Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA
12
CUMHURİYET 5 EYLÜL 1996 PERŞEMBE
BIR KONU BIR KONUK
Geniş kapsamlı bir reform planlanan NATO'nun Genel Sekreteri Javier Solana
Avmpa'ya yenibirrolHaiiranayı başında N'ATO dışişleri
bakanları. Berlin'de toplandılar ve
ittifakta geniş kapsamlı bir reform
yapılma>ını kararlaştırdilar. Genel
Sekreter Jav ier Sçlana ile bir konuşma.
- Kuzey \tlanrik İttifakı önenıli bir
karar alarak Dışişleri Bakanları Beriin
Konseyi'nde geniş bir vapısal venileme
yapılmasını öngördü. Sayın Genel
Sekreter: sizee "Berlin'den verilen
mesaj nedir?"
SOLANA-Berlin'in ınesajı şudur:
İttifak 21. şüzvıl yolunda bulunuyor.
Berlın'de alınaıı kararlar. ittıfakın
öniindekı yeni \e genışletilmiş çeşitli
görev lere sıyasi \e askeri yapısı>la
uyıım sağlayabılmesi için olanaklar
getiriyor. NATO gelecekte görev lerini
daha ıvi yerine getirebilecek duruma
gelecek, dalıa esnek ve hareketlı
olacak. Bu durum. ittitakın esas
fonksıyonu olan ortak savunma
yeteneğı \e krızlerin giderilmesi ıle
ilgili yeni tzörevlerin yürütülmesi
bakınıından önemlidir. Bundan başka
Beriin bızi. ittifak çerçevesinde bir
Avrupa güvenlik ve savunma kimlıgi
yaratılması amacına da büyük bir adım
yakınlaştırıyor.
- NATO, Berlin'de, duvann
yıkılmasından yedi yıL Almanva'nın
birleşmesinden de altı > ıl sonra ilk kez
olarak toplandı. Toplantı yeri olarak
Beriin, N\TO için nasıl bir önem
taşı>or?
SOLANA - Berlın'e büy ük önem
veriyoruz Beriin ittifak için simgesel
bir yerdir. 4ü yılı aşkın bir süre ittifak
politikası ile transatlantik dostluk ve
dayanışmanın başarısında hiçbır kent
bu kent kadar büyük önem
taşımanuştır. Beriin geçmişte A\rupa
kıtasının bölünmüş durumunun
simgesiydi. Bugün özgiir \e
demokratik bir Avrupa'nın gelişmesı
hiçbir yerde burada olduğu kadar açık
bir şekilde gözlerönüne serilmiyor Bu
nedenle Beriin. ıttifakın. istikrarın
güvence faktörü olarak fonksiyonunu
güçlendirmek \e karşısına çıkan
göre\ lerın gerektirdıği ııy umu
geliştirmek ıçın en ııygun >erdir.
- Eski ve >eni Alman başkenti,
NATO'nun geleceği için önemli bir rol
üstlenebilir mi?
SOLANA - Beriin. 40 > ılı aşkın bir
süre. özgür dünyanın ya^aına azmi \e
sa\unma güeünü tenısil etti. Kent.
A\rupa kıtası ile Almanya"nın
bölünmüş durumunun simgcsi oldu.
Bugün Beriin. Orta \e Doğu
A\rupa'nın genç demokrasilerine
doâru uzanan bir köprüdür. Bugün
kentin sokaklarında dolaşırsanız.
Avrupa kıtasının nasıl tekrar birleşmiş
olduğunu. özgür \e birle^mış
Avrupa'nın bir gerçek haline geldiğini
göreceksıniz. Berlınliler bu gerçeğe
inanmaktan hiçbir zaman
vazgeçmenıişlerdi. Kent. ittifak için
geleeekte de önemli bir yer alacaktır.
Berlın'deki NATO konferansı \e bu
konferansın verdiğı mesaj. emınım kı
pek yakında. NATO'nun gelişımi
bakımından önem taşıyan Loııdra \e
Roma zir\e toplantılan ile aynı
düzeyde tutulacaktır.
- Orta ve Doğu Avrupa'daki veni
adavlar için bir danışma merkezi
olarak Berlin'de bir NATO temsilciliği
açılması diişünülemez mi?
