Katalog

8TEMMUZ1997SALI CUMHURİYET SAYFA HUKUMET PROGRAMI 11 Sivil, demokrat ve özgürlükçü bir çizgiToplumun temelini oluşturan ve geleceğin güvencesi olan gençlerin eğitimleri yanında boş zamanlannı değer- lendirmeleri ve spor ihtiyaçlannı karşılamaya yönelik her türlü olanak harekete geçirilecektir. Gençlenmizin boş zamanlannı kendi istek ve yetenek- leri doğrultusunda sosyal ve kültürel faaliyetlerle deger- lendirmelenne yönelik çaltşmalara ağırlık verilecek. spo- run kitlelere yayılması. amatör spor ve sporculanmızla elit sporculanmızın. sporda çağdaş düzeyi yakalayabilmele- ri amacıyla okul, aile. kulüp. yurtdışındaki vatandaşlan- mız, kamu ve öze! teşebbüs ile işbirligi geliştirilecek ve bu amaca yönelik gereklı yasal düzenlemelerle, tesis, mal- zeme. egitim, sağlık ve sosyal güvenlik alanJanndaki bü- tün tedbirler ahnacak ve aynca bu amaçla gençlik mer- kezleri ve gençlik kamplannın yaygınlaştmlması sagla- nacaktır. Sporun geniş kitlelere yayılmasi teşvik edilecek. doğa- nın sunduğu spor olanaklanndan herkesin yararlanması için gerekli önlemler alınacaktır. Bedensel engellilerin toplumsal yaşamında sponın da yer alabilmesı için gereken her türlü önlem alınacaktır. Spor kulüplerinin kendi tesislerine kavuşturulması için politikalar oluşturulacak. deviet spor kulüplerinin tesis yapmasını teşvik edecektir. Sporculann sağlık ve sosyal güvenlikleri sağlanacak. spor dallanna yönelik yetenek tespiti ve seçimine özel önem verilecek. sporcu performansını geliştirmek ama- cıyla araştırma merkezlen kurulacaktır. Spor federasyonlan. spor adamlan ile kulüp temsilci- lerinden oluşan ve kendi dinamiği içinde özerk bir yapı- ya kavuştunılacaktır. Ülkemizde bu yıl yapılacak olan hava oyunlan olimpi- yatlan için hükümetimiz her türlü desteği verecektir Ölimpiyatlann Istanbul'da yapılmasını sağlamak için ça- lışrhalara devam edilecektir. KADIN SORUNLARI VE AİLE Anayasamızın 41. maddesinde ailenin Türk toplumu- nun temeli olduğu belirtilmektedir. Aile bağlannı ve da- yanışmasını koruyup güçlendırmek bir ulusal ve anaya- sal görevdir. Hükümetimiz, Türk ailesinin huzur ve refahmı arttır- maya yönelik çalışmalara önem verecektir. Aile yardımlan günün ekonomik ve sosyal gerçekleri- ne uygun haie getinlecek. medeni nıkâhın yaygınlaştınl- ması suretiyle aile bütünlüğü güçlendiniecek, özellikle ka- dınlar ve çocuklann mağduriyetleri giderilecektir. Aynca toplumumuzu ve aile bütünlüğünii sarsan uyuş- turucu madde kullanımı. şiddet. müstehcenlik ve cerialet gibi sorunlarla gerekli mücadele yapılacak. özellikle aile içi şiddetin önlenmesi amacıyla gerekli yasal düzenleme- ler gerçekleştirilecektir. Anayasamızın 41 "ınci maddesinde yer alan devletin. ai- lenin korunmasını sağlamak amaciyla teşkilat kurmasına yönelikâmir hükmügereğince. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararlan sonucu hukuki dayanaktan yoksun hale gel- miş bulunan Aile Araşttrma Kurumu Başkanlığı'nın teş- kilat kanunu çıkartılacaktır. Hükümetimiz kadının ekonomik. sosyal. kültürel ve siyasal yaşama tam olarak katılımının saglanması konu- sunda kararlılıkla: - Aile içinde demokrasi teşvik edilerek eşitlikçi ve pay- laşımcı bir aile yapısı model alınacaktır. - Kadının toplumsal konumunun yükseltilmesi için Türk Medeni Kanunu. Türk Ceza Kanunu ve diğer mev- zuatta yer alan aynmcılik içeren maddelerin günün şart- lanna uygun ötarak düzenlenmesi başta geftnek üzere ge- rekli yasal veidari düzenlemeler ivedilikle yapılacaktır. - Tüm bu görevleri ülke genelinde etkin bir biçimde ye- rine getirecek ulusal mekanizmanm Başbakanlık'a bağlı Kadının Statüsü ve Sorunlan Genel Müdürlüğü olarak teş- kilatlanması için gerekli yasal düzenleme gerçekleş.tinle- cektır. - Tüm kurum ve kuruluşlardakadın birimlerinin kurul- ması teşvik edilecek. bunlararasında işbirliği ve koordi- nasyon sağlanarak, uygulamada polıtika. plan ve program- lara kadın-erkek eşitliği kavramının gcliştırilmesine yö- nelik çalışmalar yapılacaktır. Korunmaya. bakıma muhtaççoeuk, genç ve yaşlılan- mızın ihtiyaçlannın karşılanması hükümetimizin öncelik- li hedeflerindendir. Özellikle kimsesiz çocuklarla çalışan çocuklann her türlü