Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 OCAK 1997 PERŞEMBE 10 DIZIYAZI 'Erkek kadına hâkim olmalı'• Süleyman Ateş, bu ayeti diğer İslamcılardan farklı yorumluyor. Onlar bardağın dolu tarafını görüyor. "Kuran'da bırden çok kadınla evlenılmesı konusunda bir emir yok" gerekçesine dayanarak Islamıyet'te çokeşlıliğin teşvik edılmediğıni kanıtlamaya çalışan Öztürk ve Ateş, sadece zarurı hallerde çokeşliliğe izın verıldığını belırtıyor. YlftASEİLKNlR -2- urarr'da çokeşlılık konusu Nısa Suresı 3 \e 129 ayetlerdeaçıklanmiştır Nısa'nın 3 ayetmde "Hoşunuza giden başka kadınlaria iki. üç \e dbrde kadar evlenebüirsiniz. Şayet: aralaruıda adaleısizlik yapmaktan korkarsanız bir tane almahsımz ve>a sahip olduğunuzla yetinmelisiniz" cerııierek çokeşlılık adaletlı davranma koşuluna baflanıyor Aynı surenın 129 ayetınde ı-.e "Hırs derecesinde bir titizlikJe de isteseniz. kadınlar arasında adalet yapamazsınız" denı> or Bırçok lslam bılgınnle Islamcı çe\relerbuayetı. Islamıyet'ın tekeşlıhğı ozendıncı bır anlayış olarak yorumluyor Ancak. hoşlandığıylaev lenme avncalığının sadece erkeğe tanındığı unutuluyor Hıçbır erkek eşlennın arasında adaletsız davTanacağmım peşinen kabullenmeyeceğıne gore. bırden fazla kadınla e\ lenme yolu erkeğe her zaman açıktır Pekı. ya bır kadın bırden çok erkekten hoşlanırsa ne olacak0 İslamıyet'e gore. bu mumkun değıl Çunku. kadına kutsal kıtapta bovle bır hak tanmmıyor Kadmın bırden fazla erkekle olması edepsızlık. ığrençlıktır Prof Dr \aşar Nuri Ozturk \e Prof Dr Süleyman Ateş. bu ayetı dığer Islamcılardan farklı yorumluyor Önlar bardağın dolu tarafını goruyor "Kuran'da birden çok kadınla evlenilmesi konusunda bir emir yok" gerekçesine dayanarak Islamıyet'te çokeşlıliğin teşvık edılmediğıni kanıtlamaya çalışan Ozturk \e ^teş. sadece zarun hallerde çokeşhlığe ızın venldığını behrtıyoT Evet. Kuran'da emir yok ızın \ar Bu ızını kullanmak ıstemelen karşısında erkeğe her hangı bır yaptınm dabulunmuyor Bu musaadeyı bıreylenn bır tur meşru metres kurumuna gerekçe yapmaya kalkmalanndan Kuran ın sonımlu tutulamayacağını one suren Yaşar Nun Ozturk. bu ayetı şoyle yorumluyor -Ruran'ın birden fazla kadınla evlenme şeklinde bir emri yoktur. Bu, gerçekleşmesi hemen hemen imkânsız şartlara bağlanmış bir müsaadedir. İnsanltğın hangi devrinde, hangi toplumunda. hangi şartlar altuıda bunun uygulanacağına kamu otüritesi karar verecektir. Bu musaadey i birey lerin bir tur meşru metres kurumuna gerekçe yapmaya kalkmalanndan Kuran sorumlu değildir. Kuran. sayısız kadınla e>lenmenin hukunı sürduğü bir toplumda. en fazla 4 kadınla evlenmeyi getirmiştir. Bu dört kadınla ev lenme, bunlar arasında adaleti gerçekleştinne şartuıa bağlanmıştır. \ncak Nisa'nın 3. ayetindc verilen bu musaade. aynı surenin 129. ayetinde gerçekleşmesi imkâmu bir olgu halınde gosterilmiş ve boylece bir kadınla evliliğin temel yaradüış duzeni olduğuna dikkat çekilmiştir. Anılan odur kL adaktin gerçekleşmesı her şeyden once mevcut ve gelecek eşkrin kabul ve onaylanna bağlıdır. \ksi halde,' Adaletı gerçekleştıremezsınız" ayetmin anlamı