SOLANA- Soğuk savaşın sonundan bu
JAVİER SOLANA
NATO Genel sekreteri
Aralık 1995'te Javier Solana
Madariaga Kuzey Atlantik
Paktı'nın en yüksek sivil
görevini üstlendi. 54
yaşındaki Ispanyol
politikacısının NATO Genel
Sekreterliği'ne adaylığında -
kendisinden önceki iki adayda
olduğundakinden farklı
olarak- örgütün 16 üye devleti
arasında çok çabuk anlaşma
sağlandı.
Meslekten fizikçi olan Javier
Solana, daha genç yaşta
İspanya Sosyalist Işçi Partisi
PSOE've girip çalıştı. 1982
yılından bu yana çeşitli
bakanlık görevlerinde
buiundu. Son olarak
Gonzalez'in kabinesinde
dışişleri bakanlığı yaptı.
Solana inanmış bir Avrupalı,
geniş görüşü. deneyim ve
inceliği ile uluslararası
saygınlık kazanmış ileri
görüşlü birpolitikacı olarak
tanınır. NATO'nun Solana'nın
yönetimi altında üstesinden
gelmesi gereken en büyük
görev, ittifakın Doğu'ya
doğru yönelmesidir.
Ancak şu anda başarılacak en
önemli şey Bosna"daki barış
hareketidir. Bosna'ya 60.000
kişilik bir Barış Gücü'nün
(IFOR) gönderilmesi, Batılı
Savunma Topluluğu"nun
kurulduğu günden bu yana
gerçekleştirdiği en büyük
askeri harekettir.
etkinlikleri hem sürdürmeye hem de
mümkün olduğu kadar güçlendirmeye
kararlıyız. llgi olduğu takdirde Beriin
neden programa alınmasın? Bence
alınmaması için hiçbir neden yok. Öte
yandan tabii amacımızı ve
çalışmamızın mali çerçevesini de göz
önünde tutmamız gerekir. Işte bu iki
faktör. mevcut altyapıyı başka alanlara
da yayma olanağını bir hayli kısıthyor.
- Sayın Genel Sekreter; siz son
zanıanlarda ittifaka katılmak isteyen
hemen biitün ülkelerin başkentlerini
ziyaret ettiniz. Sizce, bu ülkeler
arasında NATO'ya alınırken öncelik
tanınması gerekenler var nıı?
SOLANA - NATO'nun başka ülkelere
de açılması yolundaki ilke kararı 1994
yılında alınmıştı. Avrupa son yıllarda
büyük değişim geçirdi. tleride hangi
dev let ya da dev letler grubunun
NATO'ya alınması gerektiği sorusu
üzerinde NATO içinde henüz
tartışmaiar başlamadı. Atlantik
ittıfakının amaç ve değerlerini
paylaşan ve ittifaka girmek isteyen bir
dızi ülke var. Bunlardan hangisinin \e
ne zaman üyeliğe çağnlacağı
hususundak'i karar. 16 NATO devleti
tarafından uyum halinde alınacaktır.
Bu hususta duruma göre ayn ayn karar
tekrarladık. Nitekim ittifak halen. ilgili
üye ülkelerle birbirleri hakkında daha
çok bilgi edinmeleri amacıyla yoğun
birdıyalog sürdürüyor. Aynı zamanda
aramızda. genişletilen NATO'da
etkililiğin nasıl güvence altına
alınabileceği sorusu üzerinde de
görüşüyoruz. Ve nihayet ittifak üyeleri
arasındaki işbirliğinin Kuzey Atlantik
lşbirliği Konferansı ve Banş İçin
Ortaklık çerçevesinde nasıl
yoğunlaştınlabileceğini de
düşünüyoruz. Dışişleri bakanlan.
alınan sonuçlan gelecek aralık ayında
Brüksel'de değerlendirecek ve bundan
sonra atılacak adımlar üzerinde
görüşecekler.
- NATO'ya girmek istemelerine karşın
dışarıda bırakılan diğer ülkeler ne
olacak?
SOLANA- 1949 tarihli kuruluş
antlaşmamız, daha başka ülkelerin de
üyeliğe davet edilebilmesi olanağını
varatmıştı. Bu nedenle ittifakın başka
ülkelere de kapısını açması, kimseyi
dışarıda bırakmayacak. NATO'nun
genişletilmesi sürecı açık ve şeffaf
olacak. Bu açıklık. üye olacak ilk
ülkeler arasına giremeyecek dev letler
için de uygulanacak. İttifak daha başka
ülkelerin üyeliğe kabulünden başka.
