Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 MART1997SAU 8 DIŞ HABERLER TAYVAN Çin'e uçak kaçırıldı • Tayvan Havayollan'na ait uçağı Çin'e kaçıran işsiz gazeteci, bu iÛkeden siyasi sığınma talebinde bulundu. Dış Haberler Servisi - Tayvan Havayollan'na aıt ıç hat seferi ya- pan biruçağı, dün sabah Çin'e ka- çıran işsiz bir gazeteci, polıse tes- lim olarak siyasi sığınma talep et- ti. Uçağın201 yolcusuyla ülkenin güneyindeki Kaohsiung kentin- den havalandıktan sonra Taipei'ye giderken üzerine benzin dökerek kendini yakma tehdidinde bulu- nan hava korsanı tarafindan kaçı- nldığı ve Çin'in güneydoğusun- daki Sianven Havalimanrna indi- rildiği bildirildi. Siamen Havalimanı Sözcüsü, hava korsanının uçağın inişinden hemen sonra polise teslim olduğu- nu beiirtti. Hava korsanının Tay- van'da yayımlanan United Eve- ning News muhabiri 40 yaşında- ki LiuŞan-Çungolduğu belirtildi. Uçaktayken ülkesinde siyasi bas- kı altında oldugunu pilota söyle- yen Liu, havalimanuıda polise derhal teslim olarak Çin'den siya- si sığınma talebinde bulundu. Tayvan basını, Liu'nun birkaç yıl öncesıne kadar Tayvan ordu- sunda karşı-casusluk bölümünde görev yaptığını ve yarbay rütbe- sindeyken ordudan aynldığını yazdı. Liu'nun daha önce çalıştı- ğı üç gazetedeki meslektaşlan, iş- siz gazetecinin alkol problemi ol- duğunu ve bu nedenle en az bir kez kovulduğunu söylediler. Tayvan hükümeti, Çin'den Liu'nun iadesini istedi. Ancak iki ûlke arasında hiçbir resmi baglan- tı olmaması nedeniyle Liu'nun büyük olasılıkla Çin'de yargılana- cağı belirtiliyor. Tibetli sürgünler yüriidü Dtş Haberler Servisi - Hindistan'nın başkentı Yeni Delhi'de bir araya gelen Tibetli sürgünler, I959'da Çin'e karşı bagımsızlık için başlatılan ayakJanmanın yıldönümünde bir gösteri yaptılar. Başansızlıga uğrayan ayaklanma, Tibet'in ruhanı lideri Dalay Lama'nm bagımsızlık çağnsı üzerine patlak vermişti. Hint parlamentosuna giden 10 kilometrelik yolda yürüyen yaklaşık 1000 kişilik toplulukta çocuklar da yer aldı. Göstenciler, "Özgürlük bizim doğuştan hakkumzdır" gıbı sloganlar attılar ve Çin'in Tibet'i işgalıne son vermesini istediler. Gösteride Çin askeri kılıgına giren bir grup Tibetli, elbiseleri parçalanmış bir kadını sürükleyerek Çin'in insan haklan ihlallerine dikkat çektiler. Bombalı saldmlarla ilgili çelişkili haberler geliyor Peldn'de Uygur avıDışHaberterServisi-Pekın'dege- çen hafta meydana gelen ikı patla- mayla ilgih olarak Çin'den çelişk\li haberler geliyor. Yetkililer olayda Uygur parmağı olmadığını söyler- ken Çin polisinin saldınyla ilğileri bulunduğu öne sürülen 3 Uygurun peşine düştüğü bildiriliyor. Hong Kong'da yayımlanan ba- ğımsız Sing Tao gazetesi. polisin sal- dınyı Uygurlann gerçekleştirdiğine ınandıgı öne sürüldü. Gazetenin ha- berinde polisin ikisı erkek. biri ka- dın 3 Uygurun yakalanması için özel bir ekip kurduğu belirtildi. Çin Kamu Güvenlıği Bakanı Tao Sicu ise bombalı saldınlann Uygur- • Çinli