Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
-10 TEMMUZ 1997 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
İMaliye Bakanı Temizel ve Devlet Bakanı Taner, REFAHYOL'un enkazını anlattılar
'Uçunımun keııamulaıı döndük'-c
ANKARA(CumhuriyetBürosu)-Ma-
«.üye Bakanı Zekeriya Temizel ıle ekono-
rmıden sorumlu Devlet Bakanı GüneşTa-
ner. REFAHYOL hükümetinin iktidar-
dan uzaklaştınlmasıyla "Türldye'nin
uçurumun kenanndan döndüğünü" söy-
lediler.
Temizel ve Taner, dün dûzenledikleri
ortak basın toplantısında. 55. hükümetın
karşı karşıya bulunduğu ekonomik tab-
loyu ortaya koyarak, ekonomide temel
yaklaşımİannı anlattılar. Şokkararlaral-
jnay acaklannı vurgulayan Taner. "Ama-
cunız, bu işi ince ayarlarla düzehmektirn
diye konuştu. Türk Lirası'nın konvertibl
oldugunu söyleyen Taner. faiz ve kurla-
ra müdahale edilmeyeceğrni kaydederek
"Ekonomi kendi kurallannı kendisi ko-
"vacakür" dedi.
Büyüme hızında son yıllarda yaşanan
"inişli çıkışlı tablonun yerine ekonominin
sürdûrülebilir bır büyüme trendine otur-
tulmasını hedeflediklenni kaydeden Ta-
• ner. kaynak yaratma ve kaynaklan etkin
kullanmanın önemine değindi. Taner.
"Tüm gelir ve harcamalann bütçeye da-
hil edilmesi esasur" dedi.
Taner, vergi gelirlerinin arttınlması
için vergi oranlannı yükseltmeyi değil.
vergi tabanını genişletmeyi. vergi topla-
1997 konsolide bütçe uygulaması
l. Bütçe Gıderlen
II Bütçe Gıderlen
III Bütçe Dengesı
K.B.Ö.
(1)
6 254.9
6 254.9
00
Mayıs
Gerçekkşme
(2)
2 273.8
1 7
45.2
-528.6
Haziran
Tahmin
(3)
2.843.9
2.125.2
-718.7
İÜSODU
Tahmin
(4)
".510 0
5.110 0
-2.400.0
(tnlyor TL)
Sapma
(4-1)
1.255 1
-1.144.9
-2.400.0
mada etkinlik sağlamayı ve kayıt dışı
ekonomiyi kayıt altına almayı benimse-
diklerini söyledi.
Sosyal güvenhk kuruluşlannın açık-
lannın büyüdüğüne dikkat çeken Taner,
"Bunlann açıklan bütçe Uzerinde büyük
bir yük teşkil etmektedir. Bu nedenk sos-
yal güvenİik ve sağhk reformlan bir an
önce hayata geçûilmelidir" diye konuş-
tu.
Emeklilik yaşının AB ülkeleri düzeyi-
ne getirilmesi. sigortasız istihdamın en-
gellenmesi, saglık ve emeklilik sigorta-
lannın aynlması. özel emeklilik ve sağ-
lık sigortasının yaygınlaştınlmasının re-
formun temelini oluşturacağını kayde-
den Taner. "Bu tedbirler sosyal güvenİik
kurumlannın bütçe üzerindeki yükünü
hafifletecektir'" diye konuştu.
55. hükümetın özelleştirme konusun-
daki yaklaşımını da anlatan Taner, özel-
leştirmenin kamuya kaynak sağlamanın
yanı sıra. devletin küçültülmesini de sağ-
layacağını savundu. Yıl sonuna kadar 4
milyar dolarlık nakit karşılığı özelleştir-
me yapacaklannı kaydeden Taner, özel-
leştirmelerin açıklık ve şeffaflık içinde,
kamuoyunun bilgi ve denetiminde ger-
çekleştirileceğini vaat etti.
