Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 KASIM1998PA2AR 4 HABERLER Çiller: En büyük AtatüPkçübiziz • TOKAT (Cumhuriyet) - Tokat mitınginde kürsüye "En büyük Atatürkçü bizız" diye çıkan DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, " Milletımin dini inançlanyla. camiyle, Kuran kurslanyla, ezanla uğraşıyorlar. Başı örtülüyü 'yarasa' ılan ettıler" dedi. Tokat'ta. Demokrasi ve Çiftçi Mitingı'nın düzenlendıği Cumhuriyet Meydanı'nda kürsüye "Cumhuriyet'in bize armağanr' anonsuyla davet edılen Tansu Çiller, Tokat Sıgara Fabrikasf m kendilennın yaptığını, ancak hükümetin şimdi "peşkeş çekmeye çalıştığını" söyledi. Öte yandan DYP. Başbakan Mesut Yılmaz hakkında. Korkmaz Yiğit-Alaattın Çakıcı ilişkisini önceden bilmesine r.ığmen Türk Ticaret Bankası'nın Yığit'e venldığı iddiasından hareketle soruşturma önergesi \erecek. İsveçlî bakana tepki • STOCKHOLM (Cumhuriyet) - Isveç'in yenı hükümetının kadın bakanı Mona Sahhn"in. 29 Ekım'de Cumhuriyetın 75. )>ldönümü kutlanırken düzenlenen protcsto toplantısına katılması tepkı yarartı. Sözde tsveç Kürt federasyonu tarafından düzenlenen toplanttya Sahlin'ın katılması ' vatandaşlanmızın protestosuna yol açtı. Kutan: Yılmaz'a koltuk haram • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - FP Genel Başkanı Recaı Kutan, muhalefet döneminde çeteler konusunda." 20 günde çözerim. Yoksa başbakanlık bana haram i olsun" dıyen Başbakan ' Mesut Yılmaz'a oturduğu koltuğun haram olduğunu söyledi. FP lideri Kutan. dûn partisinın il başkanlan toplantısının açılışını yaptı. İl başkanlan toplantısında seçıme başlama işareti veren Kutan.partililere "Köy köy, mahalle mahalle, ev e\ dolaşm. lnsanlara sevgiyle yaklaşın. ülkeyi kurtaracak tek reçetenin FP olduğunu anlatın. Tek başına iktidara gelmek hayal değıl" dedi. HADEP kongresi • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Halkui Demokrasi Partisfnin (HADEP) 3. Olağaa Kongresi b u g ü n Yükselış Koleji Kapalı Spor Salonu"nda )apıla:ak. Bir günde tamaiTılanması planlanan ve 80 1 delegenin oy kullaracağı kongreye t e k listeyb gidılecek. G e n e l başkaılığa tek aday M u r a t Bozla*. olacak. G e ç e n kongrcsı olaylı geçen v e PKK)a\rağı açılan HADIP'in bugün yapılccak olan 3. kongnsınde yoğun güveriik önlemleri almıyır. Kongrenin eüveriiği hem A n k a r a polisıhem de H A D E P ' i n eğittıd bin genç t a r a f i n d a n sağlaıacak. HADEP Genel Başkaı Yardımcısı O s m a n Özçeık, kongreye 1 5 bıninizerinde p a r t i l i n i n katılaağını söyledi. ANJP adayları ANKVRA (Cumhuriyet Bürou) - lktidann b ü y ü k ortağ ANAP. milletveicili \e yeel genel s e ç i m l e r ıçin olışmalannı hfelajdınrken, bele<iîy« başkn adaylan yavaş. yava:belli olmaya b a ş . l a d îstamıl Büyükşehir Belecye Başkan adaylıgr» ıçıtı fıtih Belediye Başknı Sadettin Tanta'ın adı ağırlık kazarnaya başlarkeru» Anfca Büyükşehir •Bele.ye Başkan a d a y l ı için 1 Başkanı M e h m e t Oenrçrin adı g e ç i y o r . Gölbşı Belediye BaşİJilığı'na tlçe MehetAtak. Manrıatlc Bekıye Başkanhğı' ms Mamk llçe