Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 KASIM1998PAZAR CUMHÜRİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Rumlar Türk
topraklarına giPdi
• LEFKOŞA (AA) - Kuzey
Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin
(KKTC)Beyarmudu
kasabası yakınlarında bir
grup Rum. Dikeha Ingiliz
L'ssü smırlan içınde bulunan
Türk topraklanna ekim
yapmak üzere girmeye
çalıştı. 10 Rum. Ingiliz Üs
Polısı'nin yardımıyla üç
araçla ara bölgedekı Türk
toprakiannagirdı. Rumlann
Dikelya içindeki Türk
topraklanna girme gırişimi
Beyarmudu halkının
tepkisiyle sonuçsuz kaldı.
KJrlanda'da
şiddet
• BELFAST (AFP)-Kuzey
lrlanda'nın başkenti
Belfast'ta dün bir Katolik
öldürüldü. Katolik gencin
başından iki, sırtından da iki
kurşun yediği bildirildi.
Polis, cinayetin büyük
olasılıkla siyasal amaçlı
olduğunu söyledi
Esad-Mübarek
göpüşmesi
• ŞAR.M EL-ŞEYH (AA) -
Suriye Devlet Başkanı Hafız
Esad, Hüsnü Mübarek ile
görüşmek üzere bugün
Mısır'a gıdıyor. İki devlet
başkanı arasında Kızıldeniz
kıyısındakı Şarm Ei-Şeyh
kentmde yapılacak olan
görüşmede Türkiye ve Suriye
ilişkilerinin, Ortadoğu banş
süreci \e ikiü ilışkilenn
gündeme geleceği belirtildi.
Kadın sünneti
yasaklandı
• LOME (AA) - Batı Afrika
ülkelennden Togo. kadın
sünnetinı yasakladı ve yasağı
çığneyenlere hapis ve para
cezası verilmesini öngören
bir yasa çıkardı. Parlamento
insan haklan komısyonu.
kadın sünnetının dıni ya da
külrürel açılardan
de'steklenmedigıni ve
kurbanlann fizıksel
bütünlüğüne zarar \eren bir
saldın olduğunu belırttı.
Kadının klıtonsının bir
bölümü ya da tamamının
kesilmesı yoluyla yapılan
sünnet ülkedeki Müslümanlar
arasında uygulanıyor.
Kürtaja karşı
zeftirli gaz
• VVASHINGTON(AA)-
ABD'deki kürtaj karşıtlan
öldüriicü antraks gazı
kullanmaya başladı. Kısa bir
süre önce kürtaj yapan bir
doktoru öldüren eylemciler
kürtaj klıniklerine içinde
antraks gazı bulunduğu öne
sürülen mektuplar yollamaya
başladılar. Indianapolıs'teki
bir klinıkteki 32 kışı,
mektubun bilinmeden
açılması üzerine öze! bir
çadırda mikroptan annma
tedavısine alındı. Antraks
gazı fuze başlıklanna
yerleştinlerek kitle imha
silahı haline getirilebili>or.
Hindistan'da
kadınlara yasak
• \E\İDELHİ(AA)-
Hındıstan'da çok sayıda
kişınin ölümüyle sonuçlanan
trafık kazalannın önlenmesi
ıçın Kerala kentınde
kadınlann araçlann ön
kolruklannda oturması
yasaklandı. Karann
gerekçesi, "Kazalann araç
sürücülennin dıkkatlerini
kadın yolcular üzennde
yoğunlaştırmalan nedeniyle
gerçeldeşmesi" olarak
açıklandı. Karar bölgede
meydana gelen son kazada
ölen 18 kadının 16'sınm
otobüsün ön koltukJannda
oturduğunun anlaşılması
üzerine alındı.
Mitch tayfunu
• SANJOSE-Orta
Amerika ülkelerinde etkili
olan Mitch tayfunu 139
kişınin ölümüne yol açtı.
Honduras ve Nikaragua'da
olağanüstü durum ilan
edilirken ölü sayısınm
artmasından korkuluyor. tki
ülkede yüz binlerce kişi evsiz
kaldı. Nikaragua'da 73.
Honduras'ta 56, Kosta
Rika'da 7, Guatemala'da 2,
Panama'da 1 kişi öldü.
