Katalog

Cumhuriyet İmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Vayın Yönetmenr Ürhan Erinç 9 Genel Yayın Koordmatörir Hikmct Çetinkava • Vaaıjen Müdurlen Ibrahim ^ ıldi7 - Dinç Tavanç 9 Sorumlu Mudur fikret llkiz # Haber Merkezı Muduru Hakan Kara 9Gon>cl Yönetmen. Fikret Eser DID Haberler Şiaasi Danışoğlu • Istıhbarat. Cengiz Yıldınm • Fkcınomı Mehmet Saraç 0 Kültür Handan Şenköken • Spor Abdûlkadir Yücelman 0 Makjleler Sami Karaören 0 Dnzeltme Abdullah \ a/ıcı0 Fıitoğraf ErdoğanKöseoğlu • Bılgı-Belge Edibe Buğra 0 Yurt Haberlen Mehmet Faraç \ ayınKurulu İlhan Selçuk1Ba$kan). Orhan F.rinç, Okta\ Kıırtböke Hikmct Çetinka>a. Şükran Soner. Ergun Balcı, Dinç Ta>anç, İbrahim \ ıldız. Orhan Bursah. Mustafa Balha\. Hakan Kara. AnkaraTemsılcısı Mustafa Balbav AtatürkBuKanNo. 125.Kat4.Bakanlıklar-AnkaraTel 4l95O2O("7 hat). Faks 4195027 • lzınır Temsılcısı Serdar Kızık. H Zıya Bi\ 1352 S 2 3 Tel 4411220. Fdks 44191 1 7 0 Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu, InonuCd 119S No 1 Kat 1. Tel 363 12 ll.Faks 363 12 15 MucsNese Muduru l stün Akmen 0 Koordmator \hmet Korulsan # Muhashe Bulenl >ener#ldare Hüseyin Gürer 0 l>letme Onder Çelik 0 Bılgı- l>lem \ail İnal # Bılg]sa\ar Sıstem Müriheî ÇUer#San* Fazileî Ku/a MEDYA C: • Yonetım Kurulu Ba^kanı - denel Mudur Gülbin Erduran O koordırutor Rcha Işıtman # Genel Mudur Yardımcısı SodaÇoban Tel 514 07 53 - M3 95 80ol38460-6J.Fals 5138463 Ya>ımla\an >e Basan: Yenı Oun Haber Aıansı. Basın \e Yavıncıiık A S Turkocajı Cad 39 41 Cagaloğlu 34334 lst PK 246 Isıanbul Tel (II 212) 512 05 05 (20 har, l-aks (0 2121513 85 95 21OCAK1998 İmsak: 5.46 Güneş: 7 17 Öğle- 12.22 Ikındi: 14.51 Akşam: 17.14 Vatsı: 18.39 Modanın kalbi Paris'te atıyor • Haber Merkezi- Dün> a modasının kalbi bugünlerde Paris'te atıyor. Cst üste düzenlenen defılelerle. modacılar 1998 ilkbahan ve yazı için hazırladıkları tasanmlannı görücüye çıkanyor. Yeni sezon tasanmlannda şefFaf ve dekolte gıysiler yine ağırlıkta. Fransız modacı Olivier Lapıdus'un hazırladığı bu siyah gece giysisi de bunun örneklerinden biri. Yanıyıl tatili geliyop • ANKARA(AA)- Öğrenciler ve öğretmenler. vaklaşık 4.5 aylık vorucu bir çalışmanın ardından. gelecek hafta yanyıl tatılıne girecekler. Millı Eğıtım Bakanhğı. bu yıl yanyıl tatilinı Ramazan Bayramı'v la birleştirdı. Yaklaşık 13 mılyon öğrenci ve 500 bin öğretmen. bayramla bırleşmesı nedeniyle 28 Ocak Çarşamba günü başlayacak 18 günlük vanyıl-tatilinm ardından 16 Şubat'ta ders başı yapacak. Rüzgâr haritası yapılıyor • ANKARA (IBA) - Enerjı işlenEtüdldaresı(ElEİ) Genel Vlüdürlüğü. rüzgâr enerjisı planlamalanna referans oluşturmak amactyla Türkıye'nin rüzgâr harıtasını hazırlıyor. Ölçümler sonucunda Türkıye'nın rüzgâr potansiyeli. dolayrsıyla rüzgâr enerjisı dönüşüm sıstemlen kurulabılecek verlerbelirlenecek. Bu bölgeler Türkıye haritası üzerinde de gösterilecek. Meclis'te gece çalışması • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-TBMM Genel Kurulu"nun çalışma süresi, cuma günü saat 24.00'e uzatıldı. Danışma Kurulu'nun >aptıgı toplantıda, üzennde uzlaşma sağlanamayan gece çalışma önerisi. dün ANAP. DSP \e DTP Grup Başkanvekıllerinın imzalarını taşıvan biröneri ıle TBMM Genel Kurulu gündemıne getırıldı. Önen aleyhınde söz alan CHP Grup Başkanvekili Oya Araslı, önenlen çalışma programının temel ve gızlı amacının. ıçınde bulunulan ayın özellığinden kavnaklandığmı söyledi. İSKİ'den Çevre Bakanı'na yanıt • İstanbul Haber Senisi - İSKt. Çevre Bakanı lmren Aykut'un. lSKl'nın su faturalanndan aldığı atık su bedellennı kanalizasyon için harcamadığı iddıasını yanıtladı. tSKJ'denyapılan açıklamada, Çevre Bakant'nın yapılan ve yapılmakta olan atıksu yatınmlanndan haberdar olmadığını savundu. Avrupa'da 32 bin öğrencinin katılımıyla yapılan araştırmaya göre derslerde 'milliyetçilik' duygusu aşılanıyor Tarîlı dersini seven yok• Aralannda Türkiye'nin de bulunduğu 27 Ayrupa ülkesindeki gençlerle gerçekleştirilen "Tarih Öğretimi" konulu araştırma. tarih dersinin sevilmediğini ortaya koydu. Araştırma sonuçlarının değerlendirildiği toplantıya katıîan Prof. Dr. Salih Ozbaran, tarih öğretiminde "milliyetçi görüşün her zaman baskın olduğuna" dikkat çekti. ASUMAN ABACIOĞLU İZMİR-Çeşıtlı Avrupa ülkelen ve Türkiye'den 32 bin öğrencıye vönel- tilen sorulann yanıtlannı içeren tarih öğretimı konulu araştırma. "tarih der- sinin sevilmediğini'* ortaya çıkardı. Araştırmanın bir dığer önemlı bulgu- su ise. Avrupa ülkelerinde tarih öğre- timinde öğrencilere "miIByetçilik'" duy- gusunun aşılandığı oldu Merkezi Lahev'de bulunan EU- ROCLIO (Av rupa Tanh Öğretmenle- ri Derneklen Daımi Konferansı) ile Körber Vakfı'nın düzenlediğı "Genç- likve Tarih" konulu proje çerçevesın- de. Türkıye'nin de dahıl oiduğu 2^ Avrupa ülkesinde bir araştırma ger- çekleştınldı. Araştırma kapsamında 14-! 5 yaşlannda32 bingencetanhın kendıleri için ne anlam ıfade ettığın- den demokrası üstüne görüşlerine. ta- nh derslerinde temelde neye dikkat et- tıklennden nükleergüç hakkmdakı fi- kırlenne kadar48 soru yöneltıldı Araş- tırma. tanh öğretmenlen ve tanh öğ- retımınde uzman kişiler i!e fakülteler- deki bağımsızgruplartarafindan plan- landı v e gerçekleştirildı Türkıye. pro- jeye Tanh Yakfı aracılığıyla katıldı. Anket sonuçlarının tartışılması için 17-21 Evlül 1997günlerindeMacaris- tan"ın Pecs kentmde 39 ülkeden tem- silcilenn katılımıyla kapsamlı bırtop- lantı yapıldı. Milliyetçi yaklaşım Türkiye'den bu toplantıya Dokuz Evlül Ünıversıtesı Eğıtım Fakültesı Tanh Bölümü öğretım üyesı Prof. Dr. Salih Ozbaran katıldı. Özbaran, araş- tırmanın sonuçlarına ılişkın yaptığı değerlendırmede. Av rupa ülkelerinde tanh öğretiminde "•milliyetçi görüşün herzaman baskın olduğuna" dikkat çe- kerek. "Avrupa'da miDi\etçiakunlann genelde pekgeçerli olduğunu sö> lenıek zordur. Ancak projede saptandığı ka- danyla kimi Avrupa ülkelerinde mil- livetçi yaklaşumlar canlanmışyada var- lıklannı konımuştur.