Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 ŞUBAT 1997 CUMA 10 DIŞ HABERLER Deng Şiaoping'in ölümüyle ülke yönetiminde devrim sırasında Mao'yla omuz omuza savaşan lider kalmadı On son devrimlklerhıiıığurhıyor• Paıicinson hastalığı ve solunum yetersizliğinden öîen Deng'in cenaze töreni salı günü yapılacak. Bağışladığı organlar almdıktan sonra Deng'in cesedi yakılacak ve külleri denize serpilecek. Dış HaberlerServisi-Dünya "ta- rihi değiştiren'' sıra dışı bir lideri daha kaybettı. Çın'de devrimin ön- derlerinden, dünyaya açılmanın miman 92 yaşındaki Deng Şi- oping'in ölümü büyûk üzüntü ya- rattı. Parkınson hastalığı ve akciğer enfeksıyonu nedeniyle tedavi gö- ren ve solunum yetersizliğinden yaşa- mını kaybeden Deng'in cenaze töreni, 25 şubatta başkent Pekin'de yapılacak. Çin'de ayrıca 6 günlük resmi yas ilan edildi. Deng'in ölümü üzerine Çin Ko- münist Partisi Merkez Komitesi 5 say- falık "tarihi" bir açıklama yaptı. Bil- dıride Devlet Başkanı Ciang Zemin'in etrafinda derhal ulusal birliğin oluştu- Iktidar zevkini 3 kez tatmayı başardıDış Haberier Servisi-Parkınson hastalığı ve akciğer ra- hatsızlığı nedeniyle önceki gün yaşama veda eden Deng Şiaoping, 1904 yılında Siçuan eyaletindeki Ciading'de doğdu. Deng, ilköğreniminin ardından gittiği Fransa'da, Fransız Komünist Partisi'ne üye oldu. Daha sonraÇin Ko- münist Partisi'ne (ÇKP) katılan Deng, 1925 yılında ül- kesine dönmeden önce Rusya'ya uğradı. Deng, Guanxı eyaletindeki Lungcu'da 7. Kızıl Ordu'yu kurdu. Asker- lik, Deng'in politik yaşamında önemli bir yer tuttu. Deng, üç milyon askeri kapsayan dünyanın bu en kalabahk as- keri gücünün yönetimini, kendisinden sonra tek halef ola- rak seçtiği Ciang Zemin'e bıraku. 1920 yılında başlayan askeri kariyeri, 19%'daAskeri Merkezi Kornitesi'ninbaş- kanlığmdan emekli olana kadar sürdü. Deng, Çın komünistleri için tarihsel önem taşıyan ve Mao'nun önderliğini pekiştiren "Uzım Yürüyüş" (1934- Ekirn 1935) sırasında komutan yardımcılığı ve komiser- lik görevini yaptı. 1945'te Merkez Komitesi ve Siyasi Büro Sekreteri olan Deng, 1950-54 yıllan arasmda Ge- çiciHükümet'ınbaşkanyardımalanndanbiriydi. 1956'da Merkez Komitest Genel Sekreterliği'ne seçilen Deng, Çin Kültür Devrimi sırasında radıkallenn saldınlanna he- def oldu ve 1967-69 yıllannda bu görevinden uzaklaştı- nldı. ÇKP, 1973'te Deng'in başbakan yardımcısı olarak partiye geri dönmesını sağladı. 1975'te. ÇKP Merkez Konseyi Başkan Yardımcısı, Politbüro üyesi ve Genelkur- may Başkanlığı görevlenni yürüten Deng. 8 Ocak 1976'da Başbakan Çu Enlay'ın ölümünün ardından ikinci kez yö- netimden uzaklaştınldı. Deng, Mao'nun 9 Eylül 1976'da ölümünden sonraeskı görevlerini tekrarüstlendi. 1978'de 5. Ulusal Kongre'de ÇKP Merkezi Konsey Başkanlığı'na seçilen Deng reformalara girişti. Deng. ordunun gelecek- teki icraatleri için ne denli önemli olduğunu anlamış ola- cak ki, ordunun modemleşmesine ağırlık verdi. Deng, Komünist Parti'nin ayakta kalması için ekono- mik reformlarla desteklenmiş politik reformlara son de- rece önem verdi. Köylülere yere temsücılerini seçme ha- kını verse de Bahlı anlamda bir seçim sistemini kabul et- medi. Batı tipi demokrasi için harekete geçenleri sustur- mak için şiddete başvurmaktan geri kalmadı. 