Litvanya'nın bir gün NATO'ya
girebilme şansı \ar nıı acaba?
SOLANA - Biraz önce söylediğim gibi.
ittifakın kapıları yeni üyelere açıktır.
Biz kimseyi dışanda bırakmayız.
Ancak biz ittifakın açılmasını ayn bir
olgu olarak değil, tüm Av rupa
entegrasyonu sürecinin birparçasi
olarak algılıyoruz.
Bunun için de NATO'nun başka
ülkelere açılışı ile Avrupa Birliği'nin
genişletilmesi süreçlerinin birbirini
karşılıklı olarak desteklemesi ve
genelde paralel yürümesi gerektiği
kanısındayız. Bu bizim için. gereği
halinde dikkatimızi. Avrupa Birliği'nin
ittifaka da katılmak isteyen üye
adaylanna çe\ ireceğimiz anlamına
geliyor. O zaman bu ülkelerin ittifak
çerçevesinde Av rupa-Atlantik
bölgesının daha çok güvenlik ve
istikranna katkıda bulunup
bulunmavacaklarını ve bıınu nasıl
yapacaklarını araştıraeağız. Zamanı
gelince. ittifakın iıvesi olan devletlerin
üyeliğe davet edecekleri dev letler
hakkında karar vermeleri gerekecek.
Bu uvgulama Baltık ülkeleri için de
geçerlidir
- Fransa. de Gaulle'ün aldığı çıkış
karanndan yaklaşık 30 >ıl sonra tekrar
Ana hatlarıyla NATO
4 Nisan 1949 tarıhinde
Washington"da Kuzey Atlantik
Antlaşması imzalandı. Bu
antlaşma, ortak savunma için bir
bağımsız devletler ittifakının
kurulmasını öngörüyordu.
Böylece Kuzey Atlantik İttifakı
Örgütü (NATO) kuruldu. Bu
ittifaka Amerika Birleşik
Devletleri, Kanada ve 14 Avrupa
ülkesi (Belçika. Danimarka,
Almanya, Fransa, Yunanistan,
Ingiltere, fzlanda. îtalya.
Lüksemburg. Hollanda, Norveç,
Portekiz, ispanya ve Türkiye)
dahildir. Bu devletlerarası örgütte
bütün üye devletler
egemenliklerini tam olarak
korumaktadırlar. NATO'nun en
önemli hedefi, üyelerinin
özgürlük ve güvenliğini,
Birleşmis Milletler Temel
Sözleşmesi'nin.ilkelerinden
aynlmadan bütün politik ve askeri
vasıtalarla güvence altına
almaktır. İttifak; kurulduğu
günden bu yana, demokrasi, insan
haklan ve hukuk devleti gibi
ortak değerler temeline dayanarak
Avrupa'da gerçek bir banş
düzeninin kurulması için çaba
harcamaktadır. NATO aynca,
Kuzey Amerika'mn güvenliğini
devamlı şekilde Avrupa'nınkine
bağlayan bir transatlantik bağlıhk
anlamına da gelmektedir.
yana. ittifak enformasyon
programlannın büyük bir bölümünü
Orta ve Doğu Avrupa'da
yaygınlaştırıyor. Genellikle NATO'nun
merkezi olan Brüksel ya da üye
ülkelerde düzenlenen bu programlann
görevi. ittifakın siyasi amaçlan ve
fonksiyon şekli hakkında bilgi
vermektir. İttifak ve ilgili üye ülkeler
tarafından finanse edilen birçok
program. Kuzey Atlantik lşbirliği
Konseyi ve Barış İçin Ortaklık
çerçevesinde gerçekleştiriliyor. Biz bu
verilecektir. Bu karar verilmeden bir
şey söylemek istemiyorum. Ancak bu
temelde bazı devletlerin ötekilerden
daha çabuk alınmalan pekâlâ
mümkündür.
- Daha önce üye olacak adavlar, bu
mutlu haberi ne zaman alacaklar?
SOLANA - Biraz önce de söylediğim
gibi ittifakın. yeni adaylan. üyeliğe ne
zaman çağıracağı sorusu henüz
tartışılmadı. NATO'nun başlartığı
açılma sürecini devam ettirme
karannda olduğunu Berlin'de
tüm ilgili devletlerle işbirliğini Banş
İçin Ortaklık çerçevesinde geliştirip
yoğunlaştırmaya da kararlıdır. İlk kez
1994 yılında kurulan ve bugün 27
devletin katıldığı bu program.
