Katalog

5 ETYLÜL 1996 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Onceki gün güney Irak'taki askeri hedefleri vuran ABD, dün de geri kalan askeri noktalara füze yağdırdı Irak'a ikinci füze saldırısı TURKİYE ^ _ _ Erbil Musul* • "âıı x paralel V ^ - ^ ^ 5 » ^ r > Çamçamal-^j&fNSuleyrnaniye SURİYE \ Kıvl Deniz ...^...\ 32 para/el SamawaB~~~ © 0 Basra • Tarafsız Bolge Güneyde genişletilmiş uçuşa yasak bölge (dünden itibaren) Füzelerin fıriatıldığı araçlar ' ^ ABD asken kurulusları BAHREYN 3destroye Dahran1 " 75 fuze •/<DPbö/geS ) R | y A D ^ ^ 1 denizaltı H v_ ' 2 fuze I IKYB bölgesı _ - ı -J ^EIHare v ^. Washington, füze saldınlannm amacının, genişletilen uçuşa yasak bolgede devnye uçuşlannın guvenlıgını sağlamak oldugunu bıldırdı. b d i d f IRAK LİDERİ ÇIK1Ş ARIYOR Saddam havacılarla toplantı yaptıDış Haberler Senisi - Irak Dev let Başkanı Saddam Hü- seyin. ABD'nın yenı fuze sal- dınsının ardindan hava Y\xw et- len komutanları ile bir araya aelerek ülkenın ha\ a sav unma- sıyla ılgili toptantı yaptı. Haben veren Irak resmi ha- ber ajansı INA. toplantı ıle ıl- gili başka avrıntı \ermedi. Saddam Hüseyin ve Iraklı komutanların ha\a sa\unma toplantısının. ABD \e İngilte- re'nın. Irak'ın güneyindekı uçuşa yasak bölgenın 33'ncü paralele kadar genişletilmesi ıle ileıli öncekı aün aldıklan • Saddam Hüseyin, yeni saldınnın ardından hava kuvvetleri komutanlarıyla bir araya geldi. Irak basını. başanlı orduyu kutladı. karann. dün yerel saatle 12OO'de(TSİ 15.00) vürürlü- ğe gırmesınden önce yapılma- sına dikkat çekili\or. Öte y andan. resmi El Kadıs- siye gazetesi de. Irak lideri Saddam Hüsey in' ın Amenkan Tomahavvk füzelennı tahrip et- tiğinı açıkladığı Irak ordu bır- liklerıni bu başarılarından do- layı kutladı.Saddam Hüse- yin"ınoğlu Uday tarafındançı- kanlan Babil aazetesinde de ABD BAŞKAM SADDAM'A KARŞI YARDIM ISTEDI Clinton'dan Yunan Başbakanı'na mektup ATİNA (AA) - ABD Baş- kanı Bill Clinton. Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis'e gönderdigi mektupta. Türki- ye'nin bölgede anahtar rolü oynadığını \urguladı. Yunan basınında yer alan haberlere göre Clinton. ABD'nin Atina Büyükelçisi ThomasNilesaracıhğı ileön- ceki gece Başbakan Simitis"e gönderdiği mektupta. Irak Dev let Başkanı Saddam 7-Iüseyin'e karşı konulması için. Atina'nın yardımmı istedi. Başkan Clinton mektubunda şöyle de- di:"Bildiğiniz gibi Irak Kara Kuvvetleri, 30 Ağustos Cumartesi günü. erken saat- lerde, Irak'ın kuzeyindeki Erbil şehrine saldırı düzenledi. Başka bölgelere de sal- dırma ihtimalini tnceliyorlar. Irak askeri güçlerinin her türlii hareketi, muhteme- len Saddam Hüseyin'in Kuzey *de başka askeri faaaliyet imkânlarını arttırmak için planlanmaktadır. Bu olaylar sırasında. ABD'nin ilgisi, OrtadoğıTda barış, giivenlik ve istikra- rın korunması içindir. Bu hedtTı sizlerin de paylaştığınızı bilmekteyiz. Saddam'ın son hareketleri. daha önee de gördüğümüz bir modeli tekrarlamak- tadır. Hedeflerini gerçekleştirmek uğru- na. her an şiddete başvurmaya hazır ol- duğunu bir kez daha gösterdi." • Önceki gece Simitis'e iletilen mektubunda Clinton, ülkesinin Saddam'a