Katalog

CUMHURİYET 9ŞUBAT1997PAZAR PAZAR KONUKLARI Refah Partisi 'nin gündeme getirdiği Taksim ve Çankaya 'ya camiyi konunun uzmanlan tartışıyor 6 Osmanlı bile mimariye saygılıydı'Refah Partisi'nin, Erbakan'm başı çekmesiyleye- tiden gündeme getirdiği Çankaya ve Taksim 'e cami yapılma- u konusu ortalığı karıştırdu Taksim Camisi'yle ilgili ilk Ba- tanlar Kurulu kararı DemireVin başbakanltğt döneminde 1980'de alınmıştı Bu, DemireV'm o tarihlerde Taksim 'deca- niyi savunduğu ve desteklediğinigösteriyor. Bugün ise Cum- kurbaşkanı olarak Taksim 'e cami yapılmasına fazla tepki föstermezken Erbakan'm Çankaya'ya camiyapmaprojesi- nehemen karşı çıktu Sizce bufarklıyaklasımın-nedenineola- Mir? TAŞDELEN -Türkiye'de yanlış olan şu: Ben bir belediye başkanıyım ya da başka yetkili göre\ lerde olabilirim. Ama bir vere bir inşaat yapmak hiç kimsenin tekelinde değildir. Küçük bir inşaat yapılırken bile birtakım ilkeler, birtakım yasalar ve vönetmelıklerden hareket edilir. Bunlann en önemlisi ise kent bütünündeki planlama ilkele- ndir. Bu ilkeleri çignerseniz planlanan değil, yağmalanan bir kent ortaya çıkar. Bugün Avrupa'nın herhangi bir kentinde ya da Üçiincü Dünya ülkeleri kentlerinde kent plancılığı, gerçek- ten insana verilen değerle özdeş öne çıkıyor. Taksim'de cami yapımı dinin siyasete alet edilmesinden baş- ka hiçbir şey değiİdir. Binlerce yıllık bir kültür hazinesi olan \e hangi uygarlıktan bize kalırsa kalsın bugün sahip olduğu- muz kültür mirasını namusumuz gibi korumalıyız. Örneğin Ankara "da Hacı Bayram \'eli Camisi'yle Augustus Tapmağı yan yana duruyor Bana göre kültürün korunması o ülkede yaşayan toplumlann da çağdaşlık düzeyıni göstenr. Taksim'e bir cami yapma olgusunu bir türlü anlamak müm- kün değil. Sanki İstanbul yeniden fethediliyormuş gibi bir psi- kolojik rahatsızlığı. davranış bozukluklannı gösteriyor. ••••• Yani ruhsal bozukluklan bu tür söylemlerle mi açı- ğa çıkıyor? TAŞDELEN - Ben öyle düşünüyorum. Fatih Sultan Meh- rnet Istanbul'u 1453 yılında aldığında Müslüman değil miy- dı? Yani Fatih Müslüman değil, ama Sayın Erbakan Müslü- man. • • • • RP'liler zaten kendüerinin üzerinde Müslüman ta- nımıyorlar... TAŞDELEN - Evet, öyle. Bütün bu davranışlarla Refah, Müslüman demokrat bir parti olma- dığını gösteriyor. tdeolojisi veörgüt- lenmesi de buna elverişli değil zaten. Halkımızın. özgürce ibadet etmek en doğal hakkıdır. Ama bugün Türkiye'de yüzbinler- cecami var. Bu camilerin büyük bö- lümü cuma namazlan saatleri hariç boş. Üstelik Türkiye. bugün çok cid- di bir ekonomik dar boğazda iken, sağlık, eğitim alanlannda çok büyük sıkıntılanmız varken cami yapmak niye? Bunu anlamak mümkün değil. Bir cami yapımı öbür ınşaatlardan farklı değildir. Burada şehir planla- ma ilkelerini öncelikle göz önünde bulundurmak gerekir. Türkiyemiz- de bu konuyu çok iyi bilen insanlar var. Olaya, bölgenin