kalmaz. Eşlerin onayı yoksa. koea ne yaparsa vapsın adaleti sağiayamaz. Vani buradaki adalet sadece bir aş ve gr>si eşitliği değildir. O halde. çok zorlayıcı sosyai psikolojik veya evrensel sebepler yoksa, bir kadınla yetinmek zorunludur. kuran'daki 4 kadınla evlenebilme müsaadesini bir saldın bahanesi yapanlar şuna cevap vermelidirter: Bir kadınla yetinmeyi mi savunmaktadırlar, yoksa birçok kadınla beraber olmayı ucuza kapatmanın peşınde midirler? Kuran'ın soylediği şudur: Insana yakışan, bir kadınla yetinmektir. Ancak çok zorunlu hallerde. beraber olunan kadınlann tum haklan. en saygın ve sevgili eş seviyesinde garanti ediimek şartıyla birden fazla kadınla söz konusu olabilir." Ozturk'e gore. Kuran'ın ınsan gerçeğıne dayanan tutumuna karşı, Batı'nın dejenere. ucuzcu. ıstısmarcı. yozlaştıncı. ahlak dışı kabullenne sığınarak kafa tutmanın ınandıncı hıçbır yam bulunmuyor Bugun msanlığm A1DS belasının gırdabında kıvranmasinın bu yaklaşımın yanlışlığım ortaya koyduğunu belınen \aşar Nun Ozturk. Kuran ın getırdığı çozumlere karşı çıkanlarla. o çozumu ıstismaredenlenn avnı gunahı ışleyen kadın somuruculen olduğunu sovluyor Prof Dr Süleyman Ateş de \aşar \un Ozturk'e benzer goruşlen savururvor "GerçekDin Bu" adlı kıtabında Islamın. o zamana kadar dunyanın hemen her yennde uygulanan sinırsız e\ lenme ozgurluğunu sınırladığı \e ancak dort kadınla e\ lenme ıznı \erdığını one suren Ateş. bazı durumlarda bırden fazla kadınla e\ lenmenm zomnluluğuna dikkat çekıyor Ateş. kıtabında bu zorunlu durumlan şoy le açıklıyor "Kadın kısır, hastalıklı olduğu zaman kocası onu boşayıp kapıya atma yerine şefkatle muhafaza eder. fakat kendisinin dünyada devamı olacak çocuğa sahip olabilmek. yahut zaruri ihtiyaçlanm karşüamak için başka bir kadınla evtenir. Çocuk sahibi olmak. her insanın en büyuk arzusudur. kadın kısır ise erkek. çocuk sahibi olabilmek için ya o zavallu giınahsız kadını boşayacak. vahut da çocuksuz kalmaya katlanıp bedbaht olacaktır. Halbukı kısırlığını bilen bir kadın. kendisini ihmal etmeyeceğine. yuzustu bırakmayacağına inandığı crkeğin. evlenip çocuk • Melık Abdülaziz Ünıversıtesi'nden İslam Kültürü Profesörü Abdullah Ulvan da . bir önkoşul olarak erkek egemenlığıni kabul ettiği için erkeğin çok kadınla evlenmesıni büyük bır hararetle savunur; ama ış. kadının bırden çok eşle evlenmesı düşüncesıne gelınce, bütün hiddet ve celalini gosterır. Boylesı bır durumu şerefsizlik ve ığrençlik olarak niteler. Meş'ten bıraz farklı duşunuyor ve çoke^lı evhhğın Allah'ın emn olduğunu savunarak ^ovle dıyor "Mümin erkek gibi, mumin kadın da taaddud-i Zevcat (çokeşli ev liük) kurumunun hak olduğuna inanmak mecbunyetindedir. İnanmayan kâfir olur. Kâfırler ise ebedi cehennemüktir." Çokeşiiliği savunuyorlar Islamcı kesımde çoğunluk Demırcan gıbı duşunuyor \e çoke^lılığı hararetle ^a\unuyor lslamcı keMmleT çoWe>hlığı sa\unurken buna bılımı alet ctmekten dekaçınmıyorlar Bakırkoy Ruhve Sınır Hastalıklan HastaneM nın eskı ba^hekımlennden VlazharOsman. l920'lı yıllarda yazdığı yazılarda çokeşlıliğin fazıletlennı saymakla bıtıremıyor MazharOsman'a