Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
10ŞUBAT1998SAU CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Aliyev
Türkiye'ye
gelîyor
• ANKARA (AA) -
Azerbaycan
Cumhurbaşkanı Haydar
Aliyev'in, 13 Şubat'ta
Türkiye'ye geleceği
bildınldi. Dışişleri
Bakanlıgı'ndan üst düzey
bir yetkili, Aliyev'in.
Cuma günü geleceği
lstanbul'da,
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel ve Başbakan
Mesut Yılrnaz ile •
görüşeceğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Demirel
ile Azerbaycan
Cumhurbaşkanı Aliyev'in,
Cumartesı günü ortak
basın toplantısı
düzenlemeleri de
bekleniyor.
Taliban yardım
istedi
• İSLAMABAD (AA) -
Afganistan'da iktidan
elinde tutan Taliban,
kuzeybatıyı vuran şiddetli
deprem yüzünden
uluslararası yardım istedi.
İslamabad'daki Afgan
Büyükelçisi Şahabeddin
Dilvar, Taliban
milislerinin depremin
meydana geldiği Tahar
bölgesmde ateşkes
uyguladığını beürterek,
uluslararası kuruluşlann
bölgeye daha fazla yardım
eli uzatmalan gerektiğini
söyledi. 3üyükelçi,
felaketzedelerin acil
yardıma ihtiyacı
olduğunun altını çizdi.
Tahar'daki depremde
yaklaşık 4 bin kişinin
öldügü sanılıyor.
Afganistan'da
çaüşmalar
• İSLAMABAD (AA)-
Afganıstan'ın kuzeyinde
meydana gelen ve bınlerce
kişinin ölümüne yol açan
depremin ardından, Taleban
ile muhalif ittifak arasında
çatışmalar olduğu bildırildı.
Çatışmalann, muhalefetin
elinde bulunan ve
depremden etkilenen
bölgeler arasında yer alan
Talkan ile Taleban'ın kalesi
"TCunduz arasmdaki Bangi
bölgesinde önceki gün
cıeydana geldiği belirtildi.
Korsika'da
operasyonlar
• AJACCIO(AA)-
Fransa'ya bağlı Korsika
adası valisinin geçen Cuma
gecesi aynlıkçılar tarafından
öldürülmesinin ardından,
polisin dün sabah erken
saatlerde Ajaccio kenti ve
Güney Korsika'nın diğer
kentlerinde yürüttüğü
operasyonlarda yaklaşık on
kişmın tutuklandığı
bildirildi. Polıs. Korsika
adasının Fransa'dan
aynlması ıçın mücadele edcn
aynlıkçı harekete aıt olduğu
sanılan bina ve evlere
yönelik operasyonlarda
tutuklananlann çoğunun,
aynlıkçı mılıtanlar ya da
bunlara yakın ısimler
olduğunu belirtti.
Potofiyah
rehineler serbest
• MOSKOVA(AA)-
Çeçenıstan'da aralık ayında
kaçınlan ınsani yardım
görevlisı 5 Polonyalının
kurtanldıklan bildinldi.
Inteıfaks ajansmuı haberine
göre Çeçen güvenlik servisi
yetkilisi, Polonyalılann,
başkent Groznı'nin
kuzeyindeki bir banliyö
semtınde yürütülen
operasyon sonucu
kurtanldıkfannı belirttiler. 5
Polonyalının kurtanlması
ıçin gerçekleştinlen
operasyonda iki kişinin de
tutuklandığı belirtildi.
Le Pen'e darbe
• PARİS(AA)-Fransa
Anayasa Mahkemesi,
ırkçılığı ve yabancı
düşmanlığı ile tantnan Ulusal
Cephe Partısfnin Toulon
mılletvekili Jean-Marie Le
Che\alier'in milletvekjlliğini
iptal etti. Anayasa
Mahkemesi, Jean-Marie Le
Chevalier'in milletvekılliğinı
iptale gerekçe olarak, seçim
kampanyası finansmanında
belirlenen kurallara
uyulmamasını gösterdi.
Anayasa Mahkemesi'nin
karan ile Ulusal Cephe,
parlamentoda sahip olduğu
tek sandalyeyi de elinden
kaybetti. Anayasa
Mahkemesi, Jean-Marie Le
Chevalier'in, Toulon
Belediye Başkanlığı
görevme devam etmesinde
bir sakınca olmadığı
görüşüne vardı.