Kamu kesimi borçlanma gereksinimi-
nin finans piyasalannda istikran bozma-
dan v e piyasa koşullan içinde sağlanaca-
ğını bıldiren Taner, Merkez Bankası'nın
özerkliğine müdahale etmeyeceklerini ve
Hazine ile Merkez Bankası'nın uyumlu
çalışmasmı sağlayacaklanm kaydederek
"ÖzelleştiriTieJerie KİTIerin Hazine üze-
rindeki basküan azalacak, dolayısıyla ka-
munun borçlanma gereği azalacakdr" di-
ye konuştu.
55. hükümetın enflasyonla etkin mü-
cadeleyi de hedeflediğine dikkat çeken
Taner, "Mali piyasalarda etkinliğin art-
ünlması, özelleştirme ve kamu açıklan-
nın azalölması enflasyonun düşürülme-
sinde etkili olacakür. Konrrollü maliye ve
para politikalan enflasyonist beklentile-
rin kınlmasını sağlayacakdr7
' dedi.
lki bakan. daha sonra sorulan yanıtla-
dılar. Maliye Bakanı Temizel, Türk Si-
lahlı Kuvvetleri 'nin (TSK) ek ödenek is-
temıyle ilgıli sorulan, "TSK'ninhertür-
lü gereksinimi ve ödenek talepleri fcesin-
likle karşılanacaktır" diye yanıtladı. Er-
ken seçimin ekonomiyi olumsuz etkile-
yeceğini kaydeden Temizel, "Seçim eko-
nomisi uygulanırsafatu ra yine vatandaş-
tan çıkar. Siyasal partiler kendi menfaat-
lerinden önce ülkeyi düşünmek zorun-
da~ diye konuştu. "Çalışanlar üzerinde-
ki vergi yükünü azaltacağız" dıyen Temi-
zel. eşelmobıl sısteminin memurlara uy-
gulanmayacağını, yüzde 35'lik zammın
verilebilecek en iyi rakam oldugunu söy -
ledi. Memurlara toplusözleşmehakkının
tanınmasından sonra ücret artışlarının
birlikte belirleneceğini bildiren Temizel.
toplumsal uzlaşma için Ekonomik ve
Toplumsal Konsey'in önemine değindi.
Taner de destekJeme alımlanyla ılgi-
li soruüzerine,"Hazine, Merkez Banka-
SL Ziraat Bankası ilişkileri dengeye otur-
tuldu. Popülist politikaiara yönelmeyece-
ğiz,destekleme alımlannı Merkez Banka-
sı'ndan finanse etmeyeceğiz'" diye konuş-
tu.
Zorunlu tasarruf
Taner. zorunlu tasarrufun kaldınlma-
siyla ilgıli sorulara. "Öneri Bakanlar Ku-
rulu'nda görüşülecek, şu aşamada bir
açıklama yapamayız" diye yanıtladı. Ta-
ner, bürokrasıde yapılan atamalarla ilgi-
li olarak da "Bürokraside kadroyu \eni-
den oluşturacağız. Ama kıyım yapmaya-
cağız" dedi. Hükümetin gündemınde is-
tikrarpaketinın olmadığını kaydeden Ta-
ner, "İstikrar pakederi geride kalmış bir
uygulamadır. LMF'yle stand-by anlaş-
ması \apmayacagiz~ dedi.
REFAHYOL
'batık' bıraktıANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-REFAHYOL
-hükümetinin gizlediği 1 yıllık
•ekonomik veriler açıklandı. RP
Genel Başbanı Necmettin
-Erbakan'ın denk oldugunu
-savladığı bütçe. 6 aylık
"dönemde 720 trilyon lira açık
'verdi.
Açığın, yıl sonuna kadar 2.4
Tcatrilyona ulaşacağı belirtildi.
REFAHYOL döneminde iç
^borçlar 2 katrilyon 183 milyar
-liradan 4 katrilyon 213 milyar
iiraya. dış borçlar 78 milyar
dolardan 80 milyar dolara çıktı.
Hazırladığı kaynak paketlerinde
öngördüğü 43 milyar dolarlık
jfçlir îjedefinin 40'ta birine bile
ulaşamayan REFAHYOL
hükümeti nedeniyle ekonomide
temel hedeflerde revizyon
zorunluluğu doğdu.
