Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17ŞUBAT1998SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Bir Devrim Anıtı: Medeni Kanun Pıt)f. Dr. AHMET KILIÇOGLU AL Hukuk Fakuhesı T oplumlann çağdaş u>gar- kanunaolan gereksınımının (ıhtıyacınm) lıktakı >ennın belırlenme- sınde Medeni Kanun'lar onemlı bırer belge nıtehğı- nı taşırlar Çunku Medeni Kanun, bır toplumun kadı- na, çocuğa, vaşlıya, voksula, bakıma muhtaç kışılere, kısacası ınsana bakış açısını ortaya koyar Bu vonu\le Mede- ni Kanun'lar toplumlann aynasıdır. Turk toplumunun çağdaş ulkeler du- zeyıne ulaşmasında Medeni Kanun'un onemını bılen Atatiırk, genç Turkıye Cumhunvetı nevaraşırbunıtelıktekıbır kanunun ts\ ıçre orneğıne uvgun olabı- leceğını saptamış ve bu orneğe uygun bır kanun hazırlanmasına karar \ ermış- tır Bu konuda gore\ ustlenenodönemın Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt, kısa surede çalışmalannı tamamlamış çok kuçuk değışıklıkler y apmak suretıy - le Isvıçre Medeni Kanunu nun çevınsı nı- telığındekı "Türk Kanunu MedenisiTa- sansı"n\ TBMM yesevketmiştır 17Şu- bat 1926 tanhınde kabul edılen bu kanun bugun Turk toplumunda devnm yaratan yetmış ıkı >ıllık hızmet suresını doldur- muş bulunmaktadır Yenı Turkjye Cumhunvetı'run boyle bır nedenlen, >asanın, her bır cumlesı akıl ve mantık dolu gerekçesınde kapsamlı bır bıçımde dıle getınlmıştır Bu cumleler ara- sında "çağdaş uvgarlığı almakvebenim- semek karanyla yuruven Turk milleti, çağdaş u> garlığı kendısıne değiL. her ne pahasına olursa olsun kendıni çağdaş uv- garbğui gereklerine uvdurmakzorunda- dır" ıtadelen gerek Âtaturk donemınde gerekse gunumuzde de\ nm kanunlanna başkaldırmak ısteyen bır azınlığa ders olacak nıtelıktedır Bu kanunun onemı- nı % e değennı anlayabılmek ıçın, başta hu- kukçular olmak uzere herkesın madde- lennden çok, bu gerekçelen tekrar tek- rar okumalannı onennm İlk İnsan Haklan Belgesi Gunumuzde en çok uzennde durulan ve ınsanın ınsanca yaşamasını sağlayan "insan haklan"nıntemelını 1926yılm- da,>anı bundanvetmış ıkı \ıl once Turk Medeni Kanunu atmış ıdı "Herkesin hak >e borçlar balamından vasa öniınde eşitolduğunu" ıfade ederek, ınsanlarara- sında renk ırk cınsıyet dın farkj goze- tılmekMzın eşıtlık ılkesını ko>an 8 mad- desı. "hiçkünseninhaldardan,bunlankul- lanmaktan ve ozgurluklerden vazgeçe- meyeceğmi" ıfade ederek ınsanın temel ınsanlık değerlennden kendı ısteğıvle dahı vazgeçemeyeceğını yanı "insanın insan olarak kalmak zonında olduğunu" vurgula\an23 maddesı aılevaşamında gerek e\ lenmede gerek boşanmada. ge- rek \elayet hakkının kullanılmasında. gerek mırasta kadınlann erkeklerle eşıt hak ve yetkılere sahıp olduğunu belırten hukümlen, "ergin kişinin dinini seçme- deözgüroMuğunu" belırten laıklık