Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
Imthaz Sahibi: Berin Nadi
Genel \ avın 'Vonetmenı Orhan trınç •
Genel \avın Koordınatoru Hıkmet
Çetınka\a 0 \ azıişlen Mudurlerı
Ibrahım \ ıldız, Dınç Tavanç <Sorumlu)
# Haber Merkezı \luduru Hakan Kara
0 Gorsel Yonetmen Fikret Eser
Dıs Habcrlcr Şınası Danışoğlu 0 lstıhbarat
Cengız ^ ıldırım 0 Ekonomı Bulent kızanlık
0 kultur Handan Şenköken 0 Spor
-Vbdulkadır \ ucelman 0 Makaleler Samı
Karaoren 0 Duztltme Abdullah Vazıcı
0 Foto^rat Erdoğan koseoğlu 0 Bılgı Bela
Edıbe Buğra 0 *ı urt Haberlen Mehniet Faraç
\ a\ ın kunılu llhan Setçuk l
Orhan Ennç Okta\ Kurtböke
Hıkmet ÇetınKa\ a. Şükran Soner
ErgunBalcı Dınç Ta> anç. Ibrahım
\ lldız. Orhan Bursall Mustafa
Balba\ Hakan kara
•\nkaraT\msıl>.isı Mustafa Balba\ • Haber Mudunı Dogan
4kın \talurk BuKan \ o I2*> kat 4 Bakanlıklar-^nkara
Tcl 4W>o:O r hat) FaWs 419ME" 0 izmır TemsıiciM
Serdarkızık,H ZıvaBK 1^2 S 2^Tel 4411220 Fatt>
44191 P 0 \danaTenr,ılcı^ı Çetın Y ığenoglu. lnonuCd
1I9S No 1 kat 1 Tel W 12 II Faks W 12 ^
Mue^ese Mudunı Erol Erkut 0
koordınator \hmet korukan 0
Muha>ebe Büknt \ en«r 0 tdare
Hüsevın Gurer 0 isletnıc Onder
Çelık 0 Bılgı Işlem Naü İnal 0
BılgısavarSıstem Münnet Çıkr
MED\ A C • ^ onetım Kurulu
Baskanı Genel Mudur Gulbın
Erduran 0 koordınator Reha
Işıtman # Genel Mudur \ ardımcısı
Mıne Akdağ Tel M4 0"
7
^3 -
Faks SH8463
e Basan > enı Gun Haber \jansv Ba*ır \e ^ a^m^ılık \ s
"»41 Cagaloülu »4334 lsl PK 246 Ktanbul Tel 10 2121 > 12 0> 0- (20 hat l Fak* 10212
lmsak 5 50 Gune:, "7 22 Oğle 12 18 Ikındı 14 33 \k>am 16 59 Yatsı 18 26
Bilim adamlan, p53 adı verilen genin hücreyi hastalığm oluşumuna karşı koruduğunu belirledi
Kanseri öldüren gen buhuıdu
Modacılar yazı
getirdi
• Istanbul Haber Servisi
-Uluslararası gıyım
fırması HangTen. 1997
ılkbahar- yaz
koleksıyonunu Ortakoy
Rock House Cafe de
gerçekle^tınlen bir defile
ıle tanıttı Baskılı tışort,
"jean" pantolon. plaj ve
gundelık kıyafetlenn yer
aldığı 250 parçadan
oluşan koleksı>onu
Begum Ozbek Pınar
Altuğ. Janset gıbı
tanınmış mankenler
konuklann beğenısıne
sundu
Maymunlan
uzaydan döndü
• MOSKO\A(\A)-
Deney amacıyla bır uzav
aracı ıçınde 2 hafta once
dunya yorungesıne
fırlatılan ıkı maymun,
dun yeryüzune dondu
Bıon-11 adh araç dun
sabah Kazakıstan'dakı bır
uza> ussune ındı Lapık
ve Multık adlı
maymunlar dunyaya
döndukten sonra bır
mobıl araştırma
laboratuvanna alındı
Mavmunlar daha sonra
helıkopterle Rusya'nın
Orenburg kentıne
ardından da Moskova"ya
getınkcek Maymunlar
uzenndekı denevler 2 ay
daha surecek aynca yer
çekımıne \enıden
alıştınlmalan ıçın
çalışmalar yapılacak
Tupizm ödiilleri
• İstanbul Haber Servisi
-Conrad Internatıonal