trafik yoğunluğu, altyapı durumu gibi özellikler göz önünde tutularak yaklaşmak lazım. Örneğın Çankaya'da yapmış oldu- ğumuz planlamada Erbakan'ın bu- gün müjde olarak verdiği cami pla- nını biz 1993 yilında yaptık. Ama bunu yaparken de tele\ izyonlara çı- kıp. "Müjdeler olsun, sevgili halkım. Biz cami yapıyonız" demedık. Biz görevimizi. doğru olanı yap- tık. Ama bizim yaptığımız bu dog- rulan. seçimde sandığa yansıtmadık. lnsanlanmızın inançlannı sömürme- dik. Türkiye'nin bunca sorunu varken Başbakan'ın kalkıp Cami Yaptırma Derneği Başkanı gibi konuşması gerçekten yanlış. SLJNLJS Devlete sızan mafya çetelerinin marifetleri, yolsuzluklar, REFAHYOL * koalisyonunun ülkenin acil çözüm bekleyen sorunlanna hiçbir çıkış yolu bulamayışı Refah Partisi'ni iyice köşeye sıkıştırdı. Gündemi değiştirmek için devlet dairelerinde kadınların başlannı örtmelerine izin verilmesi, Taksim Meydanı'na, Çankaya'ya cami yapılması gibi garip, abes işlerle uğraşmaya başladı. Amacı, besbelli ayağının altından kaydığını hissettiği seçmen tabanını yeniden kazanabilmek... Ama öte yandan toplumun, böylesine yersiz sorunlar yüzünden ciddi bir kutuplaşma içine girmesi kimin umurunda? Kentli olma. şehire çakılacak tek bir çivinin bile şehircilik uzmanlannın onayından geçmesi gerektiği bilinci içindeki halk kitleleri adamı ezip geçer; adımlar dikkatli atıla... Konumuz Taksim'e ve Çankaya'ya Refah hükümetinin cami yapma projesi olduğuna göre bunu Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen ve restoratör-mimar Prof. Afife Batur'la konuştuk. SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU sa, RP stratejik bir hata mı yapıyor? TAŞDELEN - RP, iktidara gelmeye hazır bir parti değildi. RP. bugün bile kendisinin hükümet ortağı olduğuna inanamı- yor. RPnın hayalı de iktıdar olmaya yetmez. Çünkü bugün Türkiye'nin sorunları çok büyük. Köklü reformlara ıhtiyaç olan bir ülkede bin y ıl öncesinin kafasıy la iki binli y 11ların Tür- kıyesi'nin bilim kafasının ihtiyaçlannace\ap \ermesi söz ko- nusu bile değil. Ben RP'yi bir düzen partisi olarak görüyorum. Her ne ka- dar söylemlerinde. da\ ranışlannda düzene karşı bir parti gibi görünseler de bunlar düzen partisi. Düzen partisi olmak ekonomik anlamda işbirlikçi olmayı ge- rektırmez. Düzen partisinin en kötüsü içınde bulunduğu ko- şullangeriye götürmek için çaba harcayan partidir. Refah. böy- le bir parti. Biz yurtsever demokratlar. ülkemizin dünyanın en güzel. dünyanın en mutlu insanlannın yaşadığı ülke haline gelebil- mesi için 1960"lı yıllardan bu >ana mücadele verdik. Tam ba- ğımsız. laik. cumhuriyetçi, demokrat Türkiye. dedik. Refah'ın bırakın bu temel noktayı telaffuzetmesinı. bunla- rı anlaması bile mümkün değil. Ama bu temel dört hedefe ula- şılmadığı takdirde de Türkiye'nin ileri gitmesı mümkün de- ğil. Bugün Batı ülkelerıne. komşu- lanmıza bakın. Hepsinde