Katalog

17 OCAK 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Enstitü olmayı amaçlayan Türkiye'nin ilk Karagöz Okulu mezunlanm mart aymda veriyor Perde diinyadır, ışık ise ruhFECİRALPTEKİN Türkiye'nin ilk Karagöz Okulu önü- müzdeki mart ayında ilk mezunlannı vermeye hazırlanıyor. Geçen kasım ayında Çocuk Vakfı Kültürevi bünye- sinde açılan ve amacı Karagöz kültürü- ııü yaşatmak olan okulun genel sanat yönetmenı, günümüzün en kıdemli us- talanndan Tacettin Diker. Diker'in Karagöz serüveni lise yılla- nna dayanıyor "Birerüniversiteydion- lar, kapanlmaları büyük bir hatay dı, ya- zıkoldu" dedıği Halk Odalan'ndan ye- tişiyor Buralarda Hazım Bey.Camcı İr- fan Bey gibi ustalan izleme fırsatı bu- lan Dıker, 1973 yılında Devlet Tiyatro- lan tarafından AKM "de açılan kursta Karagöz eğitimini tamamlıyor. Diker'in bundan 25 yıl önce Yediku- le'de verdiği birgösteri sırasında Selim Naşh ve Erol Günaydından aldiğı da- vet üzerine Akbank kültür etkinlikleri kapsamında başlayan Karagöz oyunla- n da halen devametmekte. Busüre için- de Metin Bey, Hasan Bey gibi ustalan yetiştiren Diker'in şu anki en büyük di- leği. bugüne dek açılan Karagöz kurs- lanndan farklı olarak ilk kez bir 'okul' nıtelıgi taşıyan bu yeni yapılanmanın gelecekte enstitü kimliği kazanması. Karagöz'e gönül veren ustalardan biri o ve şimdi tüm birikimini gençlerle pay- laşmak. bu sanatı yaşatmak için savaşı- yor. - Kimdir bu Karagöz Ue Hacivat? TACETTtN DtKER- lkisı de halkm gönlünde yaşayan insanlar, ikisi de halk kahramanı. Aralanndakı tek fark aldık- lan eğitim. Hacivat okumuş bir adam, zamanında üniversite bitirmiş. Karagöz ise okumamış belki ama halk arasmda yetişmiş, akıl almaz badireler atlatmış ve her türlü olumsuzluğa bir çıkar yol bulmayi öğrenmiş. Çok safbirkalbi var Karagöz'ün. Içiyle dışı bir. Düşündüğü- nü hemen söyler. Öte yandan kibarlığı ve 'efcndim'Ii konuşmalan yüzünden hep riyakârlıkla suçlanmış olmasına karşın Hacivat da bir o kadar dürüst ve samimi. - Bu •efendim'kr zaten Karagöz dili- nin bir parçası değil mi? Tabıi ki. Bunun riyakârlıkla filan bir ilgısı yok. Eski Istanbul'da kimse 'efen- dün'siz söze başlamazdı ve en mükem- mel, Karagöz oyununda gerçek Istanbul (Fotoğraflar: UĞUR DEMİR) Laragöz kültürünü yaşatmak amacıyla kurulan okulun genel sanat yönetmeni Tacettin Diker'in en büyük dileği, bugüne dek açılan Karagöz kurslanndan farklı olarak ilk kez bir *okul' niteliği taşıyan bu yeni yapılanmanın gelecekte enstitü kimliği kazanması: 'Bu işin literatürü var, piyes yazarlığı var, tasvir yapımı var, musikisi var. Bir ustanın hepsinden anlaması gerekir. Bu sanatı tartışmanın zamanı geldi artık.' Türkçesi konuşulurdu. Ustalanmız Is- tanbul Türkçesının hakkını vermeyene perdeyi bırakmazlardı; çünkü Kara- göz'ün Istanbul dilini konuşan bir sanat olduğunubilirlerdi. - Nasıi bir felsefesi var bu oyunun? Bütün perde gazellerinde olduğu gi- bi Karagöz "de de tasavvuf felsefesinin hâkim olduğu söylenir. Burada perde dünyadır. ışık ise ruh. Figürler de in- sanlan simgelerler. Işığı söndürdügü- nüz an her şey ortadan kalkar. Diger yandan Karagöz'ün eğitici bir sanat ko- lu olduğu da söylenebilir. 