gore ınsan yaradılışı çokeşli evlılığemeyyılıdır "Birden çok kadına sahip olabilen erkek fuhuştan da nefsini meneder" dıy en Osman. erkeklenn yaradılıştan her gorduğu guzel kadmı sevmeye. çılgınca çıftleşmeye arzu duyduğunu \urgularken aynı arzuyu bır kadının duymasını ise "soysuzluk ve hasta nıhluluk" olanak nıtelendınyor Çokeşlıliğin fazıletlennı Mazhar Osman >oyle anlatıyor "Medeniyetın çokeşli evlilikle, boşanmayla, genç evlenmekle bir alakası yok hatta \\rupa'nın mecburen baş eğdiği tek zevce ve boşanma usulleri kökleşmış fena bir bağnazlığın enkâzıdır... Çokkanlı evliliğin niıfus lizerinde inkâr kabul etmez Kiliklerinden bahsetmek istemem. Ben her şeyden evTel çokkanlı evliliğin bir kusur değiL bir kemal (olgunluk) eseri olduğuna y ürekten inanıyorum. Biliriz ki çokkanlı ev lilik Muslümanükta mecburi değildir. Bugunkü örf ve âdete rağmen hayatında fevkalade zaruretler karşısında bulunan insan denen yarahğın ikinci birevlenişi neden bu derece tahammulsu/lukk karşılanıyor... İnsan varadılışı çokkanlı evliliğe meyilli olduğundan Isvıçreli Prof. Forel'in dediği gibi ^vrupa'da tek eş taraftarlığı bir etiket, bir riyadan başka bir şey değildir. Madem ki çokkanlı ev lilik mecburi değildir. belki gayet medeni ve doğru bir müsaadedir. Medeni olmak için ilk hucum edilecek kusurumu/ bu değildir. Hatta bu pek yuksek bır faziletimi/dir. Gençlerimiz emin olsunlar ki insan. medeniyet kapısından kollannı sallayarak da girebilir, dört kan ile de_. Pek kolay lıkla iki, uç zevceye sahip olabilen erkek fuhuştan daha kolay nefsini men eder... Biıvuk ustat Forel'ın dediği gıbi. erkekler varadıhştan çokkanlı evliliğe meyillıdır. Pek sevdığı kansına karşı hissetttgı sevgive zarar vermeksizin her gorduğu giızeli sevmeye. çılgınca çıftleşmeve arzu duy maya erkeğin ruhi kabiliveti vardır. Halbuki soysuz ve hasta ruhlu bazı kadınlar mustesna olmak özere kadınlann çoğu monogamdır..." Mazhar Osman. erkeğin çokeşliliğe olan meylını anlatırken farkında olmadan a^lında erkeğı aşağılıyor Osman'ın tarıf ettığı erkeMer aynı zamanda hav\ansal bır ıçgudu olan ureme \e çıftleşmekten başka bır şey duşunmeven duygusuz mahluklar "Niçin çoke^tifrkek oluv or da çok kocalı kadınlar olmuyor" ü^nıişuna ışte vlazhar Osman ın yanıtı "Bu tabii rızyotojinm tcaplanndandır. Tabiatın evtilikten maksadı çocuk yapmaktır... Ierbıye kuvvetiyle cısmen ve ruhen tek zevcelı kalmış erkekler pek çoktur. Fakat her erkeği de ley lek gibi sağlığında bir zev cesıne tapan. evlenince onun anısnla munzeviyane vaşamaya mecbur görmemeklığımı/ daha tabıidir." Benzer şeylen Melık ^bdulazız Lnnersıtesı'nden Uhm kulturu Profesoru Abdullah llvan da sovluyor Oral Çalışlar'ın "İslamda Kadın ve Cinsellik" kıtabında goruşlerıne yer \enlen L l\an da Mazhar Osman gıbı çokeşlı e\lılığe buyukhıkmetlerve olağanustu ı\ ıhkler vukler Frkeklenn çok kadınla eslenmesının toplum \e ınsan açısından ne kadar onemlı olduğunu bolumler halınde ınceler \e bu vararları çeşıtlı başlıklar altında toplar sahibi olmasına razı olur. Hem yuva yıkılmaz hem de erkek mutlu olur. iki kadın da Ulah'ın emrine razı