\ünanistan,Tür- kive, Filistin gibi ülkelerde yansıyan milliyetçi görüşler bir yana. insan hak- lan sorunlannın ısrarlı takipçisi savı- lan İskandinav ülkelerinde yabancıia- ra karşı oluşan milliyetçi yaklaşımlar gençliğe uygulanan anket sonuçlann- da şaşırtıcı bir durum ortaya koymuş- tur" dedi. Prof. Dr. Özbaran, Avru- pa "dakı bu olumsuzluklann Türkıye'de de geçerli olduğunu behrterek. "Tür- kiye'deki durumu sergilemeye kalktı- ğımızda daha da belirgin ve sürekli mUliyetçiligi dile getirmek gerekmek- tedir. Hükümet meleri. Talim ve Ter- biye Kurulu. okul yönetici ve eğiticile- ri öğretmenler, kitap > ayincı ve yazar- lan \e riim bunlann hedef aldıklan öğ- renciler, milliyetçi yaklaşımın birer par- çası oluvermişlerdir" değerlendirme- sini vaptı Prof.Dr. Özbaran. EUROCL1O Baş- kanı Jokevander Leeuw-Rood'un. ta- rih öğretmenlerinden bazılannın Av- rupa'da kol gezen önyargılardan so- rumlu olduklanna dikkat çektiğıni de anımsattı. Gençler sevTtıhor Araştırmanın en önemli sonuçlann- dan binnın de, "gençlerin tarih dersi- ni sevmediğini göstermesi" olduğunu kavdeden Prof. Dr. Salih Özbaran. Ma- canstan'dakı toplantıda öğretim yön- temlerinin öğrenciler tarafından be- ğenilmediğı noktası üzerinde durul- duğunu söyleyerek. tarih öğretiminde ""ezberciliğin. mekanik testlerin ve tek kitap ve otorite geleneğinin arük geçer- liliğinin kalmadığj yolunda uyanlar" yapıldığını vurguladı Anket sonucun- da öğrencılerin çoğunun derslikteki durumdan memnun olmadıklannın or- taya çıktığını kaydeden Özbaran. "Öğ- retmenin düşünceleriyle öğrencilerin beklentileri ve arzulan arasında bir boşluk bulunmaktadır. Öğretmenler bu boşluğu doldurmak için gerekli ati- hmı vc adaptasyoııu yapmalıdırlar. Böy- le bir durum tarih öğretiminin önün- de temel bir sorun olarak görünmek- tedir" dedı. Prof. Dr. Özbaran. top- iantıdan çıkan sonuçlan şöyleanlattı: "E\rensel diyebileeeğimiz modern bir tarih öğretimi >e öğrenimi modeli yoktur. Ülkelerfarklı öğretim yöntem- lerinibenimseyebilirier. Ancakçokçe- şitli yönlere çekilebileeek ihtiyaç kav- raniLörneğin mesleki yadayönetim ih- tiyaçlan açısından kullanılırken. mil- liyetçiliğin kao yaklaşımına neden ol- mamalıdır. \e yazık ki. pek çok ülke- de tarih öğretmenleri uy gun \e gerek- li konulan öğretme özgüriüğüne sahip değillerdir. ders programlan ve politik baskılar bunu engellemektedir." Yeni gözde Diaz"En 1yi Arkadaşım E\ leniyor" fılminde Julia Roberts ile başrolü paylaşan ve oldukça başanlı bulunan Kübalı model- muncu Cameron Diaz. Holh/vvood'un aranılan isimlerinden biri haline geldi. 16 yaşından beri modellik yapan ve oyuncu olarak hevecan ve korkulannı henüz yenebildiğini söyleyen Cameron Diaz, E«an McGregor iJe başrolü paylaştığıyeni bir fılmin çalışmalannı da bitirdi. Sevişme sahnelerinden ve çıplak poz vermekten hâlâ rahatsızlık duyduğunu belirten Diaz. para kazanmanın da hay atıııın birincil amacı olmadıgını söylüyor. 