yetkililer, saldınnm Uygurlar tarafindan gerçekleştirilmediğini savunurken Pekin polisinin, biri kadın 3 Uygurun yakalanması için özel ekip kurduğu bildıriliyor. lar tarafindan gerçekleştirildiğini önlemlerinin arttınldığını anlatarak gösteren hiçbir ıpucu bulunmadığı- nı bildirdı. Pekin Belediye Başkanı Jia Oingüfi de dün yaptığı açıklama- da. geçen hafta Pekin'de bir otobü- sün bombalanmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesı'nde geçen ay sonun- da meydana gelen patlamalar ara- sında herhangi bir bağlantı buluna- madığını bildirdı. Qinglin. gazeteci- lere yaptıgı açıklamada. güvenlik polis ve diğer görevliler sayesinde Pekin'in emniyetinin sağlandığım beiirtti. Bu arada, Sincan ve Pekin'deki patlamalardan sonra geniş çaplı so- ruşturma başlatan polisin, başkent- te güvenlik önlemlerini arttırarak so- ruşturmayı genişlettiği bildiriliyor. Pekin'dekı otel görevlılerinin Re- uter'e yaptığı açıklamaya göre. po- lis yetkilileri cumartesi günü kentte- ki otellerin yönetici ve güvenlik gö- revlileriyle "acü" bir toplantı yaptı. Polis yetkililen toplantıda, şüpheli kişi ve paketlerin hemen haberveril- mesini, özellıkle gece yöneticileri- nin ve güvenlik görevlilennin dik- katli olmalannı istedi. Pekin'in Si- dan semtinde cuma günü bir otobü- se konulan bombanın patlamasıyla iki kişi ölmüş, 30 kişi yaralanmıştı. Resmi Çin kaynaklan ıse patlamada ölen olmadığını açıklamışlardı. Sincan'm başkentı VJrumçi'de ise 25 mart tarihinde 3 ayn otobüse ko- nulanbombalann patlamasıyla 9 ki- şi ölmüş, 74 kişi yaralanmıştı. YENİ TEKNİKLE ÜSTÜN KALİTE ELDE EDİLDİ Bulgarlar da tütünü kopyaladı • Bulgar bilim adamlan, kopyalama tekniğiyle kimyasal ilaç kullanmadan üretim yapılabileceğini belirtiyorlar. SOFYA (Reuter) - Bulgar bilim adamla- nnın kopyalama tekniğini kullanarak salgm hastalıklara dayanıklı ve daha üstün kalite- de tütün üretmeyi başardıklan bildirildi. Philip Morris ve Hoechst Schering Ag- revo Ltd gjbi dünyamn önde gelen tütün fır- malannın projeye ilgi gösterdiği, ancak Bulgaristan'da yaşanan politik ve ekono- tnik kriz nedeniyle araştırmalarda ilerleme sağlanamadığı belirtildi. Bulgaristan'daki Genetik Mühendıslığı Enstitüsü tarafindan yürütülen 10 yıllık araştırmalar sonucunda, bilim adamlanrun virüslere dayanıklı 12 çeşit tütün bitkisı kopyaladığı açıklandı. Kopyalanan tütün bitkisinin tarlada iyi ürünler verdıği belirtı- lirken bu yöntem sayesinde bitkileri salgın hastalıklardan korumak için başvurulan kimyasal ilaçlama yöntemine gerek kalma- yacağı ve bu sayede miryonlarca dolariık kâr elde edileceğı ifade edildi. Bulgaristan, en önemli ihraç ürünü olan tütün için yılda 25 milyon dolariık kimya- sal ilaçlama yapıyor. Genetik Mühendisliği Enstitüsü Müdürü Atanas Atanassov, yeni tütün bitkisi çeşit- lerini yaygın bir bitki virüsünün genini, tü- tün bitkisinin kalıtsal özelliklerini banndı- ran RNA molekülüne yerleştirerek elde et- tiklerini açıkladı. Tütün bitkisi, böylelikle