büyük kalkınnıa hamlelen var. Bizinıle arayı iyiceaçarak ilerliyorlar. Bizim de bılime. çağdaş yapıya inanan. önce insana önem veren bir solumuz\ardı Biz. 1960'lardanbu yana hep söyledik. Bugün bu söy lediklerimızin hep- si doğru çıktı. Sermaye çevreleri. bizim 1960'larda söy ledıklerimizi anlamış olsalardı bugün bu kadar büyük sıkıntılar çekilmemi^ ola- caktı. Bugün onlar da aynı söylem içine girdıler. TÜSt.AD. raporlar hazırlatıyor. Temiz toplum, ahlak- lı toplum gereksinimini bizoyıllar- da söyledik. Ama bugün bu nokta- ya gelişimizın nedeni birtakım si- yasi lerinyaptıklan çok büyük yan- lişlar \e bu günleri nöremeyişleri- dır. Üretken. sorunları bilen. sorun- lara çözüm getirebilen bir yapının bugün Türki>e'de iktidar olnıası gerektığini görüyorum. Peki, bugün Çankaya'ya camipek mi lazım? TAŞDELEN- Bugün Çankaya'da bulunan camiler ilçe halkının ibadet gereksinimini büyük ölçüde karşılı- yor. ^^^•M Siz de bir cami projesi ha- zırladınız— TAŞDELEN - Bunun 400 metre gerisinde, Ateşderesi'nde de bir ca- mi var. Burada ben Erbakan'a müj- de vereyim. Yasal olarak imarplanı- na koyduğumuz 400 metre ileride bir cami var. Ben burada mantığı anlatmak istiyorum. Ben Erba- kan'ın "Müjdeler olsun, Çankaya'ya hastane yapıyonız" de- mesini beklerdim. Çankaya'ya özel hastane hariç. 1960"tan bu yana tek bir hastane yapılmamıştır. Çankaya'da öyle ilkokullar var ki bir sınıfta 60-65 öğrenci öğrenim görüyor. Bir başbakan esas. "Müjdeler olsun, Çan- kaya'ya okul yapıyoruz" demelidir. Cami yapma projesini müjde olarak duyurmak dinî inanç sömürüsünden başka hiçbir şey değildir. ^ ^ ^ ^ Siz bu olayda Cumhurbaşkam Demirel'in tavrını nasıl karşıladınız? TAŞDELEN-Bakın. ben Çankaya Belediye Başkanıyım. a- maistanbul'u bilen birisiyim. 1975 "tenbu yana beledıyeciyim. Bugün şehircilik bakımından çağdaş bir kentte ne kadar çok alan varsa insanlar o kadar mutlu olurlar. tstanbul'u düşünün. Böylesine trafik yoğunluğu olan. böy- lesine düzensiz bir yapılaşması bulunan bir kentteki birkaç meydandan birisini koskoca bir camiye çeviımek akıl işi de- ğildir. Sayın Cumhurbaşkam da Taksim'de cami yapılmasını isti- yorsa bile gerçekleri gördüğünde cami yapımına karşı çıkaca- ğına inanıyorum. Çünkü Cumhurbaşkam Demirel teknik ko- nulan çok iyi bilen bir insandır. Taksimde sadececami değil, hastane yapılmasına da karşı çıkanm. Burada herhangi bir ya- pılaşmaya kesinlikle karşı çıkılması gerekmektedir. Orasıın- sanlann nefes alabildiği birkaç alandan birisidir. • • i ^ B Susurluk olayı, Almanya 'da Çiller'm töhmet altın- da tutulduğu uyuşturucu davası, Türkiye gündentinin birin- ci maddeleriyken Refah 'ın birden gündemi değiştirerek ca- mi projelerini gündeme getirmesi koalisyon hükümetinin so- na erme olasthğına karşı yeniden seçmen desteği sağlamak amacını taşıdığı yorumları var. Ama öte yandan bu çıkışlan- nın DYP içinde de huzursuzluk yarattığı ve koalisyon ortak- lığının çö'zülmesine neden olabileceği de konuşuluyor. Yok- DOGAN TAŞDELEN 1949, Elazığ doğumhı. Tıınceli Öğretmen Okıılıı ve Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü 'mi bitirdi. 