sorunlannın çözümlenmesi için ça- ba gösterilecektir. SOSYAL CÜVENLİK VE SAĞLIK Sosyal güvenlik sistemimiz ile sosyal güvenlik kuru- luşlannın içinde bulunduğudurum. ülkemizin ivedilikle çözüm gerektiren en önemli sorunudur. Acıklân katriryon seviyesiııe uiaşarak iflas düzeyine sü- rüklenmiş v« hizmet veremez hak gelmiş bulunan sosyal güvenlik kuruluşlansağiıklı biryapıya kavuştu rulacak.hu kurumlann kamu kesimi borçlanma gereği icerisındeki paylan tedricen azaltılacaktır. Sosyal güvenlik sisteminde norm ve standart birlıgi sağlamak için gerekli çalışmalar vapılacaktır. Sağlık signrtası ileemekÜliksigortasının birbirinden ay- rılması ile tüm yurttaşlanmızın sağlık sigortasına kavuş- tunılmasıfleissizliksigortasının bir program dahilinde gcr- çeklestirilmesine bu bağlamda çaba gösterilecektir. Sağlık sistemi; finansman. yönetim ve organizasyon. insan gücü. hizmet arzı ve mevzuat boyutlanyla yeniden düzenlenecek, özel sektör ve yerel yönetimlerin sağlık sektörüne yatınmlan teşvik edilecektir. Deviet bütün vatandaşlar için sağlık evi. sağlık ocağı. ana çocuk sağlık merkezieri ve verem savaş dispanserle- rinin vermekte olduğu temel sağlık hizmetlerini daha ge- niş vatandaş kitlesine ulaştırarak bedelsiz olarak sunulma- sını yaygınlaştıracaktır. CELIR DAĞILIMI 1994 DİE Gelir Dağılımı anketine göre nüfusun en fa- kiryüzde20similli gelirdenyüzde5pay alırken.enzen- gin yüzde 20'sinin gelirden aİdığı pay yüzde 55"tir. Diğer taraftan yine DlE'nin 1995 yılı için yaptığı an- kete göre fert başına en yüksek gelir elde eden il ile en dü- şük aelir elde eden il arasmda 10 katın üzerinde fark var- dır. " Bu veriler, gerek kişiler. gerek bölgeler arası gelir dağı- bmının son dervce bozuk vedengesiz oiduğunu gostermek- tedir. Bu durum ülkemizdeki birçok sorunun da kaynağinı teşkil etmektedir. Bu çerçevede ekonomik ve sosyal po- litikalann uygulanmasında yoksulluğun azaltılmasına. sa- bit gelirlilerin. emekli. dul. yetim. küçük esnaf ve çiftçı- lenn fakirleşmesinin önlenmesine, işsizimize iş bulmaya önem venlecektir. Bu cümleden olarak üretken istihdamın arttınlmasına öncelik verilecek. kişilerin kendi işlerinı kurmalan des- teklenecek. özel kesım için uygun yatınm ortamı sağla- nacak. alt gelir gruplannın yararlandığı doğrudan yardım sistemleri geliştinlecektir. Bireylenn beceri ve üretkenliklerini arttırarak yaşam se- \ iyelerini yükseltmekte en önemli araç egitimdir. Bu amaçla yoksul kesimlerin egitim imkânlanndan yararlan- malannı sağlamak için kredi. burs. yurt \e diğer imkân- lan da kapsayan etkili bir destek sistemi oluşturulacaktır. EKONOMİ Hükümetimiz iç ve dış dengelerin bozuldugu ve enf- lasyonun hızlandığı bir ekonomik ortamda göreve başla- mıştır. Hükümetimizin ekonomi alanında yapacağı düzenle- meler kısa vadeli. günü kurtarmaya yönelik düzenleme- ler değıl. ülkenın uzun vadeli gereksinimlen ve çıkarlan- nı göz önünde bulunduran. ancak kısa vadede mutlaka. geciktirilmeden alınması gereken düzenlemeler olacak- tır. Hükümetimizin ikrisadi alandaki temcl hedefı. ülkcde gerçekçilikten uzak kamu giderleri ile kamu mali disipli- nini tam anlamı> la bozmuştur. 1997 yılı bütçesinin en id- dialı gelir kalemtennden biri olan vaklaşık 1.2 katntyon lira tutanndaki tedbirgeliri kaleminden yıhn ilk yansın- da ciddi bir tahsilat gerçekleşmemiştir Bu disiplinsizlik ve hayalcilik Bütçe Kanunu'nun uygulanmasında da or- taya çıkmış. denk bütçe yılın ilk ayından iribaren yüzler- ce trilyon lira açık vererek ilk altı ayda 720 tnlyon lira sı- nınna dayanmış. bazı harcama kalemleri için bütçe yasa- sı ile öngöriilen ödenek tutannın neredey se tamamı yılın ilk yansında tükerilmiştir. Transfer ödeneklerinin kulla- nılmasında kurumlar arasında avnmcılık yapılmış. özel- likle yerel yönetimler arasında büyük dengesizlikler ya- ratılmıştır. Bizim amacımız elbette ki bu adaletsizlikleri giderme yanında ekonominin dengelerini yeniden yerli yerine otunmaktır. Bu konuda gereken her türlü önlem ahnacak. gereken yasal düzenlemeler gerçekleştirilecektir. Kamu mali disiplini mutlaka yeniden sağlanacak. dev- let kaynaklannın keyfi olarak kullanılacağı inancını uyan- dıran uygulamalara son