Pastah protesto
• CENEVRE(AA)-
tngiltere'nin başkenti
Londra'da bir grup çevreci,
Dünya Ticaret örgütü (WTO)
Genel Müdürü Renato
Ruggıero'ya 'kaplumbağa
düşmanı' olduğu
gerekçesiyle pastalı saldında
bulundu. 69 yaşındaki
Ruggiero. yüzüne kremalı
pastayı yıyince, 'Hmm...Fena
değilmiş...'dedi. 20eylemci,
ABD'nın. karides avcısı
balıkçılara karşı deniz
kaplumbağalannın koruma
altına alınması ıçin yaptığı
başvuruyu VVTO'nun gen
çevirmesı üzenne. pastalı
saldında bulundu.
Islami Cihad, anlaşmaya karşm Israil'e yönelik savaşm süreceği uyansmda bulundu
Barışa Islamcı gözdağıDış Haberfcr Servisi - Köktendinci tsla-
mı Cihad örgütü. Israil'e yönelik savaşın
süreceği uyansmda bulunurken Filistin Öz-
erk Yönetimi, ABD'de geçen hafta lsrail 'le
imzalanan geçici banş anlaşmasını onayla-
dı. Geçen perşembe günü Batı Şeria'daki
Yahudi yerleşimcilerin çocukiannı taşıyan
okul otobüsüne HAMAS tarafindan düzen-
lenen bombalı saldınnm ardından Filistin
yönetimi. HAMAS'ın dini lideri Şeyh Ah-
metYasin'i ev hapsine almış, 100 HAMAS
ve Islami Cihad militanını da tutuklayarak
köktendincilere karşı bir operasyon başlat-
mıştı. Köktendinci Islami Cihad örgütünün
1ideri Ramazan Abduflah Şallah dün yaptı-
ğı açıklamada. lsrail 'le Filistin arasında an-
laşma imzalanmasına ve Filistin'in kökten-
dinci örgütlere yönelik baskılanna karşm Is-
rail'e yönelik savasın süreceği uyansmda
bulundu.
Şallah, "Fılistin'inHAMAS'avebizeyö-
neiik baskılan, kutsal savaşı ve Israil'e yö-
nelik sUahh mücadele}i durduramaz" dedi.
Şallah, Filistin Özerk Yönetimi'nı 'İsrail'in
ovuncağı' olarak nitelendirerek Filistin lıde-
ri Yaser Arafat liderliğındeki Filistin Kur-
tuluş Örgütü "nün (FKÖ) artık Fiiistm hal-
kının tek meşru temsilcisi olarak değerlen-
dirilemeyeceğini söyledi. Mısır'daki kök-
tendinci Islami Cemaat örgütü de bütün
Müslümanlara Israil'le Filistin arasında
vanlan anlaşmaya karşı savaşmalan çağnsı
yaptı.
Filistin Ozerk Yönetimi, Batı Şeria'nın
Ramallah kentınde Yaser Arafat liderliğin-
de toplandı. FKÖ Yürütme Kurulu'yla Fi-
listin kabinesınin toplantısı sonunda yayım-
lanan bildıriye göre, Filistin yönetimi Wye
Plantatıon'da sağlanan anlaşmayı çoğunlu-
ğun desteğiyle onaylamaya karar verdi ve
bu çerçevede Fılıstınlilere düşen yükümlü-
FiHstin lideri Yaser Arafat Gazze Şeridi'nde kendisini karşılayan taraftariannın eOerini öptü.
Rabin anıldı
TEL AVTV (APP) -
Uğradığı silahlı saldın
sonucu yasamını yitiren
eski îsrail başbakanla-
nndan Jzak Rabin, ölû-
münün üçüncü yıhnda
törenlerle anıldı.
îzak Rabin, 4 Kasım
1995'te.TelAviv'de kök-
tendinci Yigal Amir ta-
rafindan öldürülmüştü.
Rabin'in öldürüldüğü y-
er olan ve adı Rabin
Meydanı olarak değişti-
riien Banş Meyda-
nı'ndakj törene Rabin'in
eşi LeahRabin,Rabin'in
lideri olduğu Işçi Partisi
yetkilileri, hükümet yet-
kilileri ve binlerce kişi
katıldı. Törende Leah
Rabin, Savunma Bakanı
tzak Mordehay. Işçi Par-
tisi lideri Ehiıd Barak
konuşma yapö.
lüklerin hepsıne sadık kalınacağını açıkla-
dı. Bildiride. "Filistinyönetimi,ikiyülıkyo-
ğun çabalann sonucu olan anlaşmanın bal-
talanmasuıa izin vermeyecektir" denıldı.