Yeni hükümetin hazırladığı
rev izyon rakamlanna göre,
GSMH deflatörü yüzde 65'ten
yüzde 75-80"e. ihracat 29.5
milyar dolardan 25.5 milyar
dolara. ithalat hedefı de 50
.milyar dolardan 45.5 milyar
dolara çekildi.
Dolar 147 bin
Maliye Bakanı Zekeriya
Temizel ve Dev let Bakanı
-Güneş Taner. dün ortak basın
toplantısı düzenleyerek 1 yıllık
^ekonomik verileri açıkladılar.
Temizel'in verdiği bilgiye göre.
REFAHYOL iktidannın 1 yıllık
döneminde Toptan Eşya
Tiyatlan Endeksi (TEFE) yüzde
76.2'den yüzde 75.7'ye düştü.
Ancak aynı dönemde iç borçlar
2 katrilyon 183 trilyon liradan 4
katrilyon 213 trilyon İiraya, dış
borçlar 78 milyar dolardan 80
milyar dolara. dolar kuru 81 bin
28Tden 147 bin 690 İiraya çıktı.
"Denk" olduğu ıddiasıyla
hazırlanan bütçe. ilk 6 ayda 720
trilyon lira açık verirken, açığın
yıl sonuna kadar 2.4 katrilyon
İiraya ulaşacağının
hesaplandığına dikkat çekildi.
Temizel. 6 katrilyon 255 trilyon
lirayla denk olarak baglanan
1997 bütçesinın hedefine
ulaşamayacagını belirterek,
rakamın 7 katrilyon 510 trilyon
lira düzeyinde gerçekleşmesinin
beklendiğini vurguladı. Temizel.
dengesizliğin, bütçe giderlerinin
yüzde 58, gelirlerinin de yüzde
127 arttınlmasının
hedeflenmesine karşın;
gerçekleşmelerin gider artışında
yüzde 82.3, gelirlerde de yüzde
101.3 düzeyinde olmasından
kaynaldandığını anlattı.
2 katrüyon ek ödenek
REFAHYOL iktidannın borç
faizlerinde de hedefınin
tutmadığını belirten Temizel,
faiz ödemeleri için 2 katrilyon
268 lira ek ödenek gerektiğini
söyledi.
Temizel. REFAHYOL
hükümetinin Hazine arazileri,
kamu sosyal tesisleri,
özelleştirme kapsamındaki
KİT'lenn arsa ve arazilerinin
satışı gibi kalemlerden 1
katrilyon 160 trilyon gelir
beklemesine karşılık yalnızca
7.3 trilyon lira gelir elde
edebildiğini açıkladı.
Sosyal güvenİik kurumlannın
taşınmazlannın satışının
olanaksız oldugunu belirten
Temizel, "Bütçe açığı dışmda
de\letin 68 trilyon liralık
taahhüdü vardır. Kurumlann
ihtiyaç duyduğu ve Maliye
Bakanlığı'nın kapısım
aşındırdığı talepleri de vardır.
Bunlar da 914 trihon liradır. Bu
1997
FüU
Hizmet
Invanı
Müsteşar
Gen.Md
Memur (orta)
Hızmeth (ılk)
Öğretmen
Kavmakam
Hâk.(l.sınıf)
Bak.Maşmuf.
