Katalog

5 ARALIK 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 İnsan hakları konferansıTurkne \e Orta Doğu Amme tdaresı Enstıtusu İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezı nın duzenledığı "Turkiye'de tnsan Hakları Konferansı" 7 A rahk Pazartesı gunu TODAİE Konferans Salonu nda başlayacak Lç gunluk konjerans suresınce onlarca değerlı bılım ınsanı ve uzman şu ana başhklar etrafında bıldınlennı sunacaklar "Demokrasi ve temel haklar, temel insan hakları sorunları, insan haklannın uluslararası korunması, azmlıklar-multeciler ve insan hakları, yönetim ve insan hakları, sosyal hakları ve gunümuz, kültur- eğıtim- sanat ve insan hakları, yeni sorunlar- yenı haklar, ozgul gruplar ve haklar, evrensellık, küreselleşme ve insan hakla/L" Merkez Başkanı Doç Dr Oya Çitci, "Yalmzca Cumhuriyetin 75. yılı ve tnsan Hakları Evrensel Bildirgesı 'nin 50. yılındaki konferansı düzenlemış olmak bir anlam ıfade etmiyor. Asd amaç, konferanstan çıkacak sonuçlann biryerlere, ozellıkle polıtıka yapıcılara ulaşması" dn or ISIK KANSi; Sevr'e giden yolGeçen hafia vabancı ıstıhbarat orgutle- rının elden ele gezdırdığı adamın "ulusla- rarası mahkemede"\ada bır A\rupa ulke- sının mahkemesınde yargılanması gundeme getınldı Bu gelışme kımse\ ı şaşırtmasın CHP Genel Sekreter Yardıması Bîrgen Ke- leş geçen ocakavındayaptığı basın toplan- tısınm metmm geçtı Keleş, Avrupa Parla- mentosu nun o gunlerde verdığı bır karara dıkkat çekıvor Ozetle\erek okuvalım "Avrupa Parlamentosu, 14 Ocak 1998 tarihli kararda Avrupa Birliği Konseyi ve komisyonu ile üye ülkeleri kendı ifadesi ile Kürt halkının baskı altına alın- ması sonucunda ortaya çıkan göç- lere karşı, hukukun üstünlüğü ve demokrasinin teşviki dahil, ortak bir Avrupa Birliğipolitikası oluş- turmaya davet etmektedir. Avru- pa, Kurt goçunun önlenmesinin Türkıye'deki ve Kuzey Irak'taki sorunlara siyasi bır çözüm bulun- ması ilegerçekleşebileceğinibelirt- mekte ve bu çerçevede Kuzey Irak 'taki Türk askeri harekâtına son verilmesint talep etmekte ve Avrupa Birliği'ni Kürt sorununa siyasi bir çözüm bulmak için ulus- lararası inisıyatıf almaya davet et- mektedir." Buradah. "uluslararası inisiyatif"sozcu- ğunun altını çızelım ve Keleş ın açıklama- larına donelım "Avrupa Parlamentosu, ay- rıca Avrupa Birliği Konseyi'ne ve üye ül- kelere, Kurtlenn haklannın ıhlal edtlme- si konusunu Birieşmiş Milletler İnsan Hak- ları Komisyonu 'na taşımak üzere siyasi inisiyatif almaları için çağrı yapmaktadır." Keleş AB'nın "uluslararası inisiyatif" \ urgusuna ılışkın dozu gıderek arttırması- nı şo\le \orumlamış "Avrupa, PKK'yi Kürt ulusal kurtuluşu için mucadele veren siyasi bir orgüt olarak tanıma hazırlığı içindedir." CHP Genel Sekreter Yardımcısı 'nın, bun- danyaklaşık 11 a\ onceh açıklamasında bu saptamasını guçlendırmek ıçın verdığı or- neklere geçehm "Kısa bir süre önce Almanya'da Fede- ral Başsavcı PKK 'nin ortak bir terör örgü- tü sayılamayacağını ve hukuken suç işle- meye yatkın bir örgüt muamelesi görece- ğinı açıklamıştır. Başsavcmm açıklaması- nın ardından Alman Dışişleri Bakanı Apo ması ile kurulmak istenen Kürt devletine atıfta bulunmuş ve yakında Avrupa Birli- ği bunyesindeAvrupa Birliği ülkeleri ile Tür- kiye dahil Kürt halkı bulunan 4 devlet ara- sında bir diyalog başlatılmasmı ve ulusla- rarası bir değerlendirme yapılmasını talep edeceğini açıklamıştır." Yabancı ıstıhbarat orgutlenmn elden ele gezdırdığı adamın ltalya \a gıtmesının Sevr voluna doşenmek istenen taşların en venısı olduğu şımdı açıkça gorulmor Bırgen Ke- leş de bugun haklı olarak vakımyor "ttalya olmasa bir başka ülke, bu olay olmasa bir başka olaydan yararlanarak ay- terorden \azgeçerse onu muhatap olarak kabul eder \ e konuşuruz demiştir. Kaldı ki bu tutum sadece Almanya 'ya özgü bir du- rum da değildir. Haziran 1997'de Brük- sel'deyapılan bir toplantıda, Avrupa ülke- lerinin istıhbarat örgütleri PKK'ye artı bir terör örgutü olarak bakılmaması konusu üzerinde görüş birliğine varmışlardır." Keleş dahasını eklemış "ltalya Dışişle- ri Bakanı da bir konuşmasında Sevr anlaş- nı oyunyine sahnelenecektL İşin siyasüeş- tirilmesi ve uluslararasıplatformlara çekil- mesi, bundan 11 ay önceAB ülkelerinin tü- münun benimsediğı bır karar. Bu süre için- de Türkiye, oluşturulmak istenenpolitıka- yı etkilemek, doğru yönde şekıllendirmek için çaba harcayabilirdi. Ama bakıyorsu- nuz, bugünkü gelişmeleri kimi hükümet yetkilileri hayretle karşûadıklanm söylü- yorlar. Demek ki bu çaba harcanmamış." Aklanmak, durulanmak içinKaranlık bır kondorda yurudüğunuzu duşlevın Sağdan, soldan tepeden, tabandan hıç ışık sızmnor El \ordamı\la sezgılenmzle ılerhyorsunuz Gorrmnor ama du\u\orsunuz Her adım atışta çuruk tahtalar gıcırdnor Ta\andakı anlamsız patırtılar sıze \abancı Yukandan dokulen \ıllanmış toz kır ve pas, saçınıza, kırpıklenmze \apışıyor Elımzle sınek ko\ar gıbı yapıp aldırmnorsunuz Var bılnorsunuz kavgı, kuşku ve hatta hstınlmışlığın dar snahlığından çıkış \ar mutlaka1 Omuzlu\orsunuz gızlı kapıvı Gozlerımzı ovuşturuvor ustunuzu başımzı sılkelnorsunuz A\dınlığm galerısındesınız artık Kumrular karşılnorsızı ak uve\ıkler Ak denızlerın kıvılarında ak gemılere mıço vazılnorsunuz Ak sandallara ak ıbrışım ağlarla ak bahklar çekıvorsunuz CemılEren ın resım sergısınde durulam\or arınıvorsunuz Cemıl Eren usta ıç dunvasının vaşamla barıştk a\lıtiuna bumr ednor "Beyaz benimle kaynaşıyor. Dingin resımler yaparak kendimle anlaşmaya vanyorum. Beyazlara gomuldüğum zaman rahatlıyor, huzura vanyorum." Cemıl Eren