İstanbul. oncekı akşam
gerçekleştırdığı Tunzm
Oskarlan Balosu'nu,
1996 >ılında otele destek
veren runzmcı \e
eşlennın katılımı ıle
gerçekleştınldı Geceve,
Zeytınburnu tren
ıstasyonunda, Conrad
Ekspres'te bulu^arak
başlanıldı Buharlı trenle
>apılan kisabır
yolculuktan sonra 1930"lu
>ıllann nostaljısını
yansıtacak şekılde dekore
eJılmış Sırkecı tren
ntasyonuna gelen
konuklar. Ertuğrul
Çayıroğlu Orkestrası nın
raelodılen eşlığınde dans
etıler
Veremle savaş
• İstanbul Haber Servisi
-S0 Verem Eğıtımve
Fropaganda Haftasfnın
taşlaması nedenıyle
Uanbul Verem Savaşı
Derneğı nde dun bır basın
oplantısı duzenlendı
I>tanbul \erem Savaşı
Derneğı Başkanı Prof Dr
Orhan Oger. Turkıye'de
layıtlı yaklaşık 130 bın
^eremlı bulunduğuna
akkatı çekerek. veremın
addı takıp edılmesı
lereken bır hastalık
dduğunu soyledı
Cerrahpaşa Tıp Fakultesı
Hastanesı Goğus
lastalıklan A^nabılım
3alı oğretım gorevlısı
'rof Dr Ahmet Rasım
tuçukusta da eskıden
taha çok duşuk gelırlı
abakanın hastalığı olarak
ıılınen tuberkuloza
oınumuzde artık her
esımden ınsanda
astlanıldığını belırttı
•Bırçok kanser
turunde etkın olduğu
belırlenen p53
genının sağlıkh ıken
hucre\ ı kanser
oluşumundan
koruduğu,ancak
genın zedelenmesı
durumunda kansere
yol açtığı ortaya çıktı.
Çe\iri Servisi - Hucrev ı
kanser olu^umuna karşı ko-
ru\an 'p53' adı \enlen ge-
nın bulunması kanser araş-
tırmalannda devrım yarat-
tı p53'un kanser tumorunu
daha oluşmadan durdurdu-
gunu keşteden bılım adam-
lan. a\nı genın zedelenmesı halınde
kansere \ol açtığını da orta>a çıkarttı
Kanser araştırmalannda bugune ka-
dar ana hedef, hucrenın kanserlı tumo-
re donmme mekanızmasinın altında ya-
tan duğumu çozerek hastalık daha or-
taya çıkmadan mudahale edebılmektı
Demırvollannda makasçının trenı doğ-
ru raya oturtması gıbı bılım adamlan da
bu a^amada ılaç teda\ısıne ba^lavarak
ınsanlann \ollanna ^ağlıklı bır şekılde
Hücre gardiyanı
Hücre
Insan hucresmde
(sperm, yumurta ve
alyuvarların dışında)
23 çıft kromozom
bulunur
Kromozom 17
p53 genı kromozom
17 nın kısaayağı
uzerıne yerleşmıştır
p53 proteini
I p53 genı sağlıklıysa hucrenın proteın Q p53 proteini
fabrıkasına p53 proteini uretmesını bıldınr genlere kenetlenır
p53 genı tumor oluşumunu engeller Anzalı Boylece savunma
hucrenın tumor halıne gelmesını engeller ya sıstemını harekete
da doğrudan anzalı hucreyı yok eder geçırır
İyi huylu genin kötü huylu gene dönüşümü
p53 genı msanlarda gcnılen 57 kanser turunde etkuı Ancan bazı
twnor turien mutasyona uğramış p53 öen daha fazla etkılenıyor
p53 genmın kanser turlenne neden olma yuzdesı
%50
J
/o35-6O
Metanoma
Yumurtalık
Mıde
%40-«0
%30-60
1995deolumler
13 300
11 200
46 240
%90 4 800
47 500
20 400
14 200