Doktor
Hemşıre (lıse)
Mühendıs
Profesör
Oreeneral
Kd.Albav
2K.ad.Kd Bç\
Memur emeklı aylıkları
1997
Mevcut net
Ayhk
DRC
1 4
1 4
5 9
7'9
1 4
1 4
1 4
1 4
1 4
38
1'4
14
1 4
1 4
21
Temmuz net Artış
Ayhğı Yiizde
Süresi (1)
30
30
35
33
30
30
30
30
30
33
30
50
50
38
30
115.279.000
102.152.000
31.288.000
29.960 000
44.736 000
69.532.000
105.334.000
63 035.000
56.405.000
33.495.000
56.405.000
163.160.000
163.160.000
87.159.000
43 768.000
(2)
156 014.000
138.293.000
42.656.000
40.854 000
60.786 000
94.259.000
142.589.000
85.488.000
76.538 000
45.62" 000
76.538.000
220.748.000
220.748.000
118.479.000
59.479.000
1
(2/1)
35.3
35.4
36.2
36.4
35.9
35.6
35.4
35.6
35.7
36.2
35.7
35.3
35.3
35.9
35.9
Fark ödemeleri
15 temmuzda
1997 yılı tedbır gelırlerı
(Trilyon TL)
Gelirintürii
- Hazine Arsa ve Arazileri ile Dığer
Taşınmaz Mallar Satış Gelirleri
- Lojman ve Sosyal Tesis Satış Gelirleri
- Yanm Kalmış Elektrik Santrallan
Satış Gelin
- Yurtdışı Hizmetler Karşılığı
Sağlanacak Gelırler
- Telekom Lisans Satış Geliri
- Telekom Hısse Satış Geliri
- Özelleştirme Kapsamındaki KlT'lerin
Arsa ve Arazi Satış Gelin
Jbplam
Bütçeden
Öngörülen
75
115
200
135
135
450
50
1.160
Gerçekleşen
(Ocak-Mavıs 1997)
6.2
1.1
7J
ANKARA(AA)-Mali-
ye Bakanı Zekeriya Temi-
zel, maaş zamlan konusun-
da bılgi verdı. Katsayının 4
bin 475, taban aylığı katsa-
yısının28bin 100,yanöde-
me katsayısının da bin
485'e yükseltılerek maaş-
lann yüzde 35 oranında art-
tırıldığını hatırlatan Temi-
zel, bu şekılde en düşük
memur maaşının 27 milyon
187 bin liradan 36 milyon
731 bin liraya çıktığını bil-
dırdı. Emekli ve sözleşme-
liye de aynı ölçüde yansı-
yacak maaş artışı sonrası
emeklılenn fark ödemele-
nnin 15 temmuzda hesapla-
rına yatmlacağını belirten
Temizel. yeni düzenlemede
esas aldıklan kriterleri şöy-
le sıraladı: "Maaş arnşı be-
lûiemeieri sırasında 4 kri-
ter uzerinde hareket ettik.
Temel ekonomik büyüklükler
Önceenflasyon uzerinde a>-
nntılı inceleme yapıldı. Ka-
mu çalışanlannın gelirlerin-
de geçmiş vıllardaki azal-
manın telafîsi hedeflendi.
Benzer işi yapan insanlar
arasındaki dengesizliklerin
giderilmesi ve adalet sağlan-
ması amaçlandı. Bir de büt-
çe olanaklarına bakıldı. Ba-
kanlar Kurulu bövlelikle
> üzde 35 rakamına ulaştı."
Temizel. bu dönem sıftr
zam verılmesi halinde bile
bütçe ödeneklerinin yetme-
yeceğinı ve 70 triiyonluk
bır açık ortaya çıkacağına
da işaret ederek "Yübaşın-
da öngörülen artış ile >eti-
nüsevdi bu defa açık 360 tril-
yon olacaktı. 7 milyon 862
kişiyeyapılacaködemelerin
sonucu 535 trilyon liralık
personel gideri ihtiyaa ol-
muştur"dedi.
TEFE (12 aylık)
İç Borç (trilyon TL)
Dış Borç (milyar S)
Dolar Kuru
Bütçe Açığı (tnlyon TL)
29Haz. '96
76.2
2.183
78
81.281
475
30 Haz. '97 J
75.7 j
«13 İ
80 1
147.690 I
720 §
da bütçedeki nonmal açık içinde
yer almamaktadır" dedi.