venlecektir. Bu bağlamda, ödenek aştmlan zorlastınlacak. bütçe- nin kapsamı genişletilecek ve enformasyon altyapısı ta- mamlanacaktır. Bütçenin samimiyeti veaçıklığı ilkesi ye- niden tesis edilecektir. Bütçenin şeffaflığı her şeyin öte- sinde önem verdığimiz bir konudur. Kamunun kullandı- ğı kaynaklann hesabı son kuruşuna kadar hem sorulacak henı de \erilecektir. Borçlanmada düzensizliğe ve keyfiliğe son verilecek. borçlanma önceden kamuoyuna açıklanmış program çer- çevesinde ve iktisadi dengeleri gözeterek sürdürülecek- tir. Bu düzenlemelerle ulaşılmaya çalışılan uzun vadeli he- def ise kamu maliyesinde "toplatn kalite>önetimi"ne geç- mektir. Hükümetimiz kamu harcamalannın en sağlıklı gelir kaynağı olan vergilerle karşılanması gereğine inanmakla birlikte. ülkenin ekonomik buhrandan çıkartılmasında özelleştirme gibi vergı dışı gelirlenn gerçekleştinlmesı- ne de büyük önem vermektedir. Ancak bugün belirli sayının üstünde işçi istihdam eden işyerlenne getirilen ek yükümlülükler. denetlenemeye- cek alanlara getirilen ağır vergi yükümlülükleri kayıt dı- şılıgı teş\ik etmekte. ekonomik olayın taraflan arasında kayıtdışılık konusunda işbirliğine nedcn olmaktadır. Ihracat anışına süreklilik ve dinamizm kazandırabil- mek için ihracata dönük kaliteli ve çevreye duyarlı mal üretebilecek bir kapasitenin oluşmasına, sanayinin reka- bet gücünün verimlilik \e yüksek teknoloji kullanımıyla geliştirilmesine ve çeşitliliğin arttınlmasına. yeni pazar- larda etkinliğin saglanmasına öncelik \erilecektir. İhraca- ta özel bir önem verilecektir. Dış ticarete ilişkin düzenlemelerde, üretim ve ihracata yönelik desteklerin belirlenmesinde. uluslararası yüküm- lülükler dikkate alınacaktır. KtT'lerin yönetim ve denetim sisteminin yeniden ya- pılandınlması, yıllardır ülkemiz gündeminin ilk sıralarda yer alan ve genel ekonomi açısından hayati öneme sahip özelleştirme sürecinin hızlandınlabilmesi için gerekli ted- birleri de içerecektir. Özelleştirme sürecine hız verilirken ortaya çıkabilecek muhtemel olumsuzluklan önlemek amacıyla özellikle doğal tekel konumunda olan KlT'ler için kanuni düzenlemeler yapılacaktır. Hükümetimizin özelleştirme alanındaki temel anlayı- şı. çeşitli sektörleri rekabete açarak veya bu sektörlerde- ki rekabeti güçlendirerek. hizmet ve ürün kalitesinin yük- selmesini. fıyatlann düşmesini. sermayenin çalışanİann ve yöre halkının talepleri ile dikkate alınarak tabana ya- yılmasını sağlamaktır. Bu çerçevede. tekelleşmeyi önle- yici. tükerici ve işçilerin haklannı koruyucu ye denetleyi- ci mekanizmalar ve organlar kurulacaktır. Özelleştirme aynı zamanda gider tasarrufunu sağlama hedefıne yönel- melidir. TARIM VE HAYVANCILIK Tanma ve hayvancılığa yönelik olarak sürdürülen yan- lış politikalar köylümüzü yoksullaştırmış ve iç göç olgu- sunu çok hızlandırmışrır. Çiftçimizin milli gelirden hak ettiği payı almasına yönelik politikalar bir bütün olarak uygulamaya konulacaktır. Böylece çiftçi. tasarruf yapa- bilir \ e ülkenin kalkınmasına katkıda bulunur duruma ge- tirilecektir. Tanm sektörünü: bölgesel gelişmişlik farklılıklannı gi- dermesi. işsizliğin ve kırsal alandan büyük kentlere göçü önlemeyi, istihdam yaratmayı. sürdürülebilir kalkanma- yı. adaletli bir gelir dağılımını. Türk insanının sağlıklı beslenebilmesini. makroekonomik anlamda kaynak yara- tabilmeyi hedcf alan ve bu hedefleri diğer sektörlerle ko- • K E N T L E Ş M E V E K O N U T • Kentsel altyapı geliştirilecek Kentleşmede dogal dengenin ve verimli tanm topraklannın korunmasına özen gösterilecektir.Kente göç edenlerin yeni yaşam koşullanna uyum sağlamalannı ko- laylaştıracak prejeler üretilecektir. Çağdas bir yaşam düzeyine ulaşmak amacıyla kentsel altyapı geliştirilecektir. Sosyal ve ekonomik gelişme ve nüfiıs anışına bağlı olarak içme suyıı. kanalizas- yon ve antma hizmetlerine olan talep, nitelik ve nicelik olarak artmaktadır. Bu so- runu çözmeye yönelik altyapı kaynaklan gelişitinlecektir. İçme suyu, kanalizasyon ve antma tesislerine ilişkin hizmetlerin yerine getiril- mesinde yerel yönetimler ve lller Bankası arasındaki işbirliği güçlendirilecektir. tller Bankası Genel Müdürlüğü tarafindan yürütülen