Suudi Arabistan 'ın Irak'a
karşı olası bir askeri harekâta
katılmayacağını açıklamasının
ardından ABD "Benzaten
istemeyecektim " dedi
Suudi
îlk hedefSaddam 'ın muhafızlan'
NEW YORK (AA) - ABD'nin Irak'a karşı
başlatabileceği hava saldınlarmın ilk hedefînin, Başkan
Saddam Hüseyfn'i korumakla görevli Cumhuriyet
Muhafizlan olacağı belirtildi. Wall Street Journal
Gazetesi'ndeçıkanhabere göre, ABD, Cumhuriyet
Muhafızlan'nı vurarak ya da vurma tehdidinde
bulunarak, şu hedefleri gerçekleştirmeyi planhyor:
Hava saldınsını izleyecek günlerde gerçekleştirilmesi
planlanan olası bir darbe sırasında, muhafız güçlcrinin
Saddam'a olan sadakatini sarsmak. Böylece
muhafızlann Saddam aleyhine dönmelerini ya da en
azından darbe sırasında tarafsız kalmalannı sağlamak.
BM Özel Komisyonu UNSCOM üyeleri, Cumhuriyet
Muhafızlan ve onlardan daha seçkın bir birlik olan
özel güvenlik güçlerinin, Irak'ın kitle imha silahlannın
gızlenmesinde başlıca rolü oynadıklanna inanıyorlar.
Irak, UNSCOM üyelerinin, bu birliklerin kışlalanna
girmesini de engelliyor. ABD ve lngiltere'nin, resmen
"Saddam'ı devireceğiz" demedikJerine dikkati çeken
Waü Street Journal, bununla birlikte Saddam'ı koruyan
askerlere açık şekilde "Hayatlarının tehlikede
olduğu" mesajının gönderildiğini yazdı.
üslerîne 'gerek yok'Dış Haberier Servisi - ABD Sa-
vunma Bakanı VVilliam Cohen,
ABD'nin Körfez'de SaddamHöse-
yin'i etkisizleştirmeye yetecek ka-
dar askeri yığınağınin bulunduğu-
nu söyledi.
Dün Suudi Arabistan'dan Ku-
veyt'e geçen Cohen. "(Körfez'de)
hedefimize ulaşmaya,yaniSaddam
Hüseyin'in kitle imha silahlan üret-
me kapasitesini düşürmeyeyetecek
kadargücümüzvar'dedı. ABD'nin
Irak'a saldınsına destek almak ıçin
Körfez ülkeleri turuna çıkan Cohen,
ziyaretinin ilk ayağı olan Suudi
Arabistan'dan umduğu desteği bu-
lamayınca, saldında Suudi üslen-
nin kulianılmayacağını açıktadı.
ABD Savunma Bakanı, dün gaze-
SAVUNMA BAKANI
'Irak
savaşa
hazır'Dış HaberierServisi-Irak Savun-
ma Bakanı Sultan Haşim Atımet,
düşmanlannın teknık üstünlüğüne
ve gelışmiş sılahlanna karşın sa-
vaş durumunda zaferin IrakJılar
tarafından kazanılacağını öne sür-
dü.
Haşim Ahmet, dün Bağdat'ta
yayımlanan Nabd El-Sebab gaze-
tesine verdiği demeçte. Irak Silah-
h Kuvveleri'nin bir ABD-Ingılız
saldınsına karşı hazırlıklannı ta-
mamladığını açıkladı. Savunma
Bakanı Haşim AhmeL "Süahhkuv-
vetferimizABD-İngilizsaldınsıyla
karşı karşıya gebnek için savaş ha-
ztrüklaruu tamamladı" dedı.
Savunma Bakanı. "Irakordusu
nefret dohı düşmanianna karşı top-
raklanm ve halkını koruma>a ha-
ardır. Düşmanınteknoiojikolarak
üstünlüğüne \e gelişmiş silahlan-
na karşın Iraklılar kazanacakla-
nndan eminler. çünkü hakhlar ve
silahiannı en iyi şekilde kullana-
caklardır" dedı
Bakan, verdiğı demeçte, Irak
yönetıminin en üst düzey yetkilı-
lerinin de gönüllü kamplannda as-
ken eğıtım yaptıkJannı belirtti. Ga-
zete, ismini açıkJamadığı bir lrak-
lı havacı komutanın da Irak'ın
ABD'nin lıderlığını üstlendiği bir
saldınya karşı koymaya hazır of-
duğunu bildirdiğini yazdı. Baas
Partisi'nin verdiği bılgıye göre de
bir mılyondan fazla Iraklı, Sad-
dam Hüseyin'ın çağnsma uyarak
asken eğitime başladı.