'Okumamış bir insan kimi nasıl egitir?" demeyin: Karagöz. yaşadıgı olaylar, edindiğini gözlemlediğimiz deneyimleriyle biçim- lendirir insanı. Cebinde on parası yok- tur. kamı açtır, 'Al şu parayı da filanca- nın işini bitir' derler ama yapmaz. O ka- dar sağduyulu ve insancıl bir adamdır. Örneğın 'TersEvlenme'de Sarhoş'u iç- kiden vazgeçırmeye ugraşırya da 'Kan- b Nigâr'dakı kadınlan doğru yola yön- lendırmek için çaba gösterir. Hep bir mesajı vardır Karagöz'ün. - Biraz da işin teknik yönünden söz eder misiniz? Karagöz'ü tek kışı oynatır. Yanında ona yardım edenler, yanı yardaklar var- dır. Usta perdeye dönüp iki eliyle Ka- ragöz'ü oytıatmaya başladıktan sonra yardak da oyunun trafiğine göre yeri geldikçe tasvirleri vererek, figürleri de- ğıştirerek ya da tef çalarak ona yardım- cı olur. Karagöz'de musiki çok önemli olduğu için eşlik eden bir de saz ekibi varsa her şey mükemmel olur. - Peki Karagöz ustanın sahip olması gereken özellikler nelerdir? Karagöz'de usta ile izleyici arasında perde vardır. Bu perde göz temasını en- gellediğinden izleyicının tepkılenne göre oyunu yönlendirmede ustaya bü- yük iş düşer. Kendıni tekrar etmemeye özen göstermelidir. çünkü izleyici aynı şeye beş kere gülemez. Karagöz doğaç- lamaya dayanan bir oyun olduğundan ustanın birikım sahibi, günceli takip e- den, espri yeteneğine sahip ve hazır ce- vap biri olması gerekir. 'Günümüze adapte etmeliyiz' -Türkiye'nin ilk Karagöz Okulu'nda genel sanat vönetmenliği görevini üstle- niyorsunuz. Yeni ustalar yeriştirmek dı- şında, 'Karagöz'ü yaşatmak adına yap- mavı düşündüğünüz şevler var mı? Bizim esas amacımız bir Karagöz enstitüsü kurmak, yanı Karagöz'ü ens- titüleştirmek. Bu işin literatürü var, pi- yes yazarlığı \ar. tas\ ir yapımı var. mu- sikisi var. Karagöz'ün hakkını verebil- mek için bir ustanın bunlann hepsin- den anlaması gerekir. Aynca Richter, Metin And ve Cevdet Kudret'in yaz- dıklannın dışında Karagöz'den geriye kalan hiçbir şey yok. Bir araya toplanıp bu sanatı konuşmanın. tartışmanın za- manı geldi artık. - Peki Karagöz'ü güncelleştirmek gi- bi bir kaygınız var mı? Karagöz'ün bir hali vardtr ki tıpkı Shakespeare gibi. 700yıllık Japon kuk- la oyunlan gibi hiç degişmeden. oldu- ğu gibi kalmalıdır. Kimse Karagöz'ün bu 'müzelik' haline dokunmamalıdır Ama diğer yandan da yeni nesillere su- nabilmek için Karagöz'ü hem günümü- ze adapte etmek hem de oyunlarda gençlerin anlayabileceği bir dil kullan- mak gerekir. Ben işe 'Perde Gazcli'nı Türkçeleştırmekle. 'Perde kurdum ışık yakhm.açıldı Bursa'da bahtım' dıyerek başladım. Yavaş yavaş ^üncel konulan kullanmak için de çaba göstenyorum. Örneğin perdeye kale kurdum, Kara- göz'ü topçu gibi giydirdım. Sanınm ba- şanlı daoldu. Zaten Karagöz oyununun içinde vardır anakronızm. Tarih önce- sinden bir adam getirip bugünün insa- nının yanına koysanız bile garip dur- maz. Burhan Uygur ile Eşref Üren'in sergisi 13 Şubat'a dek Caddebostan'daki Galeri Iki Maymun'da 6 Hayalet gibi gezgincF ressamın öyküleri Portre. karton üzerine kanşık teknik, 1976. AHU ANTMEN FeritEdgü 'son bohem" olarak tanım- lıyor onu. Kaya Özsezgin'e göre 'ana- sının karnından ressanv.doğanlardan'. SezerTansuğ'undeyışiyle 'hepözgürve gönülesriği'... Bazıyönlerıyle.Türk re- sim »anatı içinde yeri kolay