saglam gelır kay-
naklarına kavuşturmadan da enflasyonla muca-
dele yapmanın olanagı yoktur
Bu kısa yazıda son olarak Hazıne'nın Malıye Ba-
kanlıgı ndan ayrı yurutulmesının yanlışlığına but-
çe duzenlemede oldugu gıbı Hazıne ışlemlerının
sevk ve ıdaresının de malıyenın elınde bulunması-
nın gereklılık ve yararına bır daha ışaret edelım
Malıye Bakanlıgı na sadece gelırlerıtoplamakve
Hazıne nın bunları ıstedıgı gıbı kullanması yetme-
dıkçe yenıden borçlanması borç yekununu arttı-
rarak denetımsız bır şekılde harcaması ışlemlerı-
nın ayn otorıtelerce yurutulmesının de ulkedekı enf-
lasyonun ve bır anlamda başıboşlugun bır emare-
sı oldugunun da unutulmaması gerekır
Butun bu nedenlerle parlamentodakı vergı re-
form tasarısınm hukumetın onerısı gıbı kanunlaş-
masını umar ve beklerız
înatlaşan Gericiye Ödün!
" azmasam delı olacağım.' Bılmem kı
hangısındenbaşla\a\ım Demokra-
sı ozgurluk mançlara savgı slogan-
lan\la mevdanlaradokulen sivasal
sikma başlı ogrencılenn \anlann-
dakı 60-^0 lık sakallı takkelı çarşafiı evlemcılerle
beraber egıtım gorduklen anlaşıh)or Kara gıvsıler
ıçınde sadece gozlennı açık bırakan kızların kımlık-
lennın nasıl saptanabıleceğını dogrusu pek merak edı-
vorum Hadı canım sen de' Kapatılan Refah Partısı
zamanmdatakıvveve u\ ularak vapılamavan şenatçı kal-
kı^manıngostenlen bunlar Se\gılı MehnGoktepe'nın
anacıgı Fadıme Goktepe'nın de Orhan \pa>dın'ı an
ma gununde \akiftankendisine venlen plaketı almak
ıçın sahne\e Anadolu toresınce başı ortulu çıkışında
tum ızlevıcıler dakıkalarca onu onun şahsinda hu-
kuksuzluâun tepkısını a\akta alkışladılar Demek kı
butepkı başortusunedeğıl çagdışı duşuncelerı be\ ın-
lennın ıçınde sakia\arak Atarurk un baş ılkesi olan Ia-
ıklıgı \ e cunıhunvet de\Timlennı \ok etmek andı ıçen-
leredır Bu konuda Anasasa Mahkemesı ıle Danış-
ta\ ın \erdıgı ulusal \e de uluslararası kararlarda da
turbanın ırtıca sımgesı olduğu kanıtlanmıştı Kamu \ ic-
danını rahatlatan bu kararlann Sayın Mıllı Egıtım Ba-
kanı liuğbav \ e Sav ın Rektör Alemdaroğhı tarafindan
cumhun\et ılkelenne bağlılıkla cesaretle ışleme kon-
nıasına teşekkur edılıp odullendınlmelerı gerekmek-
te\ ken Sorbon dan doktora un\ anlı bır de\ let bakanı-
nın 32 Gûn programında hukukun ustunlüğunu çığ-
ne\ erek mahalle kabadav ısı tav ırlarıv la bıiım camıası-
nın rektorunu hem de ozellıkle ızleMcılere şo\ \apa-
rak azarlamava kalkması tıksındıncıdır Onu ızleven
murtecı anarşıst ulke\ıkannaşa\agotunnekısteven-
lenn de\ let bakanıran o\ aimak amacıyla sergıledığı
bu da\ranıştan guç alması \e haklılıgını mevdanlara
\asalan çıgneverek dokmesı çok dogaldır Ataturk
Çumhun\etı ne ınanan > e gmenenler ölme\ecek \e
donme\eceklerdır Bu boylebılıne
1
Perihan Ergun / Emekli Yazuı Oğretmeni
BUGUN
MUUMW—'Jli£!M.—M—9M\VI'mn 'W I*FW 1111)1' ı • ı *-a«»3.^*f
I.W"'» m«sg»«.-»«<e
Fürkiye'nin birinci kanah
Ozgür düşüncenin programı
Yanstma
9 Mart Pazartesi Madenciliğin Sorunlan
11 Mart Çarşamba Alkol ve Trafik Kazalan
13 Mart Cuma Türkiye'de Sağhk Politikası
CUMHURİYET'TErV
OKURLARA
ORHAN ERtNÇ ~