söz konusu virüse karşı bağışıkhk kazanır- ken kendisi gibi bağışıkhk sistemine sahip bitkilere de kopyalanıyor. Kopyalanan bit- kilenn daha büyük ve daha sağlam, yaprak- larının hastalıklar ve kimyasal ilaçlara kar- şı dayanıklı olması nedeniyle üstün kalite- de olduğu belirtiliyor. Kopyalanmış tütü- nün aromasından hiçbir şey kaybetmediği- ni belirten Atanassov, kopyalama tekniğınin elma ağaçları, arpa bitkisi ve domatese de uygulanabileceğini, bu yöntemin çevreye zararlı olmadığını söyledi. Deprem tannsına duaDış Haberler Servisi - Japonya'nın geçen hafta 8777 kez sallanan Izu Yanmadası'da halk, sarsıntılann yeniden başlaması üzerine çareyi "deprem tannsına" dua etmekte buldu. Yanmadada geçen haftadan beri meydana gelen ve en şiddetlisi Richter ölçeğiyle 5.7 şiddetinde olan sarsıntılann can kaybına neden olmadığı, ancak nisan ve mayıs aylannda turizm açısından en canlı dönemini yaşayan yanmadayı, ekonomik olarak olumsuz etkilediği belirtildi. tzu'daki otellerde daha önce yapılan 80 bin rezervasyonun ıptal edildi£ı öğrenildı. 74 bin kişinin • Japonya'nın İzu Yanmadası 8777 kez sallanmca, turizm tehlikeye girdi. Halk deprem tannsından sarsıntılan kesmesini istedi. yaşadığı adada halkın yüzde 70'inin turizmden geçindiği bildiriliyor. Sarsıntılann, yanmadanın doğu kıyısındaki sayfıye bölgesi Ito'da yoğunîaştığı belirtiliyoı. Kumsalda yapılan ve bir Şinto rahibı tarafindan yönetilen dua töreninde deprem tannsına meyveler, pirinç ve geleneksel pirinç rakısı sunuldu. Törene katılan 150 kişinin arasında yer alan otel sahipleri tannlanna her şeyin eskisi gibi olması için dua ettiler. Fuji Yanardaği'nın güneyindeki yanmadada dün meydana gelen sarsıntılann 32'sinin ada sakinleri tarafindan hıssedildiği bildirildi. ANADOLU AN0NİM TÜRK SİGORTA ŞIRKETI YÖNETİM KURULU BAŞKANLIĞI'NDAN SKİİ NO: 4593/557 Şiıketimizin 1996 fooliyet yıhylo ilgili Ortcklor Oloğon Genel tolu, aşoğıdakı gündemde belirtılen konulan görüşmek özere, 27 Mart 1997 Perşembe gflnö soat 10.30'do, İstanbul'do, Karaköy Rıhtım Coddesı, No: 57'deki Genel Müdürlük binasındo toplanccokhr Bu toplantıda Şırket Ano Sözleşmesı'nin aşoEjıdo beiirîilen moddesmdekı değısıklık de müzokeıe edilıp kaıoro bağlo«jcaktu 1996 faaliyef yılına aıt Yönetım Kutulu ve Oenetçı roporlorı, bağımsız denerleme kuruluşu roporlorı ile bilanço, kâr ve zarar hesobı, toplontıdon öncekı iki hotta söresince Şirket merkezinde ortokların incetemesire hozır bulundurulacaktır Toplontıloıa kotılacok oıtaklonmızın, ellennde bulunan hisse senetlerinı veya bunlara schıp olduklonnı gösterir belgeieri, roplantı gününden en az biı hafta once Şirket merkezine tevdi ederek gırış kartiarını almolotı ve yukorıda yozılı gun ve saofte toplontıdo hazır bulunmaları rica olunur. Toplantılora vekflleten katilacak ortaklafimız tatafından Şırketımize verilmesı gereken vekâletnome ömeğı aşağıda göstenlmıştır. OLAĞAN GENEL KURUL GÜNDEMİ 1. Başkonlık Dıvom'nın seçımi ve Oloğan Genel Kurut toplantı turanağmın Başkonlık Dıvom'nta imzolanmosı için yetkı •verrtmest, 2. 