25 yaşındaki güzel yıldiA insani değeriere çok önem verdiğini ve aşkta da önce dostluk aradığını belirtiyor. 20 GUN DEVAMSIZL1GI OLAN SINIfTA K.\L\CAK Başarısız öğrenciye tatilde 6 ek program' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Mil- lı Eğitim Bakanhğı. öğrencinin sınıfta ka- lıp kalmadığını gösteren "sınıf geçme def- terteri" oluşturarak öğretim yılı sonunda arşiv leyecek. Ders geçme ve kredi sistemi- ne bağlı olup da başansız olan öğrenciler için yanyıl tatillerinde günde 8 saatı aşma- yacak "telafi programlan" düzenlenecek. Milli Eğıtım Bakanhğı, iki yıl önce uy- gulamaya konulan sınıf geçme sıstemı ne- deniyle doğabılecek karışıklıklan önle- mek ve ızlenecek esasları belırlemek üze- re bir genelge yayımladı. Genelgede. öğ- renci başanlannı gösteren diploma ve sı- nıf geçme defterlennin oiuşturulması ıste- nirken, 20 gün devamsızhk yapan öğren- cilerin de sınıfta bırakılması öngörüldü. Ortalama yükseltme sınav lan sonunda yıl sonu başan ortalaması 2.00 ve üzennde olup. zorunlu derslerle bırlikte bazı ders- lerden başansızlığı bulunan öğrencilenn sa- dece zorunlu derslerden sorumlu tutulaca- ğı bildirilen genelgede. "Ortaya çıkabite- cek sorunlann çözümii amacıyia SınıfGeç- me l'ygulaması Danışma Kurullan top- lanülan yapılacak" denıldı. Genelgede, Ders Geçme ve Kredı Yö- netmeliği'ne bağlı olup da başansız öğ- renciler ıçın yanyıl tatillennde. valilikçe be- lirlenecek tarihlerde ve okullarda. günde 8 saati geçmeyecek şekilde "telafi progranı- lannın" düzenlenebileceğı kaydedildı. Te- lafı programlannda alınan notlann. diplo- ma notunun hesaplanmasında dıkkate alı- nacagı bıldınlen genelgede öngörülen dı- ğer ılkeierşöyle: - Alan dersinden sorumlu olarak gecen öğrenciler. üst sınıftaki ay nı alan dersinden başanlı olursa. sorumluluğundan kurtu- lacak. - Ortak genel kültür derslennden so- rumlu olarak geçen öğrencilenn sorumlu- luğu. üst sınıftaki aynı dersten başanlı ol- malan halınde kalkacak - Üst sınıfta okutulmavan dersler ile zo- runlu derslerden sorumlu geçen öğrenciler, bu derslerden sorumluluk sınav lannda ba- şanlı olursa, sorumluluğundan kurtula- cak. - Çıraklık ve Meslek Eğitimi Yasası'na göre işletmelerde meslek eğitimi alan öğ- renciler. ders yılının son haftasında yıl so- nu becen sınav lanna alınacak. Okulda eği- timıne devam eden öğrenciler ise sınava alın- mayacak ın - - V ıl sonu beceri sınav 1100 puan üzerin- den değerlendirilecek. Öğrencinin sımnnı geçmesi için hem yıl sonu notunun, hem de yıl sonu beceri sınav notunun en az "geçer" olması gerekecek. AMELIYATTAN KOLAY OLAN YENİ YONTEM YAYGINL4ŞIYOR Prostata lazerle tedaviİstanbul Haber Servisi - Erkekle- rin korkulu ruyası prostatın laserle te- davısı yaygınlaşıyor Açık ve kapalı prostat ameliyatlanna oranla hem da- ha kısa sürede gerçekleşmesı hem de kansız