karşı kararhhğmı vurgularken Türkiye'nin önemini de vureuladı. ABD'nin. Saddam Hüse- yin'in yeni şiddet ve ezme seferberliğine. süratle ve güçlü bir şekilde ce\ap ver- meyi kararlaştırdığını vurgu- layanCHnton, "Lluslarara- sı toplumun dikkatini çek- meye çalışan Saddam'ın ovununa gelmeyeceğiz" de- di. Clinton. mektubunu şöy- le sürdürdü: "Cevabımız. son olarak başv urduğu şiddeti. genel olarak tehditlerini ve bizim çıkarlarımızı da göz önünde bulunduracaktır. Saddam'a, şidde- te başvurunun bedelini ödeyeceŞıni göste- receğiz. ABD Başkanı. bu kritik barış ve güvenlik meselesinde.özelliklehareketleri- mize halk desteği sağlamak da dahil olmak üzere. devam etmekte olan desteğinizi iste- mektedir ve bu desteğe gereken değeri de verecektir. Saddam'ın Kuzey'de tehditkâr hareketle- ri. Türkiye'de özellikle endişe yaratmakta- dır. Türkiye'nin yasal güvenlik çıkarlannı ve oynadığı anahtar rolünü tanımaya devam ederek. Saddam'a karşı konulması ıçın. bi- zimle güç birliği yapacağınızı ümit ediyo- ruz. Saddam'ın Kuze> "deki hareketlen Pro- \ide Comfort operasyonunun şanlannı önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu konularda- kı ılgınızı takdırle karşıhyor \e kısa süre içinde daha detaylı şekilde konuşacağımızı ümit edivoruz." IKYB: Irakbombardımanı sürüyor D 4 Haberier Semsi-Bagdata bağlı bırlıklenn kuze\ Irak amüda- haFe etmesınm ardından önceki gün g irakm güneyindeki askeri hedetîere Dünkü saldında bir denizaltı ve iki destroyerden Cruise füzeleri fırlatıldı. karşı operasyon başlatan ABD, dün sabaha karşı ikinci saldınsını gerçek- leştirdı. \Vashington, ikinci saldın- nın amacının ilkinde vurulamayan askeri hedefleri imha ederek dün ög- lenden itibaren 32"inci paralelden 33 'üncü paralele çıkartılan uçuşa ya- sak bölgede güvenliğı sağlamak ol- dugunu belırtti. Beyaz Saray'dan yapılan açıkla- mada. önceki günkü saldında imha edilemeyen ha\ a savunma hedefleri- ni vurmak amacıyla dün Irak'ın gü- neyıne P Cruise füzesi fıriatıldığı bıldirildı. ABD Donanması Sözcüsü. füzelerden 2'simn USS Jefferson City adlı denizaltıdan 8'inın USS Russel adlı destroyerden, 5' inm USS Laboon adlı destroyerden fırlatıldığı- nı açıkladı. ABD. önceki günkü sal- dınsında gıiney Irak'a 27 füze fırlat- mıştı. ABD Savunma Bakanhğı (Pentagon ı ikinci füze saldırısının ar- dından, güney Irak'taki 14 askeri he- deflerın tamamen imha edıldığıni bitdirdı. ABD Savunma Bakanhğı (Pentagon) Sözcüsü Kenneth Bacon düzenlediğı basın toplantısında. Baş- kan Bill Clinton'ın emrıvle önceki LEFKOŞA (AA>- Irak Kürdistan Yurseverler Birliği(IKYB). Irak ordusunun Kuzey Irak'taki Şamşamal kasabasını dün yeniden bombaladıgını ile sûrdü. Celal Talabani liderliğindeki IKYB'nin yazıh açıklamasında, Irak'm ayrıca Erbil kentinin yakıntna tank konuşlandırmaya devam ettiği belirtildi. Erbil çevresinde 100 kadar Irak tankı bulunduğu kaydedilen açıklamada, 400 kadar Irak ajanınm da kentte kaldığı ve birçok İKYB üyesini tutukladığı ifade edildi. Irak ordusu Mesud Barzani liderliğindeki Irak Kürdistan Demokratik Partisi'ne (IKDP) bağlı güçlerle birlikte cumartesi günü düzenlediği ortak