m tş Bankası Sanat Galerısı ndeb (Meşruttyet Caddesı uzerınde) sergmne 23 Aralık a değın uğravın "Oh"çekecek, aklanacaksmız ISSIZ ODA YAZILARI VEDAT ÖZDEMİROĞLU Best of Sihel Can! Sonunda halkın gerçekten ılgı gostereceğı bır kaset çıktı ortaya, hayırlı uğurlu olsun 1 Dayak at, 'etken' yetişsin! "(. ) Çoğu ana babalar, mo- defnpsıkolojinın çocuğun-dö- \Jhlmemesını ongorduğune ınanırlar Bazı psıkologlar ve psıkıyatrlar, bu goruşu savunan yazılar da yazmışlardır Ne var kı bırpsıkolog olarak bana so- rarsanız, çocukların -ozellıkle saldırgan, atak erkek çocukla- nn- dövulmeden etken bıçım- de yetıştınlebıleceklen kanı- sında değılım Ama bu, her tûrlu dayağın çocuk ıçın ya- rarlı olacağı demek değildir Hıç unutmam, bırkeresınde çocuğu dovmenın gereklı ol- duğunu savunduğum bır top- lantıdan bırsure sonra, o top- lantıdakı hanımlardan bırıne rastladım Kadıncağız 'Çocuk- ları dovmek yararlıdır, dedığı- nızden bu yana, çocuklarımız- dan pek çoğu dayak yemeye başladı, pek de lyı oldu doğ- rusu 1 ' dedı O zaman farkına vardım kı, sozlenmı yanlış yo- rumlayanlar, "Mademkı dayak gereklıymış, getırın ışkence aletlennı de şu çocuğu bır gu- zel benzetelım' gıbılerden bır tutuma saplanmışlar Ne tur dayağın olumlu, ne tur daya- ğın olumsuz olduğunu ılerde- kı bolumlerde aynntılı olarak anlatacağım Ancak şunu hıç unutmaym kı, psıkolojık açı- *tfan sağkklı çocuk yetıştırme- nın kaçınılmaz gereklerınden bırı dayaktır ( ) " Bu goruşler bır kıtaptan, hem de psıkolog, eğıtımcı ve "baba" olan bırının yazdığı kı- taptan alındı (Çocuk Yaşken Eğılır-Doğumdan 6 yaşa Ka- dar Çocuk Bakımı ve Eöıtımt- Dr Fitzhugh Dodson-Ozgur Yayıncılık, 1993) "Bır kanştırayım" dedığım kıtabın daha gırış bolumunde bu tuhaflıkla karşılaştım Sırf "ne tur dayağın olumlu oldu- ğunu" oğrenmek ıçın okuma- ya devam edeceğım Sonra da bu kıtabı çope atacağım 1 Bız okullarda dayak olmasın derken, anne-babaları kendı çocuklanna dayak atmaya teş- vık eden bır "bılımsel" anlayış kabul edılebılır mı? Bakalım, 6 yaş altı çocuğu doverken, komşularımızdan yardım ıs- tememızı de onerıyor mu psı- kopat psıkolog? (Okullardakı dayak olayla- rını bıldırmeye devam edın Adres Vedat Özdemiroğlu (Cumhunyet'ın adresı) Faks 0212-512 54 55 Giizel bir 'katakulli' fllmi Aralannda tuhaf bır ılışkı bulunan ağabey-kardeş Ve her ıkısının babalanyta daha da tuhaf ılışkısı Hayattanve çocuklarından umudunu kesmış, yalnız, yorgun baba rolundeSetim NaşrtÖzcan, en buyuk merakı araba olan ve araba fotoğraflanna ken- dı fotoğraflannı kesıp kesıp yapıştıran, namuslu, meJan- kolık, yatnız ağabey rolun- de Mazhar Alanson ve tum amacı bır şekılde "valıyı vu- rup" baraçmak, bu sayede de karısının gonlunu yenı- den kazanmak olan, evlı ol- masına karşın babası ve ağa- bey! kadar