1974 'e kadar Elazığ ve Ankara da öğretmenlikyaptı. Beden Terbiyesi Ankara Bölge Müdiir Yardımcılığı. Ankara Belediyesi Çankaya Şıtbe Müdiir Yardımcılığı. Ticaret Bakanlığı Özel Kalem Müdürlüğü ve Ziraat Bankası Genel Müdiir Müşavirliği görevlerinde bulundu. 12 Eylül. 1980 darbesinden sonra memııhvetten ayrıldı. SODEPle HP'nin birleşmesi sırasında Ankara // Başkanlığı ve SHPde iki dönem Parli Meclisi üyeliği yaptı. 1990da İnsan Hakları Vakfı kurucıı üveleri arasında ver aldı. 1989 ve 1994 'te arka arkaya SHP den Çankaya Belediye Başkanı seçildi. SHP-CHP birleşmesinin ardmdan CHP li belediye başkanı oldıı. lir mi? Peki, RP bunlan yapabi- TAŞDELEN-Refah. bunlandü- şünemez bile... Refah'ın bugünkü düşünceyapısıylagelişkinkadrolar varatabilmesi mümkün değil. Ute asıl temel nokta burada. Refah. çırpınıp duruvor. Sıkıntı bü\ük. ekonomik darboğaz \ar. Türki>e'nin sorunları girtikçe bü- \üvor. Bu sorunları çözebılecek gerçekten dınamik. üretken. verim- li. hepsinden de önce halkım seven kadrolargerekivor. Hep.sinden ön- ce halkım tanıması. halkıyla barı- şık olnıası lazım. Refah hiçbirisıy- le banşjk değil. Refah, halkım sevmiyor mu: TAŞDELEN - Banşık değil. Hal- kı ikiye bölüyor. Yüzde 99'u Müs- lüman olan bir ülkede Türkiye") i yeniden fethediyorlarmış. yeniden Islamlaştınyorlarmış gibi bir tutum içindelcr. Türkiye nüfusunun yüzde 99 'unıın Müslüman ol- dıığu nereden belli? Ayrıca neden hep bu sövlemi kııllanıyor herkes? TAŞDELEN - Laık bir ülke için dediğiniz doğru. Sosyolo- jik erkleri incelediğımizde Müslüman olduğu \ar savılan bir toplum. Laikliğin en önemli özelliklerinden birisi. çoğunluk- taolan dinı inancm azınhktaolan inanca saygı göstermesi. Bu- rada Refah'ın bunlan bılmesı. böylc biryaklaşım getirebılıne- si. sivil toplum örgütleriyle. meslek odalanyla barışık olması söz konusu değil. Çünkü hedef noktası ne halk ne demokratık kitle örgütleri ne de sivil toplum örgütleri... Onun hedef nok- tası kafasını kapatmış. camidekı insanlar. Ama camideki in- sanlann tamamının da fanatik olduğuna ben kesinlikle inan- mıyorum. Yönetıci durumuna gelmiş kişilerin halk arasında aynm \apmadan onlara hizmet etmeleri esastır. Bir tarafı ter- cih edip sadece ona hizmet ederseniz. vatana ihanet etmis. olur- sunuz. Buniteliklen Refah'tabulamazsınız. Çünkü içinde bu- lunduklan saplantılarbuna ızın \ermivor. Bunu heryerde gö- rebiliyorsunuz. Bakanlıklaragıdivorsunuz. Sanki bakanlıklar başkalannın işgali altındaymı^ da sjmdi buraları fethetmişler gibi bir kadrolaşma içindeler. Yıllarca o bakanlıklarda hizmet veren çok değerli bürokratlar hızla o bakanlıklardan alınıyor. Bütün bıınian bildiklen için Türkiye gündeminı değiştirmek istiyorlar. İşte. Sincan olayı... \'ıllardır kendı halkı için müca- dele veren Arafat"ı yuhalamalan beni gerçekten üzdü. Hükü- metteki rüm bakanlar son günlerde hep bu işlerie uğras.