Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 KASIM 1998 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER Tacikistan'da isyan • DUŞANBE (AA) - Tacikistan'da isyancı lider Mahmud Hudoyberdiyev'e bağlı bin kadar silahlı kişi, ülkenin ikinci büyük kenti olan kuzeydeki Hucent ve yakınlanndaki Çkalovsk yerleşim birimine saldm düzenledi. Askeri kaynaklardan alınan bilgilere göre, çatışmalarda 20 kişi öldü. Üzun süre orduya bağlı kalan Albay Mahmud Hudoyberdiyev, geçen yıl haziran aymda hükümetle lslamcı muhalefet arasmda imzalanan banş anlaşmasına karşı çıknuştı. Kolombiya'da çatışma • BOGOTA(AA)- Kolombiya'da hükümet gûçlerinin geçen pazar Marksist gerillalann eline geçen Vaupes eyaletinin başkenti Mitu'yu geri almak için dün başlattıklan saldın püskürtüldü. Yetkililer, hükümet gûçlerinin, Kolombiya Devrimci Silahh Güçleri (FARC) gerillalan tarafından yenilgiye uğratıldığını, çatışmalarda 28 gûvenlik görevlisinin öldürüldüğûnü, 30'unun da yaralandığını belirttiler. MOSSAD'ın Kanada sevgisi • TORONTO(AA)- Israil gizli servisi MOSSAD'ın söz vermesine rağmen, halen birçok operasyonda kendini gizlemek için Kanada pasaportu kullandığı bildirildi. Kanada'da yayın yapan CTV televizyonunda konuşan Leslie Lewis adlı Kanada ve Israil vatandaşı birkışi, MOSSAD'ın Kanada pasaportu için şubat ayında kendisine başvurduğunu açıkladı. Geçen yıl Ürdün'de bir Filistinîi lidere suikast girişiminde bulunan MOSSAD ajanlannın üzerinden Kanada pasaportu çıkması, Israil ile Kanada arasmda sorun olmuştu. hgiltere'de eviilik zorlaşıyor • LONDRA(AA)- Türkiye'de uzun yıllar uygulanan evlilik öncesi başvurulann askıya çıkanlması işlemi, Ingıltere'de zorunlu hale getiriliyor. Dün Parlamento'ya sunulan yasa teklifı, evlilik için başvuran gençlerin, başvurularının 15 gün bekletilmesini öngörüyor. Yasanın çıkanlmasındaki en büyük etkenin, tngiltere'de her geçen gün artan ve toplumun evlilik kurumuna olan inancmı kökünden sarsan boşanmalar olduğu belirtiliyor. 'Anayasa yenip mi?' • NAIROBI(AA)- Kenya'da, yoksul vatandaşlann anayasal haklannı bilip bilmediklerini saptamak için yapılan bir ankette, Kenyalılann büyük bölümünün anayasanın ne olduğundan bile habersiz olduklan ortaya çıktı. Gıda. su ve ikametgâha sahip olmanın temel haklar olarak Kenya'nın yeni anayasasına girmesi için kampanya başlatan ve anketi yapanlardan Dick Ogolla, "Bazı zavallı insanlar bize 'bu anayasa denilen nedir? Yenilecek bir şey mi, yoksa bir hayvan mi' diye sordular" dedi. Endonezya'da isyan paporu • JAKAKTA(AA)- Endonezya'da geçen mayıs ayında Suharto'nun 32 yıllık otoriter rejimine son veren isyanla ilgili olarak bir ekip tarafından hazırlanan raporda gûvenlik güçlennin isyanı tahrik ettiği şeklinde ifadeler yer aldı. Genelkurmay Başkanı General Wiranto, "Araştırmayı yapan ekipten sadece insanlann ifadelerini alarak gerçekleri bulması ve Meclis'e sunması istenmişti. Araştırmanın bir tahlilini yapması istenmemişti" şeklinde konuştu. ABD'deki seçimleri 'halkoylaması'na