ojup kardeş kardeş geçinirler. Hastahk hali de boyledir. Öyle hastalıklar vardır kı o durumda cinsel ilişki sakıncalıdır. ^imdı boyle bir halkarşısında kalan erkek. bedeni ihtiyaçlanm nasılVarşılayacaktır'.' Bunu karşılamak için hasta kansını boşayıp y üzüstü mu bıraksın. yoksa zina mı etsin? Her ikisi de kötudur. En iyisi onun, meşru yoldan evlenmesidir." k.adının kısır \ada cınsel ılışkıve engel oluşturatak bır hastalığı olması halınde erkeğin e\ lenmesının zorunlu olduğunu kabul eden Süleyman 4teş. erkeğin kısır \a da hastalıklı olması halınde kadına herhangı bıroneımede bulunmu\or Kocası kısır\ada hastalıklı olan bır kadın da ıkıncı kez e\lenmeye kalkarsa ne olacak 1 Onun kocalannın da kardeş kardeş geçmmelennın onunde bır engel mı var° Erkeğin kanlan kardeş kardeş geçınıyorda kadının kocalan neden geçınemesın 1 Insan aklına doğallıkla takılan bu Norulann yanıtını veren bır lslam bılgınıne rastlanmiNor "İslam"a Gore Cinsel Hayat" kıtabının yazan ımam \li Rıza Demircan çokeşlılık konusunda Ozturk \e Yarın: Mazhar Osmana göre... Dini ııikâh: HaksızbkLar panoramasıECETEMELKURAJN "Erkeğin kadına saldınsL İslami inanan gereği gibi gösterilerek. kadının iradesi ya- mltüıyor." Çaİışmalarında kadın haklarını da sa\u- nan Çağdaş Hukuliçular Demeğı Genel Başkanı Şenal Sanhan. dını nıkâh \e çok eşlı evlılıkler ıçın boyle dıyor Sanhan'a gore. dını nıkâhın \e çok eşlı e\ lılığın ka- dın zaranna doğurduğu en onemlı sonuç. kadının ınsan olarak kendı bedeni uzenn- de karar \erme \etkısını kaldırarak. msan- lık onurunu zedelemesı Sanhan. kadınm "iradesinin yamltümasr sorunun u da şoy - le açıkhyor "İslami gerek olan tanıtılan hak gaspla- n. kadının kişisel seçimkrinin uzerine çıka- nlarak. kadının kendi zaranna olan tasar- ruHar kadının kencii isteği, hatta zorunlu- luğu olarak gösteriliyor. Kadın, erkeğin kendisine karşı giriştiği hak gaspını. dini inancuı bir parçası olarakkabullenmek zo- nında kalıyor." A\-ukat Şenal Sanhan'ın sozunu ettığı hak gaspı, kadınlar ıçın çerçevesı çok ge- nış bır "haksızlıklar panoranıası" çızıyor Dını nıkâhla bır erkeğe eş olan kadın. bu ışlemle bırlıkte bır çok hakkından \ azgeç- mış sayılıyor. Haksızlıklar dını nıkâhlı ka- dının, Turkıye Cumhuny etıyasalanonün- de e\ h kadın statusunu kazanamaması \le başlıyor Kadın, eşınm bır başka kadınla resmı ya da dım nıkâh yoluyla evlenmesı- ni engelleyemıyor Bır ba^ka deyışle, ka- dının kışı hakları kocasının "insafina"" ka- lıyor Kadının dını nıkâh yoluyla elınden alınan haklan ya da erkeğe teslım ettığı guvencelerı şöyle sıralanıyor Çoculclar soysuz, kadın çaresiz Dını nıkâhlı kadın, y asalar onunde ev - lı sayılmadığı ıçın, çocukları uzerındekı velayet haklannı yıtınyor Dını nıkâhlı eş- lerden olan çocuklar, yasa onunde neseb- sız sayıldığı ıçın. çocuklarının nesebının sağlıklı olabılmesı, nufusa geçırme ışlem- lenne bağlı oluyor Ancak kadının bu ko- . ruda her hangı bır belırley ıcı gucü olama- yacağından. çocuklann soy sağlığı. koca- nın nzasina bağlı kalıyor. Koca, ıstemezse • Gelenek ve törelerin tanıdığı ayrıcalıklarla kadına gore daha