• Riyad'dan üs talebinde bulunmadıklannı belirten ABD Savunma
Bakanı Wi]liam Cohen, ülkesinin Körfez'de yeteri kadar askeri
yığınak yaptığını söyledi.
tecilerin Suudi Arabistan'daki üs-
lerin kullanılıp kullanılmayacağına
ilişkin sorulan üzerine, "Böyle bir
talebimizolmadı. çünkü bunun ge-
rekli olduğunu düşüıunüvoruz" de-
di.
Siyası gözlemciler, Cohen'in,
kendisine verilecek yanıtı önceden
kestirerek Cidde'de böyle bir tale-
bi gündeme bile getirmemiş olabi-
leceğini ifade ediyorlar. Cidde'de gö-
revli Batılı bir diplomat da. Suudi
Arabistan'ın Irak halkına karşı bîr
saldınyla Saddam Hüseyin'e yö-
neiik bir operasyon arasında ayınm
yaptığına dikkat çekti.
Suudi Arabistan Kralı Fabd'ın
kardeşi Savunma Bakanı Sultan
bin Abdülaziz, Cohen'in bu ülkeyı
ziyareti öncesinde "Irak'a bir sal-
dniyı ülkem onaylamıyor" diye ko-
nuşmuştu. Cohen, pazar günü geç
saatlerde Kral Fahd ve Savunma
Bakanı ile bir araya geldi. tki ba-
kan, görüşmeleri sonrasında ortak
bırdeklarasyon yayımlayarak, "Irak
krizinin diplomatik yoflaria çözül-
mesini ümit ettikkrini'" ıfade ettı-
ler. Deklarasyonda. *Ancak, Sad-
dam Hüsevin Biıieşmiş Milleder
kararianna uymamakta direnirse
doğacak sonuçlann mesuliyeti ken-
disine ait otacaktır" denıldı.
Cohen. Kuveyt'teki görüşmele-
rini tamamladıktan sonra Bahreyn,
Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve
Umman'da temaslarda bulunacak.
ABD Savunma Bakanı daha sonra
Moskova'ya geçecek.
ABD Savunma Bakanı Willi-
am Cohen dün yaptığı açıklama-
da, ABD'nin, Irak'a düzenlen-
Suudi Arabistan'ın desteğini alamayan ABD'nin uçak gemilerine harekitta büvük iş düşecek.
mesi muhtemel askeri müdaha-
le çerçevesinde Kuveyt'e 2 bin
500 ile 3 bin arasında askergön-
dereceğini belirtti. ABD'li üst
düzey bir askeri yetkili, 10 gün
içinde Kuveyt'e gönderilecek
askerlerin, Irak'ın ABD'nin ha-
va saldınsına karşılık vermesi
durumunda "Kuveyt'in korun-
masına" yardımcı olacağmı ifa-
de etti. Kuveyt'te halen 1500
ABD askeri bulunuyor.
Cohen'in Basra Körfezi'ndekı
ıkna turlan devam ederken, Beyaz
Saray'ın destek tabanını genişlet-
mek için başlattığı üst düzey te-
maslarda meyvelerini vermeye baş-
ladı. tngiltere ve Almanya'dan son-
ra Kanada'nm da Irak'a karşı dü-
zenlenecek bir operasyona destek
vereceğine kesin gözüyle bakıldı-
ğı bildinldi.
fki gün önce askeri müdahaleye
destek verebıleceğini ifade eden
Avustralya, dün, asken bir operas-
yon gereğini ortadan kaldırmak için
diplomatik çabalan arttıracağını
açıkladı. Yeni Zelanda Başbakanı
Jenny Shipley ise, ülkesinin Irak'a
karşı yapılacak tek taraflı bir ope-
rasyonu desteklemeyeceğini kesin
bir dille ifade etti. Başından beri
ABD'nin yanında yer alan Ingilte-
re de dün 8 Ingiliz Tomado tipi av-
cı uçağını, ABD-lngiliz askeri itti-
fakının takvıyesi için Körfez'e yol-
ladı.