1996 yılıno oit Yönetim Kurulu ve Oenetçiler roporlonnın okunmosı ve muzokeresı, 3. 1996 yılı bilonçosu ile kâr ve zarar hesobının ınceleneıek onaylanmos! ve Yönetım Kurulu Uyelerı ile Denetcılerın ibıolon, 4. 1996 yılı körının doğıtılmosı hakkında korar verılmesi, 5. Boşalan Yönetim Kurulu üyeliklenne Türk Ticoret Kanunu'nun 315 ve Ana Sözleşme'nın \8. moûdesı g«eğı seçılen uyelehn uyeiıkleıtatn onaylonmosı, 6. Yıl içınde yapılon denetçı değişıkliğının Genel Kuıul'un bıtgısine sunulmas', 7. Yönetım Kurulu Üyelerının segmı ve göcev sürelenmn soptanması, 8. Oenetçılenn seçımi, '• - • - * • • v 9. Yönetim Kuıulu Üyelennin ve Denetçilerin ücıedennin soptonmosı, 10. Ana Sözleşme'mn 6. moddesinin değıştirilmesı. VEKÂLETNAME ÖRNEĞİ VEKÂIHNAME Hissedon bulunduğum Anonim Şirkeh'nin torıhınde : odresınde soot de yapttocak yılıno oıt Otoğan/Otağanustü Genel Kural loplontısmdo, bem temsil etmeye ve göndemdeki moddeletın korora boğkınması ıçın oy kuüanmaya 'yı vekil toyin ettım. VtttLEÎİ VEREH Jsim, imzo ve Tarih VEKÂLEÎİ VERENİN Sermaye miktan: Hisse adedi Oy miktorı Adresi HOT. Vekâletnamenin noter tasdiksiz olmosı holinde vekfileti verenin noter tasdikli imza sirkülen vekâletncmeye eklenecekh'r. ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ ANA SÖZLEŞME TASLAĞI Eski Sekil Scrmye Ma<Me 6- Şirket 2499 sayılı Kanun hûkümlenne göre kayıtlı sermoye sıstemıni kobul etmiş ve Semwye Piyasosı Kurulu'nun 9.3.1995 tarih ve 272 soyılı iznı ile bu sisteme geçmiştir. Sırketin kayıtlı sennoyesı 3.000.000.000.000 (Üçtrilyon) îürk Lırosı olup, her bin 50 Türk ürası nominal değerde 30 000 (Otuzbm) pay ve her biri 500 Türk brası nominol değerde 5.999.997.000 (Beşmilyardokuzyûzdoksandokuzmilyondokuzyûzdoksanyedıbın) pay olmok üzete toplam 6.000.027.000 (AltımilyoryimiıyedİDİn) poyo bölûnmüştûı. Sirkerin çıkanlmış sermayesi 375.000.000.000 (Üçyüzyetmisbesmilyor) Tûrk Uıası'dır. Bunun 1.500.000 (Bırmilyonbeşyüzbin) Törk Urası her biri 50 Tüik ürası nominal değerde 30.000 (Otuzbm) poyo bölünmöş I. Tertip A Grubu, 124.998.500.000 (Yüzyırmıdört- milyardokuzyüzdoksonsekizmilyonbeşyijzbin) Türk Ürası heı biri 500 Türk brası nominol değerde 249.997.000 (İkıyüzkırkdokuzmilyondokjzyûzdoksanyedibın) paya bölünmüş 1. Tertip B Grubu olup tomomı ödenmıştır. Bu kerre artınlon II. Tertip B Grubu 250 000.000.000 (İkiyüzellimılyor) Türk ürası her biri 500 Türk ürası nominal değerde 500.000 000 (Besyüzmilyon) poyo bölünmüs olup bunun: 88.077.804.765 (Seksensekizmiryaryetmişyedimilyonsekizyüzdörtbinyedıyüzaltmışbeş) Türk ürası Vergı Usul Konunu'nun mükener 298'inti moddesı uyorınco değet ortış fonundan, 8.810.991.594 (Sekizmiryorsekizyüzonmilyondokuzyûzdoksanbirbinbeşyüzdoksandört) Tûrk Lirosı iştirokleı değer ortış fonundan, 61.513.373.405 (Altmışbirrnilyarbeşyüzonüçmilyonûçyûzyetnıişüçbindöriyüzbeş) Türk Ürası 1828.944.699 Tûrk