şimdiden Avrupa güvenlik mimarisinin
temel direklerinden birini oluşturuyor.
Nitekim Banş İçin Ortaklık olmasaydı,
Bosna'da üve devletlerden on ikisinin
katıldığı çokuluslu Banş Gücü'nün
toplanınası her halde mümkün
olamazdı.
- Baltık devletleri, Estonva. Letonva ve
ittifakın askeri kanadına dönmek
istiyor. Fransızların, on yıllarca sıkı bir
bağlantı olmadan Avrupa'da pekâlâ ivi
ve güvenli bir şekilde yaşadıktan sonra.
şimdi böyle hir adım atmava
kalkışmaları neden ileri geliyor?
SOLANA - Bu tabii ön planda Fransız
hükümetine sorulacak bir soru. Fransa.
tekrar ittifakın askeri koınitesinde ve
uluslararası askeri birlikte işbirliği
yapmava karar verdi. Olabilir ki.
gelecekte Mons'ta NATO askeri
karargâhında da sıkı işbiıliği yapacak.
İttifak Fransa'nın bu girişimini bü>lik
memnunlukla karşılıyor. Bu girişim.
ittifakın sıvasi ve askeri yapısının
güvenlik politikası ile ilgili görev ve
olanaklara uyum sağlaması
çerçevesinde görülmelidir. Bu, NATO
üyesi 16 ülkenin katıldığı bir süreçtir.
- Peki va Rusva? Bu federasyon o kadar
büy ük ki, ittifakın i> i komşuluk
ilişkileri geliştirebilmek için bir şeyier
düşünmesi gerekivor. Buna çoğu
zaman stratejik ortaklık' dendiğide
oluyor. Bu sözü nasıl anlamanuz
gerekir?
SOLANA - İki yıl önce ittifak ile
Rusva. her iki taraf için de büyük
önem taşıvan alanlarda etraflı bir
diyalog ve sıkı bir işbirliği
kararlaştırmıştı. Aramızdaki işbirliği
güvenlik politikası sorunlan ile ilgili
geniş bir alanı kapsı>or. Rus
birliklerinin Dayton Banş
Anlaşması'nın uygulamasına
katılması, aramızdaki işbirliğinin
önemli başka birunsurudur. Bu
nedenle NATO ile Rusva arasındaki
ortaklık artık bir gerçektir. Ancak biz
bununla yetinmeyıp daha da ileriye
gitmek istivoruz. Amacımız, ittifak ile
Rus>a arasında Avrupa'nın
güvenliğinde Rusva'nın ağırlığını
dikkate alan kurumsal sağlam bir ilışkı
sağlamaktır. Ancak kıtamızın
güvenliği sorununda bugün artık
ekonomik faktörler de yer alıyor:
Çevre koruma. kitle halinde imha
silahlannın yavılması tehlikesı ve daha
birçok faktörler var. Bu bağlamda
Rusya'nın daha başka örgütlere
katılması da a>nı şekilde önem
taşımaktadır. Rusva bugün. en eski
Avrupa kuruluşu olan Avrupa
Konseyi'nın üyesidir. Avrupa Birliği
ile bir ortaklık ve işbirliği anlaşması
imzaladı. Bu anlaşmanın özü. başka
ülkelerle imzalanan ortaklık
anlaşmalarınınkinden çok daha ileriye
eidiyor. Rusva. Avrupa Güvenlik ve
lşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) da
kurucu üyesidir ve Batı Avrupa Birliği
ileözel ilişkileri vardır. Bu uluslararası
ağın değerlendirilıp geliştırılmesi
gerekir.
- Halen bir Rus alavı Bosna'da bir
Amerikan tümeni ile birlikte Dayton
Banş Anlaşnıası'ndaki koşulların
yerine getirilmesine çalışıvor. Acaba
Rus askerleri, vıllarca NATO'nun bir
düşman olduğiına inandırıidıktan
sonra, şimdi bu işbirliği sayesinde
NATO'nun ne olduğunu anlamaya
başhyoıiar mı?