dönüştüren Cumhuriyetçilerin kampanyası geri tepti mton'a ara seçim desteğl FUATKOZLUKLU WASHESGTON - ABD'deki ara seçimlerden, liderliğini Baş- kan Bill Cünton'm yaptığı De- mokrat Parti kazançlı çıktı. Kong- re' nin Senato ve Temsilciler Mec- lisi kanatlannda çoğunluk parti- si olan Cumhuriyetçiler ise bek- lentilerinin aksine sandalye sayı- sını arttıramadılar. Cumhuriyetçi Parti'nin Clin- ton karşıtı kampanyasının geri teptiği seçimlerin sonucunda 100 sandalyeli Senato'daki güç denge- si değişmedi. Cumhuriyetçilerin 55 sandalye elde ettiği seçimler- de Demokratlann sandalye sayı- sı 45 oldu. 435 sandalyeli Tem- silciler Meclisi 'nde Cumhuriyet- çilerin 22 sandalyelik avantajının 14 sandalyeye düştüğü belirtiliyor. Demokrat Parti, özellikle güney eyaletlerinde sürpriz sonuçîarel- de etti. Aşın muhafazakâr olarak • Ara seçimler, ABD'li seçmenin, Clinton'ın seks skandallanndan bıktığını ve tercihinde ülkenin ekonomik durumunu göz önüne aldığını gösteriyor. Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi ve Senato'daki çoğunluklannı korumakla beraber, umduklan zafere ulaşamadılar. bilinen Güney Carolina eyaletin- de Demokrat Parti'nin vali adayı Jim Hidges bekJenmedik bir za- ferkazandı. Ara seçimlerin en büyük ye- nilgilerinden birini de ABD Se- natosu'nda 16 yıldır New York temsilcisi olan Aifonse D'Amato tattı. Kıran kırana geçen seçimde D'Amato'yu yenilgiye uğratan Demokrat Parti'nin adayı Char- les Schumer, zaferini sabaha ka- dar kutladı. D'Amato, Rum-Yu- nan lobisinin ABD başkentinde- ki temsilcilerinden biriydi. Schu- mer ise seçim kampanyası sırasın- da Türkiye karşıtı radikal Erme- nilerden büyük destek aldı. Önceki günkü seçimlerin bir diğer ilginç noktası da eski Baş- kan George Bush'un iki çocuğu- nun birden eyalet valiliğine se- çilmesi oldu. Halen Teksas Eyalet Valisi olan George W. Bush ikinci bir dört yıl için daha seçildi. Eski başkanın kü- çük oğlu JebBushda Florida Eya- let Valisi oldu. Işsizliğin yüzde 4, enflasyonun dayüzde l'le 1.5 ara- sında olduğu ABD'de ekonomi- nin güçlü olması, seçmenin terci- hini daha çoketkileyen unsur şek- linde ortaya çıktı. Salı günkü ara seçimlerde Amerikalı seçmenler. 435 üyeliTemsilcilerMeclisi'nin tamamıyla, 100 üyeli Senato 'nun üçte biri, yani 34 senatör için oy kullandılar. Seçimlerde Amerikalı seçmen- lerin ilgisiyse daha öncekiler gi- bi azdı. Katıhmın yüzde 38 dola- yında olduğu bildiriliyor. Kadınlar çoğunluktaydı Afrika kökenliler ıle Latin Ame- rika asıllı Amerikan vatandaşla- nn yanı sıra sandığa giden ve da- ha çok demokrat adaylara oy ve- ren bir diğer kesim kadınlardı. Her ne kadar oy pusulalannda Clinton'ın adı bulunmuyor idiy- se de seçimler, ABD Başkanı için bir referandum niteliğindeydi. Sandık başında yapılan bir anke- tin sonucuna göre seçmenlerin yüzde 57'si "Seks skandah kara- runızı etküemedi" dedi. Seçmenlerin yüzde 84'ü. Clin- ton'ın yalancı ve liderliğe yakış- mayan davranışlanna karşm iyi iş yapöğını dile getirdi. Şu ana