Başkanı Yıldım Ak acLay o l a c a l c . Adalet Bakanı Hasan Denizkurdu, Danıştay ve Anayasa Mahkemesi başkanlanyla birlikte Fransa'ya gidiyor 6 AIHM karariarı çifte standarth' • Adalet Bakanı Hasan Denizkurdu, sürekli olarak Türkiye aleyhinde kararlar veren Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi (AÎHM) Başkanı ve üyeleri ile görüşmek için Strasbourg'a gidiyor. • Denizkurdu, şimdiye kadar AÎHM'ye yapılan kişisel başvurulann sayısının 2 bin 400'ü bulduğunu belirterek, "Eğer bu davalann yüzde 70'i aleyhimize sonuçlamrsa 5 ila 7 milyar dolar tazminat ödemek zorunda kahnacak" dedi. EVtNGÖKTAŞ ANKARA- Adalet Bakanı Hasan Denizkurdu, Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi'nin (AİHM), Türkiye ile ilgili kararlannda çifte standarth davrandığuıı belirterek, gündemde bulunan davalann yansından fazlasınm aleyhte sonuçlanması durumunda Türkiye'nin 7 milyar dolara yakın tazminat ödemek zorunda kalacağını söyledi. Denizkurdu, AlHM'nin başkanı ve üyeleri ile görüşmek üzere bugün Fransa'ya gıdiyor. Adalet Bakanf nın 8 Kasım'a kadar sürecek olan bu gezisine, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sczer ve Danıştay Başkanı Erol Çırakman ile çok sayıda hukukçu bürokrat davet edildi. Denizkurdu'nun, bir süreden beri başta Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş ve Adalet Bakanhğı Uluslararası Hukuk ve Dış tlişkiler Genel Müdürü Şeref Ünal üe sık sık görüşüp AlHM'nin kararlan konusunda bilgılendiği öğrenildi. Sorulanmızı yanıtlayan Denizkurdu, Türkiye aleyhine AÎHM'ye yapılan kışısel başvurulann sayısının 2 bin 400'e ulaştığını belirtti. Türkiye'nin, dünya standartlanna uygun bir düzen, yasa ve kolluk kuvveti kurmak için Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesf ni imzaladığını anımsatan Denızkurdu. bu nedenle AÎHM kararlannın Türkiye'yi bağladığını belirtti. Kigsgi başvurular Türkîyeye karsı açılan davalarda duyarlı ve yansız davranmadığını one sürdii Prof. Dr. Durmuş Tezcan: AİHD tarafsız değil ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dokuz Eylül Üniversitesı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Durmuş Tezcan, Avrupa Insan Haklan Divanı'nın (AİHD), Türkiye ve benzeri ülkeler aleyhine açılan maddi ve manevi tazminat davalannda hassas ve tarafsız davranmadığım ileri sürdü. Divanın belirlediğf maddi ve manevi tazminat rakamlanmn zenginleşme aracı olarak kullanıldığını ileri süren Tezcan, "Ocak 1998 tarihi itibarnla Türkiye hakkında ineelemeye alınan 1800 kişisel başvııru bulunmaktadır. Bu durum, Türkiye'nin insan haklan ihlaUeri açısından mahkûmiyet kararianyla uğradığı prestij kaybı dışında, hakkında verilen maddi ve manevi tazminat kararlannın kimileri için zenginleşme aracı olması, sözleşmeyle kurulmak istenen amacı aşmaktadır" dedi. Tezcan, Komisyon ve Divan'ın, Türkiye'nin, adeta Avrupa kurumlanndan soğumasına neden olacak anlayışmı akçah konularda sürdürmemesini istedi. Komisyon ve Divan'ın, Türkiye'nin ekonomik şartlannı, paramn alım gücünü ve Türkiye'de geçerli avukatlık