Hedeflerde reviz\r
on
Temizel, REFAHYOL
hükümetinin hedeflerine
ulaşamaması nedeniyle bütçe
rakamlannda revizyona
gidilmesi zorunluluğunun
doğduğunu belirtti. Temizel
re\ izyon rakamlannı şöyle
aktardı:
"29.5 milyar dolar olan ihracat
hedefi 25.5 mihar dolara, ithalat
hedefi 50 milyar dolardan 45.5
mihar dolara, GSMH deflatörü
ve TEFE ortalaması yüzde
65'ten yüzde 75-80 düzeyine,
TEFE yıl sonu hedefi yüzde
57.7'den yiizde 80-85 düzeyine,
cari işlemler dengesi 5.6 mihar
dolardan 4-4.5 mihar dolara,
ortalama dolar kuru 135 binden
150 bin liraya çekildi."
Maliye Bakanı Temizel, memur
maaşlanndaki artışın bütçeye
getireceği ek yükün 535 trilyon
lira oldugunu kaydederek. "Sıfir
zam olsaydı 70 trihon lira açık
vardı. Bütçede öngörülen
zamlar verilseydi 360 trilyon
açık olacaktı" dedi.
i GSMH (tnlyon TL)
(Milyon $)
GSMH büyümesı (%)
GSMH deflatörü (%)
TEFE Ortalama
Yıteonu(%)
Ortalama dolar kuru
İ İhracat (milyar $)
\ İthalat (milyar $1
[ Dış ticaret açığı (milyar $)
\ Can işlemler deng. iTilyar S)
Mevcut
25.360
187.852
4.0
65.0
65.0
57.7
135.000
29.5
50.0
-20.5
-5.6
Revize
27.812
189.197
5.5-6.0
75.0-80.0
75.0-80.0
80.0-85.0
147.000-150.0001
25.5-26.0
45.5-46.0
-20.0
4.0-4.5
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Önce İnsan
Toplumsal, siyasal kimliği bır yana adı anıldığın-
da. insan olarak içinızi ısrtan kışıler parmakla sayı-
lıdır. Yakından tanıyabilmış pek çok kışı için Meh-
met Ali Aybar'ın öyle bır anlamı olduğuna eminim.
Haftada ortalama ıkı tam gün. 4 yılı aşan bir sü-
re. Kışın bugün bile sıkıntısını yaşadığım kımi has-
talıkların yerieşmesine neden olan çok soğuk bir sa-
lon, yazın da tam tersi. Resmi gerekçe DÎSK dava-
sı sanıklarının duruşmalar süresince uyumamaları,
özünde işkencenin bir devamı, camlan kırık, spor
salonu büyüklüğündeki Metns duruşma salonunda,
sadece yargıç kürsülerinin arkasında ısıtıcılar vardı.
Ben gazeteci olarak palto üstu atkılara sarınabiliyor-
dum ve Aybar'a gore gewçtim. Avukat cüppesi ile
o soğuğa nasıl dayandığına, sabahtan akşama ka-
dar, avukatlık görevi adına ciddi hiçbir şey yapama-
dan nasıl sabırla beklediğine şaşar kalırdım. Hasta
olduğuna ya da çok fazla üşüdüğüne tanık oldu-
ğum, içimin kaldırmadığı, avukat olarak yapılacak
birşeyin de bulunmadığı günler, "siz gitseniz" öne-
rime, hep "Nasıl bırakınm? Onlarnasıl dayanıyor?"
benzeri yanıtlar alırdım.
Oysa Aybar'ın DISK davası ile ılgili doğrudan so-
rumluluğu, partiden de yakın dostu, uzun süre tu-
tuklu kalan DİSK yönetıcilerınden sadece Kemal
Nebioğlu'nun vekilliği ile sınııiıydı. Tam gün duruş-
malann çoğunluğu avukat olarak mahkemede bu-
lunmasını gerekli kılmayacak iddianamenin okun-
ması, müvekkili olmayan tutuklu sanıkların her biri
için saatler, günler süren sorgularla geçiyordu.
DlSK'in profesyonel avukatı Ercüment Tahiroğlu
dışında, bu davayagönüllü katılan bütün dığer avu-
katlar ancak önemli, ilgili duruşmalara gelirlerdi.