kadarki sonuçîar. Cum- huriyetçilerin gelecek dönem ço- ğunluğu oluşturacaklan ve Clin- ton'ı seks skandalından dolayı görevden uzaklaştırmak için ça- balayacaklan anlamına geliyor. Clinton hakkındaki seks skanda- lı ve yeminliyken yalan söyleme iddialanna ilişkin karar, Kong- re'nin yeni dönem çalışmalan sı- rasinda verilecek. Özetle, seks skandalından do- layı Clinton'ı görevden uzaklaş- tırmaya çabalayan ve bu yüzden de halkın büyük çoğunluğundan tepki alan Cumhuriyetçiler, dün- kü seçimlerde çok büyük bir ba- şan elde edemediler. Seçmenler, "seks skandahndan btküklannT oylany la bir kez da- ha vurguladılar. Mitch doymuyor Olü sayısı 9 bin • Mitch tayfununda ölenlerin sayısı 9 bine ulaşırken 15 bin kişinin İcayıp olduğu bildirildi. Nikaragua'da toprağa gömülü 70 bin mayın sel sulanyla yeryüzüne çıktı. Dış Haberfer Servisi - Orta Ameri- ka'yı felaket bölgesine çeviren Mitch tayfununda ölenlerin sayısı 9 bine yük- selirken, Nikaragua'nın 675 metre yük- sekliğindeki CerroNegroyanardağı fa- aliyete geçerek çevTesine lav; gaz ve kül püskürttü. Honduras'ta 7 bin, Nikara- gua'da 1700, El Salvador'da 225, Gu- atemala'da 157, Kosta Rika'da 7 ve Panama'da 1 kişi öldü. Nikaragua'daönceki gün patlayan ya- nardağın yakınlannda yaşayan yüz- lerce kişinin, gümbürtüleri duyunca korku içinde başka bir yerleşim biri- mine doğru kaçtığı belirtildi. Chichi- galpa bölgesinden bir yetkili, yorgun, aç ve çamur içindeki insanlann bölge- lerine geldiklerini, ancak onlara yete- cek kadar yiyecek, ilaç ve sulannın olmadığını belirtti. Tayfunun şıddeti karşısında kurtar- ma ekipleri aciz kalırken 15 bin kişi- nin kayıp olduğu bildirildi. Yetkililer, tayfunun Orta Amerika'da yol açtığı ekonomik zarann bölgeyi onlarca yıl öncesine götürdüğünü söylediler. Nıkaragua Devlet Başkanı Amoklo Aleman yanardağlara vakın bölgeler- de yaşayan insanlan daha güvenli böl- gelere gitmeye çağırdı. Ölü sayısının artması ve kurtarma çalışmalannın ye- tersizliği karşısında, Nikaragua'nın Leon kentinde toplanan kızgın kalaba- lık, Aleman'a "katfl" ve "Yiyecek is- nyoruz" diye bagırdı. Nikaragua ordu- su yetkilileri, 1980'lerde yaşanan iç savaş sırasında yerleştirilen 70 bin ma- ymın sel sulanyla beraber yeryüzüne çıkarak geniş bir alana yayıldığını ve tehlike yarattığını söylediler. Honduras'ta, yetkililer hasann kar- şılanrnası için onlarca yıla ve 2 milyar jdotâra geTeksinim olduğunu söyledi- ler. Honduras Devlet Başkanı Carios Floresülkenin yollannın ve ekili alan- lannın yüzde 70'ini kaybettiklerini söyledi. Honduras'ın kuzeyindeki tu- ristik Gunaja Adası'nda, yerlebir olan bir köyde cesetlerin sel sulanyla sürük- lendiği, köylülerin, ölüleri devrilen palmiye ağaçlannm dallanyla örttük- leri belirtildi. SeDer Orta Amerika'da onbinlerce insanı evsiz bırakti. (Fotoğraf: REUTERS) v a n d e n B r o e k Türkiye AB'nin 12. adayı' • AB Komisyonu, aralannda Türkiye'nin de bulunduğu 12 aday ülkenin raporlannı onayladı. Komisyonun dış ilişkiler sorumlusu van den