ücretlerini dikkate alması gerektiğini belirten Tezcan, görüşlerini şöyle dıle getirdi: "Bu durum, Türkiye ile benzer konumda bulunan diğer Avrupa Konseyi üyeleri açısından da bir zorunluluktur. Unutmamak gerekir ki, Avrupa Konseyi üyesi devletlerin pek azı zengüı BaO Avrupa ülkesidir. Bugün Türkiye için söz konusu olan yann bu ülkeler için de söz konusu olacaktır. Bütün bu olumsuz gelişmelere rağmen yirmi birinci yüzyüın şafağuıda ülkemk açısından da insan haklaruıa uyumu azamiye çıkarmak dışında başka bir çözüm gözükmemektedir. Bu konuda ise en büyük görev yargıya ve onun eli asağı olan kolluğa düşmektedir. Yarguun bağımsızlık ve tarafsızlık içinde insan haklannın ihlaline göz > ummayan bir tutum sergüemesi, çözüm >olunda önemli bir adım olacaktır. Buna topyekûn >argunızın ve toplumumuzun hazır olması ve böyle davTanması arük bir vatan görevi olmaktadır." 7 * 1 Ekım 1998 tarihınde Avrupa însan Haklan Komisyonu ile Avrupa İnsan Haklan Divanı'nın birleştiğini anımsatan Denizkurdu. şunlan söyledi: "Türldye aley hine AİHM'ye yapılan kişisel başvurulann sayısını ben daha az bilhordum. fakat geçenlerde yaptığım bir araştırmada bu sayuun 2 bin 400'ü bulduğunu öğrendim. Eğer bu davalann yüzde 70'i ale\ bimize sonuçlamrsa Türidye'nin5 ile 7 mihar dolar arasında bir tazminat ödemesi gündeme gelecek. Cimri davranıp kendi bütçeanden yargıya yeterli - pay ayirnmanTürkrye'ye 'Neden kendine bu parayı ayırmadın0 ' di>T e mutlaka soracaklardır.'' AİHM'nm Türkiye aleyhine verdiği kararlarınm. •vicdanlan tatmin etmedığini savıman Dnizkurdu. *Çünkü o karaıiarda birtakunpfte standart var. Örnegin; IRA terörü nedenivle AtHM'nin tngUtere hakkında vcrdiği kararla, bizdeki terör nedeni\fcTârki\e hakkuıda verdigi kararlar arasında çekşki ve çifte standart var" diye konuştu \HM*ye kışısel başvuruda bulunrnaJc ıcin iç hukuk yollannın tümüyle tüketilmış dması gerektiğine dikkat çeken Denizkurdu. AÎHM"mn, Türkiye'de yaıguüngev çalıştığım ileri sürerek, adeta bir başlasgtf mahkemesı gibi davaları itirazsızıâbul ederhale geldiğini ve bu geleneğm(fefişmesı gerektiğini vurguladı. r i i m a r t P C İ A n t l P İ P r İ ' n P V İ H e a Ö Z a l t l CumartesiAnneleh'ninCalatasaravLisesiönündeki18i. L U I T i a r x e S I M n n e i e r i t i e y i n e a u t d l l l buluşmasına müdahale eden polis. 5 kişiyi tartaklaya- rak ve yerlerde sürükleyerek gözaltına aldı İzmir Konak Alanı ndaki oturma eylemine de müdahale eden polis burda da 10 kişiyi gözaltına aldı. Cumartesi Annelerine destek vermek için eylem saatinde Calatasaray Usesinin önune gelen sanatçı Müjde Ar ve gazeteci Leyla Umarın cevresi çevik kuvvet polisleri tarafından sarıldı. Beyoğ- lu ve çevresinden sorumlu İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Ercüment Yılmaz'la gorüsen Ar ve Umar. kayıp ya- e İHD istanbul Şube Başkanı Eren Keskin'in de bulunduğu Cumartesi Annelerini Istiklal Caddesı'nden uzaklastır- dı ve 5 kişiyi gözaltına aldı. Cumartesi Anneleri adına yapılan açıklamada. "Son 11 haftadır 400 insan gözaltına