B uarada, lngiltere, Irak'ın 1991
Körfez Savaşı'nda sahip olduğu
kımyasal silahlarhakkında, elle-
rine yeni bilgi geçtiğini bildirdi.
lngiltere Savunma Bakanı Ge-
orge Robertson, parlamentoda
yaptığı açıklamada, Irak'ın çok
miktarda "Agent 15" maddesi-
ne sahip olduğunun sanıidığını,
ancak bunun kullanılıp kullanıl-
madığına ilişkin kanıt bulunma-
dığını söyledi.
Öte yandan, BM Yaptınmlar
Komitesi, Rus parlementerlerle
insani yardım malzemesini Irak'a
götürecek bir uçağa. uçuşa ka-
palı hava sahasından geçme izni
vermedi. BM sözcüsü itirazın
hangi ülkelerden geldiğini belirt-
mezken, bu ülkelerin, ABD ve
lngiltere olduğu tahmin ediliyor.
Saddam Hüseyin'in, önde ge-
len yardımcılannı toplayarak,
ABD ile Irak arasındaki son kri-
zi görüştüğü bildirildi. Bu ara-
da destek aramak için çıküğı böl-
ge turu kapsamında Suriye'ye
gıden Irak Dışişleri Bakanı Mu-
hammed El Sahafın, Surıye
Devlet Başkanı Hafız Esad'a
Saddam'ın özel mesajını götür-
düğü bildirildi. Mesajın, Sad-
dam'ın. Esad'a Körfez Sava-
şı'ndan sonra gönderdiği ilk özel
mesaj olduğu belırtiliyor.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ismet Abdülmecid, Washington'a sert çıktı
4
ABD Irak'a sert, IsraiPe yumuşak'Dış Haberier Servisi - Arap Birliği Genel
Sekreten Ismet Abdülmecid. BM Özel Ko-
misyonu Başkanı Richard Butler'ın Irak'a
karşı "önyargdı" davranmakla suçlarken
ABD'yı de lsrail'le yakın ilişkileri yüzünden
eleştırdi.
Abdülmecid, "Richard Butkrve komisyo-
nu tarafsız değil. Tel A\v, 'i mah\
ı
edecek ka-
dar büvük bakterhoiojik silah kapasitesinesa-
hip olduğu sözleri de şaşkınhk verid" dedi. Ab-
dülmecid. "ABD ve BM politikası Irak ve ls-
rail kitleimha silahlansorunu konusunda bir
yaniçin sert,diğeryaniçin \umusak"diye söz-
lerine devam etti.
Kahıre'de bir basuı toplantısı düzenleyen
Abdülmecid, Arap Birliği ile birlikte Fransa,
Irak ve Rusya'nın, Irak ile BM arasındaki
krizın çözülmesi için BM'ye sunulmak uze-
re bir belge hazuiadıklannı söyledi.
Önerinin Irak'taki 68 silah tesisinin BM uz-
manlannca denetlenmesıne izin verilmesinı
içerdiğıni belirtti ve Irak lideri Saddam Hü-
seyin'ın öneriyi kabul ettiğıru bildirdi. Abdül-
mecid, -Irak lideri 8saray hariç 68silah tesi-
si ve sarayı denetime açmaya hazır olduğunu
bana bikürdL 8 sarayın ise BM Genel Sekre-
teri Kofi ,4nnan'ın oluşturacağı bir özel ko-
misyon tarafindan denetlcnmesiniistiyor" de-
di. Abdülmecid, BM'ye sunulacak önerinin
8 başkanlık sarayının yanı sıra diğer 60 silah
tesisini içereceğini belirtti.
Sorunun diplomatik yollarla çözümünün zor
olmasınakarşm imkânsızolmadığını belirten
Abdülmecid bir askeri operasyonun bölge-
yi karmaşa ıçine iteceği uyansında bulundu.
Arap Sünni dünyasının en yüksek dini oto-
ritesı El Ezher'in lideri Şeyh {VluhanunedSa-
itTantavL Müslümanlara ABD saldınsı du-
rumunda Iraklılan korumak ıçın hayatlannı
tehlikeye aimalan çağnsında bulundu. Sait Tan-
tavi, Mısır'da >a>ımlanan El-Usbua dergısı-
ne, "BizMüslümanlrakhaJkına yapılanher-
hangi bir saldınya karşıyız ve onlann >
ı
anın-
da yeralmabyızvçcanlarımızı. maUanmıa on-
lansavTinmakiçinortav^atmabvTZ" dedi. Sa-
it Tantavi ABD'yi eleştirerek bu ülkenin
Irak'a karşı sert, lsrail'e karşı yumuşak olma
polıtıkası izlediğıni söyledi.