ılke- sını vurgulayan 266 maddesı, "resmi ni- kâh yapılmadan dini nikâhın vapuama- \acağuıı" ongorup e\ lı kadına once de\ - let güvencesını sağlavan 110 maddesı, aradan yetmış ıkı yıl geçmesıne kanjin, canlılığını ve önemını koruyan Turkıve Cumhunyetı'ne temel oluşturan hukum- ler olarak halen dımdık ayakta durmak- tadırlar Bu temel insan haklan değerle- n, 1948 yılında insan Haklan Beyanna- mesı ıle evrensel bır nıtelık kazandığı halde. Ataturk, Medeni Kanunumuzla. bunları. bu be>annameden yırmı ıkı yıl once ongormuş \ e toplumumuza kazan- dırmıştı Bugun Turk toplumuna, bu yasanın ongordugu temel haklar tam anlamıyla yaygınlaştınlamamışsa bunun kusuru Medeni Kanun'da değıl, bunu gerçek- leştırecek olan "Medeni Kultur ve Eği- timi" sağlayamayan sıyasetçılerde ve ha- len Ataturk ılkelennı ve rejımı tartışma konusu yapan gencı zıhnıyetlerdedır Medeni Kanunumuz bu çevrelerden, yet- mış ıkı yıl once getırdığı devnm ılkele- nnden gen adım atılmasını değıl bunla- n da aşan >enı ve çağdaş kurumlara ve kurallara kavuşturulmasını beklemekte- dır Yasayı yeni gelişmelere uyarlama zorunluluğu Bugun 17 Şubat 1926 nın uzennden yetmış ıkı yıl geçmıştır Aradan geçen bu kadar uzun sure ıçınde Medeni Kanun'un dılı eskımıs.. çalışma-ekonomık vaşam- da teknık alanlarda, uluslararası düzey- de onemlı değışmeler, ınsanca yaşama- nın yenı kurumlan ve kurallan doğmuş- tur Bunu goz onunde tutan Batı ülkele- n ve Medeni Kanunumuza kaynakhk eden Isvıçre, zamanmda mudahalelerde bulunarak Medeni Kanunlan gunün ko- şullanna uyarlamışlardır Eşler arasın- dakı mal rejımı. ev lathk kurumu kadın erkek eşıtlığını zedeleyen hukumler kı- şılık hakkının bılgı bankalanna (venle- re) karşı korunması Uluslararası İnsan Çocuk ve Kadın Haklan Sozleşmelen- ne uygun yenı hukumlenn ışığında goz- den geçınlmış ve değıştınlmışlerdır Turk >asa koyucusunun bu alanda gosterdığı ıhmalın faturası, Medeni Kanun'a çıka- nlmaya başlanmıştır Bu konuda gereklı değışıklıklenn ya- pılması ıçın zaman zaman Adalet Ba- kanhğı bunyesınde yarkurullar (komıs- yonlar) oluşturulmuştur Bu satırlann ya- zan son olarak oluşturulan yarkurula baş- kanlık etmış, Ataturk'un 1926 yılında Medeni Kanun'lagetırdığı "ruhunvefl- kelerin" bu arada meydana gelen gelış- melere uygun olarak 2000'h yıllara taşı- ma coşku (heyecan) ve umudunu taşımış- tır Ancak. Medeni Kanun'un getırdığı ıl- kelere ters tutum ve davranışlarda bulu- nan bır sıyasetın ıktıdar olması ve Ada- let Bakanlığı'nı eldeetmesı karşısındabu umutlannın boşa çıktığını duşunerek bu gorevınden aynlmıştır Medeni Kanunumuz aradan yetmış ıkı yıl geçmesıne karşın canlılığını, devnm- cı, laık, ılencı, eşıtlıkçı değışmez nıtelı- ğım korumaktadır Yasalann zaman ıçın- de değışmesı zorunludur