ıyor. Yazık değil mi? Buna hiç hakları yok. ^•MBi Bıından sonra ne olacak? TAŞDELEN - Bu sorunun cevabıııı Türk toplunuınun ken- dİM verecek. Amageçmı^teki yanlı^ları birdahayapnıamamız lazım. Türkıve'nın bütün katmanlarının harekcte geçerck Tıır- kiye'nın bu kötü gidışıne 'dur' dıvecek demokratik >olu bııi- malan lazım. Taksim Camisi 'nin Taksim Gezisi 'nde yapılması yürürlükteki imar ve korunta mevzuatına göre sizce müm- kün mü? BATUR - Çok zor. Aslında. mümkün değil demek lazım. Öncelikle orası StT bölgesidir. Bir SİT bölgesinde yeşil alan olarak ayrılmış bir alana yapılacak her türlü öneri ve uygu- lamanın koruma kurullannın onayından geçmesi gerekir. Koruma kurullannın böyle bir öneriye sıcak bakmaları mümkün değil. Çünkü orası yeşil alandır. 3194 sayılı Imar Yasasf nda bir bölgede tespit edilmiş olan yeşil alanlann me- kânsal sayılarını azaltmak ve onun üzerine yapı yapmak mümkün değildir. Çok özel. kamu yararı söz konusu oldugu hallerdede yıne koruma kurulunun onayı alındıktan sonrauy- gulamayapılabılir. Oradada, aynı büyüklükteki bir alanın ye- şil alan olarak ayrılması koşulu vardır. ^ m ^ Peki Taksim 'de böyle başka bir alan var mı? BATUR- Bunu bulmak mümkün değil. Dolayısıyia orada- •kı ye>ıl alan kaldınlamaz. Üstelik orada sadece cami değil. başka bir yapı da yapılamaz. Atatürkçü Düşünce Derneği orada bir kültür merkezı yapmak is- tese bu da kesinlikle olamaz. Biz şu tanhte orada temel ataca- ğız demek. Türkiye'de kurumlann varlığını yok saymak anlamına gelir. Siz bir ülkenin dıktatörüymüşsünüz de. ben yaptım oldu davranışı için- deymişsinizgıbiolur. Herkes her ye- re her istediğini yapabılirmiş gibi düşünülüyor. Bu mümkün değil. İstanbul bir kent. Herhangi bir yerleşim alanında yapılaşma konu- sunda artık hiç kımse diledıgıni ya- pamaz. Daha doğrusu yapmamalı- dır. ^aparsa. ortaya Sultanbeyli gibi bir olgu çıkar. Sultanbeyli imarsız biryapılaşmanınengüzelörneği. İn- sanlanmız bu kadar niteliksizliğe la- yık değil. Siz yönetici sıfatı taşıyor- sanız o ınsanlara niteliksizliği öne- remezsinız. Bir yöneticinin kent planlamasını yokvarsaymasıdüşünülemez. İstan- bul gibi bir dünya kentınin. iktıdar partisinden olan belediye başkanı- nın tstanbul için plansız yapı öneri- sinde bulunması inamlmaz bir olay. Hukuk dev leti olduğunu iddia eden bir ülkede bu tür yaptırıra ifade eden bir tavırolmaz. marlık kurallan. hukuk kurallan. şehircilik kurallan ve kent- lilik bilinci içinde sürdürülmesı gerektiğini söyleme aşama- sıhdayız. tm^^m Osmanlı 'da cami için yer seçimi nasılyapılırdı? BATI R-Odönemdecami için yerseçimi padişahlann ka- rarlanna göre