Ürası goyrimenkul sotış könndon) Kurumlor Vetgisı Konunu'nun 8/18'ina maddesi uyarınca iştirak hisseleri ve gayn'menkul sottsından doğon kozandardon, 29.097.830.236 (Yirmidokuzmilyordoksanyedimilyonsekizyüzonjzbinikıyüzotuzaltı) Tûrk Urası oloğanüstü yedek okçelerden, karşılanmıştır. Bu kısımlaro ısobet eden hisse senerleri ortaklara payları oranında bedelsiz otarok doğıtılocaktır. Geri kalon 62.500.000.000 (Altmışikimiryorbesyüzmilyon) Türk Ürası romomen taohhüt edilmiş olup tomamı nakden ve defoten ödenmiştir. yönetim Kurulu, Sermaye Pıyosası Konunu Hökümlerine uygun olarak gereklı gördûğü zamankifdc Kayıtlı Senroye Tavoruna kadar Nomo yazılı hisse senerteri ihraç ederek çıkanlmış sermoyeyi ortırmaya ve hisse senerlenni bırden fazla poyı temsil eden kupürier halinde hrleştirmeye yetkilidir. Yeni Sektt Sermaye Madde 6- Şirket 2499 sayılı Konun hükümlerıne göre kayrtlı sermaye sistemini kobul ermış ve Sermoye Piyasosı Kurulu'nun 9.3.1995 tarih ve 272 sayılı ızni ile bu sisteme geçmistır Şırkerin kayıtlı sermayesi 30.000.000.000.000 (Otuztriryon) Tûrk Lirosı olup, heı biri 50 Türk Liıosı nommal değetde 30.000 pay ve her biıı 500 Türk ürası nominal değerde 59.999 997 000 poy olmok üzere toplam 60.000.027.000 poyo bölünmûştûr. Şırkerin çıkarılmış sermoyesı 1.500.000.000.000 (Birlıilyonbesyûzmilyot) Tmk Lirosı'dır. Bunun: a) 1.500.000 (Bırmıiyonbeşyüzbın) Türk ürası her biri 50 Tûrk Ürası nominol değeıde 30.000 paya bölünmüş 1. Tertip A Grubu. b) 124 998 500.000 (Yözyirmidörtmılyardokuzyüzdoksansekizmilyonbeşyüzbin) Türk ürası her biri 500 Türk ürası nominal değerde 249.997.000 poya bölünmüş 1. Tertip B Grubu. c) 250 000.000 000 (İkiyüzellimılyor) Türk Lırası her biri 500 Türk Lirosı nominal değerde 500.000.000 pcya bölünmöş II. Tertip B Grubu. d) 375.000.000 000 (Üçyüzyetmişbeşmılyor) Tûrk Lkosı her biri 500 Türk Lirosı nominal değerde 750 000 000 poya bölünmüş III Tertip B Grubu e) 750.000.000 000 (Yediyüzellimilyar) Türk ürası her bin 500 Türk ürası nominol değerde 1.500.000.000 paya bölünmüs IV. Tertip B Grubu olup romamı ödenmiştir. Yönetim Kurulu, Sermaye Piyasosı Kanunu Hükümlerine uygun olorok gerekli gördüğü zamonlordo Kayitiı Sermoye Tavanıno kador Nama yazılı hisse senerleri ihraç ederek çıkonlmış sermoyeyi artırmoyo ve hisse senerlenni birden fazla poyı temsil eden kupürier halinde birleştirmeye yetkilidir. Başkentte sürpriz tatbikatty Dış Haberler Servisi - Endo- nezya'nın başkentı Cakarta'nın en ışlek iş merkezi olan Sela- met Datang Sarayı'nda bulu- nanlann şaşkın bakışlan altın- da alana inen askeri helikopter- den çıkan özel time bağlı as- kerler, yanm saat süren bir güç gösterisı yaptılar. Olayla ilgili resmi bir açıklama yapılmaz- ken yanm saat süren tatbikatın ülkede bir dizı dini ve etnik ci- nayetın ardından gerçekleştiril- mesine dikkat çekiliyor. Uç ay içinde genel seçimlere gidecek olan Endonezya'da, yetkili bi- rimler her gün düzenli olarak güvenliği