Aybar'ın avukatlık mesleğine, gönüllü avukatlık da
olsa avukatlık sorumluluğuna, dostluğa, dayanış-
maya bu farklı bakış açısı, DİSK davası sanıklanna,
avukatlarına düşmanca, olumsuz davranışları ile
dikkati çeken kimi yargıçlar ve güvenİik görevlıleri-
ni bile etkilemiştı. Savunmaya gösterilen hoşgörü-
süzlük, söz kesmeler. söz vermemeler Aybar için ge-
çerti değildi. Hali tavn, yarattığı hava nedeniyle ona
saygılı davranma zorunluluğunu duyuyorlardı.
Aybar'ın ağır bır kalp krizi ıle hastaneye kaldırıldı-
ğını duyduğum, ziyaretine gidemediğim günler için-
de, Behice Boran'ın cenazesi Türkiye'ye getirilip
kaldırıldı. Yine çok kötü hava koşullannda, hasta-
hanede bildığim Aybar uzun yüruyüşü başından so-
nuna yürüyenlerarasındaoldu. Yakın dostları cena-
zeye katılmak üzere hastaneden kaçtığını vurgulu-
yor. yurümesinin risklerinı boşuna anlatmaya uğra-
şıyorlardı. Aybaryanıtlamadan, buyük cıddıyetle ve
gerçekten çok üzgün ve sağlıksız bir görünümde
yoluna devam ediyordu.
Akşam Nebioğlu ve Uğur Cankoçak ile birlikte
durumunu merak ettiğimiz için evıne gittik. Yakın
dostları Boran ve cenaze töreni çerçevesinde yo-
ğun bir tartışmaya girmişlerdi. Özellikle de hastane-
den kaçıp yürümesine kızıyoriardı. tçlerinden biri al-
dırmazlığına dayanamayıp, "Osana neleryaptı? O-
nun için hayatını tehlikeye atıyorsun. Değermi?.."
türünden bir şeyler söylemeye kalkıştı. O zarnana
kadar susan Aybar'ın gerçekten çok öfkeli ayağa
kalktığına ve bağırmaya başladığına tanık olduk.
"Deli misiniz? Siz neler söyiüyorsunuz? Boran'la
düşüncede, kavgada karşı karşıya olmak ayn bir
şey. Ama o benim kaç yıllık arkadaşım. Neleri pay-
laştık. Cenazesinin arkasından nasıl yürümern?.."
diyordu. Kimsenin söyleyebilecek bir sözü kalma-
mıştı.
Evinin ıçinı dışını kaplayan çok sayıda birbirinden
güzel saksılarından söz açtığımızda, yıllarla nasıl
şefkat ve özenle baktığını bildiğimiz eşinden yadi-
gâr kaldıklarını. aslında hepsıne birden bakmakta
zorlandığını öğrenmiştim. "Çokzorgeliyor, amaya-
pacak bir şey yok. Onlar da canlı. Göz göre göre
susuz kalmalarına, ölmelerine razı olacak değilim
ya" diyordu...
Aybar'ı, hep aerdini anlatmak çabası içinde çoş-
kulu, zor anlaşılmaktan bıraz öfkeli. inançlı bır ses-
le konuşurken, siyası sohbetın ortasında koyduğu
bir Ruhi Su bandını dinlerken gözlerinden akan bir
iki damla gözyaşı ile, cıddi ama hep gülümseyen
yüzü, herkese özel saygılı davranışlanyla, bugünler-
de sık sık ve özlemle anımsamam, sadece ölüm yıl-
dönümü ile ilişkili değıl.
Sıyasette, sendikal yaşamda, yaşamın heralanın-
da öne çıkan ağır kimlik bunahmına, kişilik kırien-
mesine birtepki. Televizyonlarda, gazetelerde boy
gösterenlerin arsızlığı. yüzsüzlüğü, hertürdeğerden
kopukluklan, Aybar gibi önce insan olmayı seçmiş
insanların eksıkliğinin daha bır ağır duyumsan-
masına neden oluyor.
Aybar'ın ömrünü adadığı ve bugün daha iyi an-
laşılabıldiği "inançlı sosyalist"çizgisı, kimliği kadar,
belki de onu oluşturan asıl "insan kimliği" ile yeni
kuşaklara ulaştırılması gerekiyor.