1989'da da- ha fazla demokrasi için Tiananmen Meydanı'nda yürü- yüş yapan öğrencilerin üzerine orduyu gönderen Deng'in kendısı oldu. O, partınin üstünlüğünü sarsmayacak refor- malann mıman olarak ta görülebihr. Deng. partı ile hü- kümetin fonksiyonlannı birbirinden ayırarak, parti için- de otoritenin oluşmasını. partinin hükümete müdahele ederek yerine geçmesini, bürokrasıde başıbozukluğu ön- lemeyı amaçladı. Deng'e göre Komünist Parti ülke gün- demini belirlemeli, ancak yönermemeliydı. Ve Deng. Çin'ın yüzyıllardırkarşilaştığı 'Yeniimparatorkimolma- h' sorusunu çözecek bir politik yapıyı kuramadan öldü. rulması çağnsı da yapıldı. Kûüeri denize atilacak Çin televizyonu, Deng'in arzulan doğrultusunda gözlerindeki kornea ta- bakasının ve iç organlannın tıp araştır- malan için bağışlandığını, cesedinin gen kalan bölümlerinin yakılacağını ve küllerinın denize atılacağını duyur- du. Dünyanın en kalabalık ülkesinin bir numaralı lideri Deng Şiaoping'in cenaze töreni için 459 kişilikbir komi- te oluşturuldu. Yeni Çin haber ajansı, komitenin başkanlığına Komünist Par- ti Genel Sekreteri Ciang Zemin'in ge- tirildiğini duyurdu. Ajans. komitede, Başbakan l i Peng, Parlamento Başka- nı Kiao Şi'nin yanı sıra Komünist Par- ti üyeleri, hükümet yetkilileri ve sivil kuruluşlann temsilcilerinin yer aldığı- nı kaydetti. Komite tarafından yapılan ilk açıklamada, cenaze törenine, Çin gelenekleri uyanncayabancı temsilci- lerin davet edilmeyeceğini bildirildi. Ölümünün ardından Çin liderinin evinin çevresinde sıkı güvenlik önlem- leri alan polis, yabancılan eve yaklaş- tırmıyor. Bölgedeki basın mensuplan, güvenlik güçlerinin Deng'in son gün- lerini geçirdiği evin çevresindeki tüm sokaklan denetim altına aldıklannı be- lirttiler. Ulusal biriik çağnsı Çin Komünist Partisi Merkez Ko- mitesi Deng'in ölümünü 5 sayfalık uzun bir açıklamayla duyurdu. Çin or- dusuna, parti organlanna ve ülke için- deki değişik etnik gruplara hitaben ya- zılan bildiride, ulusal bütünlüğün ko- runması ve derhal Devlet Başkanı Ci- ang Zemin'in etrafinda birleşilmesi çağnsında bulunuldu. Açıklamada, Deng'in parti içinde, ordu-halk ve Çin'de yaşayan bütün etnik gruplar ara- smda büyûk saygınhğa sahip bir lider olduğu kaydedildi. Bü- yük bir Marksist, büyük birpro- leterdevrimci, devlet adamı, as- keri stratejist, diplomat, uzun soluklu komünist savaşçı şek- linde tanımlanan Deng'in , Çin'in modernleşmesinin mi- man ve Çin sosyalizminin ku- rucusuolduğubelirtildi. Çin'in her bir köşesine damgasını vu- ran ancak Kültür Devrimi'nin sona ermesinden sonra parti üyeleri ve halkın isteği karşısın- da sahip olduğu tüm yetki ve sorumluluklan bırakan Deng1e ilgili Merkez Korrute'nin açık- lamasında şu sözlere de yer ve- rildi: "O.