Filistin polısı. öncekı gün tutuklanan 100
militanın arasında bulunan üst düzey bir
HAMAS üyesiyle üst düzey Islami Cihad
militanını serbest bıraktı.
ABD. Filistin'in terörle mücadele planı-
nın hazır olduğunu söyledi. Beyaz Saray
(Jlusal Güvenlik Danışmanı Sand) Berger,
lsrail "esaldınlarda bulunan terönstlere kar-
şı Filistin'in geliştırdiği planın hazır oldu-
ğunu ve pazartesi günü ABD'ye sunulaca-
ğını belırtti. Plan, geçen hafta imzalanan
anlaşma uyannca hazırlandı. Berger, Filis-
tin "in HAMAS'a karşı attığı son adunlar-
dan da memnuniyetle söz etti.
Başbakan Netamahu'dan uyan
lsrail Basbakanı Benyamin Netamahu,
HAMAS"ın askeri lideri Muhammed De-
iTin tutuklanmasım istedı. Netanyahu, "De-
if yakaianmadıkça saldınlar sürecek ve ba-
nş süreci kcsintrye uğrayacaktir* dedi. Bir
Filistinli güvenlik yetkilısi, Deif'in peşin-
de olduklannı söyledi. Savunma Bakanı
tzak Mordehay, İsrail'in anlaşmadaki yü-
kümlülüklerini yerine getirmesi için Filis-
tin'in terörle mücadelekonusunda daha faz-
la çahşması gerektif ini belirtti. Mordehay,
" Filistin yönetimi terörisrJeri yakalamalıdır.
Bu, banş anlaşmasuıın uyguianma koşulu-
dur" dedi. Mordehay, imzalanan anlaşma-
nın uygulanması için ilk adımı Filistinlile-
rin atması gerektiğini söyleyerek "FîBstin-
Blerin güvenlik alanında alacagı önlemleri
inceledikten sonra anlaşmanın uvgularup
uygulanmayacağma karar vereceğiz" dedi.
ABD'den Kosova'ya paralı askerDış Haberier Senisi - Yu-
goslav özel polis birlıkleri ve
askerlennin Kosova'dan çe-
kilışini denetlemek üzere
bölgeye gözlemci gönderen
ABD, bu görevi özel bir gü-
venlik şirketine ihale etti.
Ingiltere'de yayımlanan
The Guardian gazetesinde
dün yer alan habere göre,
ABD'nin Virginia eyaletinde
etkınlik--gösteren DynCorp
parah asfeer şirketi. Washing-
ton yönetımiyle Kosova'da-
ki uluslararası denetim heye-
tine 150 kışilik bir ekip gön-
dermek üzere anlaştı. Habe-
re göre ABD'nin kiraladığı
parah asker timi dün Koso-
va'ya ulaştı. Avrupa Güven-
lik ve Işbirliğı Teşkilatı
(AGİT) öncülüğünde Koso-
va'ya karadan denetımlerde
bulunmak üzere 2 bin göz-
lemci konuşlandınlıyor.
Haberde. Washington'un,
Yugoslavya Devlet Başkaru
Slobodan Milosejij'ın ulus-
;
lawras»-gözJ«meiIçrtft s3ah
taşımalannı kabiıl etmemesi
üzerine görevin çok tehlike-
li olduğu ve ABD askerleri-
nin yasammın tehlikeye gire-
bileceğı gerekçesiyle parah
asker kullandığı belirtildi.
Paralı asker kıralayarak
kendı ordusunu korumayı
amaçlayan VVashington. bir
taraftan da Mıloseviç'e göz-
dağı \erdi. Öncekı gün açık-
lama yapan Başkan BiUCİin-
ton'ın Ulusal Gü\enlik Da-
nışmanı Sand> Berger, Ko-
sova'dakı uluslararası banş
gözlancilerine yönelik her-
haAgp bir saldından dogru- -
dan Uılosevıç'i sorumlu ru-
tacakjannı söyledi. Berger.