güçlü olan Türkiye erkeği, dinin de verdiği güçle kadının hemen bütün toplumsal, ekonomik güvencelerini ve kişisel haklarını gaspediyor. Bu hak gaspının din adına yapıldığını söyleyerek kadının aşağılanması yüceltilırken, kadın ıçın evlilık yaşam paylaşımından çok kaçışı olmayan bır tuzağa dönüşüyor. çocuklan nufusuna almayarak. kadmı \e çocuklan hukukı olarak guvencesız bıra- kabıhyor Dım nıkâh, yalnız kadının hak- lannı gaspetmekle kalmayıp. dolaylı ola- rak doğan \e doğacak çocuklann onemlı hukuksal haklarını da ortadan kaldırıyor Hatta, uygulamada çocuklann nesebının açık olmaması nedenıyle, nufuskâğıdı alı- namıyor ve bu nedenle eğıtım hakkından yararlanamayan çocuklara rastlanıyor Mallann paylaşunı: Eşlenn, bırlıktelık- len boyunca edındıklerı mallar uzerınde eşit hakkı olması gerekırken dını nıkâhlı kadın evlı sayılmadığı ıçın bu mallar uze- nnde, ılışkıye dayanarak herhangı bır hak ıddıa edemıyor Bu durum. dtnı nıkâhlı e^ın. evhhkten memnun olmamasına kar- şın. erkekten ayrılmasınıolanaksızkılıyor Ekonomik ve toplumsal açvdan guvence- sız olan kadın. mutsuz ve onursuz e\ lılığı surdurmek zorunda kalıyor Miras hakkı. Dını nıkâhlı kadınlar \e çocuklan, kocanın olumunun ardından mı- ras hakkından da yararlanamıyorlar Ka- dın, resmı olarak e\ lı olmadığı ıçın. koca- smdan kalan mallar uzennde hak sahibi olamıyor Kocanın \arsa resmı nıkâhlı eşı \e çocuklan mırası aralannda pay lasirken. ımam nıkâhlı eş \ e çocukları. mıras uze- nnde hak bıle talep edemıyorlar \ncak uygulamada. ^ drguay 21 Hukuk Daıresı'nınverdığı bırkararla, artık ımam nıkâhlı kadın. olumden sonra ıntıfa hakkın- danyararlanabılıyor Kadın buhdktanya- rarlanırken. erkeğin eşı olarak değıl, ya^a- mı boyunca baktığı \e olumuyle acze du- şen bır 3 kışı olarak tanınıyor \asal du- zenlemelere gore, herhangı bırı kışınm y a- şamı boy unca baktığı v e bakmay ı surdure- ceğı kışılere. mırastan bır pay \enlebılır Yargıtay ın hukukçular tarafından eleş- tırılen bu kararı. dını nıkâhın dolaylı ola- rak hukuk karşısında tanınmasi anlamına geldığı ıçın tepkı topluyor Hukukçular. ka- ran eleştırırken "Bu karar, Medeni Ya- sa'dayasaklanandininikâhın.^argıtay ta- rafından tanınmasi demektir. Olumden sonra tazminat hakkının verilmesi, miras hakkından çok farklı değil. Vargıtay, bu ka- ranyla dini nikâhlı eşin miras hakkım ka- bul etme yoluna girmiştir" dıyorlar Erkeğin şiddetinden korunmada guvtn- cesizlik Dını nıkâhlı kadın. kocasının y a da kocasının aılesının uyelerının şıddetıyle karşılaştığında, resmı olarak e\lı olan ka- dınlann yararlandığı gu\encelerden y arar- lanamıyor Şıddete uğradığı gerekçesıyle adlı makamlara başvuran dını nıkâhlı ka- dın. y asa onunde kocası kar>ısında herhan- gı bır kışı gıbı ışlem goruyor Bu nedenle. dını nıkâhlı eşın uğradığı şıddet erkek ıle 3 kışı arasındakı muessır fııl olarak tanı- nıyor Kadın. bu yuzden aıle ıçı şıddet e\- lemlerınde uy gulanan ceza arttırıcı duzen- lemelerden yararlanamıyor Aıle ıçı şıd- dette. yarıya kadar arttınlan ceza. dını nıkâhlı kadın ıçın uygulanmıyor Mahke- melenn verdığı kararlardan da ızlenen bu tutum. kadın hareketı ıçınde olan hukuk- çular taratından eleştınlıyor Kadının dını nıkâhlı oKa da erkek karşısında şıddete kap)i korunmasi gerektığını savunan hu- kukçular. tutumu şoy le eleştmyorlar "Türk Ceza Nasası'nda. aile içi şiddette. 