ABD saldınsı olasılığının güçlenmesi üze-
rine Irak da diplomatik çabalanna hız verdi.
Irak Dişişlen Bakanı Muhammed Said El
Sahaf. olası bir ABD- Ingiliz saldınsına kar-
şı destek aramak ıçin dün bölge gezısine çık-
tı Sahaf'ın, ziyaret edeceğj ülkeler arasında
Sunye, Mısır. Lübnan ve Urdün bulunuyor.
Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek,
krize diplomatik yollardan çözüm bulmak
amacıyla Mısır, Suudi Arabistan ve Suri-
ye'nin katılacağı birzirvedüzenlenmesi ıçin
bu ülkelerle bağlantıya geçtt.
EKtBt ERtVAlV'DA KALDI
Rus heyeti gidemiyor
MOSKOVA (Ajanslar) - Rusya
parlamentosu alt kanadı Duma'dan.
aşm milliyetçi Vladimir Jirinovskinın
öncülüğündeki milletvekillen, Irak'a
yardım malzemesi taşıyan uçaklanna
izin verilmemesi halinde açlık grevine
başlayacaklannı açıkladılar.
BM Yaptınmlar Komitesi'nin onayını
isteyen Iran. milletvekillerini taşıyan
uçağın kendi hava sahasından
geçişine bu onay olmadan izin
vermediği için milletvekillen
Azerbaycan'a geçip, izni Bakû'de
beklemek istediler, ancak Azeri
yönetiminin de hava sahasını kullanma
izni vermemesi üzerine uçak
Ermenistan'a gitti.
Uçakta 48 milletvekili, yaklaşık 120
Rus ve yabancı gazeteci ile 15 ton
yardım malzemesi bulunuyor.
Rusya Dışışlen Bakanlığı kaynaklanna
göre, uçağın Irak'a gidişi için BM
Yaptınmlar Komitesi'nin onayı
gerekmiyor. İtar-Tass'a açıklama yapan
bir kaynak. BM'ye gerekli bildirimleri
yaptıklannı, bunun da yeterli olduğunu
belirtti.
Iran ise. BM Yaptınmlar Komitesi'nin
onayını istiyor. Rusya Dışişleri Bakan
Yardımcısı Igor İvanov, bu onayın
alınmasının bir gün veya bir hafta da
sürebileceğini belirtti.
Bu durumu milletvekillerine
bildirdiklerini, onlann ise buna rağmen
Ermenistan'a uçmayı tercih ettiklerini
kaydetti.
BENYAMİN NETANYAHU
^Saldınya karşıhk veririz'
KUDÜS (AFP) - tsrail Başbakanı Ben-
yamin Netamahu. önceki gün tsrail ile
ABD savunma bakanlannın buluşması-
nın ardından. dün Irak'a karşı Israıl'in
kendinı savunma hakkı olduğunu yinele-
di.
Netanyahu, Kudüs'ü ziyaret etmekte
olan 130 ABD'li hahama yaptığı konuş-
masında, kendilerinin savunmada özgüven-
lı olduklannı bildirdi. lsrail'e yapılacak bir
saldın olasılığının düşük olduğunu söyle-
yen Netanyahu, yine de kendılennin tüm
hazırlıklan yapmalan gerektiğini belirtti.
lsrail Savunma Bakanı tzakMordehav.
ABD Savunma Bakanı YVHiam Cohen iİe
Münih'te beklenmedik bir şekilde buluş-
tu. lsrail Savunma Bakanlığı, buluşma
sona erdikten sonra. Cohen ve Morde-
hay'ın Irak'ın BM uzmanlanna serbestlık
tanımaması halinde yapılması olası ABD
hava saldmsının gelişimi konusunu tartış-
tıklannı bıîdirdi.
lsrail Savunma Bakanı, Cohen ile bu-
luşmasında bir saldın olması halinde Is-
raiPin kendini savunma hakkını saklı tut-
tuğunu söylerken Cohen'in de ABD'nin
"Israil'in güvenüğini temin ettiği ve bun-
dan sonımlu olduğunu" söylediği belirt-
ti.