kolay dol- durulamayacak bir boşluk bırakarak gıttı Burhan L'ygur. Ölümünden sonra- kı yıllarda, özel koleksiyonlara dağıl- mış bulunan \e önemli bir bölümünü de eşi V'esüe Uygur'un koruduğu yapıtla- rıyla çeşitlı sergileri açıldı. Şu sıralar Galeri İki Maymun'da da Burhan Uy- gur'u özleyenler için küçük bir kolek- siyon. artık yaşamayan bir diğer ünlü ressamımız, Eşref Üren'in resımlenyle birlikte sergileniyor. Türk resminin en ılgınç ısımlerinden biri olan Burhan Uygur'un, önümüzde- kı yıl Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi'nde kapsamlı birretrospektif- le anılması bekleniyor. Burhan Uy- gur'un sanatını konu alan bir kıtabın hazırlıklan da sürdüriilüyor. Sanatçının eşi Vesile Uygur da oğlu Tuna ile bir- likte bir Burhan Uygur biyografısinın hazırlıklan içinde olduğunu söylüyor. Burhan Uygur. henüz 52 yaşmdaydı öldüğünde. Son yıllannda sağlık sorun- larıyla boğuşmak zorunda kalmıştı ama hıçbır engel onu resımden uzaklaştira- madı. hatta komadaykcn bile 'bir kolu resim yapar- casına sürekli dairelerçizi- yordu havada'. Resme öy- lesıne tutkundu kı. ilk en- geli o tutkuyla aşmıştı. 'Üşümüş ona sanlmış. yal- nız kalmış ona sanlmış, dağıtmış ona sanlmıştı_' Resımleri de işte öyle bir tutkuyu yansıtıyor. İlk Burhan Uygur beıtden uzakotsun" dıyor günlüğünde. Resimleri de ışte belkı bu nedenle doğ- rudan duygulara sesleni- yor. izleyıcinın öncelikle sezgılenne kendini bıra- kıyor. Kendısını. 'hayaletgibi gezginci bir ressam' ola- rak tanımlıyor: "Atölye ressamından ziyade bana gezginci bir ressam diye- bilirsiniz. 30 sene sol om- zumda deri bir çanta ve bakıştadüşsel görünen bu resimsel dün- içinde boyanmaya. çizilme\-e hazır re- simli bir defter \e malzemeler: ö\le ge- zerim. Coşrum mu defter gün ışığına çı- kar..." Bu defterlenn çoğu yıllar içinde kaybolmuş. Kalanlarda. Uygur'a daır ıpuçlarına rastlayabıliyoruz. Resımle- nnde de. ızleyıciy le paylaşılan bir sır gi- bi belli belırsız yazılaryer alıyor. hatta Fent Edgü'ye göre bu yazılar. 'gizli bir şairle karşı karşıya olma duygusu' uyandınyor. Kendisini 'yivipbin'ren' şi- ırlerden söz ediyor Uygur günlüklerin- denbınnde\eeklı\or: "Müzikdetapı- naklanmın başında geliyor." Belkı de verdığı en önemli ipucu bu, resmine da- ır... Resimlerinde genelde somuttan yo- la çıkmasına karşın. neredeyse müzik yanın. aslında tüm gerçekliğıyle çevre- mizi kuşatan olağan, gündelık yaşam olduğunu keşfetmek. Burhan Uygur'un resmıyle kurulan dostluğun ilk adımı. Çocuksu. saf. se\gı dolu bir gözden yansıyan bir dünya bu; yaşanan anları öykülere dönüştürüyor. Bazen küçük birçocuğun soluğunu duyuyor Burhan Uygur, bazen bir meyhanenın dumanlı uğultusuna boğulan müzıği. Portreleri. bir fotoğrafın asla taşıyamayacağı duy- gulan bınbir boyutuyla çoğaltarak ko- yuyorönümüze. Burhan Uygur'un res- mi, bir duygu selınin patlaması olan renkleriyle yaşamı tüm boyutlanyla kavnyor. "Duygulardanyoksunherşey kadar soyut dünvalar yaratıyor; mutlu- luğun. acının. yaşama sevincinin, ke- derın. hüznün. çizgilere. renklere. şekil- lere sıgmaz açılımlarını yansıtıyor. 