Değışmemek, dın kurallanna ozgudur Medeni Kanun da zaman ıçınde değışecektır Ancak Me- deni Kanun'un getırdığı ılkelenn, zaman zaman, devnm kanunlanna karşı bılınen çevrelenn başkaldırmalanna karşın, de- ğıştınlmesı asla mumkun olmayacaktır Kıbns Cennetinde Cehennem RECEP BİLGİNER O smanlı, Kıbns ı 1571 yılında almış Ozellıkle Konya Karaman'ından ge- tırdığı Turkmenlerle Turkleştırmış \ma, 1878 yılında, yanı 1878'de top- lanacak Berlın Konferansı oncesın- de, >uz >ıllığına Ingılızler'e kırala- mış O zamankı, Hancıye Nazırı (Dışışlen Bakanı) SaffetPaşaben Berlın Konferansı na gıderken, Kıb- ns'ı koz olarak kullanacaktım dıye, dırenmışse de pa- raetmemış Ve 1923'teLozanBanşKonferansı'nda bu kıralama sozleşmesı, Ingılızler'ın lehıne bozulmuş Ve bo> lece, çok daha onceden başlay an Enosıs du- şuncesı, bu tanhten sonra hem guçlenmış hem de EO- KA denılen teror orgutu <\da'dakı Turk toplumuna kan kusturmaya başlamış Ama 1974 Banş Harekâtıyla Kıbns ıkı>e aynlarak, kuzeyde Turk Cumhunvetı gu- neyde de Gune> Kıbns Rum devletı kurulmuş Bız de Kuzey Kıbns Turk Devletı'ne Yavnı Vatan adını koymuşuz Aslındane Anavatan neYavru Vatan Ar- tık ıkısı de bır butun Kıbnslı Turkler de boyle bır ıkı- leme sıcak bakmıyor artık Şımdı gelelım, yazının başlığına, neden "Kıbnscen- netinde cehennem" adını koydum 9 1974 yılına kadar geçen olaylar, bu cennet toprak- larda. cınnetı sımgeleyen barbarlık olaylan yaşan- mış Lefkoşa'dakı Barbarlık Muzesi'nde çocuklann ve onlan korumak ıçın uzerlenne kapanan ananın, bar- barlık kurşunlanyla delık deşık edılmelennın fotoğ- rafı unutulmaz bır belge Sonra, Kuzev Kıbns'ın şu- rasında burasında dıkılen anıtlarda gorulen dort gun- luk yavrudan vaşlı nınelere ve dedelere kadar toplu- ca oldurulup topluca gomulen ınsanlann unutulmaz acılan Cehenneme donuşmûş Kıbns Kıbns'ta banş, Kıbns'ta eşıtlık, Kıbns'ta adaletlı bır "iki toptumlu" dûzen kuruluncaya kadar, geçmı- şın bu denn acılan, bellı kı unutulmayacak Kıbns'lı. geçmışın bu felaketlı yıllannı unutmuyor ama artık geleceğe umutla bakıyor Anavatan dedı- ğımız Turkıye Cumhunyetı 'nın geç kalınmış olsa da, Kuzev Kıbns'ınguvencesıolduğunaınanıyor Artık, et tırnaktan aynlmaz dıyorlar Cumhunyet hükume- tı de Turk ordusu da, bunun bılıncıne vardı dıyorlar' Bunun ıçın başlan dık S -300 fûzelennden de kork- muyorlar ozellıkle Batı'mn ambargosundan dakork- muyorlar Konuşma tırsatı bulduğum Cumhurbaşkanı, Sa- v ın Rauf Denktaş da, Meclıs Başkanı Sayın Hakkı Atunda "Gelecek bizden yana" dıyorlar "Gelecek acı geçmişten çok daha iyi olacak" dıyorlar Bu guvenle korkuludonemın genlerde kaldığı du- şuncesı dıle getınlırken "ekonomik kalkınmadöne- minın, sosval anhmlara başlanıanın. eğıtım seferber- liğinin gunü geldi" dıyorlar