"Denetim görevlikrinin her-
hangi bir üvesine >öneiik bir
saldından VIilosevTç'i sorum-
lu tutacağımızı kendisine
açıkça bikürdik" dedi. NA-
TO Genel Sekreteri General
Javier Solana, Miloseviç'i
uyararak. Kosova'dakı birlik-
lerin çekilmesinin durdurul-
ması halinde NATO uçakla-
nnın 48 saat içınde havalan-
maya hazır duruma gelebile-
cegını söyledi.
Solana, "Milose\iç ulusla-
ranm topkıluğunistekleriai .
.verine getirme/se e>lenıe ge-
çeriz. Lçaklanmız 48 saat
içinde uçuşa hazır duruma
gecer" dedi. NATO, Kosova
üzerinde denetim uçuşlanna
başlanması yönünde emir
\ erdi. Kartal Gözü operasyo-
nuna 20 keşif uçağı katıla-
cak. NATO tarafindan önce-
ki gün yapılan açıklamada,
uçaklann, Aviano'daki üsse
varmalannın ardından önü-
müzdeki birkaç gün içensin-
de görevlerine başlayacakla-
n bildirildi.
Belgrad yönetimi, Sırp
güçleanin gen çektlişlerinin
karadan ve havadan denet-
lenmesini kabul etmişti. Sırp
güçlerinin geri çekilmesi ve
Arnavut sığınmacılann evle-
rine geri dönmesinin ardın-
dan Kosova'nın özerkliği
için siyasal görüşmelere baş-
lanacak.
öte yandan, Sırp bırlikle-
rinin çekihneye başlamasıy-
la köylerine dönen sığınma-
cılann bir süre önce kaybo-
Ian 12 köylünün 3'ünün ce-
setlerini bulduklan bildiril-
di. Terk ettikleri Lausa köyü-
ne dönen sığınmacılar, kayıp
kişilerin arasındaki 3 kadınıp
cesedini bir toplu mezarcto
bulduklannı, diğer köy-
lülerin de öldürülmüş ol-
masından korktuklannı söy-
ledıler.
PAKİSTAN^DA BOMBA; 3 ÖLÜ
Köktendinciler
can alıyor
Dış Haberler Servisi-
Pakistan'ın Pencap eya-
letıne bağlı Sialkot'taki
bir caminin yakınlanna
yerleştirilen bombanın
patlaması sonucu 3 kişi
öldü. 40 kişi de yaralan-
dı. Yaralılardan 7'sinin
durumunun ağır olduğu
bildirildi.
Bombalı saldınyı
köktendinci Ehl-i Hadis
grubu üstlenirken 2 ki-
loluk patlayıcı madde-
den üretildigi sanılan
bombanın caminin ya-
kınlanna bırakılan bir
bisiklete monte edildiği
kaydedildi. Patlamada
ölen ve yaralananlann
camı yakınındaki ınşa-
attaçalışan işçiler oldu-
ğu belirtildi.
Gelişmiş bir sanayi
ve ticaret kenri olan Si-
alkot, Hindistan'ın Keş-
mir eyaletinin sınmnda
yer alıyor. Pakistan'ın
en büyük eyaleti olan
Pencap'ta bu yıl içinde
çok sayıda bombalı sal-
dıngerçekleştirildi. Pa-
kistan hükümeti bu sal-
dınlardan, Hint gizli
servisini sorumlu tutu-
yor.
Ülkenin güneyindeki
Sih bölgesinin eyalet
statüsünün iptal edile-
rek doğrudan merkeze
bağlanmasının ardın-
dan dün Karaçi'de 1 ki-
şinin ölmesi, 4 kişinin
de yaralanmasıyla so-
nuçlanan şiddet olayla-
n sonrasında dün polis
yüzlerce kişiyi gözaltı-
na aldı.
Irak UNSCOM'la
işbirliği yapmayacak
BAĞDAT (AFP) -1-
rak, kitle imha silahlan-
nın yok edihnesinden
sorumlu BM heyeti
UNSCOM'la her türlü
işbirliğini keseceğini
açıkladı.
Irak lideri Saddam
Hüseyin başkanlığmda.
Devrimci Komuta Kon-
seyi ve iktidardaki Baas
Partisi yetkililerinin ka-
tılımıyla gerçekleştirilen
toplantının ardından ya-
yımlanan bildiride.