Söz Vermenin
Dayanılmaz Hafifliği
Ulkemızde çalışanların omru hukumetlerın ILO'nur
(Uluslararası Çalışma Orgutu) kara lıstesınden kurtul
mak ıçın yaptığı gostermelık gırışımlerı ya da ayak
oyunlarını ızlemekle geçıyor
Uluslararası alanda suçlanmamak ıçın ILO sozleş
melerını ışımıze geldıgı zaman onaylıyor, ışımıze gel
medığı zaman yok sayıyoruz
Hem de anayasanın 90 ıncı maddesınde Turkıye
Cumhurıyetı adına yabancı devletlerle ve mılletlera
rası kuruluşlarta yapılacak anlaşmalann onaylanma-
sı, Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı nın onaylamayı bır ka
nunla uygun bulmasına bağlıdır
Turk kanunlannda değışıklık getıren her turlu ankış
maların yapılmasında bınncı fıkra hukumlen uygula-
nır
Usulune gore yururluğe konulmuş mılletlerarası cin
laşmalar kanun hukmundedır Bunlar hakkında ana
yasaya aykırılık ıddıası ıle Anayasa Mahkemesı ne da
va açılamaz denılmesıne karşın
ILO sozleşmelerınde ıkı kavram yeralıyor Kımı soz-
leşmelerde, ışçı ve ışverenler denılerek uygulama ala
nıışçılerlesınırlandırılıyor Kımı sozleşmelerde ıse ça
lışanlar ve ışverenler denılıyor Yanı memurlar da kap
sam ıçıne alınıyor
"Sendıka Özgurluğune ve Örgutlenme Hakkının
Korunmasına Ilışkın 87 Sayılı Sozleşme ' bu nıtelıkte
ve 1948 yılında duzenlenmış Turkıye bu sozleşmeyı
25 Kasım 1992 gunu 3847 Sayılı Yasa ıle onaylarrıış
ve bır yıl sonra yururluğe gırmış
Sozleşme, orgutlenmenın nıtelık ve nıcelıklerı ıle gu-
vencelerını belırlerken hukumetlere bır konuda yeikı
hakkı tanıyor Bu sozleşmede ongorulen guvence-
lenn sılahlı kuvvetlere ve polıs mensuplanna ne olçu-
de uygulanacağı ulusal mevzuatla belırlenır
Sozleşme ıle Turkıye nın uygulamaya soz verdığı ıl-
kelerden bırı de şu Yasalar, bu sozleşme ıle ongo-
rulen guvencelere zarar verecek nıtelıkte olamaz ve-
ya zarar verecek şekılde uygulanamaz
Turk/ye, aynı gun 3848 Sayılı Yasa ıle de "Kamu Hız-
metınde Örgutlenme Hakkının Korunmasına ve Isııh-
dam Koşullarının Belırlenmesı Yontemlerıne ilışkın
151 Sayılı Sozleşme "yı onaylamış
Hukumetlere tanınan yetkı bu sozleşme ıle genışle-
tılerek sılahlı kuvvetlerle polıslere ekleme yapılmış
"Gorevlerı ızlenecek polıtıkaları belırleme veyonetım
ışlevlerı kabul edılen ust duzey gorevlılere veya çok
gızlı nıtelıkte gorevler ıfa edenlere hangı olçulerde
uygulanacağı ulusal yasalarla belırlenecektır huk-
muyle bır anlamda ışveren vekılı konumunda olanlar
vurgulanmış
Sozleşmelerın en onemlı yanı, orgutlenmeye gorev
tanımı ne olursa olsun yasaklama değıl belırlı olçuler-
de sınırlama getırme yetkısını vermekte oluşudur
Turkıye adına bu sozlerın verılmesım uygun goıen
mılletvekıllenmız 23 Temmuz 1995 gunu 4121 Sayılı
Yasa ıle yaptıkları anayasa değışıklığı kapsamında
53'uncu maddeyı de demokrasıye olan buyuk say-
gıları' nedenıyledeğıştırmışlerdır Ancakbaşlığı' Top-
lu Iş Sozleşmesı Hakkı olan maddede bu hakkın kul-
lanılamayacağı anayasanın genel yapısına uygun bı-
Cimde vurgulanmıştır
Bu kafayla yola çıkıldığı ıçın 128'ıncı maddedekı
"memuriann ve dığerkamu gorevlılennın nıtelıklen atan-
malan, gorev ve yetkılen, hakları ve yukumluiükıen