yapılıyormuş gibi görünse de seçim Mımarba- şı'naaittir. Bunu özellikle MimarSinan döneminde görüyo- ruz. O dönemde Mimar Sinan'ın çok dirayetlı bir şehırci ol- ması sayesinde çok ısabetlı seçimler yapıldığını görüyoruz. Osmanlı mimarlığını çok güçlü hale getiren unsurlardan bi- risi de topografyanın iyi değerlendirılmesidir. İstanbul. Büyük Konstantin döneminde planlı bir kentti. Büyük Konstantin'in çok düzgün bir kent planlaması yaptı- ğı biliniyor. O ıskelet hâlâ duruyor. Osmanlılar onu yer yer değiştirdiler. belkı kendilerine göre adapte ettıler. Ama o kur- guy u hiç değiştirmediler. O da. İstanbul'un coğrafy asına say- gılı bir kurguydu. nedir? Bugünkü modern şehircilik anlayışında yöntem Galiba onlar da durumun farkında ki son günlerde, eski Top- çu Kışlası 'nin mescidini burada in- şa edeceğiz deıneye başladılar. Siz- ce bu bilimsel olarak mümkün mü ? Çağdaş şehircilik ve koruma anla- yışına uygun mu? BATUR -Topçu Kışlası mescidi- ni koruma kurulu izin verirse belki yapabilirler. Ancak mescidi, kışlay- la birlikte yaparlarsa yapabilirler. Ama bunun için de çok önemli bir plan değişikliği lazım. Kurullarda şöyle bir ilke vardır: Parsel bazında imar değişikliği genellikle görüşül- mez. \eden? BATUR-Çünküparsel ölçeğinde bir plan değişikliği o planı çok par- çacıl hale getınr. Oysa plan bütün- cül bir konsepttir. Bugün Taksim Gezisi'nde kışlay- la birlikte mescit yapılması önerisi o kadar zor gerçekleşebilecek bir öne- ridir ki... Her zaman bu anlamda genye dönüş o kadar da ko- lay değildir. Insanlarbazı şeyleri yıkarken gerçekte çok dü- şünmelıdırler. Topçu Kışlası. Osmanlf nın Batı'ya açılma döneminin en simgesel yapılanndan birisiydi. Yeniçeri ordusundan Batı modeli talimli. eğıtimli orduya geçiş bizim ıninıarlık tarihi- mizde kışlaların yapımıyia simgelenir. Bunun başlangıcı da Selımiye Kışlası'dır. Bunlar bir anlamda Osmanlı devletinin Batılılaşmasının simgesidir de... Bunlar. böyle bır simgenin varlığına ideolojik olarak razılar mı? Türkiye'yi Doğululaş- maya götünnek isterlerken bunu nasıl yapacaklar' 19. yüzyıldan başlayarak bütün Osmanlı padişahları refor- mistti. Hiçbir zaman İran'a benzemeyi düşünmediler. Yüz- leri hep Batı'ya dönüktü. Topçu Kışlası'nı ihya etmek isteyebilirler. Ama ondan ön- ce ihyaya gereksinen pek çok kışla var. Rami Kışlasf na ba- kın. Dökülüyor. Önce onu onartsınlar. Topçu Kışlası'nı ihya için korkunç bir yasal prosedür ge- rekir. tnsanları bu kadar zorlamaya ne gerek var? Ben tekrar etmek istiyorum. Sorun cami sorunu değil. Taksım'deki ye- şil aianın korunmasıdır. Ama biz Türk ulusu olarak nedense yeşile saygılı değiliz. Nerede yeşil alan görsek hemen üzen- ne bina yapmak isteriz. Taksim Parkı dediğimiz alanda bugün eski Sheraton Ote- lı. HiltonOteli.nikâhdairesi veotoparklarvar. Belediye ora- dan otoparkları kaldıracağına oraya bina yapmaya