Broek, Türkiye'nin AB'ye tam üye olabilecek bir ülke olduğunu belirterek hedefin de bu olduğunu söyledi. BRÜKSEL (AA) - Avrupa Birhği (AB) Komisyonu'nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Hans van den Broek, komisyonun aday ülkelerle ilgili raporlan ele aldığı ve onayladığı toplantının ardından, Avrupa Birliği parlamenterlerini bilgilendirirken Türkiye'yi de "aday ülkefer" arasında saydı. "AB'ye aday 12 ülke" hakkındaki değerlendirme raporlannı onaylandığını belirten Hans van den Broek, bu ülkelerin isimlerini sıralarken Türkiye'yi de saydı. Kıbns Rum kesimi ile ilgili olarak "Tam üyenk müzakereleri kaüiımı arzu ve umudumuz devam ediyor" diyen van den Broek, Türkiye konusunda, tüm adaylar için olduğu gibi, Kopenhag kriterlerinin dikkate alındığmı, ekonomik açıdan olumlu gelişmeler kaydedildiğini ve bunlann raporda yansıhldığını savundu. Hans van den Broek, siyasi açıdan ise bazı endişelerin devam ettigini belirterek, "ordunun rotö" ve "insan haklan" konusunu bunlara ömek gösterdi. Hans van den Broek'un, Türkiye'yi aday ülkeler arasında saymasına ve Kıbns Rum kesimi ile bir çerçevede gÖstermesine tepki gösteren Yunan parlamenterler, "Türkiye aday sayılmaz. Değişiklik mi var" sorusunu yönelttiler. Admı saydığı ülkelerin hepsinin AB'ye tam üye olabileceklerini belirten van den Broek, Türkiye konusunda AB Komisyonu'nun Lüksemburg ve Cardiff zirveleri sırasında, konseyden aldığı talimatlan izlediğini ve "Türkiye için Avrupa Stratejisi"nin uygulandığını söyledi. AB Komisyonu'nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi van den Broek, "Türkiye AB'ye tam üye olacak bir ülkedir. Ben. komi$>on üyesi olarak Türkiye dosyası konusunda ne yapacağımı ve bu dosyayı nasıl vürütcceğimi çok iyi bfliyorum. Türkiye için 'Avrupa Stratejisi' söz konusudur ve hedef, Türkiye''nin tam üyeti^dir" şeklinde konuştu. CDoğu'ya srvil çözûm AB Komisyonu'nun Türkiye raporunun basına yansıtılan "gayriresıııi" ilk özetinde ise Türkiye'de, "siyasi alanda betirfi anormallikler ve önemH eksiklikler" not edilirken insan haklan ihlallerinin devam ettiği, azınlık haklan konusunda önemli eksiklikler bulunduğu savunuldu. Askerler üzerinde sivil kontrol olmamasınm da "anormallikler'' arasında görüldüğü kaydedilen raporda, "Güneydoğu'daki özel duruma askeri değil, sivil çözüm" gereğı üzerinde duruldu. Raporda, "Türkhe'nin, bazı komşulanyla görfiş avnlıklanna. uluslararası kurallar kapsammda banşçıçözüm sağlanmasma katkıda bulunması" gereği kaydedildi. Ankara, AB Komisyonu raporunda, Türkiye'nin 12 aday ülke arasında tanımlanmasını olumlu bir zemin olarak değerlendirdi. Raporun ilk incelemesinde, Türkiye*ye dönük siyasal değerlendirmelerde bazı mesnetsiz iddialann ve ifadelerin yer aldığına dikkat çekilen Dışişleri açıklamasında, "Bu zemin üzerinde, komisyonla iüşkilerin gelişme sürecinde, Türidye'nin daha doğru değeriendirilmesi beklenmektedir. AB Komisyonu'nun ülkemiz açısından hâlâfiilibir durunıu yansıtan adaynk tanımlamasının. devlet