aylık ve odeneklerı ve dığer ozluk ışlen kanunla duzen-
lenır" hukmu gerektığınde kullanılmak uzere olduğu
gıbı bırakılmıştır
ILO sozteşmesınetaraf olan kuruluşlarla ulkelere 87
ve 151 sayılı sozleşmelenn onaylanması ıle venlmtş olan
soz ıkı yıl sonra anayasa değıştırılırken yok sayılmış ve
bugunlere gelınmıştır
Yasa tasarısı ıçerığı ıle kımı alanlardakı kamu çalı-
şanlarının örgutlenme hakkını gerı almayı, ekonomık
hakları ıse tanımamayı ongormektedır Aynı bakanlık-
ta aynı odenekten ucret alan ışçıler ucretlerını sendı-
kaları aracılığı ve toplu ış sozleşmelerı ıle belırlerken
sayıları daha az olan kamu gorevlılerıne bu hakkın
"butçe olanakları gerekçesı ılerı surulerek venlmeme-
sını açıklamayı ancak bızım yonetıcılenmız becerebı-
lırler Yıne aynı çabanın peşınde goruluyorlar
Zaptıyeler Bektaşı babasını rakı ıçerken yakalayıp
kadının huzuruna çıkarmışlar Kadı bır daha ıçmeye-
ceğıne daır ant ıçınp koyvermış Bır sure sonra yıne
yakalanınca"Han/anf/çrrw£f/n 'dıyeçıkışmışkadı Ba-
ba boynunu bukmuş, Bızgarıp adamlarız, demış, ra-
kı bulur rakı ıçerız, ant bulur ant ıçerız
Bu bır anekdot Ama hukumetlerımız her fırsatta
benzerını yaşamaktan neredeyse keyıflenıyorlar ILO
ıse bızı yakından tanımadığı ıçın her toplantıda ma-
dem uygulamayacaktınız nıçın onayladınız sorusu-
nun yanıtını boşu boşuna oğrenmeye çalışıyor
•
Istanbul Haber Servısı, bır suredır "turban ' bahane
edılerek Istanbul Unıversrtesı kampusunda Cerrahpa-
şa ve Çapa da gerçekleştınlen şerıatçı gosterılerı bu-
tun ayrıntılarıyla ızledı
•
Anayasa hukuku uzmanlarının Yargrtay Cumhunyet
Başsavcısı nın kapatılan RP nın devamı olduğu one
surulen FP hakkında dava açmakta acele etmeyece-
ğı, bu partının program ve eylemlennı ızleyerek karar
vereceğı yolundakı goruşlerını Alı Er haberleştırdı
•
Cep telefonundan televızyona, fırından elektrık su-
purgesıne dek gunluk hayatımızı kolaylaştıran aletle-
rın yaydıkları elektromanyetık ışınlar nedenıyle kan-
serden hamılehkte duşuğe stres losemı gıbı bırçok
hastalığa neden olabıldıgıne yonelık haben Saadet
Uslu yazdı
•
Avrupa Sendıkalar Konfederasyonu nun grevsız-
toplusozleşmesız sendıka tasarısı nedenıyle hukume-
tı dayatmacılıkla suçlayan goruşlerını Banu Salman
yazdı
•
Enerjıde yabancı sermayeyı çekebılmek ıçın Danış-
tay ın devre dışı bırakılmasma ılışkın mevzuat çalışma-
sında hangı aşamaya gelındığını ve ekonomıde umu-
dunu ozelleştırmeye bağlayan hukumetın planını Ol-
cay Aydılek haberleştırdı
•
ABD'nın Alaska'da 11 Mart'ta sığınak delıcı ıkı yenı
nukleer bombayı deneme hazırlıklannı ve tum dunya-
da oluşan tepkılen Akkuyu da kurulması planlanan nuk-
leer santrala ÇED alınması ıçın santral satıcısı ulke
Kanada da nukleer karşıtlarının savaşımını Umıt Otan
duyurdu
•
GAP'ta ortaya çıkarılan parazıt tehlıkesının önlem
alınmaması durumunda onumuzdekı yıllarda buyuk
sorun olacağım Celal Yılmaz haberleştırdı
•
Onumuzdekı pazartesıye kadar gonlunuzce bır haf-
ta geçırmenız dıleğı ve saygılanmızla
En derinlemesine aktüalite haberleri, "bilgi kanalı"nda. EIMTrv