"Bagdat yönetimi UNS-
COM ve UNSCOM
Başkanı'yla her türlü iş-
birliğini kesmiştir ve
UNSCOM'un Irak'taki
denetimlerine son ver-
miştir" denildi. Bildiri-
de, Uluslararası Atom
Enerjisi Ajansı'yla (IA-
EA) işbirliğmm, bu ku-
rumun UNSCOM'dan
tamamen bağımsız ça-
hşması koşuluyla süre-
ceği belirtildi.
Bağdat yönetiminin
bildirisinde, Birleşmiş
Milletler (BM) Güven-
lik Konseyi tarafindan
uygulanan yaptınmlann
kaldınlmasının istendi-
ği \iirgulanarak "Kon-
se>' aynı zamanda UNS-
COM Başkanı Richard
Butler'ın görevinden
alınması ve UN'S-
COM'un tarafsu bir
uluslararası kurum ha-
line getirilecek biçunde
yeniden yapılandınlma-
sı için gerekli önlemleri
almalıdır" ifadesi kulla-
nıldı.
Önceki gün Birleşmiş
Milletler (BM) Güven-
lik Konseyi, Bağdat
yönetımine iletilecek bir
mesaj üzerinde anlaş-
maya varmıştı. Mesajda.
Iraİc'a. bu ülkeye uy-
gulanan yaptınmlann
yeniden gözden geçiril-
mesi karşıhğında UNS-
COM'la işbirligine
yeniden başlama çagnsı
yapıldığı belirtildi.
Vangında ölenlerin yakınJan Göteborg'ta yanan binanın önüne sevdiklerinin amsma çiçekler bırakjyorlar.
Isveç'tekiyangında 7 Türköldü
GÖTEBORG (Cumhuriyet) - Göte-
borg'un bol göçmenlı semtı Hissınge'dekı
Makedonya Kültür Derneği'nin lokalınde
perşembe gece yansı çıkan vangında ölen-
İerin arasında 7 Türkiyelı olduğu bildirilir-
ken ölü sayısı 60 olarak kesinleşti.
13'ü ağır 173 yaralının hastanede bakım
görmekte olduğu. 20 gencınse taburcu edil-
diği belirtildi. Isveç yakın tarihinin en büyük
yangın trajedisınde Türkiye uyruklu 7 gen-
cin de öldüğü öğrenıldı.
Polis, gençlenn kımliğıni ailekrinin ona-
yı olmadan açıklamıyor.
Söz konusu dernek lokali, bir grup Kuzey
Iraklı Kürt tarafindan bir geceliğine Make-
donya derneğinden kiralanmıştı. "The Pla-
yaz Clup- Hiphop. soul R&B" adı verilen
partinin biletleri ucuz tutulunca (40 kron)
150 kişilik lokale 400 kişi girdi. Yangının
tam gece yansı diskjokey kabininin yakın-
lannda patlak verdiği öğrenildi. Diskjokey
Zuhir olayı şöyle anlattı: "Diskjokey arka-
daşun Robert bana arkamızdan duman ko-
kusu geldiğini sö> ledi. O zaman .vanguı mer-
diveninin olduğu kapıyı açtım. Aiev ve du-
manla karşılaştun. Robert mikrofonu kapü
ve halka derhal dışan çıkmalannı söyledL
Büyük bir panikçıktL Ben mikrofonu alıp sa-
kin olmalannı söyledim ama, artık iş işten
geçnüşti. Cep telefonumla 112'yi arayıp \ an-
gm alarmı verdim."
Zuhır, dığer yangm kapısmın kapalı oldu-
ğunu ve gençlenn tek bir çıkışa hücum et-
tiklerini söyledi. Bazılanrun ise arkadaşlan-
nın yardımıyla pencereye tırmanarak 2. kat-
tan asağı atladıklann] da belirtti. Göteborg
polısi, ölenlerin çoğunluğunun Iran, Irak,
Somali, Makedonya, Ortadoğu ve Latin
Amerika kökenli olduğunu açıkladı. Göte-
borg'da bütün eğlence yerleri cuma gecesi
kapılannı kapalı tuttu. Bütün ülkede bayrak-
lar yanya indirildi ve ölenler için yapılan
üzüntü ve teselli ayini televizyondan canlı o-
larak yayımlandı.