ve sonda ıhtıyacı olmadığı için tercih edilen lasenn bir başka özelliğı de cinsel fonksiyon kaybına yol açmaması. Uzmanlar, 50 yaş üzen erkeklerin yüzde 40"ında görülen prostatı. idrar torbasının çıkışında idrar yolunun et- rafında normalde her erkekte bulu- nan 20-25 gram ağırlığında bir salgı bezı olarak tanımlıyor. Özellıklehor- mon değişiklıklenne bağlı olarak or- ta yaş erkeklerde büyümeye başlayan prostatın ilerleyen süreçte idrar yo- İunu şıkıştırdığını belirten Bakırköy Devlet Hastanesi operatördoktorla- nndan Vahap Karabulut. prostat bü- yümesınde laser kullanımını tıptakı önemlı bir ilerleme olarak nıtelivor. • Açık ve kapalı prostat ameliyatlanna göre daha kisa sürede gerçekleştirilen lazerle tedavi cinsel fonksiyon kaybı riskini de ortadan kaldırıyor. Prostat büyümesının tedav isınm ama- cını "idrar yolunu sıkıştıran prosta- tm ahnarak idrar yolunun rahatlahl- ması" olarak tanımlayan \ahap Ka- rabulut, son yıllarda prostat tedav ı- sinde kullanılmaya başlanan laserin bir çok avantajı beraberınde getırdi- ğini behrterek bu yöntemi ve avan- tajlarını şöyle özetliyor: "Bu yöntemde özel aletlerle idrar yolundan girilerelc laser ışınlarıvla prostat dokusu eritilerek ortadan kal- dınhyor. Operasyon süresi diğeryön- temlere göre çok daha kısa olup yak- laşık 30 dakikada tamamlanmakta- dır.Çoğuhastayaoperasyondanson- ra hiç sonda konulmamakta. hasta- nın sondası ve ameliyat yarası olma- dığı için operasyonun ertesi günü evi- ne gönderilmektedir. Laser teda\i- sinde hiç kanama olmadığı için has- ta günümüzde kan yoluyla bulaşma riski olan AIOS, sanlık gibi tehlikeli hastalıklardan da komnmuş olmak- tadır. Aynca prostat çevresinde cin- sel fonksiyonlaria ilgili sinirier laser tedav isinde hiçbir zarar görmediği için operasyon sonrası hastada cinsel fonksiyon kaybı riski de bulunma- maktadır. Hasta operasyondan son- ra bir hafta içinde aktif cinsel yaşa- nıa dönmektedir. Laser tedav isinin en önemli avantajlarından birisi de kalp ve akciğer hastalığı gibi neden- lerle genel anestezi uygulanmayan yaşlı hastalarda lokal anestezi altın- da uygulanabilen tek tedavi yöntemi olmasıdır." SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN 'Sovyet Parantezi' Tarsuslu öğrencilerin buluşu Düşen yumurtalar artık kmlmayacak ŞELAHATTİN ÖZBOZKLRT e-posta : tan (d prizma.net. tr TARSl'S-lçel'ınTarsus ilçesindekı Özel Kıv ılcını tl- köğretım Okulu öerencilen. "düştüğünde içindeki yu- murtanın kınlnıamasını sağ- layan kap" y apmay ı başar- dılar. Akılcı eğıtım ıle bılimsel ve teknolojik gelışmelen ya- kından takip ettırmeyı he- defleyen Kıvılcım llköğretim Okulu yönetimı. öğrenciler arasında lOmetreyükseklik- ten bırakıldığında yumurta- nın kınlmamasinı sağlayan bir kap yapılması amacıyia bir vanşma düzenledı. 100 kadar öğrencinin katıldığı yanşmada. 