girişiyor. Biz. planlarda yeşilleri adım adım kemirmekte çok usta olan bır toplumuz. Yasalara uyarlarsa o alanda bir bina yapmak mümkün ol- mayacak kadar zor. Ama yasalara uyarlarsa... Ben yaptım ol- du mantığıyla da hareket edebilirlcr. O zaman bizim de baş- ka türlü bir tavrımız olur. Ama biz şu anda prosedürün mi- Prof. AFİFE BATUR Adana doğumlu. Bıtrsa Türk Eğitim Derneği Kız Lisesi 'ni ve tstanbul Teknik Universitesi (ITÜ) Minıarlık Fakültesi 'ni bitirdi. Minıarlık Tarihi ve Restorasyon Kürsüsü 'ne asistan olarak girdi. Italya da restorasyon ve koruma konusunda staj yaptı. Art Nouveau mimari tarzıyla yakından ilgilendi. Profesöıiük tezi aşamasında geç Osmanlı dönemi üzerinde çalıştı. Bugün tümüyle geç Osmanlı tarihi mimarlığı. koruma. restorasyon konularıyla ilgileniyor. Tarabya daki Cuınhurbaşkanlığı Huber Köşkii restorasvon çalışmalarının hilımsel koordinatörlüğunü yapıyor. 3 Numaralı Kültür ve Tabiat larhklarını Koruma Kurulu nun Başkanı. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarihi Vakfı nın kunıcu üvesi. BATUR-Bugünkü modern şehircılikte. adı üstünde. şehir- ciler karar veriyorlar. Bu kararlar. o bölge halkının gereksi- nimlerini temsıl eden kuruluşlann ısteklerı v e önerılenne gö- re alınıyor. Beledıyelerin. kamu kuruluşlarının. öbür kuruluş- lann öneri ve istekleri şehırciler için bir veri tabanı oluşturu- yor. Tabanın üzerinde kendi bılgilenne göre bir planlama ya- pıyorlar. Taksim Meydanı planı böyle bır plandır ve kendi dönemi- nin en iyi konseptlerinden birisidir. O konseptı beğenıriz. be- ğenmeyiz. O ayn. Bu aynca bilimsel olarak tartişilır. Ama. kendi stili. kendi anlayısı içinde çok başarılı bir plandır. Düşünün. bugün Taksim Meydanı boyunca giden \e Dol- mabahçe'ye kadar ınen. New S'ork'taki Central Park kadar değilsc bile ona y akın bir yeşil alanımız olabilirdi. Taksım'den Dolmabahçe'ye kadar yeşillikler içınden yürüyerek gıdebi- lirdik. Bize bunu çok gördüler. Bugün de bunu tamamen bi- tirmek istiyorlar. Kentli olarak. "Artık yeter" demek radde- sine geldık. Hilton'la başlayan yeşil alan kemirmesi sonun- da geldi. buraya dayandı. Taksim'de ne yapılacağı ya da ne yapılmayacağına şehir- ciler karar verir. Nasıl bır hastaya nasıl bir tıbbi müdahaleya- pılabileceğineyadasağlıklıbirki- şinin hastalanmamak için neler yapma.si gerektiğine uzman dok- torlar karar veriyorsa kentin nasıl korunacağına da korumacılar. şe- hirciler, mimarlar karar verir. O- nun dışındakı kişilerin uzmanlık alanları dısına çıkmalarının mo- dern toplumlar için doğru olmadı- ğını düşünüyorum. Çağdaşlık bi- lıncinin hepimizde ve yöneticiler- de olması lazım. İktıdar bu demek değildir. • • • M ArtSouveau mimaristi- liniıı ustası İtalyan mimar D 'Aranco 'nun eseri Karaköy 'de- ki Merzifonlu Mescidi 'ni biliyor- sunıız 1950 'li yıllarda yıkılmıştu Bu mescidi Refahlt belediye yeni- den yapmak