157 400
24 150
7200
14500
14 700
devam edeceklennı du^unu\orlardı
İşte p53 genı makas değiştırme me-
kanızmasında oldugu gıbı ınsanlann
kansere yakalanıp \akalanma\acakla-
nnı behrlıyor
Dığergenlergıbıkalıtsalolanp53 mu-
tasvona uğradığı zaman kansere >ol açı-
yor. saglıklı olduğu zaman ıse kanser olu-
şumunu engellı>or
News\seek dergısmın son savısında
"kanserin Katili" ba^lığı altında \er
alanhaberde p53 genınınbulunmasıv-
la kansenn kesın teda\ısının an mese-
lesi olduğu behrtıhvor 1993 vılında bı-
lım dalında \kademı Odulu"nu kazanan
p53 '*VılınMolekulü'*seçıldı Sonjıl-
larda gelışmış. fotograt teknıkleny le v a-
kın plan resımlen bılım dergılennı sus-
leven p53 uzenne bugun dunyada 5 200
vavın bulunuvor
\akın gelecekte p51 un daha buyuk
keşıflere gebe olduğunu du^unen Pnn-
ceton Unıversıtesı oğretım gorevlıle-
nnden \rnoWLeMne "Kanser tedavi-
sinin sırn p53'te saklı. Tıp tanhinde ilk
kez laboratuvan kliniğe taşıdık" dıve
konuşuvor
p53'ün işlevi
Bılım adamlan p53 genıvle ılgılı şu
bılgılen venvor "p53 hıicrenin hasar
kontrol sorumlusu gıbi çalışır. Çe\re-
sinde az miktarda pS3 proteınlen bulun-
duran sağlıkh bir hucre. bunlan zaman
ıçindetukebrse de stoklan kısa sure içm-
de >enıden tak\i>e eder. \ncak kanse-
rojen maddeleıietemas, kemoterapı ılaç-
lan. rad\ as\on gibı dış etkılerle DN Vla-
nn zedelenmesı kansere zemin hazııiar.
Bu durumda hucrede alarm zillen çal-
mava başlar. Simali alan sağlıkh hucre
p53 uretuninı durdurur. harekete geçe-
rek zedelenmiş DNA'>ı onarma>a baş-
lar. Hucre ıçınde me\dana gelen bu ko-
şuşrurmanın sonucunda kan-
serli tumor daha oluşmadan
>okediKr. \evarkip53 her za-
man bu şekılde çahşmaz. Bazı
durumlarda i>i hu\lu genler
kotu hu\lu genlere donuşerek
p53'un olumlu \ onde çahşma-
suu engeller."
Bugun ınsanlarda gorulen
kanser vakalarının \uzde
60'ının p53'un zararlı etkmlık-
lennden ka>Tialdandığı duşu-
nuluvor Bılım adamlan budu-
rumîa ılgılı olarak da şu bılgı-
len ven>or
"Çogunlukla p53 mutasyo-
na uğra>arak çevresine zarar
verir. Geni oluşturan kim> asal
harflerin sıralamasında me>-
dana gelen bir karmaşa genin
kotu huvlu bir nitelik kazanmasına vol
a^ar. Kuramsal olarak anne va da ba-
badan kalıüm \olu\ ia geçen mutasvona
uğramış bir p53, a>ru hucredesağhklı bir
p53 var ise sorun \aratmaz. Sağhklı
p53'un kanserlı tumor oluşumunu on-
le>ecek guce sahip olduğu v arsa> ılır. Ne
\ar ki bu kuram pratikte geçerîı değH-
dir. Hucrenın ıçindekı tek bır hastahklı
p53. hucrenin savunma mekanızmasını
bozmavaveter.*1
Doğal Ha\atı Korunıa Bırtıği'nın venleı ıne gore smu hızla tukenen vahşi kedilerden uçu (soldan sağa) balıkçı kedi. kara avaklı kedi ve Avrupa'da vaşavan orman kedisi.