3. kişüere karşı uy gulanan muessir fiile go- re yany a kadar artınlan ceza. dini nikâhlı eş için artınlmıyor. Oysa. mahkemeler Turk Ceza Yasası'nın ilgili maddesindeki. nüfuz ilişkilerini' ifadesini geniş olarak de- ğeıiendirip. dini nikâhlı eşi de yalnız şiddet olay lany la sınııiı kalmak koşuİuy la aileden saymalı. Dini nikâhlı eşe uygulanan ev içi şiddete verilen ceza da bu yorumla yanya kadar arthnlmah." Dını nıkâhın. kadının haklarını gaspet- mesi bır yana. yasal duzeyde kadın ceza- landınlırken. erkekler bır suçışlemişolnıu- yor Dını nıkâhlı kadın yasa onunde resmı olarak ev lı olmadığı ıçın, erkeğin resmı nıkâhlı bır başka eşı olması durumunda zı- na suçunu ışlemış savılmasına karşın er- kek. zına suçu ı^lemış olmuyor Dını nıkâhlı erkek ve kadının. Turk Ce- za Yasası onunde cşıt olmaması. Anayasa Mahkemesı nın erkeğin zınasına ılışkın hükmu ıptal etmesınden kaynaklanıyor 1996 yılında ıptal edılen erkeğin zınasına ılışkın hukmun yerine yenı bır duzenleme yapılmaması nedenıyle Turk Ceza \asasi yürürluktekı hukumlen uyannca \alnız ka- dının zınasinı cezalandınyor Anayasa Mahkemesı'nın zınada kadın erkek eşıtlı- ğını sağlamak ıçın ıptal ettığı erkeğin zına- sını duzenleyen madde. dını nıkâhlı kadını suç ışlemış durumuna duşururken. erkek herhangı bır suç ışlemış olmuyor Bu du- rumda. eğer erkeğm resmı nıkâhlı başka bır e^ı \arsa ve kocasının dını nıkâhlı bır baş- kaeşı olduğunu mahkeme onunde ıspatlar- sa. erkek hıçbır ceza almazken. dını nıkâh- lı kadın zına suçundan vargılanabılıyor İkinci es metrestir Mor Çatı Kadın Sığınma E\ ı 'nm avnka- tı Canan \nn neredeyse her gun. dını nıkâh kurbanı olan kadınlarla karşilaşıyor 'v.rın'a gore dını nıkâhlı kadm. "metres'" Arın. dını nıkâh \e tankat kıskacındankı kadmların nasıl kandınldıklarını anlatır- ken. "Dini nikâh. kadınlann bedenlerini ve emekkrini kullanmak için bir tuzak" dıy or Ann. kadınları dını nıkâhla kandıranlann gelışen son olaylarla maskelerını duşur- duklerını. hatta gerı adım attıklannı da şoyle anlatıyor "Başta \dnan Hoca'cüar olmak üzere tarikatlar. kadınlann ırzına geçme şebeke- si olarak kullanılıy or. Dini nikâhla. 2-3 bel- ki de daha fazla kadına sahip olan erkek- ler.diniçokkullamşlıhalegetirmişler. \ma. son olay larla şimdi geri çekiliyorlar. Kadın- lan kullanan bu adamlar, şimdi kadınlan ortadabırakıp. geriçekiliyorlar. -^dnanHo- ca'cılar. Ataıurk için Ramazan ay ında mev - lid okutuyortar. Hatta bu mcvlide Başba- kan Vardımcısı Tansu Çıller mesaj gonde- rip, resmi diızeyde tanınmalannı sağlıyor. Bu yalancüık. kadınlan yok ederken. yine erkeklenn kurtulmasını sağlıyor." Yarın: Herkes dini nikâhlı ANKARA NOTLARI MUSTAFA EK31EKÇİ Domuzlar, Keçiler, Yobazlar! Hanta-Kadastro profesoru Tahsın Tokmanoğlu. I ;- tanbul dan yolladığı mektubunda "domuz yetıştırm konusuna değınıyor ozetle şoyle dıyor- 5 "Sayın Mustafa Ekmekçı ' 2 1 1997 gunlu Cumhunyet'te çıkan 'Muzık Devnmi- le Domuz Etf adiıyazınızı, oburyazılannız gıbı buyukaır zevkle okudum Yazınızda adı geçen Ismail Zengingfc- nül, samımı arkadaşım, meslektaşımdır Ben de 1953 |ı- lında ABD 'ye gıttım, Zengıngonul 'un gorduklennı yakıb- dan gorerek yurda dondum 1955 yılında İU Orman Fe- kultesı 'ne asıstan olarak gırdım , Zengıngonul un soyledıklenne aynen katılmaktayıfo, yaşadığı olaylann benzehennı ben deyaşadım ABD\ e olduğu gıbı, bızde de domuz yetıştınlmelıdır, kendırr z yemesek de dışanya satmahyız Aynen salyangozdakı (ı- bı Yazınızda 'Kanımca domuzun domuz etının yaygı ı- laşıp yenmesınden benımçoksevdığım.yaşamlanda |- larda geçen ormancılanmız da sorumludurlar Keçıyı yı k etmeyı gonulden ıstıyoıiar Onun yerine domuzu koym ı- ya bır turlu yanaşamıyorlar dıyorsunuz Bu konuyla '- gılı duşuncemı sıze yazmayı gereklı öu/dum • Bırçok kımse, ozellıkle polıtıkacılar, orman koylerındh- kı keçılenn toplatılmasını yenne koyun venlmesını ondf- mektedırler Sızın onenlennızle polıtıkacılann duşuncÇ- len arasında buyuk bırbenzehık bulunmaktadır Arad, kı fark sadece domuzun koyundan çok daha hızh çoğz masıdır Orman koylusu, koyun etının keçt etınden çok dat lezzetlı olduğunu bılıyor, olanak bulduğu yerde koyun yı tıştınyor, keçı yetıştırmıyor Koyun yetıştırme olanağı bt lamayınca, keçı yetıştırmek zorunda kalıyor Bunun n< denı şudur Keçı, çok engebelı, kayalık arazıde kolaylı la gezıyor, yıyeceğını bulabılıyor Sıvn kayaların uzenr çıkabıldığı gıbı, ağaçlann tepesıne kadar da çıkabılıyc Keçının kolaylıkla beslenebıleceğı bır alanda koyun i kalıyor, oluyor (Tokmanoğlu. keçılerın ağaçlann fılızleı nı yıyıp ormanı yok etmesını gormezden mı gelıyoı ME) Ehlı domuz da koyun gıbı hareket yeteneğı az olan t hayvandır, koyun kadar dahı gezınemez Bu nedenle o man koylusune domuz beslemeyı onermek doğru c maz Ehh domuzlar da, koyunlar gıbı aç kalarak olurlt (Almanlar domuz ıçın 'orman bahçıvanı derler 0, o manı surer, yenı fılızler yaratır Turk koylusu kendısı saçma sapan bağnazlık ıçınde bırakanları bır gun ta larla kovalayacaktır Domuz zengmlık demektir buunı tulmamalı Prof Fehmi Yavuz un dedığt gıbı 'Bırkaç ç. t domuz besleyen bır koylu aılesı, çok değıl, uç-beş j sonra çocuklannı kolejlerde okutacak duruma geleceı tır ME) Ahır hayvancılığının herhangı bır çeşıdını yapabılmt ıçın, once beslenecek hayvanlann yıyeceğının nasıl e de edıleceğının saptanması gerekmektedır Yem uza, lardan taşınacaksa, yapılacak ahır hayvancıhğı ekon< mık olmaz (Prof Tokmanoğlu daha sonra uğraşı ol. harıtacılıkla kadastroculukla ılgılı olarak başından g< çenlen anlatıyor Konu yıne bağnazlıkla ılgılı) Işımın gereği olarak, Inebolu yakınındakı bır sıvn tt - peye, bırnırengı ışaretı dıktım Tepenın ustunde bıryi tır uzennde de buyuk bır agaç vardı Yaz sonunda oz bır uçak gelerek, arazının tamamının fotoğraftannı ç( kecektı Nırengının bu fotoğraflarda gorunmesı şarttı B ışın gerçekleşebılmesı ıçın de tepedekı ağacın kesılmt sı gerekıyordu Yanımdakı ışçıler, 'ağacı kesemeyecel • lerını, aksı halde