alındı. Coplandık. yerlerde sürüklendik. üzerimize biber gazı bile sıkıldı. Olsun. Herkes gordü ki bizi hiçbir sey yıl- dıramıyor. Biz cumartesi günleri Calatasaray'da olmaya devam edecegiz" denildi (Fotoğraf: ALPER TURCUT) Alınan bilgiye göre, Türkiye aleyhine açılan davalann ağıriığmı HEP, DEP davalan, Güneydoğu'daki insan haklan ihlalleri ile Kıbns'tayaşananbazı olaylar oluşturuyor. Komisyona, en son Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan RP ile ilgili baş-siıruda bulunuldu. Başvurulann içeriği Türkiye'ye karşı yapılan başvurulann içeriği şöyle: "Köy yakma ve boşaltma iddialan, işkence ve gözaltı süresinin uzunluğu, > argılama süresinin makul sürey i aşması, kayıp kişiler ve faili meçhul olaylar, askeri kişileıie ilgili davalar, mülteci basvurusu, sendika hakkı ile ilgili başvuru, parti kapatma davalan, Güney Kıbns'tan Kuzey Kıbns'a geçmek isteyenlerin mülkiyet haklarmın engellendiği iddiasında bulunan protestoeularla ilgili başvurularT Türkiye'nin sözleşmeye taraf olurken getirdiği, Ş-alnızca Türkiye Cumhuriyeti sınıriarı içindeki ihmallerle ilgili başvurulann kabul edileceği'' yönündeki çekinceyi komisyonun reddetmesi sonucu, Ankara, KKTC'ye karşı açılan davalann da muhatabı oluyor. Türkiye, kişisel başvuru sonucu kaybettiği davalan "dostane çözüm'' çerçevesinde tazmin etti. Gözaltı sürelerinin uzunluğu ve kötü muamele nedeniyle aleyhine açılan davalaîda Türkiye, 3 kişiye 173'ermilyon lıra para ödemeye mahkûm edildi. Kapatılan Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) üyeleri Nihat Sargın ile Haydar Kutlu'nun gözaltı süreleriyle ilgili kişisel başvurulan da Türkiye aleyhine sonuçlandı. Türkiye, Güneydoğu'da yurttaşlara dışkı yedirilmesi davası nedeniyle 4.5 milyar lira tazminat ödemeye mahkûm oldu. Türk ve Rum toplumlan arasuıdaki sının delme girişimiyle ilgili olarak Rumlar tarafından yapılan 10 kişisel başvurudan 9'u reddedildi. Divan, bir papazın sakalımn çekılmesi davasuıda Türkiye'yi 15 bin İngilız Sterlini ödemeye mahkûm etti. KKTC aracıhğıyla Rum yönetimindeki Kıbnslı Türklere yönelik işkence ve kötü muamele iddialanyla ilgili Rum taran aleyhinde kişisel başvuru yapıldı. Divan, son olarak Türkiye'yi, eski DEP mUlervekillerinin uzun süre gözaltmda kalmalan nedeniyle, Türkiye'yi ağır para cezasvna çarptırdı. Olumsuz sonuçlanan davalar Türkiye aleyhine açılan davalardan Sargın- Kutlu ile eski Dev-Yol liderlerinden Nasuh Mitap ile Oğuzhan Müftüoglu davalannda, özellıkle yargılamanın makul süre içinde bitiribnemesi yonünde, DEP'H Leyla Zana davası ise, yargılamamn makul süre içinde bitirilmemesi yamnda, tutuklu bulunduğu başka bir şehirden sanıgm duruşmaya getirilmeden gıyabında karar verilmesi nedeniyle Türkiye aleyhine sonuçlandı. Türkiye aleyhine yapılan kişisel başvurulara karşılık, ağrrlıklı olarak Ahnanya'da yaşayan Türk vatandaşlan ile Batı Trakya Türkleri de yaşadıklan ülke aleyhine kişisel başvuru haklannı kullanıyorlar. insan haklan ihlalinde son söz divanın ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, Avrupa