Vahşi kedilerin soyu tükeniyorÇeviri Servisi - Dunvadakı vahşi kedilerin
uçte bın yok olma tehlıkesı^ le karşı karşıv a
Gune\ \rnenka"dan Gunev Arhka">a. Iber\a-
nmadasi'ndan Hındıstan'a kadar dunvanın
dort bır y anında y aşam sa\ aşı v eren \ ahşı ke-
dıler, ınsanlann doğavı tahnp etmesı sonucu
yeryuzunden hızla sılını>or
Bılım adamlannın vahşi kedılenn son du-
rumlanna ılışkın hazırladığı raporda. ınsan
nufusunun artmasiyla doğal ortamlan elle-
nnden alınan 36 vahşi kedi turunun >ok ol-
ma tehlıkesıyle karşı karşı>a kaldığı. bazıla-
rının ıse ekınlere zarar verdığı gerekçesıyle
oldurulduğu belırtılıyor Kedılerı bekleyen
dığer tehlıkeler ıse şo> le sıralanıv or Klurk tı-
caretı ev kedılenyje çıftlesmelen ıçın zorla
doğal ortamlanndan koparılmalan Lzakdo-
ğu tıbbında hammadde olarak kullanılmak
uzere avlanmalan \e ınsanlardan geçen sal-
gın hastalıklar 11 vahşi kedi turunun onlenı
alınmadığı takdırde vok olmasının an mese-
lesı olduğunu bıldıren l luslararası Doğal Ha-
v-atı Koruma Biıiiği dığer 25 kedi cınsının de
çok vakında vervuzunden sılınebıleceğıne
dıkkat çekıvor
Soyu tükenenler
Rapora gore Iber Yarımadası "nda v aşa> an
Latınce adı Lvn\ pardinus olan vahşi kedi
cınsı vokolmanınsinınnda 1960vjlındanbu
vana tarım ve kentleşme nedenıvle savılan
hızla azalankedıler bugun Portekızve Ispan-
>a"nmgunev kısımlarındaçokdarbıralanda
vaşam savaşı verı>or Sovları tukenmek uze-
re olan dığer vahşi kedilerden bazıları ^unlar
-Feüs nigripes Kara avaklı kedi olarak ta-
nman ve dunvanın en kuçuk kedılen arasm-
da yer alan bu kedıler gunev Afnka'da >aşı-
>or
-Prionailurus rubiginosus Kurklenndekı
pas rengı lekeler ıle tanınan bu kedıler \ alnız-
ca Srı Lanka ve Hındıstan'da yaşıvor
-Lvn\ nırus Kurklennın guzellığı nede-
nıvle kurk avcılarının bov hedetı halıne ge-
len bu kedıler Kuzey Amenka ve Meksıka'da
>aşıvor
-Felis chaus Orman kedisi olarak tanınan
kedıler Doğu \vTupaıleGuneydoğuAsvaara-
»ndakı bolgede bulunuyor Sulak arazılerın
kurumasıvla sovları gıderek tukenıvor
-Felis viverrina Balıkçı kedi olarak tanınan
kedi tropık Asvada yaşıvor Yuzebılen tek
kedi turu olan bu kedılenn ayaklan da perde-
h
-Felis silvestis Avrupaormanlanndabulu-
nan bu kedılenn bır alt turu Felis silvestis
grampıa adı altında Iskoçvada yaşıyor Ge-
nellıkle oto yollarda arabaların altında kala-
rak vasamlarını yıtıren bu havvanlarev kedı-
lennden salgın hastalık kapabılıvor e-posta : tan 'a vol. com. tr
NEMRUTTAKİ DEV HEYKELLER İÇİN BAKANLIKL4R DEVREDE
Tanrılar korunacak•Adıyaman Valisi
Kadır Çalışıcı. doğal
koşullann etkısn le
tahnp olan
Kommagene Krallığı
donemıne aıt de\
heykellenn korunması
ıçın Kultür \ e Tunzm
Bakanlıklan tarafından
master plan
hazırlandığını soyledı
GAZİA.\TEP(4.A)-Kulru
ve Tunzm Bakanhklan Nem-
rut Dağı'nın tepesınde bulunan
dun\anın8 hankası olaraknı-
telenen Kommagene Krallığı
donemı heykellennın korun-
ması ıçın master plan hazırlı-
yor Adıvaman \ahsi Kadir
ÇahşıcL he> kellenn korunma-
sı ıçın gereken onlemlenn alı
nacağını soyledı
Nemrut Dağı nda Komma
genelılenn ınşa ettığı de\ tan-
n heykellennın doğal ko^ul-
lann etkısıyle tahnp olduğu
bıldınldı
"Dev hevkellerin yerine bir
daha yenisinin konulamav aca-
ğını \evapüamavacağını biüy o-
ruz" dıyen Adıvaman \alisi
Kadır Çalışıcı hevkellerin
"doğanın acımasız darbelerh-
le tahribatının bugunun sonı-
nu olnıadığını. yıllann birikı-
mi olarak ortava çüiOğını'' so\ -
ledı Çalışıcı 'tklim koşullan
ve hevkellerin ust taranndaki Dev tann he> keüeri doğal koşullann etkisiyle her geçen yü biraz daha yıpranıyor.