ülkeyeveaynızaman- da Komünist Parti'ye iki önem- li katkıda buiunmuştur. Bunlar- dan biri, Yeni Çin'in kunılma- sında tarihi deneyimlerini aktarmak ve Kültür Dev rimi'ndeki bazı hatalan he- nüz yaşamın içine geçmeden görerek düzeltnıek. Diğeri ise sosyalizmi. Çin halkının karakteristiklerine uygun bir şekikk biçimlendirmek. " Mao'nun öncülüğündeki Komünist Devrimi'nin en güçlü siması olan Deng'in 5 çoğu- ğu bulunuyor. İŞ ÇEVRELERİ DENG'E MİNNETTAR Sermaye üzgün fakat iyimser• Başta Japonya olmak üzere tüm gelişmiş ülkeler, Çin liderinin ölümünden üzüntü duydu. Ancak iş çevreleri ekonomik reformlann süreceğine inanıyor. Dış Haberler Servisi-Çin'ın dünyaya açıl- masının miman olarak kabul edilen ve eko- nomik reformlan ile Çin'i dünyanın sayılı zengin ülkeleri arasına oturtmayı başaran Deng Şiaoping'in ölümü Japonya başta ol- mak üzere Çin'le ticari ilişkilerini olumlu bir raya oturtan Batılı ülkelerde üzüntü yarattı. Ancak Deng'in ekonomik reformlanrun kök- lü olduğunu kaydeden iş çevreleri, Çin'le ıliş- kilerin eskisi gibi süreceğine de inanıyor. Özellikle Japon yatınmlannı ülkesine çek- mekte son derece önemli bir rol oynayan Deng'in ölümü üzerine Japonya'nın ticaret devleri bir açıklama yaparak Çin'in ekonomi politikalannın değişiklik göstermeyeceğıni umduklannı belirttiler. Japonya'nın en büyük ticaret lobısi olan Ekonomik Kuruluşlar Fe- derasyonu Başkanı ve dünya otomotıv sana- yinin önde gelen kuruluşlanndan Toyota'nın Başkanı Şoiçiro Toyoda "Deng Şiaoping'in Çin'in ekonomik reformlannın ve serbest pa- zar ekonomisinde mnadığı öncü rol yadsına- maz. Devlet başkanı Ciang Zemin'in de aynı istikrarh potitikavi sürdüreceğine inanıyoruz" dedı. Çin, Japon yatınmlannda önemli bir yere sahip. 13.2 milyar dolarlık yatınm hacmi ile Çin Deng'i aratmayacak Kapitalizm yolunda fleriDış Haberler Servisi - Çin, bir numaralı lideri ve ülkenin dışa açılmasını miman Deng'in ölümüne ağlarken, onun başlattığı ekonomik reformlann süreceğini açıkladı. Dev- let Şurası Üyesi Luo Gan yaptıgı açıklamada. 'yoldaş Deng aramı/dan aynldı ancak Çin dengeli siyasi atmosferini, hız- fa ekonomik gelişmelerini ve güvenli toplumunu koruyacak- nr" dedı. Deng Şiaoping, arkasında 1978'de devraldığı Maocu dev- letten çok daha farklı, sürekli gelişen yan-kapitalist bir ül- ke bıraktı, ancak Mao'nun merkezi planlama mırası hâlâ iz- lerini koruyor. Çm'in "Kültür Devrimi" kaosunun içinde boğulduğu bir dönemde iktidara gelen Deng derhal kollan sıvayarak ulusal gündemini siyasetten ekonomiye doğru kaydırdı. Oluşturduğu bir dizi ekonomik refomla 1.2 mil- yar nüflıslu bu dünyanın en kalabalık ülkesine girişimcilik zihniyetini ve işadamı olgusunu yerleştirmeyi başardı. Uzun yıllar sosyalist bir rejimin hakim sürdüğü Çin'de kapitalist- leşmenın ilk adımlan Mao Zedung tarafından atıldı. Ancak ekonomik reformlar konusundan her iki lider birbirinden farklı yollar izlediler. Mao'nun ekonomide gelişme uğruna tüm Çin halkıru korkunç bir cenderenin içine sokmasına kar- şın, Deng'in yönetimi altında daha farklı biryol izlendi. Es- ki kurumsallaşmalar teker teker ortadan yok edilerek eko- nomik reformlar başlatıldı. Ülkedeki 800 milyon köylüye çok daha büyük özgürlük ve teş\ik edici mekanizmalar ta- nındı. Deng'in dengeli reformlan sayesinde ülkenin yılhk