Kıbns'ta dort unıversıte eğıtım venyor Öğrencı- lennın çoğu Turkıye'den gıtme Yollarda, sık sık go- rulen ZZ plakalı yaftı zörurllu zivaretçalenn araba- larının kımı, oğrencılerın kımı subaylann, kımı, Turkıye'den gelen gorev lılenn Hatta, kımılen de as- kerlenn Onlara bu arabalan almalan ya da Turkı- ye den getırıp Kuzey Kıbns ta kullanmalan ıçın bır- takım kolaylıklar sağlanmış Şımdı bır endışe. Turkıye'de kapatılan kumarha- nelenn şu ya da bu bıçımde, Kıbns'ta ustlenmesıdır Buna karşı onlem alacaklannı soylüyorlar Kuzey Kıbns yonetıcılen artık, ıkılı göruşmeler ıçın, Guney Kıbns'la masaya oturmayacaklannı soylu- yorlar Çunkü, gerek Sayın Denktaş ve gerekse Sa- yın Hakkı Atun, dış dunyaya karşı göstenş olsun dı- ye Guney Kıbns yönetıcılennın goruşme masasına oturup, banşçı gozuktuklennı, ama masadan kalkın- ca başka bır şapka gıydıklennı söyluyorlar Onlara gö- re faydasız, aldatmaca bu ıkılı göruşmeler "Bizim Anavatandan istediklerimiz, Yunanistan'uı Güney Kıbns'a vaptıklanndan fazia değil. Istelik, BatTnın. hatta Doğu'nun, dahası bır zamanlarçokbel bağianan İsiam ulketennın van çizmelennc'.Gune> Kıb- nsın bir de Avrupa bırliğıne alınma çabalanna kar- şın,güçlükJeriyeneceğimİ7einanıyoruz"dıyorlar Bu sayın yonetıcılenn duşuncelennı özetlemek gerekır- se Kıbns'takı sıyasal çekışmelen, kendı ıç sorunlan- mız sayıp, demokrasımızı, bu çekışmelenn daha da pekıştıreceğı ınancındaydılar Ekonomik sıkmtı ye- nılebılır 1 Türkıye'nın yardımıyla su sıkıntısı gıden- lecektır Tanm canlandınhyor Sanayı kurulursa, sosyal yaşam daha da duzenlı ola- bıhr' Kıbns'ta, yazılanndan dolayı hapse atılan gazete- cı yoktur Adalet bağımsızdır Bır uzuntulen 1974 Banş Harekâtı'nın oncesın- de başlattıklan kahramanca dırenışın yenı kuşaklara yetennce anlatılmamış olmasıydı Yenı kuşaklann babalannın, ağabeylennın olûmu goze alarak surdur- dûklen kahramanca dırenış, hıç unutulmamahydı O günlenn heyecanı hep canlı kalmalıydı Bağrınsızlı- ğın ve ozgurluğun değen çok ıyı bılınmelı>dı Anavatanın, Mustafa Kemal'ın onculuğunde ger- çekleştırdığı ve zaferle sonuçlandırdığı kurtuluş sa- vaşının, daha kuçuk çapta bır benzennı de Kıbns Turklen yaşamıştı Belkı de bunun ıçın her yerde, her kuruluşta, ku- çuk dukkânlarda bıle, Ataturk fotoğraflan. posterle- n asılı Onlar da laık demokratık duzene ınanmışlardır Bu manç onlan duze çıkaracak, Kıbns'ı banş adası yapacaklardır Anavatan dedığımız Turkıye'den sızı hıçbır guç koparamaz Bu ınancınızı surdurun yeterkı Not Kıbns'ta, beledıyenın desteğınde bır tıyatro var YaşarErsoy'unyonetımındeçokbaşanlı,çokoz- lu temsıller venyor Ersov, lstanbul basmının kendı- lenyle ılgılenmedığınden şıkâyetçı Bır-ıkı gazete dı- şında medyamız hangı tıyatroyla ılgılenıyor kı Sız yolunuza devam