rümıilusun hcvelanı gibı etkenler hey-
kelleri deviriyor, tahrip ediyor" dedı
Milli parka yeni dûzen
Nemrut Dağı'ndakı heykellenn ko-
runmasına buyuk onem verdıklerını
belırtenValı Çalışıcı *Kultur veTurizm
Bakanhklan, yerine bir daha yenisinin
konması mumkun olmavan bu heykel-
leri korumak için master plan hazırlı-
yorlar. Bu he\ kellerin korunması, vaü-
Uk ımkânlan ve bilgı birıkimiyle yapı-
lacak iş değil. Olav. bir vmç gonderilip
hey kellenn duzeltümesi kadar basit go-
rüimemeli. Mılli Park Master Plam ile
heykellenn duzeltümesiyle kahnmaya-
cak, yollar ve çevre duzenlemesi de y a-
pılacak. Adıyaman \alisi olarak hev-
kellerin.dünya kultur mirasındaki one-
mini biliyor. korunup gelecek kuşakla-
ra hırakılması için performans gösteri-
\orum** dedı
\emrut Dağı'nda. soğuktan, dep-
remden. y ağmur ve kar suyundan etkı-
lenerek dokulmeye başlayan dev tann
hey kellennın korunması amacıyla Kul-
tur ve Tunzm Bakanlıklannın çalışma
yaptığını belırten Adıyaman Valısı Ka-
dır Çalışıcı şunlan anlattı
"Hey keller. bulunduklan mekânda.
aslına uygun olarak korunacak. Bunun
için. oncelikle tümülusteki heyelanın
onlenmesi gerekiyor. Tarih hazinesı olan
bu hey keller,yağmur \e kar suyunun et-
kısiyle su alıvor. daha sonra genleşip
patlıvor. Puturlü taştanyapılan heykel-
İcrdeki çatlaklara ozel solüsyon enjek-
te edilecek.
Boylelikle.yağmurve karsuvu etki-
siz kıhnacak. Hey kellerin, ziyaretçiler ve-
ya başkalan tarafından tahrip edilme-
ınesi için her turlu onlem alınıyor, alın-
mava da devam edecek. Hev keîlerin. ta-
sine katkısını da gözardı etnıek müm-
kun değil. Ancak. çatiaklar ve tümü-
lusteki heyelan önlenmeden, bu hey kel-
lerin tanıamı sera şeklinde fanus içeri-
sine alınsa dahi, çozum olma/-"
Bü\^lühe\ keller
MO 62 ve MS 72 yıllan arasında.
Kommagenelıler tarafından ınşa edı-
len dev buyulu tann heykellerı. Dunya
Kultür Mırası lıstesınde de yer alıyor
Nemrut Dağı Mılh Parkı koruma ala-
nı ıçensınde bulunan ve adına her yıl
festıval duzenlenen dev hey keller. yo-
re ve ulke ekonomısıne de onemlı kat-
kı sağlıyor
Dunv ada. gunesın doğuşu v e batışı-
nın en guzel ızlendığı yer olarak bılı-
nen Memrut Dağı ve Kommagene Kral-
lığı donemı heykellen. tanhe dahauzun
y ıllar tanıklık etmek ıçın. hak ettığı ıl-
rihi değerinin yanı sıra yore ekonomı- gı ve desteğı beklıyor
SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN
Malrauxr Bir 'Gösterge'L
Benım kuşağımdan hangı edebıyat meraklısı, şu sa-
tırlan hatıriamaz kı"?