64 öğrenci, kap ıçındekı yumurtamn kırıl- mamasını sağiayan proje \ apmayı başardı Ancak bu projeler ıçınde. ekonomik- lik. kullanılabilirlikveuygu- lanabılırlık ölçütleri dikka- te ahnarak yapılan değerlen- dirmede. köpük. pamuk gi- bi dolgu maddelen kullana- rak geliştirdiklen kapla Ru- hiPehlivan(5 sınıf) binncı. L mur Fındık (1. sınıf) ıkın- ci ve AnılTokaıle Batu Vol- kan (4 sınıf) ise üçüncülü- ğü pavlaştı. \arışma bırincisi Ruhi Pehhvan'ın projesı. üstte nay- lon torbadan yapılan bir mi- nı paraşüt. altında da balon sepeti biçimındekı bir kap esasınadayaiı. Sarsıntı sıra- sında yumurtamn kırılma olasılığını sıfırlamak için de balon sepetinm ıç kenar yü- zeyleri folyo ile kaplanarak kınlma engelleniyor. Böy- lece hem kabın yere yavaş düşmesı hem de düştüğün- de sarsmtının şıddetinin azal- tılması hedefleniv or. Başanlı dört öğrencıye dü- zenlenen törenle uçak make- tı. kelıme ışlem. zihinsel oyun düzeneği armağan edıldi. Nizan'ı tanıyanlar parmak kaldırsın! 30'lu yıl— lar, Almanya da Nazılık, kahya'dafaşıstlik 'hü- kümrân'; ispanya'da Frente Popular (Halk Cep- hesı), General Franco'nun Falanjıstlerı'neyenil- di yenilıyor; o sırada, Fransa'daki Halk Cephe- si'nin (Front Populaire), komünıst aydınları ara- sında, en ünlü iki isimden birisi Malraux, öbürü Paul Nizan! Pekı, Nizan'ın akıbeti? II. Dünya Savaşı baş- lamıştır, SSCB, yâni yeryüzüne 'Mazlum Millet- ler'in kurtuluşunu ve 'zahmetkeş' halklara 'şar- kı söyleyen yarınlan' müjdeleyen, 'sosyalıst' ül- ke; inanılmayacakbırşekilde. Hitler Almanya sı ile (Ribbentrop/Molotof) anlaşıp, Polonya'yı 'kardeş payı' bölüşüyor; o arada, Baltık kıyısın- daki küçük cumhurıyetlerın de, 'duası okunmuş- tur'. Olaylara kim serinkanlı bakabilirse, bundan iki sonuç çıkaracaktır: 1/ 'Sosyalist' Moskova, yayılmacı Çarlık Rusya'sı gibi davranmıştır; 2/ bu davranış biçimi, sosyalizmin temel ilkele- riyle bağdaşamaz! Gerçi Rusya daha 1920'li yıllarda, Asya'lı 'Maz- lum Milletleri' Ingiltere'yesatarak 'komünizmi' Rusya'nın çıkarları için 'kullanacağını' belli etmış- ti ama, olay iyice gizli kalmıştı; ayrıca 'faşizmle elele verip ülke paylaşmak' mertebesinde bir re- zalet, mılletın gözü önündegerçekleştirilmemiş- tı. işte Paul Nizan, FKP içinde, SSCB'nin yap- tığını. 'resmen ve alenen takbih ve tel'tn eden'. yüreklı ve haysiyetlı bir komünıst aydındı ki, ede- biyat ve sıyaset uğraşını bırakıp, gönüllü askere gitti, Naziler'le -elde silâh- savaşırken, cephede vurularak öldü; toprağı bol olsun!. Allah Allah, 'Yoldaş' Gorbaçof dan bahseder- ken. Paul Nizan'ı hatırlamak niye? Sıradan 'taraftar'ın 'formel' mantığı Efendim, basit: miğde bulandırıcı sınek türün- den, küçük ama ters bir sebebe bağlı ola- rak! Hâlâ Mihayıl Sergeyeviç Gorbaçof u -yal- nız onu mu, daha nice sosyalist olayı ve kişiyi- Moskova 'Kilisesı' tutum ve mantığı ile yargıla- mak ısteyenler var; bunlar, yaşanılan tarihe ne cos- mique olarak bakabiliyorlar, ne de diyalektiğın baş- döndürücü sarmalında, tez/antitez/sentez sü- recini, yerli yerine