edın Er ya da geç lstanbul basını sı- zmle ılgılenecektır PENCERE Sevr Düşkünleri!.. Çoğu kışı bılmez Anadolu'nun paylaşılmasını ongoren Sevr Antlaşması'nın ılk 26 maddesı "Mıl- letler Cemıyetı Mısakı" ıdı MC (Mılletler Cemıye- ti) o zamankı BM (Bırleşmış Mılletler) demektı, em- peryalıstler Anadolu'nun boluşumunu uluslarara- sı hukuka bağlıyorlardı "Sevr Antlaşması Bolum 1" nasıl başlıyordu "Uluslararası ışbırlığını gelıştırmek ve uluslara- rası banş ve guvenlığı sağlamak, gızlılıkten uzak, adaletlı ve onurtu uluslararası ılışkılen surdurmek, uluslararası hukuk kurallanna kesınlıkle uymak ıçın "dı antlaşma Soyleme dıyecek yok' Sevr Antlaşması'nın '2'ncı Bolum'u ıse "Turkı- ye'nın Sınırlan" başlığıyla 27'ncı maddeden baş- lıyordu 433 maddedır Sevr Bugunu anlamak ıçın, okunmasında saymakla brt- mez yarariar vardır Yalnız toprak paylaşımı değıl- dır Sevr, Anadolu'da yaşanacak yenı hayatın ve ku- rulacak yenı duzenın butun gırdı çıktılarını eksıksız saptamıştır Sozgelımı 9'uncu Bolum'de Tıcaret Ilış- kılen' başlığı altındakı 261 'ıncı maddenın altı çızıl- melıdır " Kapıtulasyonlarrejımı, 1 Ağustos 1914'tenon- ce, bu rejımden doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak yararlanan Muttefık Devletler yararına ye- nıden kurulacak ve 1 Ağustos 1914'te bu rejım- den yararlanmayan Muttefık Devletleryaranna ge- nışletılecektır" "Madde 262 - 1 Ağustos 1914'ten once, eskı Osmanlı Imparatohuğu'nda posta buroları bulu- nan Muttefık Devletler, Turkıye'de posta buroları- nı yenıden açmak yetkısıne sahıp olacaklardır." • Pekı, hem Sevr'ın başında Mılletler Cemıyetı ana- yasası var, hem de antlaşma Turk'un ıpını çekıyor, bu ıkılem nasıl bağdaşıyor'? Sevr, Anadolu'dakı mezarlıklar uzerıne bıle ko- şullar getınyor; oyle maddeler var kı ınanılır gıbı de- ğıl, her şey ınceden ınceye duşunulmuş, ığneden ıplığe Turk'un kefenı dıkılmış 1 Turk'e duşmanlığın, emperyalızmın egemenlennde beytnsel sapkınlığa donuştuğu anlaşılıyor Sevr'ı yazanlara uygar de- mek ıçın bın tanık ıster 1 Bu belge bır ulusun top- tan kokunun kazınması ıçın duzenlenmış Unıversıtelerımızde -ne yazık kı- Sevr uzerıne çalışma devede kulak.. • Avrupa ve Amenka'da Sevr'ın hortlatılacağına ılış- kın soylentıler, haberler, yorumlar var Avrupalı kı- mı devlet adamlan -Alman Şansolyesı Kohl gıbı- Turkıye'nın sınırları uzenne de garıp laflar etmeye başladılar Bunun uzerıne açtım Sevr Antlaşması'nı yenıden gozden geçırdım Avrupalı ya da Amerıkalı yenıden mı çıldırıyor? Yenıden tezgâhlamak ısteyenlere, 1920'dekı ruya, tam bır kâbus olacaktır tele gırerım Her zaman, her yerde: GH 688. Turkıye Yetkılı Dıstrıbutorlen GEN-PA Tel 0212 28"? 17 17 / 100 hat (pbx) K.V.K. Tel 0216 410 85 00 (pbx) ERICSSON En iyiler Ericsson kullanır.