içme suyu projeierinin ka- nalizasyon projeierinin tamamlanarak işletmeve alınması: Deviet Su lşleri Genel Müdürlüğü'nce yürütülen Büyük Su Temini Projeleri'nin tamamlanmasına yöne- lik kaynaklar araştınlacaktır. Hızlı kentle^me ve nüfus artışına bağlı olarak artan konut ihtiyacının karşılanabilmesi için Toplu Konut Fonu daha etkin hale getinle- cek. bumaksatla Toplu Konuî Fomıkamu fınansmanmamenfı etkjyapmayacak bir finansman modeli ile güçlendirilecekrır. • - «^HWfe-< v * Fon sadece sosyal konut niteliği tasıyan projelere kreJı verecektir. Gecekondu bölgelerinin modem şehirciliğe uygun sekılde geliştinlmesinde ve kırsal alanda ye- ni yerleşim alanlan düzenlemesine geçişte fon etkin rol oynayacaktır. • T U R İ Z M • Halk kararlara katılacak Rekabet gücü yüksek ve verimli bir turizm ekonomisinin geliştirilmesi, yerel hal- kın ve turistlerin türizmden beklentilerinin karşılanması. doğal ve kültürel değer- lerin zenginlestırilerek sürekliliğinin saglanması sektörün temel amaçlandır. Turizmin me\simlik ve eoğrafı dağılımını iyileştirmek ve dış pazarlarda deği- şen tüketici tercihleri de dikkate alınarak yeni potansiyel alanlar yaratmak amacı ile golf. kış, dağ, yayla, termal, sağlık, yat. karavan. kruvaziyer. kongre ve eğlence turizminı geliştinne faaliyetlerine devam edilecektir. Turizm hareketlerinin yoğunlaştığı bölgelerde yerel yönetimlerin ve halkın tu- rizm ile ilgili kararlara katılması sağlanacaktır. Talep yapısındaki yeni eğilimlere bağlı olarak sektörde küçük ölçekli işletmele- rin gelişmesine öncelik verilecektir. Turizm üstyapısınm yeterli bir altyapı ile bütünleşmesi için gerekli düzenleme ve teknik önlemlere ağırlık verilecek, Akdeniz-Ege Turizm Altyapısı ve Kıyı Yö- netimi (ATAK) projesmin hızla uygulanması için gerekli düzenlemeler yapılacak- tır. "Kuflanan odcr-kiricteo öder" ilkesi uyannca kamu eliyle yaptiacak teknik alt- İ yapının finansmanına kullanıcılann katılımı sağlanacaktır. Sertörde hizmet kalitesinin yükseltilmesi için sertifıkasyon sistemıne geçilme- si sağlanacaktır. kalıcı makro ekonomik istikrann saglanması ve ekonomi- nin istikrar ortamında sürekli ve sürdürütebilir bir büyü- nıe trendine orurtulmasıdır. Bu hedefın gerçekleştinlmesinin önünde en önemli en- gel giderek \iikselme egilimi gösteren enflasyondur. Enf- lasyon vatınm ufkunu daraltmakta. gelir dağılımını boz- makta \e kaynaklann rasyonel kullanımını ve dağılımını enaelle\erek kendini besleyen bir süreç haline gelmekte- dirî Enflasyonla mücadele hükümetimizin öncelikle ele ala- cağı bir mt'seledir. Enflasvınla mücadele a> nı anda birçok alanda reform niteliğinde dnnüşümlerin gerçekleştirilmesini zorunlu kıl- maktadır. Bir yandan enflasvonun en temel nedeni olarak ortaya çıkan kamu açıklan kalıcı bir biçimde düşürülme- ye çalışılırken öte yandan enflasyon bekle>işlırinin kınl- ması v« de\ letin belli baştı kurumlannın \tniden yapılan- dınlması için eşgüdümlü bir çaba gösterilecektir. Clkenin. iç ve dış mali piyasalarda yeniden güven ka- zanması sağlanacak. yatınmcıyı istihdam yaratan yatınm yapmaya yöneltecek önlemler alınacaktır. Yatınmlann fmansmanında önemli rol oynayan gönül- lü tasarruflar teş\ ik edilecektir. Bankacılık sistemindeki yapısal bozukluk ve hukuki boşluk gidenlecek. aynca bankalar denetiminde etkinlik sağlanacaktır. Kamu bankalannm ihtisas göre\ lerine uygun yönetim ve organizasyon yapılanna ka\ uşmalan sağlanacaktır. Bu bankalann kredi tahsislennde politik etkilerden anndınl- ması gerçekleştirilecek ve gerekli kaynak belirlenmeden bankalara göre\ \erilmesi ııygulamasına son verilecektir. Kamu bankalannın özelleştirilmesi çalışmalan hızlandı- rılacaktır. Geçmiş hükümet denk bütçe iddiası ile samimiyetten uzak. hayali kaynak paketlerine dayanan kamu gelirleri. Ekonomik faaliyetler vergi ile ilişkilendirilememekte, bu nedenle de etkin bir denetim yapılamamaktadır. Bu nedenle vergi gelirleri, yeni vergiler ihdas etmek ye- rine. vergi ve çalışma yaşamını düzenleyen yasalarda y- er alan ve kayıt dışıhğı teşvik eden hükümlerde kaldın- tarak kayıt dışı ekonominin kay n altına alınması. v ergi ka- yıp ve kaçaklannın bu yolla ve avnca etkin bir