istedi. Siz, D'Aran- co 'nun ulusal ve uluslararası or- tamda bir numaralı uzmantstnız. Bu mescidin yeniden yapılması için size başvuruldu mu? Ayrıca Refahlı belediyenin bu girişimini nasıl yorumluyorsunuz? BATUR- Evet. bana başvurdu- lar. Daha doğrusu benım fikrimi aldılar. Akademik kariyerim için- de böyle bir mescidi yeniden inşa etmek çok heyecan vericıydi. Oçok güzel bıryapıydı veo ta- rihlerdeki Art Nouveau üslubunun en karaktenstık ömeklerınden bi- risiydı. Bu. dünya literatürüne geçmiş bır yapıdır. Ne yazık ki 1959 yılında bir gecede yıkıldı. Dediğım gibi onu yeniden yap- mak benim için heyecan verici bir proje olurdu. Ama tıpkı bugün Taksim Camisi'y le ilgili yaklaşım gibi. böyle bır cami ihya edildi- ğindecamininmimaris! ve onu ye- niden ayağa dıkmekteki kentlilik bılincı unutulup bır dinı gösteriye dönebileceği endışesini duydum. Açıkça söyieyeyim. ben bundan çekındım. Merzifonlu Mesci- dı'nın yeniden yapılması kentlilik bilincinin hâlâ ayakta olduğunun bir göstergesı olabilirdi. Yani. bu mescit yıkıldı. ama biz kentimize sahip çıktık ve onu yeniden ayağa kaldırdık demek olacaktı. Ayrıca dünyaca tanınmış ve yanlışlıklayıkılmış bir yapıtın ye- niden ortaya çıkanlması ve bugün çok sevimsiz olan Kara- köy Meydanı'nabambaşkabirdeğergetirmesi deçok önem- liydi. Bana bu fikri açtıklan zaman biraz mehıl istedim. O sı- rada zaten araya HAB1TAT için hazırladığımız İstanbul Ser- gisi çalışmaları girdi. İstanbul Sergisi çalışmalarından sonra bir temasımız daha oldu. Orada bir plan karan gerektiğini söy- lediler. Bu da doğruy du. Ama ış orada kaldı. Başkalany la da ilişkileri var mı bilmiyorum. Ama sanmıyorum. Bunun için Türkiye'de gidebilecekleri bir ikinci adres yok. İtalya'da da iyi bir iki D'Aranco azmanı var. Ama onlar mimar değıller. Herhangi bir mimara da yaptırabılirler. Ama ortaya nasıl bir şey çıkar? Onu bilmem. ^ ^ ^ H Koruma kurullarına Kültür Bakanlığı 'nın Refah- lı üye atamalarıyla ilgili ne düşünüyorsunuz? BATUR-Koruma kurullarında ilk kez siyasi parti kimliğı taşıyan bir insan görevlendirildi. Bu atama. 1 Numaralı Ko- ruma Kurulu'nayapıldı. 1 Numaralı Kurul da Taksim bölge- sinden sorumlu olan kuruldur. Kurula atanan arkadaşımıza yönelik hiçbir tavnm yok. Ama şiındıye kadar bu kurullara üniversıtelerden ya da dışarıdan minıarlık ve korumacılık alanında belirlı çalışmaları ve birikimleri olan insanlar ata- nırdı. Sokaktaki herhangi bir mimar getırilmezdi. Kurullara ilk kez siyasi kimlık taşıyan bir kişi atandı. Bu da. kurullara artık siyaset girecekti demektır. Bu arkadaşımız çok da yetenekli olsa ister istemez cebındekı siyasi parti kim- lik kartının sorumlııluğunu taşıyacaktır. Bizim hıçbirimızin koruma kurullarına otururken siyasi kımlığımız yoktu. Bİ7 oralara bilimsel sorumlulıık sahibi olarak gitmıştık. Bunun. çok vahirr. bır gehşme olduğuna da işaret etmek istiyorum.