yatırın kendılerını çarpacağını' soyled ler Ne kadar rıca ettıysem de yaptıramadım, fazla paı verme onerılerım de yarar sağlamadı Ağacı ben kei mek zorunda kaldım, geç vakte kadar balta sallamam \ karşın ışı tamamlayamadım Ertesı gun yakın koylerde ağacı kesecekadamaradım.bulamadım Hepsı benın yakında çarpılacağımı duşunerek, yuzume bakıyorlarc Daha sonrakı gunlerde de aynı yere gıttım ve balta sa layarak ağacı kestım 0 yıllarda zıncırlı testere bulunmı dığı ıçın, ağacı baltayla kesmekten başka çare yoktı Koyluter, 'benım o gunlerde çarpılmadığtmı fakat dah sonrakı gunlerde kesınlıkle çarpılacağımı' soyluyorlarc Hanta ıçın gereklı olan bır ağaç kesme ışını yaptm madığım bu ınsanlara, domuz beslemekten bahsetsen benı hemen o gun kovahardı Domuz yetıştırmek ıçın gereklı olan kültür duzeyın sahip olmadıkları gıbı domuz yıyeceğı yetıştırme olam ğına da sahip değıtler Kendı yıyeceklennı dahı zor ye • tıştırıyorlar Acaba devlet uretme çıftlıklennde nıçın domuzyetış tırılmıyor? Bunu yapmaya kalkışanın da buyuk güçluı lerle karşılaşacağı kanısındayım Fakat bu guçluklerzt manla yenılebılır ve çevre halkı yavaş yavaş bu ışe a/15 tırılabılır Turkıye 'de, ABD de gorduklenmı Yeşıl Elmas' adlı b^ kıtapta yayımladım Orman Bakanhği'nın 1996 yılınd\ yayımladığı bu kıtaptan bana çok azgondenldığı ıçın sızh bır tane gonderemıyorum Sayın Sami Karaören e fc>< tane gondermıştım alıp bakabılırsınız ABD'de hantacılıkla ılgılı eğıttm gordum, sonra d fakultemıze harıtacılık-kadastro hocası oldum Sızınl çok daha uzun goruşmek ıstenm Selam, sevgıler." • • • 148 Turk halkının gozunde gıderek duştuğunu gor dukten sonra sakallı tankat şeyhlerıne sığınmak zorun da kaldı Başbakanlık Konutu ndakı "/ftar"ın anlarr budur 148'e artık kımsecıkler ınanmıyor Oy deposu dıy camılen, zavallı yoksul halkın ınançlannı mı buldu somur mekıçın 7 Koylu bılgesı anam, oruç ayı geldığınde, bunı çıkarları ıçın kullananlara ne guze! soylerdı - Onun tuttuğu oruç mu 9 Eşeğı de bağla, su ot veı me, aç bırak O da oruç mu tutmuş olacak^ Insanlann cığennı okurdu anam Bılge kadındı 1 Kenc kendıne kaldığında uyaklı dızeler soylerdt BULMACA SEZHT SOLDANSAĞA.: 1/ Sarmısaklı yo- ğurt \e patlıcanla yapılanbırturme- p ze II Istenılen nı- telıklerı taşiyan Ayak bıleğı kemı- ğı 3/ Fıtık Ata- sözlerıne dayanan dıdaktık C' n şnn 4/ Manganez ele- mentının sımge- sı Pıston 5/Kısa çızme Arnav ut- 8 luk'unparabınmı g 6/ Hayvan ağılı Venecek kadar olgun ol- mayan 7/İnsanın yaradılı- şozellığı 8/Dızel taşıtlar- da kullamlan yakıt 9/ Her tur mıkroptan arınmış VLKARID4N AŞAĞIYA: 1/Ahmet Vesevi'nın. dın ve tasavv ufkonulannı ışleyen şıırlerıne\enlenad Akıl- 2/28Ocak'tabaşlayanfır- tına 3/Mımarlıktasutunla- Q nn yuzeyındekı yan yana „ ıçbukey oluklara verilen ad "Yerınekoyma, yenne kullanma 4^Osmanlı de\letınd< Bulgarlardan oluşturulan "Voynuk" orgutundekı subaylan \enlenad 5/Dağgeçıdı 1 mucıze-guyem nedesen laf degıl" (Nefı) 6/ Vleyvelerı şekerle kaynatarak hazırla nantatlı Yapmacıklıdavramş 7/Parola Gunduzlu 8/\l tınkoküdedenılenkusturucukok Belırtı 9/Bırsüsta^ı Necati Cumalı'nın bır o\ unu