SOLANA-Gerçekten. Bosna'da Barış
Birliği çerçevesinde başlatılan ortak
çalışma. Rus ve NATO askeri birlikleri
arasında anlavış ve karşılıklı saygıyı
büyük ölçüde arttırmıştır. Berlin'deki
toplantıda dışişleri bakanlarımız,
Ruslann Barış Birliği "ne katkısından
özel birövgü ile söz etmişlerdir. Rus
birlikleri işbirliği ruhu ve profesyonel
vetenekleriv le harekâtın başarılı
olmasına önemli katkıda bulunu>orlar.
Şimdi Ruslarla olan ilişkılerimizi daha
da sağlamlaştırmak için bu olumlu
deneyimleri ışbirliğımizin daha başka
alanlarına da yaymamız gerekivor.
- Sav ın Genel Sekreter, sizin ülkeniz
İspanya. Acaba İspanya, Portekiz ve
İtalya NATO'da yapdması öngörülen
vapısal veniliklerle Almanva kadar
ilgilenivorlar mı?
SOLANA-Kesinlikle. İttifakın bütün
üyeleri. örgütün siyasi ve askeri
vapısında uyum çalışmalarının
ilerlemesi gerektiği görüşünde
birleşivorlar. Bu sürecin amaçları
bakımından da birlik vardır: ittifak
eski ve yeni görevlerini yerine
getirebilecek durumda olmalıdır.
ittifak içinde bir Avrupa güvenlik ve
savunma kimliği varatmak istivoruz.
Bu sırada transatlantık bağının sağlam
kalmasına da dikkat etmemiz gerek.
Ancak ittifakın soğuk savaştan sonra
ortaya çıkan değişik koşullara uyması
gereği vepvenı bir şey değıldir. Son
yıllarda yeni bir strateji planı
geliştirdik. komuta yapısını daralttık ve
askeri gücu azalrtık.
Aynı zamanda barışı koruma önlemleri
ve kriz bölgelenne yardım gibi yeni
görev 1er üstlendik ve Kuzey Atlantik
lşbirliği Konseyi ve Barış İçin Ortaklık
çerçevesinde Orta ve Doğu Avrupa
ülkeleri ile daha iyi bir işbirliği
yapabilmek için bazı olanaklar
yarattık. Berlin'de alınan kararlar bu
çok önemli ön çalışmalara dayanıyor.
- İttifaktaki veni yapılanmalar
sonucunda Avrupa'da NATO
başkomutanlığı mevkiine günün
birinde bir Amerikalının değil de bir
Av rupalının getirilebileceğini
düşünebilir misiniz?
SOLANA - Avrupa'da NATO Silahlı
Kuvvetlen'nin başkomutanlığına
gelenek olarak daima dört y ıldızlı bir
Amerikan generali atanır. Bu
uvgulama. ittifaka Amerikan askeri
katkısının ölçüsü ve önemini ifade
ertiği gibi. transatlantik işbirliğinin
gereklilığini de ortaya koyuyor. NATO
Askeri Komitesi halen. entegre askeri
yapıda öngörülen geniş çapta yenilikler
için öneriler hazırlamaktadır.
Yeniliklerin amacı. askeri yapıya daha
çok esneklik kazandırmak ve bu yapıyı
Avrupa'nın gelecekteki güvenlik
gereksinimlerine cevap verebilecek
hale getirmektir. Bu amaca erişebilmek
tabii zaman ister. Ancak Amerika
Birleşik Devletlen'nin bu mevkii
bundan sonra da dolduracağına
inanıyorum. Bu sırada Avrupalı
müttefiklenn büyüyen rolünü daha
açık bir şekilde ortaya koyma olanağı •
da bulacağız.
Röportaj: Riidiger Moniac
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EK31EKÇİ
Bu Nasıl İstanbul?
Ruhi Su, "Bu Nasıl İstanbul" şiirinı de Sansaryan Ha-
nı'nda yazdı. Dizelerı, sanatçının çığlıklarını yansıtır.
Şöyle:
''Bu nasıl İstanbul zından İçinde/Kayboluverdi ge-
cem gündüzüm/Bu nasıl İstanbul zindan içinde
Bavo bave...
Yattığımız yerde güller bitecek/Gün ışıyıp gelir sab-
ret, bu bizım/Yattığımız yerde güller bitecek
Bavo bave..."