insan Haklan Mahkemesi'ne (AİHM), yurttaşlanna başvuru hakkını ilk kez 28 Şubat 1987'de tanıdı. İnsan haklan ve temel özgürlüklerin korunması, özellikle lkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana devletlerin "iç işi" olmaktan çıkarak uluslararası bir nitelik kazandı. Avrupa Konseyi çerçevesinde, bölgesel bir koruma mekanizması oluşturmak için "İnsan Haklannı ve Ana Hürrrjetkri Konuna^a Dair Sözkşme" kısa adıyla Avrupa tnsan Haklan Sözleşmesı yapıldı. Türkiye'de sözleşmeye karşı ilginin artması, Türkiye'nin ilk kez bireysel başvuru hakkuıı 28 Ocak 1987'de tanıması ile oldu. Böylece Türkiye'nin yetki alanı içinde bulunan herkesin, sözleşme ile güvence altına alınmış olan hak ve özgürlüklerinin çiğnenmesi durumunda, Türkiys"yi komisyona şikâyet edebilmesi yolu açılmış oldu. 22 Ocak 1990 tarihinde de Avrupa însan Haklan Divanı'nın zorunlu yargı yetkisinin tanınması ile Türkiye açısından sözleşme tam olarak işler duruma geldi. Türkiye'nin sözleşmeye bireysel başvuru açısından işlerlik kazandırması için uzun yıllar beklemiş olması; Türkiye'de gerek mevzuatın, gerekse uygulamadan doğan insan haklan ıhlallerinin sürüp gitmesine neden oldu. Türkiye, 25 Mayıs 1992 tarihinde yaptığı ek bildirimle daha önce komisyonun yetkısini tanırken koymuş olduğu çekınce ya da kısıtlamalardan yalnız zaman ve yer yönünden olanlan saklı tuttu ve gerismi kaldırdı. Komisyon, Türkıye"nin zaman konusunda koyduğu çekinceyi kabul ederken yer konusundaki sıralamasını, Kuzey Kıbns'ın Türkiye'nin fıili yetki alanı sayıldıgı gerekçesiyle reddetti. Komisyon, Türkiye'nin, «Benim KKrC'de Hiü yeüdm yoktur. Rum taran nıuhatabım değUdir. Mahkemede dost ülke oiarak bilgi vermek için bulunuyorum r yolundaki tezine karşı çıkıyor. Avrupa însan Haklan Sözleşmesi'ne göre, insan haklannın korunması. "Insan Haklan Konusyonu". '•tnsan Haklan Djvanı" \ e "Bakanhr Komittsi'' tarafından sağlanıyor. Bireysel ve devlet başvurularmın yapıldığı komisyon ve başvurularla ilgili davanın görüldüğü divan, insan haklannı korumak ve sözleşmeye taraf olan devletlerin sözlesmeden doğan yükümlülüklerine uygun hareket etmelerini sağlamak için kuruldu. Komisyon, denetim sürecini başlatan ilk başvuru yeri olarak kabul ediliyor. Komisyon, insan haklanrun çiğnenmesine ilişkin başvurulann'ilk incelemesini yapar, başvurunun kabul edilir nitelilcte olup olmadığına karar verir. ORAL ÇALIŞLAR calislar J cumhuriyet.com.tr <Ja Nevat pelik, sekz yıl aradan sonra çxaı kitabına "Sevgili Yol- daş KuzaŞalar" adır- verrniş. Çe- lik, 12E.İU dönemır. duygulu di- zelere Döknüştü. On!arihTçoğuşffiXilara, türkü- leredöıjşaü. Çelik'ıryeni şiirleri- nimeracedliyordum Htzlaçeıirdim saYalan. Bertsnçok "tbrasn Ikf Şartı" başlıkı îzsler etkıleo. Buaaferi sizinlepaylaşrnak is- tedm 'hmn'tki Şarti" çoksrnKİiğtmatesin/çok olan teıraftc3eoîliz/çok oian tarafta ol- maya-.ağc-'türkiye'cle kürt olaca- ğızVırerüe ermer.ermenilerde sür ,a-ı :cîp alman)3 da türk ola- cağz'canda'da s^namlı/fran- sa'dacesjyirli/iran'aa azeri/ame- rika'tfesfrîi