Türk Elektrik'in 4
M4' atağı
Ekonomi Servisi - Koç
Holding'in elektrik motoru.
soğutma kompresörü üreten
şirketi Türk Elektrik En-
düstnsı AŞ"nin Topkapfda-
ki fabnkasında. Türk mü-
hendıslerinin tasanmı olan
M4 çamaşır makinesi mo-
torlannın sen üretımıne
başlandı. Türk Elektrik En-
düstrisi (TEE) Genel Mü-
dürü Ender Çakıroğlu, söz
konusu üretimle Siemens,
AEG gibi dünya dev lerinın
önüne geçtiklerinı belirte-
rek yurtdışına M4 motoru-
nun lisansını verebılecekle-
rini söyledi.
Koç Grubu'nun 7'nci.
Türkıye'nin 52'nci büyük
fırması olan TEE'nin halen
üretiminin yüzde 55 'ini Ar-
çelık"e. yüzde 25'ini iç pi-
yasadaki diğer müşterilere
sattığını. yüzde 20'ye yakı-
nını da ihraç ettiğini belirten
Ender Çakıroğlu. Türk mü-
hendislerinin tasanmı dört
kilo ağırlığındaki M4 mo-
torunu "dünyada seri ureti-
mi olmayan. bin devire ka-
dar bütün çamaşu" makine-
lerinde kullanılan ve mali-
yeti düşük" olarak tanımla-
dı. Çakıroğlu, geçen yıl top-
lam 31.5 milyon dolar ihra-
cat yapan TEE'nin Arçe-
lik'in yoğun talebınin karşı-
lanmasından sonra M4 mo-
tor ihracatına da başlanabı-
leceğini kaydetti. Çakıroğ-
lu, bu yıl beyaz eşya satış-
lannm "anormal derecede
yüksek" oldugunu da belir-
terek bu nedenle fabrikala-
nndakı istihdamın 1800'den
2 bine yaklaştığına dikkat
çektı.
Normalde 10-12 milyon
dolar civannda bir yatırım
gerektiren M4 üretiminin.
1.5 milyon dolarlık yatınm-
la gerçekleştirildiğine dik-
kat çeken Ender Çakıroğlu.
en büyük müşterileri olan
Koç Grubu'nun diğer şirke-
ti Arçelik'in talebi üzenne
başlayan projeyle ilgıli ola-
rak şu bilgıleri verdi:
"Arçelik tarafından 6.6
kilo ağırlığındaki mevcut
motor ile aynı performans-
ta. ancak 3-1 kilo ağıriığın-
da. daha küçük ve iddialı
malivet hedefleri olan yeni
bir motor istendi. Aynca li-
sans bağının olmaması ihra-
cat açısmdan rahatlık sağla-
yacaktı. Mekanik tasanm
için yeni oturtulmuş olan
CAD ortamı kullaıuldı. Üç
bovutlu CAD ortamında
oluşturulan sanal modeller
ile tasanmcının değişik al-
tematifleri irdeleme ve uy-
gun çözüme ulaşması sağ-
landı. M4 motor gcliştirme
çalışmalannın bir kısnu, be-
yaz eşya sektörünün önde
gelen dergilerinden Appli-
ance'ta vavımlandı."
Petrol-İş Genel Başkanı Yıldırım 9 yılda 1.1 milyar dolarlık açık oluştuğunu söyledi
'Ozeflestirmeler durdıırulsun'İstanbul Haber Servisi -
Türk-Iş'e bağlı Petrol-Iş Sendi-
kası Genel Başkanı Bavram
Yüdınm REFAHYOL hükü-
metinin inatla sürdürmüş oldu-
ğu özelleştirmelerin. anayasaya
ve yasalara aykın oldugunu be-
lirterek. bu özelleştirmelerin ip-
tal edılmesini ıstedi.
Özelleştirme uygulamalann-
dan vazgeçilmesi gerektiğini
kaydeden Başkan Yıldırım
"Türkive'de özelleştirme vur-
gun. soygun.talanesasıyla \apil-
makta: devletin kaynaklan, ik-
tidann yandaşlarına haraç me-
zatpeşkeşçekilmektedir" dedi.