sağlayacak tedbirler üzerinde görüşüyor. •• •• OR UŞ / Dr. EMİN GÜRSES {htanbul Oniv. SBF: Uluslararası llişkiler Bölümü) ABD Gölgesinde Türkiye-lran Ilişkileri Iran'da şah döneminın yarartığı çık- mazlar sonucu meydana gelen iran devriminin, takip eden yıllarda iran hal- kına toplumsal, ekonomik ve siyasal maliyetinin yüksek olduğu ınkâr edile- mez. Devrim döneminde oluşan top- lumsal ittıfak 1982'de İran komünist partisi TUDEH'in ittifaktan dışianmasıy- la şekil değiştirmeye başlamış ve ittrfa- kın dinci kanadının diğer ittıfak üyelerı- n\ dışiaması veya içinde eritmeyı Daşar- ması sonucu, yeni bir çerçeveye otur- tulmuş ve bu süreç 1983'te önemli öl- çüde tamamlanmıştı. Irak'ın başlattığı savaş nedeniyle kötüye giden iran eko- nomisi devrimin kazanımlannı tehlikeye sokmaktayken 1988'de 598 sayılı Bir- leşmiş Mılletler karannı kabul eden Hu- meyni bu tehlikeyı bertaraf edebilmiş- ti. iran'daki ıç kanşıklıklar dönemini fır- sat olarak gören Irak ordusunun başlat- tığı saldın ise iran'ın petrol alanlarını önemli oranda tahrip etmişti. Fakat bü- tün bu zoriuklara rağmen 20. yüzyılın en büyük halk hareketi olan bu devrim, Iran'ı uluslararası alanda önemli bir güç haline getirmiştir. Devrimi takip eden yıllarda İran'ın ABD tarafindan uluslararası alanda tec- rit edilme çabalan, Almanya ve Japon- ya gibi merkezi gelişmiş zengin ülkele- rin fran ile olan ekonomik ilişkilerinı de- vam ettirmeterine, hatta geüştirmelerıne engel olamamıştır. Merkezi ülkeler ara- sında var olan ekonomik konulardakı menfaat çatışmalan, ülke ekonomısı büyük oranda dünya ticaretinden elde ettiği petrol gelirierine bağımlı olmasına karşın iran'a uluslararası ilışkilennde al- ternatifleri değerlendirebılme olanağı sağlamıştır. Örneğin, ABD Devlet Baş- kanı Clinton'ın Iran'ı tecrit etme çaba- tenna karşın Japonya hükümeti Haziran 1995 te uygularnaya konulan İran'a kar- şı ticari yaptınm uygulamalanna uyma- yacağını resmi olarak bildirmiştir.(i) Merkezi gelişmiş kapitalist ekonomile- rin aralanndaki menfaat farklılıklarının yarattığı bu esnek bağımlılık, İran'daki yönetimın ayakta kalmasına vetüm tec- rit etme çabatanna karşın uluslararası alanda etkinliğini devam ettirebilmesine yardımcı olmuştur. Iran devnmi öncesi Iran'da üretilen petrolü satın alan yabancı şirketlerin içinde ABD petrol şirketlerinin kontrol ettiği oran yaklaşık yüzde 40 kadardı. 1977'de ABD'nın iran'a askeri satışlan yaklaşık 6 milyar dolara ulaşmıştı. 4 Ka- sım 1979 ! daABD'nın Tahran'dakı büyü- kelçiliğinin işgal edılmesı ve çalışanla- nn rehin alınmasından kısa bir süre son- ra, ABD ile iran arasındaki ilişkiler son derece gerginleşti veticari ilişkiler en att düzeye indi. 1980'li yıllann sonlanna doğru Japonya, Iran'ın petrol ihracatın- da ABD'nin yerini almıştır. Devrimle bir- likte, İran'ın ticari ilişkilerinde de bir yön değiştirme olmuştur. ABD'nin 1979'da İran'a ihracatı 1 milyar 181 milyon do- larken 1985'te 81 milyon dolara düş- müştür. Almanya'nın 1979'daki ihraca- tı 1 milyar 413 mılyon dolarken 1990-91 döneminde 3 milyar 430 milyon dolara, Japonya'nınki 1979'da 1 mityar 13 mil- yon dolardan 1990-91 döneminde 1 milyar 933 milyon dolara, ingirtere'nin ihracatı ise 1979'da 542 milyon dolar- dan 1990-91 döneminde 1 milyar 15 milyon dolara ulaşmıştır.