denetim- le asgan bir düzeye indinlmesi suretiyle arttınlacaktır. Vergi oranlannın belirli konularda düşürülmesi suretiy- le vergi tabanını yaygınlaştıran. vergi yükümlülüklerini enflasyona karşı koruyan. elde edilemeyen gelirden ver- gi alınması sonucunu doğuran hayat standardı esasını ve peşin vergiyi tümüyle kaldırmayı amaçlayan bir vergi re- formu temel hedeflerimizdir. Bununla birlikte istihdam ve iş olanaklan yaratmanın son derece acil ve önemli oldu- ğu bir ortamda. özgür girişirnciliğin önünü kesen. işyeri açma konusunda caydıncı bir nitelik taşıyan hayat stan- dardı esasının veni işebaşlayanlardailkyıldauygulanma- ması için gerekli düzenleme derhal yapılacaktır. Yerel yönetimlerin kendi öz kaynaklanna kavuşturul- ması için gerekli düzenlemeler yapılacak. özellikle em- lak vergisinde gerekli venmliliğin saglanması için tüm ta- şınmaz mallarda cins tashihi gerçekleştirilecek. eoğrafı veri tabanına dayanan bilgi sistemlerine geçilmesi konu- sunda yerel yönetimlere destek verilecekiir. Tapu ve kadastro bilgilerinin eoğrafı veri tabanı ile iz- lenilmesi konusundaki çalışmalarla ülke düzeyindeki ka- dastro çalışmalannın bir an önce bitirilmesi sağlanacak. bu konuda yerel yönetimlerle yoğun bir işbirliği yapıla- caktır. Ödemelerdengesi sağlıklı ve sürdürülebilir bir ya- pıya kav uşturulacaktır. Bu çerçevede, sermaye hareketle- rinin ülkenin kalkınmasına ve üretken kapasitesinin güç- lendirilmesine katkıda bulunacak bir yapı içerisinde ge- lişmesine önem venlecektir. Enerji projelerine ağırlık verilecek Altyapı Türkiye'nin ekonomik ve sos- yal gelişmesi için büyük önem taşımak- tadır. Hükümetimiz. tamamlanmak üze- re olan altyapı projelerine ek kaynak tah- sis ederek hizmete girmelerini süratlen- direcektir. İç kaynak yetersizliği nede- niyle dış kredi kullammlan aksayan pro- jelere de gerekli ek kaynaklann tahsisi yoluna gidilecektir. Ekonomik ve sosyal kalkınmaya dar- boğaz teşkil etmeyecek şekilde altyapı- nın geliştirilmesi büyük önem taşımak- tadır. Devlerin temel görevlerinden biri bunu planlamaktır. Altyapı yatınmlan- nın fınansmanında, mümkün olan ölçü- de. özel kesimin katılımım sağlamak ve mümkün olmayan alanlarda devletin biz- zat bu yatınmı gerçekleştirmesi esas alı- nacaktır. Altyapıda enerji. ulaştırma haberleş- me ve kentsel altyapı öncelik taşımakta- dır. Enerji sektöriinde hedef kapsamlı bir program dahilinde orta ve uzun vadede ülkenin ihtiyacı olan enerjinin zamamn- da, güvenilir, ucuz ve kaliteli olarak te- min edilmesidir. Geçen yıllarda enerji sektöriinde ge- rekli yatınmlann zamanında yapılama- ması, Türkiye'yi bugün elektrik açısın- dan kritik bir noktaya getirmiştir. Enerji projelerinde çevre açısından te- miz ve kullanımında verimli eneıji kay- naklanna öncelik venlecek, özellikle do- galgaz, kaliteli kömür ve yenilenebilir kaynaklara dayanan enerji projelerine ağırlık verilecektir. Kısa dönemde mevcut santrallanmı- zın daha venmli çalıştınlması, kayıp, ka- çak oranlannın azaltılmasının yanı sıra, komşu ülkelerden yeterii eletrik ithal edi- lerek açığın kapatılmasına çalışılacaktır. Aynca elektrik yetersizliğinin kısa dö- nemde hafıfletilmesini sağlavıcı otopro- düktör sistemi uygulamasına getirilen kolaylıkiara devam edilecektir. Orta ve uzun dönemde elektrik ihtiya- cının karşılanmasmda, yerli ve yabancı .özel girişimcinin. sektörel katıiımını da- ha aktif hale getirmek için tüm tedbirier alınacaktır. Yeni yatınmlarda yap-işlet- devret ve yap-işlet modellerinin kullanı- mına işlerlik kazandınlacak. mevcut te- sislerin işletme hakkı devnnde verimli- lik ilkesi esas alınacaktır. Elektrik sektö- rünün özelleştirilmesinde, ülkemiz ko- şullanna uygun "Düzenlejici Çerçevc" oluştunı'acak ve tüm faaliyetlerbuııagö- re gerçekleştirilecektir. Enerji tasarrufuna ilişkin çalışmalar üretim aşamasından aıbai kullanım aşa- ması dahil. tüm faaliyetleri kapsayacak şekilde genişletilecek ve ülke enerji ta- sarruf programı hazırlanarak uygulama- ya konulacaktır. Hazar'ı Akdeniz"e bağlayacak Bakü- Ceyhan hattı ile uluslararası petrol ve do- ğal gaz projelerine özel önem verilecek- tir. Nükleer enerjiye geçiş. çevreye zarar vermeyecek şekilde