bü- yüme hızı giderek artış göstererek Çin'i kısa bir süre için- de uluslarası yatınm için cazip bir ülke haline getirdi. Eko- nomideki reformlannın aksine politikada ipleri elinde sıkı sıkı tutmayı yeğleyen Deng'in siyasal gösterileri kontrolü altına alan tedrici startejileri sayesinde Çin, Doğu Avrupa ülkelerinin 1990'larda sosyalizmin çöküşü ile içine girdik- leri kaosu ve bunalımı yaşamadı. Ancak politik sistemin ve demokrasinin ekonomik kalkınma ile birlikte gelişmesine izin vermeyen Deng'in izlediği yol bugün ne yazık ki isten- meyen sonuçlannı da beraberinde getiriyor. Hükümet ser- best pazar ekonomisinin tüm girdilerini cebine atmayı sür- dürûrken bugün Çin işcisinin büyük bırçoğunluğunu istih- dam eden onbinlerce şirket oldukça zor durumda ve kapan- ma tehlikesi ile karşı karşıya. Hükümet belki bugün bu şir- ketleri fınanse ederek kapılanna kilit vurmalannı önlüyor ancak uzmanlar acil bir önlem alınmadığı taktirde. hem iş- sizliğin hem de zengin ile yoksul arasındaki uçurum un gi- derek tehlikeli bir hal almaya başlayacağını ileri sürüyor. 216.6 milyar dolar tutannda Japon yatınmı- nın yapıldığı ABD'nin oldukça gerisinde kal- masını karşın Japonya'nın Asya kıtasında yaptığı yatınmlarda Endonezya ve Hong Kong'dan sonra üçüncü ülke konumunda, ABD-Çin ilişkilerinde bu güne kadar Ame- rika liderleri arasmda en güçlü bırliği kurma- yı başaran kişi olan ABD Devlet Başkanı Bill Clinton da, Deng'in ekonomi politikalannın aynı çizgiyi koruyacağma inandığını belirtti. ABD Dışişlen Bakanlığı Sözcüsü Gryn Da- vies de, Deng'in ölümü üzerine yaptiğı açık- lamada. iki ülke arasındaki ilişkinin aynen süreceğini belirtti ve ABD Dışişlen Bakanı Madeteine Albright'ın önümüzdeki hafta Pe- kın'e yapmayı planladığı zıyaretin takvımin- de herhangi bir değişikliğin olmayacağını kaydetti. ABD-Çın İş Konseyi Başkanı Ro- bert Kapp da "İki ülke arasındaki ticari iliş- kilenle olumsuz değişiklik otacağına inanmı- yorum" dedi. Dünyadan mesajlar Diğer dünya liderlen de Deng'in ölümün- den duyduklan üzüntüyü Çin Devlet Başka- nı Zemin'e mesajlar ıleterek bildirdiler. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac. Çin Devlet başkanı Ciang Zemin ve Deng Şiaoping'in eşi Juo Lin'e birer başsağlı- ğı mesajı gönderdi. Chirac mesajında "Deng Şiao- ping'in Çin tarihinin en önemliisimlerinden biriola- rak züıinlerde kalacağmı" ifade ettı. Öte yandan Almanya Cumhurbaşkanı Roman Herzog. Deng Şiaoping'in önemli bir devlet adamı ol- duğunu belirterek Deng'in son yirmi yıl ıçerisinde Çin'in gelişmesinde etkilı olduğunu bildirdı. Herzog açıklamasında. Çin'de açık- lık politikalannın uygulan- masında, ülkeninekonomik başansında ve dış ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesinde Deng'in çabalaraun dikka- te değer olduğunu vurgula- dı. Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın Gazzedeki merkezinden yapılan açık- lamada, Deng'in ölümü do- layısıyla Çin Devlet Başka- ru Zemin'e bir başsağlığı mesajı yolladığı belirtildi. lsraıl Başbakanı Bema- min Netan\ahu da, Deng'in ölümünden dolayı üzüntü- lerini dile getirerek Çin dev- let adamının son derece pragmatik bir kişilikte ol- duğunu ve 20'nci yüzyıhn en önemli liderleri arasmda yer aldığını söyledi. DemireTin mesajı Cumhurbaşkanlığı Ba- sın Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamada, Cum- hurbaşkanı SüleymanDe- mirel'in, Çin Cumhurbaş- kanı'na, Şiaoping'in vefa- tından duyduğu üzüntüyü ve taziyelerini ilettiği kay- dedildi. Demirel, mesajın- da, tarihin, Şaoping'i Çin halkının kalkınması için kendısıni adayan ileri gö- rüşlü bir lider olarak kay- dedeceğini bildirdi. Köylüler çok üzüldü Dış Haberler Servisi - Çin lideri Deng Şiaoping'in ölümü Çinlileri pek sarsmadı. Halk. Deng'in ölümünü olağandışı bir soğukkanlılıkla karşıladı. Başkent Pekin'de bayraklar yanya inerken televizyonlarda ve radyolarda Deng'e ilişkin övgü dolu programlar yayımlanıyor. Ama ülkede yaşam her zamanki gibi sürüyor. Mao Zedung'un ölümünde olduğu gibi kimse göz yaşı dökmüyor. Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda işe gitmek için otobüs bekleyen işçiler. Deng'in büyük bir adam olduğunu, ama çok yaşlı olduğunu ve ölümünün Çin'de büyük degişimlere yol açmayacağını söylediler. Şangay'daki emekli bir işçi ise duygulannı şöyle dile getirdi: "Deng'in ölümü beni saşırtmadı. Ben de onun kadar uzun ve dopdolu yaşamak isterdim. 90 yaşuna kadar yaşarsam herhakk gülerek öhırdüm!" Bir taksi sürücüsü ise "100 yuan (12 dolar) ka> betseydim daha çok üzülürdüm. Deng'in ölümü beni hiç ilgüendirmrvor" dedi. Tangşang bölgesindeki bir köylü ise ağlayarak "Çok ama çok üzgünüm. Deng'in 1978 yılında başlarüğı büyük de0şimlcrin ülkeye çok yaran oldu" dedi. Bazı köylüler de Deng'e çok şey borçlu olduklannı. onun uyguladığı politikalar sayesinde, hain damgası yemeden, kendi koyunlannı yetiştirip satabildiklerini belirttiler. Gözü Hong Kong 'da kaldı • Deng, hiç görmediği Hong Kong'un Çin'e devredilmesine birkaç ay kala öldü. Pekin'in Hong Kong politikasını Deng belirlemişti. Dış HaberlerServisi-Çin lideri Deng olan Hong Kong'a hayatında hiç ayak Şiao-Ping en büyük düşünün gerçek- leştiğini göremeden öldü. Bundan 13 yıl kadar önce yaptığı bir konuşmada, "1997 yılında hayatta olup da Hong Kong'un yeniden Çin'e devrini görme- yi çok istiyorum" diyen Deng'in bu di- leğinin gerçekleşmesine sadece birkaç ay kalmıştı. Ünlü lider, 150yılı aşkın sü- redir Ingiliz yönetiminde kalan ve 1 temmuz tarihinde Çin'e devredilecek basmamış olsa da Pekin'in Hong Kong politikasını çizen genelde o olmuştu. Hong Kong'un 1997 yılından sonra ka- pitalist düzenini sürdürmesini ve Pe- kin'den büyük ölçüde özerklik sözü al- masına olanak tanıyan "Bir ülke,iki sis- tem" fıkrini de Deng ortaya atmıştı. Deng'in ölümünün. Çin'in, Hong Kong'la ilgili gelecekteki politikasını da belirsizliğe düşürebileceği belirtili- Deng iyi para getiriyor Dış Haberler ServiaK Deng Şiaoping'in ölünıûnün jrçıklanınasından birkaç saât sonra Hong Kong'daki dükkanlarda halk Çin Iiderine ait hatıra eşyatanru satın almak için dukkanlara hücum etti. Deng'in kendi kitaplarmm yanı sıra onun hakkında yazılan kitaplann dönem dönem iyi satüğını belirten dükkan