Ruhi Su ile arkadaşları, -aralarında Vedat Türkalide
var- istanbul'da cezaları verildikten sonra, Adana Ce-
zaevi'ne yollanırlar. Arabaya doldurulan tum hükümlü-
ler, birbirlerine zıncirle bağlanmışlardır. Arabaya ınişte,
binişte zorluk çekerler. Araba. Şereflikoçhisar'dan son-
ra. Hasan Dağı'nın önunden geçerken. Ruhi Su, "Ha-
san Dağ/''şiirini, türküsünü oluşturmaktadır. "Hasan
Dağı"n\ dinliyorum, Ruhi Su'nun sesınden. Bir bölümü
şöyle:
l
'Hasan Dağı, Hasan Dağı/Eğil eğıl, eğil bir bak/Sı-
kıyorzincırbileği./Candarmada din iman yok/Candar-
mada din ıman yok.
Gidiyor kalktı goçümüzJGûlmez ağlamaz içimiz/in-
san olmaktı suçumuz/Hasan Dağı insan olmak...
insan olmaktı suçumuz,/Hasan Dağı insan olmak..."
- Surgün günlerine gelelim, diyorum Sıdıka Hanım'a;
kaç ay surgün verdiler size?
- 22 ay!
- Nerede geçırdınız onu?
- Ben Ankara'da geçirdim, Ruhi Çumra'da...
- Ruhi Bey, tümünü Çumra'da geçirmedi. sonra An-
kara'ya geldı. değil mi?
- Şimdi şöyle: Ruhi 'yi Çumra 'ya. beni Ankara 'ya ver-
diler, ondan sonra ben uğraştım; çünkü sanıyorum ya-
sal hakkımızdı, karı-koca aynı yerde olmak...
- Evlenmiş miydiniz o zaman?
- Evliydik.
- Kaç yılında evlendiniz?
- 7954 yılında cezaevinde evlendik!
- Anladım, tanığınız kımdı?
- Behice Boran 7a, Nevzat Hatko. Behıce Hanım la
kocası...
- Behice Hanım, benim de tanığımdır biliyor musu-
nuz?
- Öyle mi? Harbiye Cezaevi'nde yatarken, ışte ikijan-
darma, birastsubay gözetiminde, bircumartesigünü...
- Sizde mi Harbıye'de yatıyorsunuz o zaman?
- Ben, kadınlar koğuşunda, o zaman "subay koğu-
şunda" yatıyoruz kadınlar; erkekler. askerlerın koğu-
şunda yatıyor. Işte, oradayken nıkâh için Rumelı Cad-
desı 'ndekı hükümet tabipliğıne geldık, cumartesı gü-
nü iki jandarma. bir astsubay eşliğınde geldık; orada,
Behice Hanımlargeldi, tanıklık etti. Ben oradan hüku-
met tabipliğinden...
- Hükümet tabipliğınde nikâh mı kıyıldı?
- Evet, Harbiye ye en yakın orası. (Sıdıka Su, ılaçla-
rını alıyor.)
- Hükümet tabıplığının tam yerı neresı?
- Tam yerı, Rumeli Caddesi, Nişantaşı. Biz Merkez
Komutanlığı Harbiye Cezaevi'ndeyız.
- Anlıyorum efendim, ben sizi yormuyorum, değil
mi?
- Zararı yok, heyecanlanıyorum o kadar.
- Biliyorum, ben de heyecanlanıyorum.
- Çok heyecanlanıyorum!
- Şimdi, şey diyeceğim... Sürgun, Ankara'ya verildi-
niz siz, sonra...
- Bir kez, o da ayn bir öykü, uzun bir hikâye... Şim-
di, ben Yargıtay onayladıktan sonra beşeryıla, erkek-
leri Adana Cezaevi'ne gönderdiler; hanımlardan da bir
ben, bir de Sevim Tarı (Belli) kalmıştı; Sevim Tan'nın
da bir mahkemesi. bir şeyı vardı, onu da Ankara 'ya
gönderdiler; benı Sultanahmet Cezaevi'ne. Ben ceza-
mı, Sultanahmet'te tamamladım. işte bu, ınfaz siste-
mı değişip de, koşullu salıvermeler olunca, Ruhıler,
Adana'dansalıverıldıler. Ruhi, 7.7.1957'de tahlıyeolu-
yor; tahliye olur olmaz. sonra anlattı bana. İstanbul'a
Sultanahmet Cezaevı 'ne telefon ediyor, benım duru-
mumu soruyor. "Tahlıye oldu mu?" filan diye. Diyorlar
ki; "Onun dısıplın cezası var, onun ıçın ne zaman tah-
liye olacağı bellı değil!" Benim hıç haberım yok, onlar
salıverilıyor, ama Istanbul'dakı arkadaşlarım da hep
böyle pencere altına gelıyorlar, bana seslenıyohar: "Ar-
kadaşlarçıkıyor. sen de çıkacaksın" fılan diyorlar. Son-
ra dediler ki: "Adana Cezaevı'ndekılerın hepsi çıktı!",
merak ettım, "Ben nıye çıkmıyorum?" dıye. Cezaevi
müdürü ile görüşmek istedım, müdür dedi ki: "Sizin
disiplın cezanız var. Harbiye Cezaevi'nde, ama ne za-
man çıkacaksınız bilmıyorum. Uç disiplin cezası olan-
lar hemen tahlıye olmuyorlar". Fakat Ruhi, -birlikte tah-
lıye olduğu arkadaşlarından öğrendim, kendisi de an-
latmıştı zaten- Adana'dan otobüse bınıyorlar, doğru
Ankara'ya. Ankara'dan Konya'ya, Konya'dan Çum-
ra'ya gidecek Ruhi. Ama, Ankara'ya gelince, Anka-
ra 'da ıniyor. gıtmiyor Çumra 'ya. İşte o sırada doğru Ce-
zaevlerı Genel Müdüru 'ne gidiyor, benım durumumu
öğreniyor, diyorki: "Nedir bu böyle yanı? Bu kadar yıl
yattıktan sonra, ne demek ceza?" fılan. Orada o soru-
nu çözüyor. Diyorlar ki: "Bakalım, işte bir disiplin suçu
cezası var, hücre cezası var". Su. böylece kapanıyor.
Ruhi'nın uğraşması üzerine, ayın kaçına ğeliyorsa Ru-
hi'den 2-3 gün sonra çıktım. Beni cumartesi salıver-
diler; fakat tam serbest bırakmadılar; "Mevcutlu olarak
göndereceğiz. sizi Ankara'ya!" dediler...
B U L M A C A SEDAT i:-i»ti:LV
1 2 3 4SOLDA\S4Ğ\:
1/ İstanbul'da ya-
yımlanmış bir mı-
zah dergısı... Bir
cetvel türii. 2/ Sa-
hip... Raflan olan 3
kapaksızvetaşınır .
dolap. i/ Bir al-
maşık akını sıste- 5
mini. tek yönlü
akıma dönüştüren ®
elektrık çevmcısı j
4/ Bunama... Bir
kımseyle eglenme 8
ve onu küçümse- Q
me. 5/ Bir v ıdada
iki diş arasinda kalan çu-
kur bölüm... Bir çeşıt yu-
murtalı süt tatlısı. 6/ Ünlü
bestecı Cenıal Reşifın so-
yadı... lşaret. II Selam ya 3
da teşekkür ıçın egilerek 4
ya da dizlerı kırarak yapı- c
İan hareket. 8/ Gelenek...
Ülkemız sularında yaşa-
yan ve "şip" de denılen
mersınbalıjı türü. 9/ Ital-
ya'nın orta kesımınde bir
bölse.
Yl'KARIDAN AŞAĞIYA:
1/ İnsan resmı... Sergen. 2/Güçlü vebeyaz bir ı^ık vererek
yanan hidrokarbonlu bir gaz. 3/Çok ıri ve korkunç bir ma-
sal yaratığı... Sanıyede bir jullük ış yapan bir nıotorun güç
birimi. 4/ Açımlama. yorumlama... ABD'de. boşanmanın
kolay oluşuyla ünlü kent. 5/ Tanrıtanımaz... Büvük ve de-
rin karavana 6/ Boş. anlamsız söz II Et suyunun dondıı-
rulnıasıylahazırlanansaydampelte . ABDprofesyonelbas-
ketbol lıgınin kısa yazılışı. 8/ Bir tür antıbıvotık. 9/ Rüt-
besız asker... Tropıkal böigelerde yetı^en ve yıımru kökleri
yıyecek olarak kullanılan bıtkı .. (Jüney At'rıka C uııı-
hurıyeti'nin plaka ışaretı.