1991 'de Körfez Savaşı sırasında lsrail,
ABD baskısı nedeniyle Irak fuze saldın-
lanna karşılık vermemişti. lsrail radyosu,
Cohen'in bu krizdede lsrail'in benzer şe-
kilde davranmasını beklediğini bildirdi.
Cohen'in. Mordehay'a, ABD'nin güç kul-
lanımını onaylayıp onaylamadığı ve bunun
zamanı konusunda kendilerine bilgi vere-
ceğini söylediği bildirildi.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
K. irak'ta Kiirt
Devleti mi?Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevrt, Milliyet ga-
zetesinden Fikret Bila'ya verdiği demeçte, ABD'nin
Kuzey Irak'ta muhtemelen kendine bağlı uydu bir
Kürt devleti kurmak istedığini söyledi.
Washington'un şu anda ne düşündüğünü, Beyaz
Saray ve Pentagon'daki birkaç yetkiliden başka
kuşkusuz kimse bilemez. Zaten Sayın Ecevit de bu
görüşü bir tahmin olarak açıklıyor.
Ancak Körfez Savaşı'nın sona erdiği 1991 Şuba-
tı'ndan bu yana geçen 7 yıldaki olaylara göz atar-
sak, ABD'nin gerçekten Kuzey Irak'ta kendine bağ-
lı uydu bir Kürt devleti ya da birimi kurmaya çalıştı-
ğını görebiliriz.
ABD, Kuzey Irak'ta neden uydu bir Kürt devleti-
ne ihtiyaç duydu?
Çünkü, dünyanın en zengin petrol yataklanna sa-
hip olan Körfez'de güvenebileceğı ülke kalmamış-
tı. Iran'da Şah iktidan devrilmiş, yerine ABD'yi '6ü-
yükşeytan' olarak tanımlayan Humeyni rejimi gel-
mişti. Körfez Savaşı'nda, Iran'a karşı desteklediği
Saddam Hüseyin ise VVashington'a ihanet ederek
Kuveyt'e saldırmıştı. Bu durumda uydu bir Kürt dev-
leti, ABD için petrol bölgesinde iyi bir üs oluştura-
bilindi.
* • •
Körfez Savaşı, Şubat 1991'de Irak'ın yenilip Ku-
veyt'ten çekilmesi ile sona erdi.
Mart sonlannda ise Saddam'dan kaçan yüzbin-
lerceKürtsığınmacı, Türksınınnayığıldı. Nisan ayın-
da stğınmacılara yardm etmek için 'Huzur Operas-
yonu' (Provide Comfort) başlatıldı. Mayıs ayında ise
Kürt liderlen Mesut Barzani ile Celal Talabani Bağ-
dat'a gidip milyonlarca televizyon seyircınin önün-
de Saddam'la öpüşerek banştılar ve Türk sınınnda-
ki sığınmacılara köylerine dönmeleri için çağnda
bulundular.
Haziran sonlanna doğru Huzur Operasyonu'nun
görev süresi sona erdi. Ingiftere Başbakanı John Ma-
jor'un, görev süresi sona eren birliklerin yerine ye-
ni bir güç gönderme fikrine Turgut Özal büyük bir
heveste sanldı.
Ve temmuz ayında Huzur Operasyonu-2 (Provi-
de Comfort-2) başladı. Böylece 'Çekiç Güç' Silo-
pı'de konuşlandınldı.
Doç. Dr. Baskın Oran, 'Kalkık Horoz-Çekiç Güç
ve Kürt Devleti' adlı kitabında, "Huzur Öperasyo-
nu-Vin amacı Kürt sığınmacılara yardım etmekti.
Huzur Operasyonu-2'nin amacı ise Saddam'ı de-
virmekti. Amaç yozlaşmıştı" der.
Nitekim Çekiç Güç konuşlandınldıktan sonra Kürt
liderlerie Bağdat arasındaki özerklik görüşmeleri
çıkmaza girdi. Özellikle Talabani çıtayı sürekli yük-
settiyordu. Sonunda görüşmeler kesildi.
'Herald Tribune', 'The Economist' gibi yayın or-
ganlan, "Çekiç Güç'e sırtını dayayan Kürt liderieri
görüşmeleri yokuşa sürüyor" diyordu.
•••
Kuzey Irak'ta Çekiç Güç'ün kanatlan altında 19
Mayıs 1992'de pariamento seçimi yapddı.,4 Tem-
muz'da da Erbil'de Başbakan Fuat Masum'un baş-
kanlığında hükümet kuruldu. 4 Ekim'de ise Kürdis-
tan Federe Kürt Devleti'nin kurulduğu ilan edildi.