"... Çen cibinliği çekmeğe mi kalkışmalı, yoksa
o yokmuş gıbı, doğrudan doğruya mı vurmalı idi?
Helecandan mıdesının burkulduğunu duyuyor-
du..."
"... Bu adamın olmesı lâzım geldiğını kendi ken-
dine tekrarlıyordu. Aptallık, çünku onu öldurece-
ğını zaten bilıyordu. Yakalansın veya yakalanma-
sın, ıpe çekilsın veya çekılmesın, ehemmıyeti yok-
tu. Müdafaa etmek imdat çağırmak demek oldu-
ğu için kendıni mudafaaya vakıt bulamadan vur-
ması iycap eden bu ayaklan, bu adamdan başka
onun gozunde hıçbır şey yoktu..."
"... Çen kendısınde, goz kapaklan tıtreye titre-
ye ve mıdesı bulana bulana, bekledigı mücadele-
cıyı değil, bır kurban edıcıyı buluyordu. Ve yalnız
seçtığı ılâhlar ıçın de değil! İhtılâl ıçın yaptığı fe-
dakârlığın altından yukselen derınlikler âleminın
karşısında, sıkıntılı gece ancak bır aydınlıktı. Kat-
letmek, heyhat kı, yalnız oldurmek değıldır! Cep-
lerındekı mütereddıt ellerınden sağı kapalı bır us-
tura, solu da kısa bir hançer tutuyordu..."
Bu satırların en ustunde bır de tarıh atılmıştır "21
Mart 1927" hemen altında saat kaydedılmış "Ge-
ceyansından sonra, yanm." Meraklısı. hıç kuşkusuz,
Nasuhı Esat beyın çevırısınden, 'Insanlığın Hâli' ro-
manının başlangıcını tanıdı Tek harfını değıştırmeden
aktardığım bu satırlan ılk okuduğum zaman, ne kadar
heyecanlandığımı hatırlıyorum O gune kadar hıç ta-
nımadığım, varlığını bıle tasarlayamadığım esraren-
gız ve buyuleyıcı bır ulkeye gırmış gıbıydım
Andre Malraux ıle tan/şmamız boy/e o/muşfu
O marş boşuna mı?
f î nsanlığın Hâlı', La Condıtion Humaine'ın ılk
I Turkçe çevınsıdın çevınnın tarıhı, 1934, yânı Tur-
kıye, 'erken' cumhunyet donemını yaşıyor, Gâzi Mus-
tafa Kemal henuz sağ' Andre Malraux o tanhte FKP
uyesı,Troçkıstfılandadıyenlerbulunuyor, roman, bıl-
dığmız gıbı Çin Devrimi ıle ılgılı bır kıtap, neresınden
bakılsa, 'sakıncalı' sayılabılmesı ıçın bır suru neden
sıralanabılır Tamam mı?