ve hükümet başkanlan tarafından tescili ve bütfin unsurianyla hayata geçirilmesi, iliskilerimizin normal mecrasına girebilmesinde son merhale>i oiuşturacakbr" denildı. ACIT cevre semineri Boğaz trafiği yine gündemde • AGÎT'inîstanburdadüzenlediği çevre konulu seminerde boğazdaki aşın deniz trafiği de tartışılacak. VtYANA (AA) - Av- rupa Gûvenlik ve Işbir- liği Teşkilatı'nın (AGlT) ikinci kez dü- zenleyeceği "Bölgesel Çevre Sonınlan ve Çö- zümlertçinOrtakYak- laşımlar" semineri, bu- gün Istanbul'da başlı- yor. Türkiye Cumhuriye- ti hükümeti, Karadeniz Ekonomik Işbirliği (KEl)veAGlT tarafın- dan ortaklaşa hazırla- nan iki günlük semine- re, çoğunluğu Karade- niz'e kıyı ülkelerden ol- mak üzere pek çok AGlT ülkesînden hü- kümet ve hükümet dışı kuruluş temsilcileri ile AGlT Parlamenterler Asamblesi (AGlTPA) üyesi bazı milletvekil- leri katılacak. Merkezi Viyana'da bulunan AGtT yetkili- lerinden alınan bilgiye göre, Istanbul Boğa- zı'ndaki aşın deniz tra- fiği konusundaki şikâ- yetler ile bu trafiği dü- zenleyen 1936 Montre- aux Antlaşması, nükle- er enerji santrallannm güvenliği, başta Tuna Nehri ohnak üzere Ka- radeniz'e dökülen su yollanmn temizlenme- sinde görülen eksiklik ve dengesizlikler ile^e- ni enerji kaynaklan ara- yışı gibi sorunlar, semi- nerde ele ahnacak konu- lann başında geliyor. AGtT yetkilileri, ay- nı konuda ikinci kez dü- zenlenen seminerin, 25- 28 Mayıs 1999 tarihle- rinde Prag'da yapılacak AGlT Ekonomik Foru- mu'na bir hazırlık oluş- turacağını, bölgesel çev- re sorunlarının tüm AGlT üyeleri tarafın- dan ele ahnmasını sağ- layacağını söylediler. Türkiye'nin de Avru- pa Gûvenlik ve tşbirli- ği Konferansı (AGİK) olarak kuruculan ara- sında bulunduğu ve 54 ülkenin üyesi olduğu AGlT, "üç sepet" ola- rak adlandınlan, gûven- lik, insanı boyut ve eko- nomik boyut ohnak üze- re üç ana tema üzerin- de faaliyet gösteriyor. Lordlar Kamarası, İspanyol yargıçlann temyiz isteğine yanıt vermek için toplandı Diktatör Pinochet kararı beldiyor • Ingiliz Lordlar Kamarası'nın hukuk komitesi, Pinochet'nin tutuklanmasını hukuka aykın bulan Ingiltere Yûksek Mahkemesi'nin karanm temyize götürmek isteyen Ispanyol yargıçlann başvurusuna yanıt vermek üzere toplandı. Lordlar Kamarası'ndaki görüşmelerin pazartesi gününe kadar uzayabileceği bildirildi. DısHaberier Servisi-Ingiltere'de- ki Lordlar Kamarası, Şili'nin eski diktatörü Augusto Pinochet'nin tu- tuklanmasmı hukuk dışı bulan mah- kemenin karanm temyize götür- mek isteyen tspanyol yargıçlann başvurusuna vereceği yanıt için dün toplandı. Ingiltere Yüksek Mahkemesi, ge- çen çarşamba günü, Pinochet'nin kendisine yüklenen suçlan işledi- ği dönemde dokunulmazlığı olan bir devlet başkanı olduğunu ve bu nedenle lngiliz yasalanna göre yar- gılanamayacağuıa karar vermişti. ispanyol yargıçlarsa mahkemenin karannı temyize götürmek istiyor. İspanyol yargıçlara verilecek yanıt için toplanan Lordlar Kamarası Hu- kuk Komitesi'ndeki görüşmelerin pazartesi gününe kadar uzayabile- ceği