ABD'den Irak ve îran'a radyo
WASHL\GTON (AFP) - Soğuk savaş dö-
nemınde Sovyetler Birlığı ve Doğu Avrupa
ülkelerine Özgür AvTupa Radyosu adı altın-
da propaganda yayınları yapan Amerikan
Özgürlük Radyosu bundan böyle lran ve I-
rak'a da yayın yapacak.
tran'a Farsça, Irak'a da Kürtçe ve Arapça
dillerinde yaym yapacak olan radyonun bu
ülkelerde demokratik değerleri güçlendir-
mek amacını taşıdığı bildirildi. Ortadoğu'ya
ilk kez açılan radyonun başkanı Thomas Di-
ne, amaçlannın dinleyıcilere, gerçek ve nes-
nel haber \ e \ orumlar sunarak demokratik
değerleri güçlendirmek olduğunu söyledi.
Özgür Irak Radyosu'nun Başkanı David
Newton, Irak'a ilişkin yerel haberlerin yanı
sıra, demokrasi, insan haklan ve ifade özgür-
lüğü konulan üzerinde odaklaşacaklannı
söyledi.
Newton, "Saddam Hüseyin'indiktatöriü-
ğü alündaki Irak halkının bu konular hak-
kmda hiçbir şey duvma şanslan yok" dedi.
Özgür lran Radyosu'nun başkanı Stephen
Fairbanks de, yerel haberler ve lran kültü-
rüne ilişkin programlar vereceklerini söyle-
di.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Bir Yazmm Düşündürdüklepi
Türk basınının duayenlerınden Çetin Altan dünkü
yazısında Türkiye'de şeriatçı akımların güçlenmesınde
silahlı kuvyetlerin de rolü olduğunu her zamankı çarpı-
cı, berrak üslubu ile anlatıyordu.
Sayın Çetin Altan haklı olarak soğuk savaş yıllan için-
de kendi deyişi ile Kışla'nın" VVashington'dan esen
rüzgârların etkısiyle "Allahsız komünizme hayır" diyen
camıci siyasetlenn gelişmesine göz yumduğunu hatta
el altından desteklediğini yazıyor.
Çetin A/tan'ın yazısı şu gözlemlerı akla getiriyor:
Silahlı Kuvvetler'in soguk savaş yıllarında izlediği tu-
tum ilginç aşamalardan geçmiştir.
12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 müdahalelerinde Or-
general Cevdet Sunay ve Orgeneral Kenan Evren'in
simgelediğı polıtıkalar bir yandan büyük sermayeyi kol-
larken, öte yandan dıncı akımlara göz kırparak onların
desteğini sağlamak hedefine yönelikti.
Cevdet Sunay'la Kenan Evren bu politikayla sola
karşı "milliyetçi-rpukaddesatçı"cephey\ güçlendirmek,
"komünizrp tehlikestne" karşı denge unsuru yaratmak
amacını gütmüşlerdi. Bazı çevrelerın Mustafa Kemal'i
yıpratmaK için "Kemalist darbeler" olarak nıteledigi 12^
Mart ve 12 Eylül müdahaleleri aslında faşızan darbe-
lerdir.
• • •
Ama Silahlı Kuvvetler'in, 27 Mayıs 1960 müdahale-
si de vardır. Bu darbe sonucunda hazırlanan 1961 Ana-
yasası cumhunyet tarihinin en demokratik, en özgür-
lükçü anayasasıdır. 1961 Anayasası, sosyal refah dev-
letinin kuaılmasını öngörmüş, işçi sınıfının örgütlenme-
si ve gelişmesinı sağlamış, solun önünü açmıştır. Kısa-
ca, çağdaş kapitalizmin gelişeceği ortamı hazırlamış-
tır. Bu niteliği ile 1961 Anayasası ittihat Terakki'nin
amaçladığı, ama gerçekleştiremediğı, Mustafa Ke-
mal'in yaratıp gelıştirmeye çalıştırdığı milli burjuvazının
modernleşmesine giden yolu açmıştır.
Türk basınının Çetin Altan, llhan Selçuk gıbi yıfdız-
lan 1961 Anayasası'nın yarattı^ı özgürlük ortamında
parlamtştır Sonuç olarak Türk Silahlı Kuvvetleri'nın so-
ğuk savaş döneminde her zaman yanlış politika izledi-
ğini, irticaya göz yumduğunu öne sürmek doğru olmaz.