sahibi K J İ İ a l ölüm haberinden sonra bu kitaplara talebin arttığını ve yeni siparişîer verdiğini belirtti. En çok aranıiaa kitabuı. Deng'in kızi tarafından kaletne alman Babam Deng Şiaoping admdaki kitap oiduğu bildiriidi. Hong Kong'daki Causeway Bay alışveriş bölgesinde Deng'in resimlerine, heykeîcikleritK ve resimleri bulunan koî saatlerine yoğun ilgi olduğu kaydedildi. Etindeki Deng saatlerinin tükendiğini sdyleyen bir başka satış görevîisi, yeni siparişîer verdiğini belirtti. Yakiaşık 50 dolara satılan saat, ilk olarak 5 gün Önce Deng'in ağır hasta olduğu açıklandıktan sonra satılmaya başlatnış. Altcılann çoğunun rurist olduğu belirtildi. yor. Hong Kong'da görevli siyaset uz- manı Michel de Golyer "Çin'in Hong Kong polirikasının ne olacağını Pe- kin'deki gruplar arasındaki denge belir- levecek. Aynca bundan sonra Hong Kong da Pekin'deki dengeler üzerinde etkfli olacakbr" dedi. Hong Kong'un altı milyonluk nüfu- su da, hiç değilse 1989 yılı haziranında Deng'in emriyle gerçekleştirilen Ti- ananmen Meydanı Katliarru'na kadar Çin'in gölge Iiderine büyük' güven du- yuyorlardı. 4 haziran tarihinde Pe- kin'deki Tiananmen Meydanı'nda ger- çekleştirilen demokrasi yanlısı gösteri- lere destek veren Hong Konglular "O tarihe kadar Deng'in Çin için iyi bir şey yapbğma inandıklannu protestolann kanabulanmasındansonraiseonunlaU- güıfiknierinin değiştiğini'' belirtiyorlar. Yine de Deng'in ölüm haberi Hong Konglulan oldukça sarstı. Deng'in ölü- münün Pekın'de istikrarsızlığa yol açıp, kendi topraklanndaki belirsizliği de art- tırmasından endişe eden Hong Konglu- lar, radyolardan sürekli olarak cenaze marşlan çalıyorlar ve Deng'in ölümü için önceden hazırianan programlan ya- yımlıyorlar. Çağdaş Çin Ozerine Araş- tırmalar Merkezi'nde görevli siyasi gözlemci Michel Bonnian "Deng'in ölümü ardından Çin liderliğinin nasıl olacağını hk; kimse buemez. Denghayat- tayken sesini çıkarama>r an diğer liderler protestolara başla>abilirier" dedi. DENG DEN ÖZLÜ SÖZLER 'Kedinin rengi önemli değiP Dış HaberlerServisi -Önceki gün yaşama veda eden Çin'in karizmatik lideri Deng Şiaoping'in Mao gibi belki şair özel- likleri yoktu. Onun kadar güzel konuşmalar yapamıyordu. Bununla birlikte, onun pragmatizm kokan politik hazır cevap- lılığını ve demokrasi yanlısı kışkırtmalara olan nefretini yan- sıtan sözleri belleklerden silinmeyecek gibi. îşte çarpıcı söz- lerinden bazılan: "Kedi fami yakaladığı sörece siyah ya da beyaz oünası önemli değüdir" "Biz eskı nesıl söz sahibi olduğumuz sürece düşmanlan- mız bilir ki o değişiklik olmayacak. Fakat, biz gittikten sonra aynı şeyi kim garanti edebılir?" "Demokrasi ancak adım adını geü^tirüir. Hiç kimse Baü ge- leneklerini Çin'in ruhuna vapay bir yoüa nakledemez. Şayet birisi bunu vaparsa, kanşıklık kaçtnümaz olacak" "Çın'nın gerçek ihtiyacı is- tikrardır. İstikran tehdit eden güçlere karşı koymalıyız. On- lara boyun eğmemeli, bir tek imtiyaz bile tanimamalıyız" "Eğer tehfikdi politik giri- şimleriden başanyla çıkan in- sanlar verilectk bir madaha olsavdı, bu onuru hak eder- dim> "Üç kötü huyum var: Siga- ra, ıçki ve tükürük hokkası kullanmak" "1997 \ ılına girdikten sonra, hâlâ Hong Kong'daki insanla- ra Çin Komünist Partisi ve Çin'i eleştirmelerine izin verecegiz. Fakat eğer bunlareleştirilerini demokrasi adına c\ leme dönüş- türerek Hong Kong'u anavatana karşı bir muhaİefet merkezi haline getirirse bu durumda müdahele etmekten başka sece- neğinûz kalmaz. Öncelikk. Hong kong'daki idari birimler araya girmeti, Hong Kong'da konuşlanan ana\atana ait aske- ri biriikierin kullanüması şart degil. Birtikler ciddi rahatsızlık- lar ohırsa kullanılacak. Zaten bir şekikk müdahele şart" Siyasi uzlaşma dönemi Büyük lider devri bitti• Deng'den sonra ipleri eline alan Ciang Zemin, işleri siyasi uzlaşma yoluyla yürütmeyi tercih ediyor. Siyasi gözlemciler, karizmatik liderden çok sınıf palyaçosu gibi göriinen Zemin'in bir geçiş dönemi lideri olabileceğini belirtiyor. Dış HaberlerServisi- Deng Şiaoping'in ölümüyle birlik- te Çin'de karizmatik lider dö- neminın de sonunun geldiği öne sürülüyor. Siyasi göz- lemciler, halkın "insanüstü" bir lider olarak kabul ettiği Mao Zedung ve "Başkan Ba- ba" gibi görülen Deng Şiao- ping'den farklı olarak Devlet Başkanı Ciang Zemin'in ül- ke işlerini siyasi uzlaşma an- layışıyla yürütmeyi tercih edeceğini tahmin ediyorlar. Kalın çerçeveli gözlükleri, sabit tebessümü ve arkaya yapıştınlmış saçlanyla kariz- matik bir liderden çok, Çin- liler'in deyişiyle bir "sııııf parvaçosunu" andıran Ciang Zemin, zaten uzun süredir iş- leri Başbakan Li Peng ile bir- likte yürütüyor. Bir görüşe göre ise Ciang Zemin, yalnızca bir geçiş dö- nemi için liderliği sürdüre- cek, bir süre sonra da parti içindeki rakip gruplar tara- fından devrilecek. Binlerce yıldır tek liderle yönetilen Çinliler'in, Zemin'in yerine dahakanzmatik bk lider gör- mek" isteyebileceği belirtili- yor. Ancak köylü niteliğini hızla kaybeden Çin toplumu- nun bu geçişe hazır olabilece- ği de savunulan görüşler ara- sında. Ancak tüm gözlemci- ler, ülkede kısa dönemde bir siyasi karmaşa yaşanmaya- cağı konusunda birleşiyorlar. 1926'da Cıangsu'da doğun Ciang Zemin, bir komünist devrim şehidinin oğlu. 20 ya- şında parti üyesi olduktan bir yıl sonra Şanghay lletişim Üniversitesi'nden elekrrik mühendisi olarak mezun ol- du. 1982"de Komünist Parti Merkez Komitesi'ne seçilen Zemin, ertesi yıl Elektronik Bakanı oldu. Siyasi yükseli- şi 1986'da Şanghay Belediye Başkanlığı, 1987'dede Polit- büro üyeligi ile sürdü. 1989'da Pekın'deki Ti- ananmen gösterilerinin Şanghay'daki uzantısım kan dökmeden sona erdirmesiyle yıldızı daha da parladı. Ti- ananmen katliamından sonra Deng tarafından Jao Zi- yang'ın yerine Komünist Parti Genel Sekreterliği'ne getirildi. Daha sonra da Devlet Baş- kanı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı oldu. Siyasi gözlemciler, Mao'nun ölü- münden sonra görevi devra- lan Hua Guofeng'in de Ze- min gibi Devlet Başkanı, Ko- münist Parti lideri ve Başko- mutan sıfatlanm taşımasına karşm hiçbir sıfatı olmayan Deng tarafından rahatlıkla uzaklaşrınldığını hatırlatarak Zemin'in de aynı kaderi pay- laşabilecegini belirtiyorlar.