(2) Bütün en- getleme çabalanna karşın ABD böyle bir tablo ile karşı karşıyadır. ABD'nin dünya hegemonyasıriskaltındadır. He- gemonyasını devam ettirebilmek için ABD, artık kendi arzulannı merkezi ül- kelere kabul ettirememektedir. Kendi is- teklerini, planlannı başkalanna herhan- gi bir yolla kabul ettiremeyen ABD, baş- kalanna kaptırdığı bu pazara gırmek için yeni yollar arayacaktır. Devrimi bötge ül- kelerine ihraç edeceğinden korktuğu İran ile doğrudan bir ilişkiye girmesi için henüz Ortadoğu'da gerekli olan israil'in ve Körfez'in güvenliğini de güvenceye alacak istikrarlı bir ortam sağlanama- mıştır. Bunu sağlar sağlamaz iran ile iliş- kileri geliştirmek için, İran'daki rejimin karakteri, birinci derecedekı önemini yi- tirecektir. Merkezi ülkelerin birbirieriyle olan giz- lı pazar kapma yanşlan devam ediyor. Önemli bir ekonomik pazar olması ne- deniyle yeni pazariar peşınde koşan ge- lişmiş ülkeler Iran'ı görmezlikten gele- mezler. ABD ise 1970'lerde var olan İran üzerindeki kendi hegemonyasının ye- nıden ınşa edilmesi ve o dönemdeki kâriı ekonomik ilişkilerin yeniden kurul- ması için çaba gösterecektir. Türkiye gi- bi ülkelerin şimdıden İran ile ekonomik ılişkilerini gelıştırmelerinde yarar vardır. Gelişmiş kapitalist ülkelerin İran ile ar- tan oranda bir ekonomik ilişkiye girdik- leri bir dönemde, ABD'nin Türkiye'ye iran ile ilişkilerinı askıya alma konusun- daki baskılannı sürdürmesi orta vade- de anlamını yitirecektir. Türkiye'nin İran konusunda ABD'nin istekleri yönûnde hareket etmesi ise zaten bazı komşu ül- kelerie birçok sorunlan olanTürioye için bir yarar sağlamayacaktır. Kendi sorun- lan ile uğraşan iran devriminin ihraç edi- lebılirliği gerçekçi olmaktan çıkmıştır. Kaldı ki İran halkı, şah döneminde ve Irak ile yillar süren pahalı savaştan do- layı son derece yorgun düşmüştür. İran toplumu bir nekahet dönemindedir. Ye- ni nesil yavaş yavaş bu yorgunluğu üze- rinden atacaktır. Bunun sonucunda ise şimdiki yönetimin İran halkjnın taleple- rinı karşılaması zoriaşacaktır. Bunaiım döneminde pek fazla talepte bulunma- yan ve zoriuklara katlanan insanlann ta- lepleri, gereksınimlerin değiştiği bu ye- ni dönemde, olağanüstü şartlann hâ- kim olduğu dönemlerdeki gibi kolayca geçıştirilemeyecektır. Türkiye yeni gelişmelere göre hazır- lanmalı ve ABD'nin İran karşrtı politika- lannın ciddi olmadığını, zengin kapita- list ülkelerin İran ile olan ilişkilerinı gün- demde tutarak Iran'la ekonomik ilişki- lerini geliştirmeye bakmalıdır. <1) Bh. Mıddle East Economic Digest, 2İ Haziran 1995, Vol. 39, No 25-11. (2) Bkz, The Europe Worid Year Book, Vol 1. 1995 1547