• • • • •
Çetin Altan'ın yazısında Türi<iye'de ırtıcanın gelişme'
sinde işbaşına şelen sivil hükümetlenn günahlanna. oy
hesabı ile ızledıkleri politikalara değınmemış olmasını
biz bir eksıklik olarak gördük. 27 Mayıs darbesinin ya-
pılmasında, tıpkı Ittihatçılar gibi, Meclis çoğunluğunun
anayasayı bile ihlal edebileceğine inanan, ünlü Tahki-
kat Komisyonu'nu kuran, çoğunluk diktasını getiren.
Demokrat Parti'nin bu tutumunun rolü yok mudur?
Sayın Demirel'in 1965 seçımlennı kazandıktan son-
ra sık sık "Bu anayasa ile ülke yönetilemez" diye şikâ-
yet etmesi, 1961 Anayasası'nı eleştirmesi 12 Mart dar
j
besinin yapılmasını kolaylaştırmamış mıdır?
Ya oy hesaplan ile dincı kesime süreklı verilen taviz-
ler? Demokrat Partı ve Adalet Partisi dönemlennde ta-
rikatların, imam hatıp okullarının mantar gıbı bıtmesi?
Turgırt Özal ise dışanda ABD, içende ise büyük ser-
maye ve dıncı kesimden aldığı desteği en fütursuz bi-
çirride kullanan cumhurbaşkanıdır.
• • •
Sayın Çetin Altan, Osmanlı Imparatorluğu'nun V.
Dünya Savaşı'na sürüklenmesinde Enver Paşa'nın ro-
lüne hiç değınılmedığinı, "hamaset edebiyatı" yapıla-
rak, Batılı devletlerın bize saldırdığı, bu badıreden bizi
Gazi'nin kurtardığı ımajmın benımsendığını yazıyor.
Galiba biraz haksızlık yapıyor. Bizim Türk tarihı hak-
kında okuduğumuz hemen tüm kîtaplarda savaşa En-
ver Paşa yûzünden gırtJığimiz vuıçı^nir.
s
"Ittihatçılar koca bir irnparatorluüa batıföılar" ya da
"Enver Pasa 90 bin kişilik orduyu Sankamış'ta yok et-
ti" söylemlerinin artık halka mal olduğu bıle ileri sürü-
lebilir. Kaldı kı savaşa girmeseydik bile Batılı devletler
Osmanlı fmparatorluğu nu paylaşmayazaten karar ver-
mişlerdi. 1908'de toplanan "Ravel" zirvesinde bu ko-
nu görüşülmüştü.
• • •
Çetin Altan, Kurtuluş Savaşı'nı kazanmamızda asd
önemli etkenin Lenin'in Mustafa Kemal'e verdiği des-
tek olduğunu yazıyor ve "Eğer Romanov Rusyası sa-
vaş aalipleri arasında yer alsaydı Mustafa Kemal Tür-
kiye yi kurtaramazdı" diyor.
Doğru.
Sayın Altan bu gerçeğin hasır altı edilerek, Mustafa
Kemal'in yüceltilmek ıstendiğini öne sürüyor ki bu pek
doğru değil. Çünkü tarih kitaplannın çoğunda Kurtuluş
Savaşı'nda Sovyetler'in desteğinın çok önemli rol oy-
nadığı vurgulanır.
•••
Ama aşıl ilginç olan şu: Şize Sayın Çetin Altan ken-
di kendisiyle çelışkiye düşüyor gibı geliyor.
Romanov Rusyası'nın yenilmesinde Mustafa Ke-
mal'in yönettiği Çanakkale savunması çok önemli rol
oynamıştır. Müttefikler Rusya'nın acil ihtiyaç duyduğu
askeri yardımı Çanakkale'den geçiremeyince. Rus or-
duları Almanları durduramamış ve Lenin'in ıhtilali yap-
ması için ortam doğmuştur. Yani Çanakkale savunma-
sı tarihin akışını ve Bolşevik Deyrimi'ni hızlandırmış.
Kurtuluş Savaşımız da böylece önemli bir dış destek
bulmuştur.
Oysa bildiğimiz kadarıyla Sayın Çetin Altan. Çanak-
kale savunmasını pek tutmaz. Çanakkale'de ınat
yûzünden 250 bin genç insanımızın boş yere öldüğüne
ınanır.
umhurbaşkanı
Irti liderleri
gikanlar
pariamları
0 yılda
ne dediler? -İ
OUMHURiYETiN 75. ıı
iyaset. Dış Politika, Ekonomi. Swl