Ne var ki Kuzey Irak halkı bir devlet kurmaya ha-
zır değildi. Ülkenin feodal yapısı bunu olanaksız kı-
lıyordu. Nitekim Barzani ile Talabani arasındaki re-
kabet ve çatışmalar bölgeyi bir kaosa sürüklerken,
meydana gelen otorite boşluğunu da PKK doldur-
maya kalkıştı.
1996 Eylülü'nde Barzani, Saddam'la işbirliği ya-
pıp Talabani'yi Erbil'den atınca, ABD binlerce CIA
ajanı Kürt'ü acele olarak Irak'tan boşa/tmak zorun-
da kaldı.
•••
Kuzey Irak serüveni, toplumlann ıç dinamiğini dı-
şandan dayatmalarla yönlendinmenin imkânsız ol-
duğunu göstermiştir.
ABD, aynı şeyi bir kez daha dener mi?
Bilemiyoruz. Ancak Kuzey Irak'ta bir Kürt devle-
ti kurulmasının yol açabileceği sorunlan da unutma-
mak gerekır.
Irak'ın bölünmesi, bölgedeki Arap ülkelerinin sert
tepkisine yol açacağı gibi, Türkiye, Iran ve Suriye de
bu oluşuma karşı çıkar. Yani ABD belkı yeni bir üs
kazanır, ama bölge ülketerini de kendine düşman ya-
par. Aynca denıze açık olmayan bu uydu Kürt dev-
leti, Iran, Türkiye ve Suriye gibi kendisine kuşkuyla
bakan ülkeler tarafından çevrelenmiş olacaktır. Us-
telik, ABD'nin, Güvenlik Konseyi'nden onay alma-
dan Irak'a saldınp üstüne üstlük bir de Kürt devleti
kurması, çok serttepkileng yol açar. Belki deen önem-
lisı, Irak parçalanırsa meydan Iran'a kalır.
Şu sıralarda ortam böyle bir planın gerçekleştiril-
mesi için uygun görünmüyor.
Ama Sayın Ecevit'ın uyansını yine de gözardı et-
memeli.
Esadkardeşini azletti
ŞAM (Ajanslar)-Suri-
ye Devlet Başkanı Hafiz
Esad'ın. yardımcısı konu-
mundaki küçükkardeşi Rı-
fet Esad'ı görevindenaldı-
ğı bildirildi.
Ülkedeki resmi kaynak-
lar, Devlet Başkanı 'nin en
küçük kardeşi olan 60 ya-
şmdakiRıfatEsad"ml984
yıhndan beri Abdülhafim
Haddam ve ZuyerMasar-
ka ile birlikte devlet baş-
kanı yardımcıhğı görevini
yürütmekte olduğunu be-
lirttiler. Rıfat Esad, devlet
başkanı yardımcıhğı gö-
revininyanı sıra, 1974'ten
bu yana Suriye ordusunun
seçme askerlerinin oluş-
turduğu özel "Savunma
1ugayı"nın komutanıydı.
Şevardnadze'ye
suıkast guişinıi
TtFLİS(AA)-Gürcis-
tan Devlet Başkanı Edu-
ard Şevardnadze'ye su-
ikast girişimınde bulunul-
du. Gürcü haber ajansı Ip-
rinda'nın bildirdiğine gö-
re, önceki gün başkent
Tiflıs'te başkanlık korte-
ji bir meydandan geçer-
ken, el bombalan patla-
dı. Başkan Şevardnadze,
saldından yara almadan
kurtuldu.
Şevardnadze'ye karşı
düzenlenen suikastte, 2
koruma görevlismin öl-
düğü. çok sayıda kişinin
yaralandığı bildirildi.
Dev let Başkanlıgı Sözcü-
sü Vahtang Mashuliva,
Şevardnadze'nin kortej
eşliğinde başkanlık konu-
tuna gittiğı sırada patlama
meydana geldiğini. ve
bazı otomobillerin alev-
ler içinde kaldığım söyle-
di.
Suikasti kimin düzen-
ledıği bilinmiyor. ancak
gözlemciler. başansızka-
lan suikastin arkasında
mafya olabileceği gibi,
1995 'te görevden el çek-
tirilen güvenlik görevli-
lerinin de olabileceğini
kaydettiler.