1970'li yıllarda ortaya çıkan genç sa- natçı kuşagı içinde yer alan \ e kısa öm- rü boyunca tutarlılıkla sürdürdüğü mes- leğinde hep kendı bıldiği yoldan yürü- yen Burhan Uygur. "Herkesistediği ka- dar teknik diye bagırsın. hiç aldınş et- meden istedigim tekniği kullanınm. son- ra düşüncelerim devre>e girer. küstah değilim ama dünyava bakışımı seviyo- rum. Kişinin kabulİenmcdigi ahn yaa- su be>nini kemiren izahı güç anlamsız korkular, kaçıp giden ünıitler. anında ka>bolan boş ha\aller. geride kalmış. unutulmuş acı \e sevinçler... \'e bunlann içinde yaşamımın izieri... Bütün bunla- n du> gusal ye şürsel anlaomıyla \ermek istiyorum. Önceden tasaıianmış bir ko- nu ve renk aynmı >apmıvorum. her şe> çalışma anında ortrna çıkıyor. Insanın bilinçaltındaki derrlerine fırça atı>o- rum. insanın içinden çıkamadığı sorun- lannresminiçuhorum,benim resmime bakanlar isterlerse insanlann sorunla- nnı görebilirler'" dıyordu. Belli belırsız bir hüzünle kuşatılmış resimlerine ölümünden sonra bakmak. o hüznü daha belırgın kılıyor sanki... Arif Mardin, Streisand'la çalıştı • Kültür Servisi - Bugüne dek bırçok sanatçı ile birlikte çalışan Arif Mardin, Barbara Streisand'ın son albümü "Higher Ground'da 5 şarkının prodüktörlüğünü yaptı. Yeni albümü için 65 kişilik bir orkestra ile çalışan Streisand'ın albümüne ısmini veren 'Higher Ground'da, ünlü Carousel Müzikali'nden "IBelieve You'll Never \Valk Alone' şarkılan. İf I Could" \e 'The VVater ts Wide Deep River' şarkılannın prodüktörlüğü Arif Mardin'e ait. Bugüne dek 6 Grammy Ödülü, 40'ı aşkın altın \e platin plak sahibi Mardin, geçen yıl Bette Mıdler. Patti LaBelle. Whirne\ Houston gibi sanatçılarla da çalıştı. Cengiz Onuk'a büyük ödül • Haber Merkezi - Amenka'da yapılan Charleston Internatıonal Fılm Festivali'nın tele\izyon filmı dalında verilen bu yılki ödülünü "Southern Appalachia' adlı filmıyle Türk bilimadamı Cengiz Onuk aldı. 23 ülkeden bin 510 filmın katıldığı festivalde ödül alan filmin konusu. A\rupa'dan Amerika'ya gelıp Kızılderilılen batıya sürerek yerleşen ilk göçmenler \e yaşamlan. Bugün Tennessee ve Doğu Kentucky'de Appalachia dağlanndakı ormanlarda yaşayan bu ilk göçmenler ilginç bir kültür oluşturmuşlar. Film. önümüzdeki günlerde başka festi\allere de katılacak Şiip-yk'in yeni sayısında Haiku' • Kültür Servisi - Berlin'de 47 sayıdır yayımlanan Şiir-lik dergısının Ocak 1998 sayısı "Haıku'yu konu alıyor. Kendisi de haıkularyazan Çoşkun Yerli'nin hazırladığı dosyada haiku üzenne yazılar ve haiku ustalan Başo. lssa'nın yanı sıra öteki şaırlerden de örnekler yer alıyor. Dıetnch Krusche'nın yazısı haiku biçımi \e sorunsalına deginıyor. Gültekın Emre de yazısında haiku yaşadı mı sorusuna yanıt arıyor ve Türkiye'dekı haiku serihenınin ızinı süriiyor. Dergıde Abdülkadır Budak'tan 'Şiir Günlüğü". Mustafa Zıyalan'dan 'Yokdıllılık'. Ahmet Ada'dan Taşra ve Şıır. Cüneyt Ayral'dan 'Nıce Sehri Notlan". Nuri Sağlam'dan küçük tskenderin Cangüncem ve Ciddive Aldığım Kara Parçalan üzenne değerlendirmeleri. Bir $ıır Bir Yorum'da da \Valter Hınck Ulla Hahn Yıllardan Sonra \e Bugün başlıklı şiirinin yorumu yer alıyor Nednet Güyenç 50. sanat yılını seyircileriyle kutluyor • Kültür Servisi - Turk matrosunun ünlü tıyatro oyuncusu Nedret Güvenç. "Sahnede Geçen 50 Yıhnı' Halk Sigorta'nın katkısıyla. 