zenö olacağız/çoğa- lan zencide mutlaka kızılderili/isra- il'de filistinli/köpeğin karşısında kedi/kedinin karştsında kuş ola- cağız/kuşun karşısında börtü bö- cek/hakemler hep karşı takımı tu- tacak/ve biz hep yedi kişiyle ta- mamlayacağız maçı/çiçeklerden kamelya olacağız/az kolumuzun tarafında/solda olacağız^u itira- zın ilk şartı/solda da az olacağız/ devrimi çoğaltırken çünkü/biz başka devrime hızla azaacağız/ bu da itirazın ikinci şartı • • • Hafta sonu, önüme yığağım ki- tapları karıştırıyorum. Mehmet Maden'in Karanlığın Gü Koku- su" Yaba Yayınlan'ndan duygulu öykülerden oluşuyor. Mine G. Kı- Sevgili Yoldaş Kurbağalar' rıkkanat, New York gözlemlerini "Bir 'New' Varmış 'York' Olmuş" başlığıyla bir kitapta toplamış Mil- liyet Yayınlan'ndan. Zeynep O- ral'ın "Katmandu'dan Meksi- ka'ya" adlı gözlemlerinin ikinci baskısı da Millıyet Yayınlan'ndan. Pencere Yayınian, Caroline Ra- mazanoğlu'nun "Feminizm ve Ezitmenin Çelişkleri" kitabıyla fe- minizm tartışrnalarına yeni boyut- lar getiriyor. Ingiltere'nin birtürlü çözemedi- ği Irlanda sorununun ilk elden so- rumlularından Snn Fein'in başka- nı Gerry Adams'ın yaşamöyküsü "Falls Anılan " başlığıyla Belge Ya- yınlan'ndan. Üstün Akmen'in "Bir Günlük Dost" başlıklı denemeleri Cumhuriyet kitaplanndan. Doğan Tılıç'ın "Utanıyorum A- ma Gazefeoy/m" başlıklı araştır- ması, lletişim Yayınlan'nca basıl- mış. 21 Türk ve 21 Yunan gazete- ciyle başlayan görüşmelere daya- nan bu kitao daha sonra başka gazetecileri de kapsayarak, gaze- tecilik mesleği üzerine öğretici bir araştırmaya dönüşmüş. Mahmut Alınak, yazdıklan yü- zünden başnagelenlerden yılma- mış. Duyguu bir romanla, "Na- zo"ylayenioen karşımızda. Berfın Yayınları'ndan. Gülseli Inal ve Utku Varlık or- tak bir eser ortaya çıkarmışlar: "Chöd Haksiar" Gülseli Inal'ın şi- irleriyle Vapk'ın resimleri bir bü- türtük oluşturmuş. Bilim ve Sanat Yayınian Şiir Dizisi'nden. Dursun Akçam'ın "Ö/ü Ekmeği" Adaş-Ar- kadaş Yayınlan'ndan. Tıyatro oyuncusu Fatma Oran'ın öyküle- ri "Hiç Değilse ölüm Var" başlığıy- la 3ilgi Yayınevi'nce kitaplaştınl- mış. • • • Mehmet Mercan'ın, "Anado- lu'da Gazetecilik ve Diyarbakır Basını" Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti Yayınlan'ndan. Uğur Muncu Araştırmacı Gazetecilik Va<fı, Uğur Mumcu'nun yazılan- nı kitaplaştırmayı sürdürüyor. Mırncu'nun Gazetecilik başlıklı ki- tat», bu mesleğin ilkelerini öğren- mek isteyenlere ışık tutacak yazı- lar içeriyor. Profesör Nadir Paksoy, "Gö-; zümden Afrika" başlığıyla dünya; yolculuğunu sürdürüyor. Bağlamj Yayınlan'ndan. Sunay Akın'ın "Ay: Çöreği ve DenizYıldızı" başlıklı de-: nemelerini Çınar Yayınian basmış. Melisa Gürpınar'ın düzyazı şiirle- ri "Salkımsöğütlerin Gölgesinde" başlığıyla Can Yayınlan'ndan. Nevzat Çelık'in "Pişman deği- lim " başlıklı şiirinden birkaç dizey- le sizlere iyı pazarlar diliyorum: nerede bir mazlum varsa gidip yanında durdum/ pişman değilim çok yangınlar saldılar ömrüm< çok dayak yedim/ ] pişman değılım arzusu hilafına dokunmadtr hiçbir kadına/ pişman değilim I