bildirildi. Hukuk komitesinin. Yüksek Mahkeme'nin karannı onaylaması durumunda Pinochet serbest bırakılacak. Pinochet'nin İspanya'da yargı- lanmasını isteyen İspanyol Yargıç Bahasar Garzon, eski diktatöre yö- nelik suçlamalanmn boyutunu bü- yüttü. Garzon, Pinochet'nin İspan- ya'da yargılanması için hükümete yaptığı başv'uruda, Pinochet'yi ik- tidarda kaldığı süre içinde "uhısla- rarası bir suç örgütünün yönetici- si" ohnakla suçladı. Garzon, Pinoc- het'nin emriyle kumlan örgütte Şi- li, Arjantin ve diğer Latin Ameri- ka ülkelerinden kişiler olduğunu belirtti. Örgütün bu ülkelerde yönetim karşıtı kişileri kaçırdığını, yasadı- şı olarak gözaltına aldığını ve işken- ce yaptığını kaydeden Garzon, ör- gütün en az 3 bin 178 kişinin ölü- münden ya da kaybolmasmdan so- rumlu olduğunu belirtti. Şili Senatosu. önceki gün Pinoc- het'nin ömür boyu senatörlük hak- kınm iptal edilmesi ve Ispanya'yla îngiltere'nin kınanmasına ilişkin bir toplantı yaptı. Madrid ve Londra kuıadı Sekiz saat süren tartışmanın ar- dından Senato'dan Pinochet'nin tu- tuklanmasında oynadıklan rolden ötürü Ingiltere ve fspanya'nın kınan- ması karan alındı. Oylamada, sağ muhalefete men- sup 24 senatör Ingiltere ve tspan- ya'rnn kınanmasını kabul ederken iktidar partisinin 23 senatörü karşı oy kullandı. Sonuçta, bir oy farkla Ispanya ve îngiltere'nin kınanma- sı onaylanmış oldu. Kararla Senato, Ispanya mahke- melerinin Şili'nin egemenliğini çiğ- nediği, Ingiltere'yi de Pinochet'nin diplomatik dokunulmazlığını ka- bul etmediği gerekçesiyle resmen protestoedecek. Toplanöda, Pinoc- het'nin ömür boyu senatörlük un- vanının geri alınması da tartışıldı. Tarüşmalar sırasında konuk salonun- da bulunan Pinochet yandaşlanyla karşıtlan arasında olay çıkınca bu konudakarar almması ertelendi. Pi- nochet döneminin içişleri bakanı sağcı senatörSergio Fernandez, ko- nuşma yaparken salonda çıkan olaylar yüzünden oturum ertelendi. Peru'nun başkenti Lima'da Pinochet karşıtlan. tngiltere büyûkelçiliği öniinde gösteri düzenledL Amazon ormanlan olum döşeğinde Dış Haberier Servisi-In- giltere ve tskoçya'daki ik- limbilimcilerin bilgisayar- larla yaptığı tahmine göre Amazon ormanlan, küre- sel ısınma yüzünden 50 yıl içinde yok olacak. Ingiltere'de yayımlanan The Independent gazetesi, Ingiltere Çevre Bakanı Mlc- hael Meacher tarafından açıklanan araştırma sonuç- lanna yer verdi. Buna göre, Amazon or- manlannın yok oluşu, ik- limlerde meydana gelen de- ğişiklikleryüzünden kaçınıl- maz görünüyor. Hava sıcak- lığının 7 derece artması, yağmurun daha az yağma- sı, dünyanın en zengin ve el değmemiş tropik ormanla- n kabul edilen Amazon- lar'ın, bir süre sonra otlak ya da çöle dönüşmesine yol açacak. Dünyanın akciğerleri sa- yılan bu ormanlann karbon- dioksit gazını emdiği düşü- nülürse, yok olmalan ha- linde atmosferdeki karbon- dioksit gazının yüzde 50 oranında artacağı tahmin ediliyor. Bilimadamlan, kar- bondioksitin artmasıyla kü- resel ısınmanm daha da hız- lanacağını belirtiyorlar.