22 Ocak Perşembe günü saat 21.00'de Tiyatro tstanbul'da sahnelenen •Eskımeyen Oyun' adlı piyeste seyırcilerle birlikte kutlayacak Sanat yaşamına 1948 yılında başlavan Gü\enç. bugüne dek birçok oyunda rol aldı ve yönettı. Oyunculuğunun yanı sıra Türİc sinemasında da pek çok filmde rol aldı. BUGUN • BAKIRKÖV BELEDfYEThATROLARI Yunus Emre Kültür Merkezı'nde saat 15.00'te 'Polyanna' ve saat 20.30'da 'Hadi Öldürsene Canikom' adlı oyunlar izlenebilır. • AKSANAT'ta saat 14.00'te laser-dısc'ten Borodin'ın "Prince Igor' operası ve saat 19.00'da 'Abelard ve Heloise' ısimlı oyun izlenebilır. • ŞEHİRTtYATROLARI Harbıye M Ertuğrul Sahnesi'nde 'Kafkas Tebeşir Dairesi'. Fatıh Reşat Nuri Sahnesi'nde "Silvanlı Kadınlar". Üsküdar M.Celal Sahnesi'nde 'Gülme Komşuna", Kadıköy Haldun Taner Sahnesi'nde 'Lüküs Hayaf ve Gaziosmanpaşa Sahnesi'nde "Halay" isimlı oyunlar 15.00 ve 20.30 saatlerinde izlenebilır. • CRR'de saat 20.00'de 'Montreal Barok Orkestrası'nın konsen ızlenebılir. • AKM'desaat 15.30'daG. Verdi'nin "Nabucco" adlı operası izlenebilır. • İFSAK'ta saat 15.00'te Prof.Dr.tsmaıl Tunalı'nın konuk olarak katıldığı 'Endüstn. İnsan ve Sanat' konulu söyleşı ızlenebılir. • ISKENDERİYE KÜTÜPHANESİ'nde saat 18.00'de Yaşar Çabuklu'nun konuşmacı olarak katıldığı 'Suçluluk' adlı söyleşi izlenebilir. • RUHl SU Kültür Merkezi'nde saat 16.30'da Sunay Akın'ın konuşmacı olarak katıldığı İstanbul'un Mahya Babalan" başlıklı söyleşi izlenebilir. ŞARK NURHAK OY DAĞLAR GÜRLÜK T Sağhk karnemi kaybettim. Hükümsüzdür. HASİBE ŞAR ECumhurryet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu OCAKÂY1ETKİNÜKLERİ SUYT GÖSTERİSİ, SÖYLESİ ve İMZA 17 Ocak Cumartesi Saat:15.00-17.00 OKTAY EKİNCİ "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kentleşme ve Istanbul" Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksım Tel:252 38 81/82 BAŞBAKANLIK GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞIGÜMRÜKLER GENEL MÜDLRLÜĞÜ İSTANBUL GÜMRÜKLERİ BAŞMÜDÜRLÜĞÜ (Hukuk İşleri ve Kaçakçılık Şube Müdürlüğü'nden) Sayı: B.02.1.OÜM.4.06.10./09.HİK Konu 092'3211 (92)- 19003 Kadıköy I. Aslıye Ceza Mahkemesi'nin Esas' 1994/91 karar: 1996/62 sayılı, 16.02.1996 günlü karan uyannca idare- mize 16.077.300.- TL para cezası ödemeye yükümlü Veysel Oktar kararda belırtilen adresınde bulunamadığından mezkür para cezası tahsil edilememektedır. Teblıgata esas olacak baş- ^aca bir adresi bilinmedığinden 7201 sayılı tebligat kanununun 28. ve 29. maddelenne göre ılanen teblığme karar \enldi. Tebligat yerıne kaım olmak üzere teblığ olunur. Basın. 1099 BAŞBAKANLIK GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI GÜMRÜKLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İSTANBUL GÜMRÜKLERİ BAŞMÜDÜRLÜĞÜ'NDEN Sayı: B.02.1.GÜM.4.06.10. 09.HIK. Konu: 092'13648 (93H6173 Istanbul 1. Aslıye Ceza Mahkemesi'nin Esas: 1995,37 karar: 1996/20 sayılı. 30.01.1996 günlü karan uyannca ıdaremıze 498.330. TL para cezası ödemeye yükümlü Mehmet Beyaz kararda belırtilen adresınde bu- lunamadığından mezkür para cezası tahsil edilememek- tedır. Teblıgata esas olacak başkaca bir adresi bılınme- diğinden 7201 sayılı tebligat kanununun 28. ve 29. mad- delerine göre ilanen tebliğine karar verıldı. Tebligat ye- nne kaım olmak üzere teblıg olunur. Basın: 1109