Yıldınm. Petrol-Iş Sendıka-
sı'nca yayımlanan "Petrol-İş
1995-1996 Yılhğı"nın tanıtımı
nedeniyle düzenledıği basın
toplantısında geçmiş hükümet-
lerin ekonomik politikalarını
eleştirdi.
Türkiye'nin ekonomik ve
sendikal yaşamıyla ilgili 35 ko-
nunun bilim adamları ve uz-
manlar tarafından ele alınıp de-
ğerlendirildiği yıllığın hazırla-
nış sürecıni anlatan Yıldınm. 9
• Petrol-tş Genel Başkanı Bayram Yıldınm REFAHYOL
hükümetinin inatla sürdürmüş olduğu özelleştirmelerin, anayasaya ve
yasalara aykın oldugunu belirterek "Türkiye'de özelleştirme vurgun,
soygun, talan esasıyla yapılmakta; devletin kaynaklan, iktidann
yandaşlanna haraç mezat peşkeş çekilmektedir."
Yıldınm, 9 yıldır sürdürüîen özelleştirmelerin bilançosunun 1.1
milyar dolar açık oldugunu belirtti.
Turkıye ve Avrupa Bırlığı ulkelennde sanayıde ortalama aylık ucretler
(Brüt 1993)
Almanya
Lüksemburg
Danimarka
Belçika
Hollanda
Fransa
İngiltere
Avusturya
ECL
3.662
3.127
2.542
2.39i
2.373
2.203
2.I56
2.087
ABDS
4.288
3.662
2.977
2.800
2.779
2.580
2.525
2.444
tsveç(l)
Irlanda
Finlandiva
Ispanya
ltalya
Yunanistan
Portekız
AB Ortalaması
Türkıye
ECL
2.062
2.029
1.728
1.608
1.563
1.004
713
2.083
359
ABDS
2.415
2.376
2.023
1.883
1.830
1.176
835
2.439 '
420
yıldır sürdürüîen özelleştirme-
lerin bilançosunun 1.1 milyar
dolar açık oldugunu belirtti.
Yıldınm, özelleştirilen ışyerle-
rinden 1996 sonu itibariyle iş-
ten çıkanlan işçi oranınm yüz-
de 53 oldugunu \e bu işyerle-
rinde sendikalılık oranının da
yüzde 36'ya düştüğünü vurgu-
ladı. Yıldınm. Türkive'de reel
ücretlerın süreklı düştüğünü.
imalat sanayinde 1.66 dolar
olan saat ücretinın gelişmış ül-
kelerde 20 dolar oldugunu, 6
milyon işsiz bulunduğunu ve iş-
sizlik oranının da yüzde 30'a
yakın oldugunu kaydeden Yıl-
dınm şöyle konuştu:
**OECD ülkeleri içinde en
uzun çalışma süresi vıllık 2470
saat ile Türkiye'de. Sendikal ör-
gütlülük oranı son 2 yıl içinde
yüzde 11.4 gerilemiş durumda
ve son 8 yılda sendikalı işçilerin
yansı işten çıkarılmış. Yatınm-
lar mal ve hizmetler alanına de-
ğil, daha çok getirisi olduğu dü-
şüncesiyle mali sektör alanına
kaymakta.
Ücret düşüklüğü yatınmlan
arttırmamakta. Denk bütçe de-
magojileri bir yana, gerçekte iç
ve dış borçlanmaya gidilmeden
kamu ödemeleri yapılamaz ol-
muştur. Devlet-siy aset- mafya iş-
birliği türü çetelerin variığı sür-
mektedir. Sendikalar olarak en
büyük sorunumuz örgütlü olu-
nan işyerlerindeki sendikasız-
laştırmalar ve yeni işverlerinin
örgütlenmesinde yaşanan zor-
luklardır. Yasaya aykın tünı
özelleştirmeler iptal edilmeli,
özelleşrirnıeden vazgeçilmeli-
dir."