planlanacaktır. l laştırma sektörü, artan yıırtiçi ve uluslararası yük ve yolcu trafiğine cevap veremez hale gelmiştir. Ekonomik ve sosyal kalkınmaya ivme kazandıracak ve yolcu mal ve hizmet dolaşımına çağdaş dünya standardında cevap verecek kara- yolu, demiryolu, hava ve deniz yollan ağınm ve bunlann terminallerinin geliş- tirilmesi bundansonraki hükümet uygu- lamalannın en önemli icraat alanlann- dan birini teşkil edecektir. Karayollannda; ülkemizin Ortadogu, A\nıpa ve Asya bağlantılantıdaki avan- tajlı konumundan faydalanmak ve yurti- çi ekonomik ve sosyal gelişimin gerek- tirdiği karayolu altyapısını oluştunnak üzere karayolu ağının trafiğin gerektirdi- ği kesimlerinde otoyol ve bölünmüş yol sistemi ve köprü bağlantılan ile gelişti- nlecek. Karadeniz ve Akdenız sahil yoi- lan ve bağlantılannın biririlmesine önem verilecek. şehir geçişlerinin çevre yolla- rına dönüştürülmesine devam edilecek- tir. Trafık güvenliğinin saglanması yö- nündeki hizmetlere önem ve öncelik ve- rilecektir. Demiryolu ve denizyolu taşımacılığı- nın ulaştırma sektörü içinde alması ge- rekli rol yeniden belirlenecek, çağdaş ve etkin bir işletmecilik anlayışı içinde bir yapıya kavuşturulacaktır. Liman işletmecitiği çağdaş biranlayış içerisinde uluslararası gelişmelerle uyumlu bir yapıya kavuşturulacak ve ge- rekli yerlerde yeni liman kapasiteleri oluşturulacaktır. Yük taşımacılığında maüyetleri dü- şürmek üzere kombine taşıma sistemle- rine ağırlık verilecektir. Telckomünikasyon sisteminin. bilgi çağı toplumuna uyum sağlayacak şekil- de geliştirilmesi çağdaş dünya ile bütün- leşmenin bir gereğidir. Telckomünikasyon alanında lisans v e- rilmesi ve Türk Telekom A.Ş.'nin özel- le^tirilmesi çalışmalanna hız verilecek, gerekli düzenlemeler hızlandınlacaktır. ordinasyon sağlayarak dengeli şekilde, çevreyi de koru- yarak götürebilmeyi amaçlayan bir sektör olarak görüyo- ruz. Tanm sektörümüzün teİcnolojik ve bilimsel gelişme- lerle bütünleşmesi. ekonomik v e sosyal hedeflerle uyum- lu gelişmelersağlaması. kalite ve miktaryönünden pazar için üretim yapan bir sektör olmasını temin etmek için ge- rekli tedbirier ahnacak ve uygun politikalar üretilecektir. Tanm politikalannda Avnıpa Birliği'ne uyum çalışmala- n gerçekleştinleccktir. Tanm sektörü kaynak yutan değil. kaynak yaratan bir sektör konumunda görülerek. makroekonomik politika- lar tanmın kaynak yaratacağı bir şekilde oluşturulacaktır. Tanmsa! pazar ve pazarlama olanaklannı geliştirmek ve yönlendirmek amacıyla. kooperatifler. üreticı ve yetiş- tirici birlikleri. ürün borsalan, üretici bölge halleri gibi ör- gütler ele alınarak gerekli yasal düzenlemeler yapılacak- tır. Haller Kanunu yeniden düzenlenecektir. fanm Satış Kooperatifleri. Tanm Kredi Kooperatiflen Birliği ile Zi- raat Odalan bu amaçla yeniden düzenlenecek. demokra- tik katılıma kavTjşturulacaktır. Tanm sektöründe devletin temel görevi destekleme ve kontrol hizmetlerinin eksiksiz v e kusursuz bir şekilde yü- rürülmesini sağlamaktır. Hükümetimiz: çiftçilerimizin ürün ve destekleme bedellerinin zamanında ödenmesine özen gösterecektir. Tanmsal ürün işleme sanayiinin geliştirilmesi teşvik edilecek. kırsal alanda tanmda istihdam arttınlacaktır. Bitkisel ve hayvansal üretimde girdilerin saglanması, eği- tim yayın hizmetleri ve ürünlerin değerlendirilmesini en- tegre edecek sözleşmeli çiftçilik modeli teşvik edilerek desteklenecektir. Ülke içinde damızlık hayvan üretimini geliştirmek için damızlık nüve işletmelennin kurulması teşvik edilecektir. Hayvan ıslahı. hayvan ve bitki hasta- lık ve zararlılanyla mücadele edilerek gerekli destekleme tedbirleri uygulanacak, bu alanlarda özel sektörün katılı- mı sağlanacaktır. Tanm ürün sigorta sistemine geçilmesi için mevzuat çalışmalan sürdürülecektir. Su ürünlerinin tanm sektörü içerisindeki önemi nede- niyle doğal kaynaklann korunması ve kullanımına özen göstenlerek. üretimi arttıncı tedbirier alınacaktır. Tanmda en problemli sektör hayvancılığımızdır. Me- ralann ıslahı ele ahnacak ve mera kanunu hızla çıkanla- rak yürürlüğe konulacaktır. Tanmsal kredi işlemleri basitleştirilerek bürokratik iş- lemlerazaltılacak. bankateminatlanasgariyeindirilecek. faizler mümkün olan en düşük sev iyede tutulacaktır. Tanm ve Köyişleri Bakanlıği'nın Kunjluş Kanunu ye- niden ele alınarak bakanlık: sektörü izleyen. makro plan ve hedefleri belirleyen. önceliklen saptayan yönlendirme, kontrol v e denetim gibi gerçek fonksiyonlannı yüriiten et- kin v e dinamik bir yapıya kav uşturulacaktır. ORMANCILIK Ormanlanmızda yangına karşı çağın bütün teknolojik ımkânlan sağlanıp kullanılmak suretiyle mücadeleye de- vam edilecek, yanan orman alanlan yılı içinde ağaçlan- dınlacaktır. Omıan-halk ilişkilerinin daha iyi bir seviyeye getiril- mesine özen gösterilecek. orman köylülerine ve onnan- cılık işlerinde çalışanlara sağlanan imkânlar arttınlacak- tır. Ülkemizin turizmine de büyük katkısı olan uluslara- rası ortak mirasımız milli park. tabiat parkı ve tabiatı ko- ruma alanlanmızın sayı ve nitelik yönünden geliştirilme- si çalışmalanna devam edilecektir. Ormancılık çahşmalannda bitki-toprak-su kaynaklan dengesini korumak. iyileştinnek amacı ile ağaçlandırma. erozyon kontrolü v e mera ıslahı çalışmalanna büyük önem ve hız venlecektir. ÇALISMA YAŞAMI Hükümetimiz. çalışma banşının saglanması, ekono- mik ve sosyal yaşamın sağlıklı ve dengeli sürdürülmesi, işçi ve işveren ilişkilerinde tutarlı ve katılımcı bir diyalo- ğıın oluşturulmasını temel görevi saymaktadır. Kamu çalışanlan arasında ücret dengesinin kurulması amacıyla "eşit ise eşit ücret ilkesi" gözetilerek kamu per- sonelinin hukuki statüsü ile mali ve sosyal haklanna iliş- kin gerekli düzenlemelere başlanılacaktır. İşçi sağlığı ve işyeri güvenliği üzerinde önemle dum- lacak. işçilenn daha sağlıklı koşullarda çalışmalan için ge- rekli önlemler alınacaktır. Nitelikli ışgücü yetiştiımenin istihdam sorununun çözümünde ne kadar önemli olduğu- nun bilincinde olarak. bu alanda görevli bulunan kurum- lann ekonominin diğer bırimleri ile de eşgüdüm halinde etken çalışması mutlaka sağlanacaktır. Mevsimlik geçici işçilerin başta sosyal güvenlik hak- ları olmak üzere sorunlan çözüme kavuşturulacak, bu grupta yer alan işçilerin üretkenlikleri ile birlikte çalışma süreleri de uzatılacaktır. Yurtdışında çalışan vatandaşlanmızın haklannın ko- nınması için her türlü çaba harcanacak. sosyal güvenlik- lerinin saglanması. korunması ve gözetilmesi için sağlık- lı politikalar oluşturulacaktır. Yurtdışında bulunan ve sayılan önemli boyutlara ula- şan Türk işverenlerimn sorunlanna sahip çıkılacak ve et- kin olmalan için hükümetimizce her türlü çaba harcana- caktır İSTİHDAM işsizliğin azaltılması büyük önem taşımaktadır. Izlene- cek ekonomik politikalarla özel sektör öncülüğünde ya- tınmlar ve üretim arttınlacak. istihdam imkânlan gelişti- rilerek işsizliğin giderek azaltılması sağlanacaktır. Genç- lerin. kadınlann, uzun dönemli işsiz olanlann eğitilerek işgücüpıyasasınakatılmalannaöncelik verilecektir. Işsiz- lere bir program dahilinde beceri kazandınlarak iş bulma- lanna veya kendi işlenni kurmalanna imkân sağlanacak- tır. İşsizlik kadar önem taşıyan eksik istihdamın azaltıl- ması için etkin politikalar uygulanacaktır. Özürlülere yönelik hizmetlenn düzenli, etkili ve verim- li bir şekilde yürütülmesi temin edilecektir Bu amaçla ya- sal ve idari tedbirier bir an önce uygulamaya konulacak- tır. KOBİLER, ESNAF VE SANATKÂRLAR Ekonomik ve sosyal gelişmenin kaynağı ve kalkınma- nın ona direği olan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KO- Bİ) iîe esnaf ve sanatkârlanmızın. voğunlaşan rekabet or- tamında toplumun talep ve ihtiyaçlanna cevap verebilme- leri için gereken bütün tedbirier süratie uygulamaya ko- nulacaktır Esnaf ve sanatkârlann kredi olanaklan arttınlacak ve bu kesimin çalışma şrtlannı ağırlaştıran vergi mevzuatı ye- niden düzenlenecektir. KOBİ'lenn üretim ve istihdamdaki paylannın arttınl- ması. çağdaş teknoloji kullanarak uluslararası düzeyde rekabet edebilir hale gelmeleri için gerekli bütün tedbir- ier uygulamaya konulacaktır. KOBl'lenn ıç ve dış piyasalara ulaşabilme vc rekabet yeteneğınin arttınlması amacıyla bilgiye enşim ve bilgi kullanabilme olanaklannın uluslararası düzeye yükseltil- mesi temin edilecektir. KOBl'lenn organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerindc faaliyetlenni koordineli bir şekilde sürdürebil- meleri. sektörel ve çok ortaklı kav-naklarla desteklenme- leri sağlanacaktır. Yaratıcı düşüncenin rekabetçi yeni ürü- ne dönüşebilmesi için kişilere ve KOBl'lere kârlı ve ve- rimli proieleri hayata geçirebilmelerine imkân verecek fi- nansman desteği Risk Sermayesi Yatınm Ortaklıklan oluşturularak sağlanacak; kredi temini amacıyla da kredi garanti fonu uygulaması yaygınlaştınlacaktır. KOBl'lerin Türk Cumhuriyetleri ile Avrupa Birliği ül- keleri arasında bir köprü görevıni görecek şekilde yönlen- dirilmelenne önem ve öncelik venlecektir. TÜKETICININ VE KORUNMASI REKABETİN Dev let. hürteşebbüs gücünü ve dinamizmini arttırmak ve geliştirmek amacıyla ihtiyaç duyulan temel yasal ve kurumsal düzenlemeleri süratie yapacak. mev cut düzen- lemeler değişen şartlara uygun olarak geliştirilecek. tüke- ticinin hak ve menfaatleri gözetilecektir. Rekabetin korunması amacıyla kurulmuş bulunan Re- kabet Kurulu'nun teşkilatlanması tamamlanacak, gerek- li ikincil me\ zuat çalışmalan süratie yerine getirilecek, ku- ruma işlerlik kazandırılacaktır. Piyasa denetim mekar.izmasının. tüketim sürecinde de işletilmesini sağlamak uzere, rüketicinin korunmasına yö- nelik mevzuatın etkin bir şekilde uvgulanmasına özen gösterilecek. Tüketici Mahkemelen en kısa sürede kuru- lacaktır. PENİZCİLİK Kürescl ekonominin gelişme sürecinde atılımyapmak- ta olan Türk Deniz TicaretFilosu'nun geliştirilmesi ve re- kabet gücünün arttınlması şarttır. Bu maksatla ikinci si- cil için konusunda gerekli yasal düzenlemeler yapılarak gemi yapımı ve filo yenilenmesi için gereken teşvik sağ- lanacaktır. lstanbul ve Çanakkale Boğazı ve Vlamıara De- nizi'nde seyir güvenliği en üst düzeye çıkanlarak can. mal ve çevre güvenliğini sağlayacak teçhizat dahil her türlü gerekli tedbir alınacaktır. Deniz kirliliğini önleyecek önlemler alınacaktır. Yuniçi ulaşımında deniz taşımacılıgı teşvik edilecek- tir. Denizcilik Bakanlığı kurulacaktır. ÇEVRE VE DOĞAL KAYNAKLARIN KORUNMASI Sürdürülebilir kalkınma yaklaşınıı doğrultusunda. in- san sağlıgını ve doğal dengeyi koruyarak. sürekli bir eko- nomik kalkınmaya imkân verecek şekilde doğal kaynak- lann yönetimini sağlamak. gelecek kuşaklara. insana ya- kışır bir doğal v e sosv al çev rc bırakmak temel amaçtır. Ülkemizdeki erozyon ve çölleşmenin ülkenin en önem- li ve ertelenemez sorunu olduğu bilinci ile ülke toprakla- nnın erozyonlayok olmasını önleyen veaynı zamanda ve- rimliliğini arttıncı tedbirier alınacaktır Ülkemizin zengin biyolojik çeşıtlilik kaynaklan korunacak. ormanlann ko- runmasına ve genişletilmesine önem verilecek. ağaç tan- mının (endüstnyel plantasyon) geliştirilmesi teşvik edi- lecek. tanm alanlannın amaç dışı kullanılması önlenecek- tir. Bu konularda sivil toplum kuruluşlanyla işbirliği ya- pılacak. onlann da gayretlen desteklenecektir. İçerisinde çevre ve doğal yaşam için zararlı unsurlar bu- lunan atıklann doğrudan doğaya atılması kesinlikle önle- necektir. Sıvı atıklann. doğada yok olacak aynşıma dö- nüşmesi için biokimya olanaklan yoğun olarak kullanıla- caktır. Bu amaçla kirlilik düzeyi yüksek bir nehir, pilot böl- ge olarak seçilecektir. SONUÇ Hükümet olarak zor bir dönemde ağır bir görevüstlen- dik... Bu zor şartlarda görev üstlenmemizdeki tek amaç, devletimiz ve milletimizi demokrasi içerisinde esenliğe ulaştırmaktır. Hükümetimiz. programında yer alan bütün hususlan "sivil, demokrat ve özgüriökçü" bir çizgide ele alarak gerçekleştirecektir. Hükümetimizin mücadelesi; demokrasi ve fazilet mücadelesidir. Çağdas dünyayla bü- tünleşerek. ülkemizin ve insanımızın önündeki engelleri kaldırarak gelişmeyi sağlamak temel hedetimizdir. Milletimiz. geçmiş dönemde yaşanan sıkıntılan bir da- ha yaşamak istememekte, geleceğe güvenle bakmayı ar- zulamakta ve bunlan gerçekleştirmenin güvencesi olarak da hükümetimizi görmektedir. Bu noktada milletımizin hükümetimize olan güveni tamdır... Yüce Meclis'in de ay- nı güveni göstereceğini umuyoruz. Hükümetimiz bu gü- venin artarak devamı için çaba gösterecektir... Yapılan her şey aziz milletimiz içindir... Allah vardııncınıı/olsun...