yalnız, mahalle fıriaması rolunde Cem Yıl- maz çok başanfı oyun çıkar- mışlar Konusu hakkında çok faz- la bır şey yazmadan, gıdip gormenızı onennm "Herşey Çok Guzel Olacak" kışılıkle- rt kesın çızgılerte sınırlanmış "iyı" ve "kötü" ınsanlan de- ğıl, tüm zaaflan ve şınnlıkle- nyfe hayattan ınsanlan anla- tıyor "Yırtmaya çaltşan bir tıpin başansız katakullısı" şeklın- de ozetlenebılecek fılmın Mazhar Alanson ımzalı mu- zıklerı de çok başanlı Sıne- ma belleğıne guzel bır film eklemek ısteyenler ıçın... "Bir şeyi 40 kere söylersen olurmuş" kampanyası-4 Susurluk çetesı cezalandırılsın1 Haftanın takıyye demeci Mehmet Ağar Çete suçlamasıyla bana saldıranlar bu ulkeyı sevmıyor Tum yalanları tek tek belırlenecektır Olması gereken ın- sanlığı gosterdım Vatana bağlılığım çok fazla, tumunun hakktndan geleceğım bu ıftıraların Hepsıyle mahkemede hesaplaşacağım bozguncuların Benım, kesınkes olarak, çetenın ç'sıyle ılgım yok Yurtsever halkımın ıçındekı konumum çok ıvıdır1 Not llk satırdan başlayarak ve satır atlayarak yenıden okuyunuz HAYVANLAR ISMAIL GÜLGEÇ VI İAMAM PO>ÎUM KİM KİME DUM DVMABEHIJIAK 4 İ . , I H İ I•"•)»! behicakCdturk.net ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI r HARBİ SEMtH POROY TARİHTE BUGÜN MÜMTIZ 5Aroltk G/l#/P OLUMU.. 179t'DE SUGUN MUZJKSANATININ D£y gESTİCU-E&NOEN WOLF6AN6 AMEDEUS MO2AST SS mfltJO* OLDU HAYDN VE BEETHOrSM'LE 8IKUKTE KLAGlK VirANA OtUILUNUAI UÇ 8ÜYUĞUNOEN B/a SAYIIAM M02ART, KEN&INOEN £ON_\ RAKI DÖNEMLERI ÇOK ETKILjy£CEtCTÎ BJUUÇLl OLAKAK YENI KUMİ.LA#,AMAÇIJ4R &£TIBM£M/$TI AMA,MUZI- §1 İLE TÜM BUMLARt ESINDtRECEKTI ANCAk', YETE- NE&I VE »vrrLA#r>KA rses ae^/vm/ <XA&UT, MSA YAŞAMI PARACAL SltaMT/LAKlA 6EÇMI$Tt B/R 6ÛN mOJ FLÜr'oPERAClNA ÇAUpOiEN, EVINE 6ELEN SIYAHLA/^ 6İY/NMIŞ eSRAO.1 BlR YABANCI ONA CENA- ZE MUZI6I (REQUIEM) ISA4AOM» K/ML/6IHI SAKIAYAN BU ADAM,MO2/>Br'TX AZRAlL ETtOSI UYANOlAM/$TI DEÜJcEN, K£HD/ CSNAZE MUZI6IM YA2DI&INA IHANHA- YA SAŞlACH'&IflSURE SONRA OA TIFUSrEN OLDU.' GÖRÜŞ GURGUN SAY Kadınların seçme- seçilme hakkı var mı? Atatürk, daha Cumhunyet'ın ılk yıllannda "Kadın Devnmı"n\ gerçekleştırdı 1926'da Medenı Kanun'un kabul edılmesı ile "kadın- erkekeşıtlığım" en ılen ol- çulerde gerçekleştınlebılecek ve ulkenın çağdaşlaş- masına yardımcı olabılecek yasal duzenlemeler ya- pılmış oldu Bu bağlamda kadınlar 5 Aralık 1934 te- seçme-seçılme hakkına kavuştu Kadınlara "oy" hak- kı, 1789'da dunyaya, özgüıiük, eşıtlik, kardeşlık kavramlarını getıren Fransız Devrımı'nın anavatanı Fransa'da 1944'te kabul edıldı Yanı Turkıye'den on yıl sonra Aynı şekılde, gelışmış kabul edıp Medenı Kanunlannı benımsedığımız Isvıçre'de kadınlar "oy"' hakkını, 1971'deeldeedebıldıler Yanı Turkıye'den 37 yıl sonra Kısacası Ataturk doneminde ülkemiz, ya-l salar önünde eşıtlik açısından, bazı çağdaş ülke- lenn önüne geçmış bulunuyordu. Kadınların da "oy" kullandığı ılk genel seçım 1935 yılında yapıldı O yıllarda ulkemız henuz bugunku ka- dar modernleşmemıştı Ulkede bugun sahıp olduğu- muz oranda eğıtımlerıyle, karıyerlenyle parlamış poJ lıtıka konusunda yetkın kadınlar da yoktu Yıne de o seçımde aralarında koylu "Satı Kadın" da bulunan, 18 kadın temsılcı Meclıs'e gırmıştı 1935'te Meclısı- mızde yuzde 4 3 kadın bulunduğu donemde, Fran- sa, isvıçre, Belçıka, Ispanya gıbı ulkelerde kadınlar, henuz "oy" kullanma hakkına sahıp değıldı Ancak bugun bu ulkelerın parlamentolarında yuzde 15-20 oranında kadın bulunuyor Gorulduğu gıbı Avrupa ul-1 kelerınde bazı gelışmeleroluyor Oysa bugun Meclı- sımızde sadece yuzde 2 4 oranında kadın bulunuyor Bu halıyte ulkemız, Atatürk dönemıne oranla ge- n Avrupa devletlen aılesı ıçınde en alt sırada. Yal- nız Avrupa değıl, dünya ortalaması olan yüzde 12'nın çok altında olduğu ıçın, uluslararası sıra-' lamalarda Afrıka ulkelerınden de gen kalmış bu- lunuyor. Meclısımıze, 1991 genel seçımlerınde yuzde 1 3, 1995 genel seçımlennde yuzde 2 4 oranında kadın temsılcı gırebılmesı, "demokrasimızi yaralayan" çağdaş dunyada "ulusal saygınlığımızı zedeleyen" bır ulke sorunu durumundadır Açıkçası, bugun Turk kadınlan vatandaşlık haklannı kullanamıyor Çunku ka- dınlann "seçmenolma r>aWo "çarprtılıyor, "seçılme hak-, to"engellenıyor Kadınların seçılme hakkı engellenıyor. Çunku bılındığı gıbı mılletvekılı seçılmenın kılıt noktası sıya- sı partıler Partıler mılletvekılı adaylarını ve lıstelerde- kı sıralarını belırledığınden, seçılme konusunda ha- yalı rol oynuyorlar Partılerde aday lıstelerının belır- lenmesı demokratık yollardan olmuyor 1995 genel seçımlennde, butun partilerde aday lıstelen, ka- palı kapılar arkasında genel başkanlartarafından belırlendi. Yalnız 1995'te değıl, butun seçımlerde mılletvekılı aday lıstelerıne bakıldığında, kadın aday- lardan bır ıkısının, kadın seçmenlerı etkilemek ama- cıyla "vitnn"eoturtulduğu, dığerterının lıstelerde dol- gu maddesi olarak kullanıldığı goruluyor Sonuç ola- rak, uygulanan antidemokratik yöntemler, kadın- ların seçılme hakkını engellıyor. Kadınlann seçmen olma hakkı çarprtılıyor. Çün- kü kadınlann kendılennı temsıl edecek kışılen se-' çebıldığını soylemek mumkun değıl. Kadınlar, ıçınde yuzde 98 erkek bulunan Meclısle- rı, yarım yuzyıldan berı denedıler ve boyle Meclısler- den kadınlar letwe hjçbır siyasi karar çıkmadığına teo j naat getırdıler ArtıkTurkıye Buyuk Mıllet Meclısı'nde daha çok sayıda kadın gormek ıstıyorlar Ancak se- çım donemlennde sandık başına gıttıklerındev onle- rıne getırılen baştan aşağı erkek ısımlerınden oluşanf| aday lıstelen karşısında çaresız kalıyorlar Hangı par-' tının lıstesını tercıh etseler, kendılennı temsıl edecek gıbı değıl Bu yuzden kadın seçmenler, kadınlar ıçın hıçbır şey yapmayacak kışılerı seçmek zorunda ka- lıyorlar Yanı "seçme hakkı" dıye gosterılen du- rum, aslında aleyhlerıne işleyecek bır lısteyı onay- lamak dururnuna dönüşmüş bulunuyor. Cumhurıyetımızın 75 yılında, ulkemızın demokra- tıkleşmesı ve çağdaşlaşması adına, kadınlann 64 yıl once elde ettıklerı seçme-seçılme hakkını kullanabıl- mesı ıçın onlemleralınması gerekıyor Önenlebılecek çok sayıda onlemler mevcut Bunlardan bın seçim sıstemımıze "tercihli oy" yontemmın eklenmesı- dır. Seçmenler onlerıne sunulan aday lıstelerınde ter- cıh ettıklerı kışılerı ışaretleyebılmelıdır Hatta lıstede- kı sıralarda bır veya ıkı değışıklık yapma hakkına sa- hıp olabılmelıdır "Tercihli oy" sıstemı, Turk seçme- nını daha etkın hale getırebılır ve bu sayede seçmen ıradesı seçım sonuçlanna gerçekten yansıyabılır Ul- kemız açısından, demokrasımızın gelışmesı yonun- de olan bu tur yaklaşımlardan, en mağdur durumda olan kadın seçmenlerın en fazla yaraıianması mum- kun olur Kadınlann seçme ve seçılme hakkını kul- lanabılmesı, ulkemıze çağdaşlaşmanın yolunu açacak bır etken olarak algılanması gerekır, Turk kadınlan, 5 Aralık 1934'te seçme-seçılme hak- kına kavuşmuş olma sevıncını şukranla yaşatıyor 5 Aralık'lann bugün oiduğu gıbı buruk anılarla de- ğıl, Türk kadınlannın gerçekten "seçmen olma ' ve "seçılen olma" hakkını kullanabıldıklerı aydınlık gun- lerde kıvançla kutlanmasını dılıyoruz B U L M A C A SEDATYAŞAYAJ\ 1 2SOLD^ S\Ğ4: 1/ Muğla'nın Mılas ılçesı va- ' kınlanndakı ün- 2 luantıkkent 2/ Antalya nın bır 3 ılçesı tterbı- yum elementı- nın sımgesı 3/ Dınsel tören ve kuralları Bır ılımız 4/ ' — Otlar" Necatı Cumalı nın oyunu Mey- dan 5/Bırsoru sozu Tırpana balığına \enlen bır başka ad 6/ -| Kurşun borulann ağzı- ^ nı açrnak ıçın kullanılan ucu sıvn takoz Kara- ^ gozveortaoyunundaYa- 4 hudı tıplemesıne venlen 5 ad 7/NâzunHikmet'ın g bır oyunu "Bız kımse- \e kın tutmayız — ' âlembırdırbıze"(Yunus 8 Emre) 8/ Bağlama, cu- 9 ra gıbı tellı çalgılan ses- lendırmede kullanılan, genellıkle kıraz ağacı kabuğun- dan yapılmış mızıap Tumor 9/ Cesaretı \ e gücu> le ta- nınan bır av köpeğı cınsı YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Gırtlaktakı aşın ve sureğen >angı 2/ Alçak enlemler- de esen duzenlı ruzgâr Kesıntılerden sonra kalan mık- tar 3/ \a\aş, ağır Hamur topağı 4/ Radon elementı- nm sımgesı Kuçuk tuzlu bıskuvı 5/ A\ uç ıçı Köpek Nıkel eîementının sımgesı 6/ "Sozun bılmez bazı — elınden / Erkân ağlar, usul ağlar, yol ağlar" (Gevhen) Kum adacığı II Bırkaç renklı ıplıkten yapılmış doku- ma 8/ Erden Kıral'ın bır fılmı tstek arzu 9/ Anado- lu nun bazı yorelerınde domatese venlen ad "