koyabilıyorlar; zira kafaları, id- dıalarına rağmen, diyalektik değil, sıradan 'taraf- tar'm 'formel' mantığına göre çalışıyor; nasıl mı, galiba şöyle: a/ Liberal kapitalist ABD kötü ise, b/ sosyalist SSCB iyi ise, c/ SSCB, ABD değildir; sonuç, SSCB iyidir! Sızce atladıkları bir gerçek yok mu? Oda şu: insanlıktarihinin akışsüreci içinde, Sov- yet devrimı ve SSCB, tıpkı Paris Komünü, Ma- caristan İhtilâli, Kanton ve Yenan deneyleri gi- bi, sosyalizmin pratıkteki 'tezahür' şekıllerınden birısidir: sosyalizmin yeryüzündeki kaderinı ve geleceğinı, o değıl; onun kaderini ve geleceğini, içinde gelıştığı konjonktür, o konjonktürün koşul- lanndan süzebileceği 'kendi' sentezı tayin eder. Sentez'ın aksadığı malûm: marksist sosya- lizm, gelişmiş sanayi toplumunda sanayi öte- si bir projeksiyon; sen kalkıp onu, kırsal ve yarı/feodal bir ülkede, 'tepeden indirerek' uy- gulamaya heveslenirsen; belki bir sanayileş- me modeli oluşturursun ama; işçilerin (hal- kın) iktidarını kurmak yerine, işçilerin ve hal- kın üstünde 'totaliter' seçkinler'in iktidarını kurarak! Akıbetinin, 'totaliter' iktidarlardan farklı olma- sı mümkün mü? Değildi, öyle de oldu. O halde Sovyet Rejimi, SSCB, sosyalizmin uzuntarihinde, bir 'parantez'sayılabilır; 1917'de Kışlık Saray'a yapılan hücumla açılmış; Yeltsin ve iki kafadar arkadaşının, 'birliği' ABD ne 'sat- ması' ıle kapanmış bir 'parantez'... O meşhur 'aforoz' silâhı... Y alnız, bırdakıka! Nasıl Paris Komünü'nün. Macar Ihtilâli'nin ya da Kanton Yöneti- mi'nin 'çökmesi', sosyalizmin sonu anlamına gelmıyorsa; üç çeyrek yüzyıl gibi uzun bir za- man yaşayan, üstelik o kırsal ve yarı/feodal toplumu, dünyanın ikinci büyük süper gücü- ne dönüştürebilen, 'Sovyet Parantezi' -şu ya da bu şekilde 'kapanmış' da- olsa, sosyaliz- min bittiği anlamına gelmez. Günümüzun ve geleceğin sosyalistleri, Sovyet halklarının nice kan, gözyaşı, ter ve kahır pahasına yaşadıkları o büyük tecrübeden, elbette, önemli dersler veso- nuçlar çıkaracaklardır. Çıkarmaya başlamışlardır bıle. Bunlann ılki, bence. herkesin 'Sovyet hipote- ğinden' kurtulmayı öğrenmesi olmalı; SSCB'nin, daha doğrusu 'Sovyet Kilisesi'nın mevcudıyetı, dünya sosyalızminı hem bölmüştü, hem de o ki- lisenın papazları eline tehlikeli bir 'aforoz silâhı' vermişti; yanılmıyorsam. belki de bilınç/altı bir dürtüyle. şimdı 'Yoldaş' Gorbaçof'a da bu 'si- lâh' kullanılmak istenıyor; oysa kılıse çökmüş, 'ol saltanatın yeller eser şimdi yerinde'; o va- him yanlışı düzeltmeye kalkışan adam ise, onun mantığına göre yargılanacak! Olur mu böyle şey? Olsa da, farketmez: nasıl vaktiyle aforoza uğramış nicesı ve nicesi. o Ga- liyef'ler, Trotsky'ler. Bukharin'ler. İmre Nagy ler, Aleksandr Dubçekler. Josip Broz Tito'lar. Maozedun'lar, zamanla nasıl 'aklandılarsa': gü- nün bırinde, 'Yoldaş' Gorbaçof da, öyle 'akla- nacaktır': Çiğ yemedı ki. karnı ağrısın! http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm