Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 OCAK 1997 PERŞEMBE 8 DIŞ HABERLER Enosis gizli belgeteni • LEFKOŞA (AA) - Ingi tere Dhişleri Bakarılığının. aradan 30 yıl geçnesi üzerine açıkladığı gizlıbekelere eöre. LNOSIS".Kıbns"ın Yı-nar. istan'a bağlanması) k«ırşilığındaTürki}e"ye önerilenyüklü bır tazminat. donemin Dışişleri Bakarı îhsan Sabn Çağlayangil tarafır.dan kesini kle reddedildi. Belge ere göre. Çağlavangil. "Çifte ENOSİS. yani Ada"nın yansının Türkıye'ye bağlarması halinde böyle birfıkn düsünebileceğini" kaydeıti. Rum Radyosu'nun habenne göre. bu konudaki görüşme, 8 Hazıran 1966 tarihinde Brüksel'de. zamanın tngiltere Dışişleri Bakanı Michael Steward ile Türk Dışışlen Bakanı Îhsan Sabri Çağlayangil arasında gerçekleşti. Sri Lanka'da çatışma • COLOMBO (AA) - Sri Lanka'da askerlerin, Tamıllere yönelık düzenlediği operasyonda 19 Tamil gerıllası öldü. Askeri yetkililenn \erdıkleri bılgiye göre uçaklar ve ağır silahlarla desteklenen askerler. başkent Colombo'nun 240 kilometre doğusundaki Rukam'da gerillalara baskın düzenlediler Ordu. Tamiller'i ülkenin doğusundan çıkarmak için önceki gün bir operasyon başlatmıştı. Operasyon çerçevesınde. dün Tamıllenn Rukam'da bulunan bır kampına düzenlenen baskında 14 Tamil yaşamını yıtirdi. Bundan birkaç saat önce de Rukam'ın guneyinde askerlerle gerillalar arasında çıkan çatışmada 5 Tamil öldü Türkler çatıştı • BERLİN (AA) - Yılbaşı gecesı Almanyanın Berlin kentinde olaylı geçti. Türk vatandaşlannın kanştığı silahlı olaylarda. bir Lübnanlı öldü. 3 Lübnanlı yaralandı. Aynca dığer olaylarda 3 Türk vatandaşı tabanca ile yaralanırken polis. zanlı olarak 2 Türk'ü suç aleti silahla yakaladı. Berlın'de ilk olay. gece yansından sonra saat 00.45'te Wedding ilçesinde meydana geldi. Genter caddesinde. içınde 4 Lübnanlının bulunduğu araca ateş açıldı. Olayda. 22 yaşında bir Lübnanlı öldü. araçtaki diğer üç Lübnanlı. çeşitli yerlerinden yaralanarak hastaneye kaldınldı. Bır diğer olayda, bir Türk vatandaşı sırtından tabanca ile vurulmuş olarak bulundu. Şehnn Kreuzberg ilçesinde de 2 Türk vatandaşı, göğüs ve kannlanndan tabanca ile vurulmuş olarak bulundu. Chirac'ın yeni yıl mesajı • RARİS (AA) -Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, yeni yıl mesajında. uzun süren bir hareketsizlik döneminden çıkan Fransız halkının, değişime daha fazla isteklı olmalan gerektiğini bildırdı. Chirac. televizyonda yayımlanan mesajında, büyük işsizlik oranı \e kamuoyundaki desteğınin sürekli düştüğü bir ortamda Fransa'nın zamana uyum sağlamasının kolay olmadığını söyledi. Halka. teröre karşı dikkatli olmalan uyansı yapan Chirac. 1997'de devlet düzenlemeleri ve bürokrasıyi azaltma. \ ergi indirimini hızlandırma sözü verdi. Buarada. Evsızler Komisyonu'nun 30 üyesi. 1996'nın son gününde Paris'in lüks otellerinden bırinin lobisini uzun süre işgal edip bu haftaki soğuk hava dalgasında ölen e\sizlerin sorunlanna dikkat çekmeye çalıştı. Japonlar yeni yılda da gezgin • TOKYO (AA) - Turizme olan ilgileriyle tanınan Japonlar. yeni vıla da gezerek girdıler. Ülkede bu yıl. iki hafta sonu tatilı ve 3n aralığm da eklenmesiyle y.lbaşı tatili 9 güne çıktı. 125 milyon nüfuslu ulkede 1 milyon kişi yurt dışı gezilerine çıktı. Tjtili ülke ıçinde geçiren Jsponlar ise Çın ve Japon ukviminde Öküz Yılı olan 1 J 97'ye gırişte Budıst \e Ş nto tapınaklannı zıyaret etnler. Yeni yılda en ciddi diplomatik girişimler 30 yıllık sorunun çözümü için yapılacak Bu yıl önceükli sorun Kıbrıs Sınır delme girişimlerij le artan gerginlik. çö/um arav ışlarıııı hı/Jandırdı. • ABD, BM ve Ingiltere temsilcilerinin adaya yaptığı geziler, Kıbns sorununun çözümü için atılacak adımlann ilk işaretlerıni verdi. • 1997 dış politika gündeminin diğer maddelenni İslam ülkeleri \e Avrupa ile ilişkiler, Kuzey Irak ve Ankara süreci ile Bakü-Ceyhan boru hattı ve Boğazlardan petrol geçişi oluşturacak. SERKAN DEMİRTAŞ A1NKARA - Yeni yılın dış politika gündeminin en üst sı- rasında "Kıbns'taçözüm" ko- nusuolacak. Birleşmış Mıllet- ler"ın(BM|ıyı nıyet misyonu kapsamında ginşimlerde bulunduğu. ancak Türkiye. Yunanistan ve Kıbns halklannın yanı sıra ABD, Ingiltere ve Rusya'yı da yakından ilgilendiren Kıbns'Ia ılgili süreç henüz şekıllen- medı. Kuzey Irak ve Keşif Güç. Ba- kü-Ceyhan boru hattı ve Boğazlann statüsü. Türkiye-Avrupa Bırlıği (AB) ılışkılen. RP'nın gelişmekte olan 8 Müslüman ülke ile birlıkte oluştur- mak ıstedıği D-8 örgütü 1997 günde- minin diğer maddeleri arasında yer alıyor. 1997'de gündemde olacak dış po- litika konulan arasında şu başlıklar Kıbrıs Rumları adayı cephaneliğe çevirmekte ısrarlı Silaha yanm katrilyonMLRAT İLEM ATİNA-1974 vjlında Türkıye'nin gerçekleştirdiği barış harekâtının he- men ardından silahlanmaya başlavan Rumlar. bu konuda son yıllardakı si- lah harcamalarını büvük oranda arttır- ma karan aldı. Yunan basınında yer alan haberle- re göre GKRY 1997 ile 2001 yıllan ara- sında yarım katrilvonluk yeni sılah alımı için araştırmaîarabaşladı. Yuna- nıstan'la aralannda var olan ortak sa- vunma dokrrini çerçevesinde bu ül- keye de bazı maddı angajmanlara gı- ren Rum yönetimi, modern sılah sıs- temlerinin alımı için çeşitli ülkelerle temaslarabaşladı. Adanın Rum kesimini Yunan deyi- miyle ıstakoz gibi silahlandıracak olan yeni silah alımlannda, Yunanlı kur- may subaylar önemli rol oynuyorlar. Yunanistan Genelkurmay Başkanlığı kurmav subaylannın. Rum yönetımi- ne yaptıklan önerilere göre öncelıkle özel bır uçak operasyon merkezi ku- ruluyor. Söz konusu uçuş operasyon merkezinin nerede kurulacağı şimdi- lik gizli tutuluyor. Yunanistan ve GICRY'nin üç yıllık planlarına göre Yunan uçaklarının uçuşlannı daha genış kap^amda kont- rol edebilmek için Rum kesimınin Tro- dos bölaesindeki Fransız vapımı 30- D Thomson CFS-TRS 2215 radarla- n yeterli olmadığı için değıştınlecek. Rum kesıminın havadan savunması amacı ile yeni füze sistemleri alınacak. Baf'taki sivil havaalanı. askeri hava- alanına dönüştürülecek. Mevcut füze sistemleri güçlendirilecek. Orta ve uzun menzilli yeni toplam alınacak. Bu amaçla Rusya'dan S-300 veya S-300 veya PM\' toplannın alımı için temas- lara başlandı. Kseroga bölgesine mo- dem denızcihk tesislen kuruluyor. Ha- va savunma şemsiyesıni güçlendır- mek ve Türk uçaklannı püskürtmek için dört ya da altı adet uçaksavar he- likopteri alınacak İki özel devriyebo- tu ile kıyı savunma sistemleri alınacak. 30 adet Rus yapımı T-80 savaş aracı ahnıyor. Eski teknoloji olarak kabul edı- len SA-7 ve Bofor tıpı uçaksavar sis- temleri değiştinlecek. Türkiye ıçinen önemli olan son değişım ise yıne ha- vada olacak. GKRY. 1988 yılından ıtı- baren Yunan savaş uçaklannı sürekli olarak adada bulunmasını sağlayacak tesislerin yapımına başlıyor. Rumlar aynca Rus ya da Fransız yapımı yeni savaş uçaklanndan filolar oluşrura- caklar. bulunuyof: D-8ve İslami ülkelerleilişkiler. Re- fahyol hükümetınin kurulmasının ar- dından. RP'nin Türkiye'nin dış poli- tikasını kendi görüşlennegörevönlen- dırmek çabası kapsamında Batı ile ılışkılen ıhmal edıp İran ve Libva gı- bı ülkelerle ilışki kurma çaba»ının 1997'de de iüreceğı kaydedildı. Baş- bakan Necmettin trbakan ın. Türki- ye. İran. Mısır. Nıjerya. Bangladeş. Endonezya, Malezya ve Sıngapur'u bır arayagetirerekD-8"ı (gelişmekte olan 8 Müslüman ülke) kurma çabası kap- samında. D-8 dışişleri bakanlan top- lantısının 4 ocak cumartesi günü Is- tanbul'dayapılması bekleniyor. Özel- likle Nijerya'nın söz konusu toplan- tılara temkinli yaklaştığı belırtilirken Erbakan toplantınıntamkatılımlager- çekleşeceğıni kaydediyor. Ankara'da kasım ayında yapılan teknik boyutlu toplantıda. D-8 devlet veya hükümet başkanlan zırvesının >ubat ayı sonun- da ya da mart ayında yine Istanbul'da vapılmasına karar verilmiştı. Kıbns: Yeni vılda en ciddı diplo- matik gınşimlenn. 30 yıllık Kıbns so- rununun çözülmesı ıçın yapılacağı be- lırtildi. Konuyla ilgılı tüm taraflar. Avrupa Birliği dönem başkanlığmı yılbaşmda devralan Hollanda Ankara'ya umut veriyor Hollanda Türkiye fle diyalog istiyor 1997'nin çözüm yılı olacağı görüşün- debirleşirken BM Genel Sekreteri'nin Kıbns özel temsılcısi Han Sung-Joo ile İngihz Dışişleri Bakanı Malcolm Rifkind'ın aralık avında adaya yaptı- ğı gezıler. sürecin ilk ışaretlenni ver- di. Türkive. adada eşıt hak sistemine davalı iki kesimli ıkı toplumlu fede- ral bır vapı oluşturulmasını ıstıvor. KKTC Cumhurbaşkanı RaufDenktaş ve Güney Kıbrıs Rum Yönetımı (GKRY) lideri Glafkos Kleridesı ma- saya oturtacak bir formül üzerinde durulurken \nkara. Rumlar'ın aşın silahlanmasından ve daha çok saldın amaçlıfiizelerev önelmesınden duyduğu kaygıyı dıle getinvor. '.\nkara Süreci' sürecek ANKARA (.4NKA)-Av rupa Birliği'nin dönem başkanlığmı 1 ocak itibariyle İrianda'dan devralan Hollanda"nın altı avlık başkanlık süresi sırasında 1996 vılında Yunanistan'ın engellemeleri nedeniyle yapılamayan Türkiye-AB Ortaklık Konsevi toplantısının gerçekleşmesine öncelık vereceği bildirildi. Hollanda Büvükelçilıği Müsteşan Robert Bosscher. "Btrim başkanlık dönemimizde ortaklık konsevi toplanüsuun yapılmasını sağlamak Türkiye-AB divaloğunu açık rutmak için vapabileeğimiz en önemli şe>dir" dedı. Bosscher. dışişleri bakanlan düzeyındeki ortaklık konseyi toplantısının 1996 vılında Yunan engeli nedeniyle vapılamadığının anımsatılması üzerıne İrlanda'nın başkanlık dönemı sırasında yapılan tüm çabalara karşın aşılamavan engellenn Hollanda'nın başkanlık dönemınde kaldınlabileceğıni umduklannı söyledi Gümrük Birliği konusunda her iki tarafın bazı şıkâyetlerinin bulunduğuna • Hollanda Büyükelçiliği Müsteşan Robert Bosscher, Yunanistan'ın engellemeleri nedeniyle yapılamayan Türkiye-AB Ortaklık Konseyi toplantısının gerçekleşmesi için çaba harcayacaklannı söyledi. ilişkin bir soru üzerine Bosscher, bu konulann çözümü için diyaloğun önemini vurguladı Türkive Gümrük Bırliğıne ilişkin tum >ükümlülüklerinı venne getirdığinı. buna karşın ABnin taahhüt ettığı malı >ardımı yapmadığını sövlüvor AB tarafı ise Ankara'nın rekabet kurulunun oluşturulmaşı gibi GB anlaşmasından doğan önemli bazı yükümlülüklerin yanı sıra ınsan haklan alanında v apmaya söz v erdiği iyıleijtirmelen henüz eyrine getirmediğine dikkat çekiyor. Diplomatik gözlemcıler. Hollanda'nın AB dönem başkanlığmı üstlenmesını. Türkiye açısından olumlu olarak değerlendırivorlar. Hollanda'nın her zaman Türkiye-AB ilişkılerinin güçlendinlmesınden vana bir tutum sergilendiğıni anımsatan diplomatik gözlemcıler. bu ülkenin özellıkle 12 Eylül"den sonra Türkiye ile topluluk arasındaki sivasi ilişkilerin yenıden düzelmesi için gösterdiğı çabaya dikkat çekıyorlar. Türkiye'nin Hollanda dönem başkanlığından beklentıleri ve Türkive-AB ılışkılennde vaşanan sıkıntılan Dışışlen Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu ÇiBer'ın geçen kasım avındâ Hollanda'ya vaptığı ziyaretı sırasında dile getirilmiştı. Hollanda"nın AB Dönem Başkanlığmı 1 ocakta devralacağı dikkat alınarak yapılan zıyaret sırasında Türkiye-AB ılişkilennde 1996 vılında vaşanan sıkıntılann gıderilmesi. bu çerçevede Ortaklık Konseyi toplantısının gerçekleşmesinin üst düzeyi siyasi dıyaloğu devamı konulan ele alınmıştı. Saraybosna îran'la ilişkiler koptu \\ASHLNGTON (AA) -,ABD. Bosna yönetımının İran ile savunma ve ıstıh- baratalanlanndaki ilışkı- lerine son verdiğini. bun- dan da memnunluk duv- duğunu bildirdi. ABD Dı- şişleri Bakanlığı Sözcü- lüğü yetkililerinden John DÛıger, Bosna Dev let Baş- kanı Alhaİzzetbegoviç'ın tran ile ilişkiler konusun- da kararlı davrandıgını söv ledi. Dinger "Sayın Izz- zetbegmiç. ABD ile ilişki- lerin iran ile ilişkilerden çok daha önemli olduğu- nu anladı. Bu durum memnunluk vıericidirr de- di. Savaş vıllarında ABD'nin "'yeşiİışık'7 yak- masıyla Tahran. Hırvatis- tan üzerinden Boşnaklar'a silah yardımı yapmıştı. Çok sa> ıda Iranîı mücahit de Bosna'da savaşmıştı. Dayton Banş Anlaşma- sı'nın ardından ABD. Bos- na"va askeri >ardımın ve "egit vedonat" programı- nın başlatılması için İran- lı savaşçılann ülke>ı terk etmesini Izzetbegovıç'ten istemişti. John Dinger "Elimizde Bosna'da örgütlü vabancı güçlerin varlığına ilişkin hiçbir kanıt \ok" dedi. Bosna'nın onııru devre dışı kaldı • Bosna'da Sırplar'a karşı yıllarca savaşan Sırp general Yovan Divyak, tzzetbegoviç'in İslamcı partisinin orduda denetimi ele geçirmesine karşı çıkınca emekli edildi. demokrası güçlerinin milliyetçiler karşısında bır var olma sav aşı olduğunun en somut örneğı olan General Yovan Divyak. aynı tutumunu ülkenin her kurumunda tek ses olmak isteyen Bosna Devlet Başkanı Ali>a İzzetbegoviç'e karşı sürdürünce bırden itibarını kaybetmişti. Dayton Banş Anlaşması'nın imzalanmasının ardından. ordunun İzzetbegoviç'in ılımlı İslamcı Demokratik E>lemPartisi"nın denetimine gırmesıne karşı çıkan General Dıv yak. bu nedenle tzzetbegoviç'in gözünden düşmüştü. Bosna'nın Müslüman yönetimi. ABD'nin "dayattığı Dayton Banş Anlaşmasfnı zorunlu olarak kabul ederken General Divyak. anlaşma uyannca Bosnanın Boşnak - Hırvat Federasyonu ve Sırp Cumhunyetı olarak iki ayrı özerk oluşuma bölünmesine etnik temızlıği meşrulaştırdığı gerekçesıyle karşı çıkmıştı. BOSNA (AFP) - Bosna ordusunun iki numaralı komutanı General Yovan Divyak"ın Bosna Devlet Başkanı Alia İzzetbegoviç'in kararıyla emekli edildıği bildirildi. Bir Bosnalı Sırp olan General Divyak. Bosna'da iç savaş patlak verdiğinde Müslümanlann yanında kalarak Sırp milliyetçılığıne karşı mücadeleve katılan Sırplar'dan binydı. General Divyak. Müslümanlann denetımindeki Boşnak ordusunda Genelkurmay Başkan Yardımcılığı görev ine 1992 vılında başlamış ve üç buçuk yıl suren Sarav bosna kuşatmasında lzzetbegovıç'e bağlı kalarak Boşnaklann yanında savaşmıştı. General Divvak, bir Sırp olduğu halde neden Sırplar'a karşı savaştığı volundaki sorulara her zaman "Ben Sırplar'a karşı değil faşizme karşı savaşıyomm" karşılığını vermıştı. Bosna'daki iç savaşın bır Hıristivan-Müslüman çatışması değıl. Peru'da fld rehine daha sahverildi Tupac Amaru gerillalan yılbaşmda Honduras ve Arjantin'den iki diplomatı serbest bıraktı Dış Haberler Servisi - Peru'da- kı Japonya Büyükelçiliği konu- tunda 17 aralıktan bu yana eylem- lerinı sürdürengenllalar, 1996'nın son gününde iki diplomatı daha serbest bıraktılar. 81 rehine ise ve- nı y\la 20 Tupac Amaru genllası ile birlikte büyükelçılik konutun- da girdiler. Lluslarası Kızılhaç Teşkılatı yetkilısı Michel Minnig eşlığınde konuttan çıkan dıplomatlann Hon- duraslı Jose Martel ve Arjantınli Juan Ibanezolduğu bildınldı. Ser- best bırakma ışlemınin. Lıma'ya gelmekte olan Honduras Dışişle- ri Bakanı Delmer Urbizo'nun zı- yaretınin birkaç saat öncesine rast- ladıgı behrtıldı. Bu arada. rehıne- lere hındı, somon balığı ve Japon yemeklerınden oluşan bır v ılba^ı yemeğı verıldiği. ancak alkollü içeceklenn yasak olduğu bıldırıl- di. Konutta halen aralannda Bo- lıvya ve Japon büyükelçılen. iki Perulu bakan ile Peru Dev let Baş- kanı Alberto Fujimori''nın karde- şının de bulunduğu 81 rehine bu- lunuyor Rehinelenn durumunun ıv i olduğu ve kötü bır muamele- ve maruz kalmadıkları kavdedıl- dı. Tupac A.maru gerıllan. ilk kezdün gazetecıleri ıçen alarak gö- rüştüler. Genllalar. 20 gazeteci ile yaklaşık 2 saat görüşerek arka- daşlarının serbest bırakılması ta- leplerini yinelediler. Görüşmede. gerillalann lideri olduğunu söyle- yen v e maske takarak yüzünü giz- leven Nestor Carpa "Tüm dünva, Peru'da demokrasi değil, demok- rasi kıbğına bürünmüş acımasız bir dikta rejimi olduğunu bilmelidir" dedi Carpa. Küba Dev let Başka- nı Fidel Castro ve Rusva Dev let Başkanı Boris Yeltsin de dahil her- kesin arabuluculuğunu kabul ede- bileceklennı söyledi. Cerpa, Pe- ru Dev let Başkanı Alberto Fujımo- ri'nin gerıllaların güvenlı bır şe- kılde ülke dışınaçıkanlması öne- nsmı de reddederek "Eğer ülke- den av nlmak isteseydira bunu giz- li bir şekilde vapardım" dedi Kuze> Irak ve Keşif Güç: "Ankara Süreci" kapsamın- da Kuzey Irak'ta çatışan Kürt gruplan Kürdıstan Yurtsever Birliği (KYB) ile Kürdistan Demokratik Partısı (IKDP) arasında bır uzlaşmanın bu- lunması volunda görüşmeler sürecek IKDP ve~KYB ara- sındaki ateşkesı denetleyecek, çoğunluğu Türkmenler'den oluşacak Banşı lzleme Gü- cü'nün oluşturulmaşı ve ar- dından Kürt gruplan arasında sıyası görüşmelere geçılmesı bekleniyor Bu görüşmeler çer- çevesinde Erbil'ın sılahsızlan- dınlması. gelirlenn pavlaşı- mı, yerel yönetımın yapılan- dınlması ele alınacak. Kuzev Irak'la ilgili bır dığer konu 1991 'den bu yana görev yapan Çektç Güç'ün yerine getiri- len ve Başbakan Erbakan'ın Keşıf Güç dıye adlandırdığı yeni güçün geleceğı olacak. TBMN1 tarafindan 6 aylık bır süre için görevlendırilen güç ile ılgili tartışmalar hazıran av ında yoğunlaşacak Boru harlan \e Boğazlar: Azerba>can ana üretım pet- rollennın dünva pazarlanna taşınması ıçın öngörülen gü- zergâhlar arasında ver alan Bakü-Ceyhan, yeni vılda da "petrol diplomasisinde" yen- nı alacak. Türkiye. Bakü-Cey- han boru hattının en ekonomık güzergâh olduğunu belirterek özellıkle ABD ve Azerbay- can'a baskıda bulunurken bu ülkelerkarann vabancı şırket- lerden oluşan konsorsıyum ta- rafindan alınacağmı belırtı- yorlar. Azerbaycan hükümetı ile konsorsiyum arasındaki görüşmelerin 1997'in ilk ya- nsında ele alınması v e temmuz av ına kadar sonuçlandmlma- sı bekleniyor. Boru hatlanvla ılgili dığer önemli konu. ls- tanbul ve Çanakkale Boğaz- lan. Türkive. Boğaz trafiğı- nın zaten tehlıkelı boyutlara ulaştığını, Boğazlardan daha fazla petrol taşınmabina ızm vermeyeceğıni belirtıyor. Rus- va ise. Türkiye'nin Montrö Anlas.masf na göre gemılentı geçişinı engellemeyeceğini, ancak gerekli teknolojık sis- temin kurulması için f ürkiye ile ışbirhğine hazır olduğunu kaydediyor. İki ülke arasında- ki görüşraeler teknik boyutlu olarak sürdürülürken Mosko- va'nın konuyu Uluslararası Denizcilik Örgütü'ne götür- meyı öngördüğü belırtiliyor. Avrupa ile ilişkiler Türkhe-ABilişkileri: Tür- kıye'nın dış ticaret açığının daha da artmasına neden olan gümrük birliği uygulaması- nınıkinci>ılındafürkıye-AB ihşkilen. gündemın üst sırala- nnda olacak. AB'denkendısı- ne "tam ü\e ad^ı muamele- â" göstermesım bekleyen Tür- kiye. bu konudaki gırışımle- rini 1 Ocak 1997'den itibaren AB dönem başkanlığını üstle- necek olan Hollanda aracılı- ğıyla ıletecek. Türkiye ile AB aVasındaki en önemli diyalog mekanızması olan. ancak Kar- dak bunahmının ardından Atı- na vönetıminın devreye gir- mesıyle ışletılemeyen Ortak- lık Kon^eyı'nin de bu yıl için- de yapılması bekleniyor.