Buroman ılkdefaneredeyayımlanmıştı helebırtah-
mın edın bakalım? Asla bulamayacağınız ıçın, en lyı-
sı ben soyleyeyım Hâkimiyet-i Milliye gazetesınde,
bır bakıma Gâzi'nın bır bakıma Inkılâb ın gazetesın-
de1
Bu kadarla mı kalmış, hayır, o gazete daha da ote-
ye gıtmış, esen, buyuk boy bır kıtap halıne getırerek,
pıyasaya vermıştır Elımdekı kıtap, o kıtap1
Onsozu kı-
mın yazdığını belkı de kestırdınız 'Hâkimiyet-i Mil-
liye Başmuhamn Fâlih Rrfkı', evet o, ta kendısı1
Gâ-
zi'nın 'ınkılap arkadaşı fıkırlennın candan savunucu-
su'Romanı takdım ederken dıyorkı "... Andre Mal-
ro'nun 'Insanlığın Hâli' romanı hakkında en iyı huk-
mü okuyanlar verecektir. Bu roman dunyanın her
tarafında, son zamanda çıkmış olan eserlenn hep-
sinden fazlartibarbulmuştur." Zaten kıtabın bınn-
cı sayfasına ın ırı yazmayı ıhmal etmemışler "1933
Gonkur Büyiık Mükâfata"
Malraux'dan soz açınca ışe buradan başlamak
nereden aklıma geldı Ceberrutluğundan onca yakı-
nılan 'erken cumhuriyet donemınde yayın ozguriu-
ğunun nerelerde olduğunu pek guzel gosterıyor da,
ondan' Klasık manada 'demokrası yoktu ama 'ınkı-
lâb'm yayın organında, Andre Malraux yayınlanabı-
lıyordu, o Malraux kı, kısa sure sonra Ispanya İç Sa-
vaşı'nın ılk 'partızanlanndan'olacak 'Cumhunyetçi-
ler'ın hava kuvvetlennı orgutleyıp yolcu uçağından boz-
ma kuçuk av uçaklanyla, faşıstlerle savaşacaktır Al-
man ışgalı sırasında yurdunda Colonel Berger kod
adıyla, Gestapo ve Nazi ışgal kuvvetlerıyle savaştığı
gıbı
Onu, geçenlerde Pantheon'a naklederken 'Les
Partisans' Marşını boşuna mı çaldılarsanıyorsunuz7
Nasıl bir 'yozlaşma'...
TV'dekı sohbetımde soyledım ama, ak ustunde ka-
ra, bır yere kayıt duşulsun meraklısı oyle bılsın ıs-
tıyorum
Devr-ı dıl-ârâ-yı demokrasıde aynı Malraux'nun
uğradığı akıbetı bılır mısınız^ izmır'deyım Demokrat
Izmir'de gazetecılık edıyorum İstanbul'dan bır ıs-
tek Ağaoğlu Yayınevi, daha once 'Kanton'da İsyan'
çevırısını yaptığım Malraux'dan bu defa unlu 'Espo-
ir/Umut' ısımlı romanın çevırısını ıstıyor Hayır dıyebı-
lır mıyım' Demedım, sıkı bır çalışmayla krtabı çevır-
dım, Ağaoğlu Yayınevi de gecıktırmeden yayımladı
1967'de, 'Insanlığın Hâlı' çevrısınden aşağı yukarı
otuz yıl sonra' Türkıye, cıddı cıddı kendısını demok-
rası sanıyor, 'çoğulcu parlamenterduzene' geçılmış
Meclis'te muhalefet var vs
Hatırlayanlar çıkacaktır 'Umut', yayımlanır yayım-
lanmaz toplatılmıştı' Savcılık meğer pusudaymış bır
onbılırkışı oluşturmuş, o kuruldan bır 'muzırlık' raporu
almışlar, suç ortadaymış yayınevmın ve çevırenın,
yanlışaklımda kalmadıysayedı kusuryıl hapsedılmesı
ıstenıyor Işın tuhafı, o tanhte Malraux Paris'te General
de Gaulle kabınesınde Kultur Bakanı, galıba Istan-
bul'a ve Ankara'ya da geldı gıttı Olay basına yansıdı,
bıraz da abartıldı, Fransız basınına atladı, bızımle alay
ettıler, mahkeme bırkaç ay surdu, anhası mınhası,
sonunda beraat ettık ama, 'Umut' romanı uzerınde bu
mahkemenın, bır lekesı' kalmamış mıdır^
1
Malraux, onun eserı, Türkiye Cumhurıyeti'nın,
cumhurıyetten demokrasıye doğru ılerledığı sırada,
bıraz sorumluların dırayetsızlığı ve urkeklığı, bıraz da
'Soğuk Savaş' koşullarının ağır baskısı yuzunden,
nasıl bır 'yozlaşmaya' doğru ıtıldığının gostergesı ol-
muyor mu9
Malraux, Turk aydını ıçın bırkaç bakımdan onem-
lı, ıstersenız uzerınde bıraz daha oyalanalım
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.ada.com.tr./-bilgıyay/yazar/aılhan.html