saldında Talabani denettminde bulunan Erbil kentini ele geçirmişti. İKYB, önceki gün de ABD'nin ilk saldınsı ardından aynı iddialarda bulunmuştu. günkü ılk operasvonda imha edile- meyen hedeflerin \ urulduğunu kay- detti. ABD. önceki gün ilk saldınnın ardından Irak'ın kuzeyindeki uçuşa vasak bölgenin sınınnın 32'inci pa- ralelden 33'üncü paralele çıkartıldı- ğınıbildirmişti Yeni karann dün TSİ 11.00'de yürürlüğe girmesıyle ABD bölgeyi denetlemeye başladı. ABD Güneybatı Asya Birleşık Ku\\etler Komutanlığı'nın halkla ilişkıler sorumlusu Yarbay Andy Bo- urland "Giineyi İzleme Öperasyonu, dün öğlenden itibaren genişletilen uçuşa yasak bölgede devrûe uçuşla- nnabaşlamıştır" dedi. BourlandTSl 11.00'den sonra Irak uçaklannın 33'üncü paralelin güneyine girmesi- nin "ihlal sayılacağınr bildırdi. Pen- tagon'dan yapılan açıklamada lngilız ye Fransız uçaklarının da "Güneyi İzleme Operasyonu'"na dahil olduk- ları bildirildi. Irak Ha\a Ku\\etleri K.omutanh- ğı, ABD tarafından dün sabah lrak'ın güney ıne ikinci kez düzenlenen ope- rasvonda 1 kışinın öldüğünü. 7 kışi- nın de yaralandığını bildırdi. Komu- tanlığın telev izyondan okunan bıldı- risinde. ABD'nin önceki gün \ urula- mayan hedeflere karşı dün düzenle- diği hava saldırısında atılan füzeler- den bazılannm da \ urulduğu belirtıl- dı. Bildiride "Kurbanlannıız 1 şehit ve 7 yaralıdır. Katil Clinton. sivil böU gelere ve askeri me> zilere 17 füze ata- rak yeni bir cinayet daha işlemiştir" denildi Bu arada. Irak'ın. Mısan böl- gesi üzerinde bir "düşman" uc.ağı ABD CanavarTna karşı ~Ege- menliğiniizi. biriiğimi/Lonuru- muzu, ekmeğimizi, suyumuzu ve hava sahamızı. dişimizie tır- nağımızla savunacagız" ıfade- si kullanılmıştı. ABD ve müttefıkleri tara- fından ilan edilen "uçuşa yasak bölgelerr tanımadığını açıkla- yan Irak Amerıkan Canava- n'na karşı dışiyle tırnağıyla kendisini savunacaömı bıldir- dı. İkinci ABD saldınsında B-52 bombardıman uçaklan kullanılmadı. Cruise füzeleri iki destroyer \e bir denizaltıdan fırlatıldı. (Fotoğraf: R EUTERS) \\ASHINGTON (,\A)- Amerikalı yet- kililer. Irak'ta yaşanan son olaylardan, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (lKN'Blhderi Celal Talabani'yisorumlututuyor- lar. Adlannın açıklanmasını istemeyen Amerikalı yetkililer. Celal Talabani'nin, ABD gözetiminde başlatılan ve Türkiye'nin de katıldığı Dublin sü- ABD Talabani y ye kızgın recını süreklı baltaladığını belirttıler. Dublin'de başlatılan barış görüşmeleri. Kuzey lrak'ta çatışan Mesut Barzani liderliğindeki Irak Kürdistan Demokratik Partisi (İKDP) ile İKYB arasında kalıcı banş sağlanmasını amaçlıyordu. Yetkililer "Talabani. İrlanda'da başlatılan barış sürecini bo/du. Kuzey lrak'taki denetimini gide- rek arrtırdı. İran'a yakınlaştı ve.ABD iledanışma- larda bulunmadı" dıye konuştular. Irak, Mesut Barzani'nın isteği üzerine IKYB'nin karargâhı durumundaki Erbil'e saldı- rı başlatmıştı. düşürdüğü bildirildi. Ancak. Penta- gon olayı doğrulamadı. F-16 saldınsı Dün akşam saatlennde yapılan bir açıklamada. ABD'ye ait bir F-16 sa- vaş uçağının "genişletilmiş uçuşa \asak bölge" üzerinde denetleme uçuşu y aparken, gezıcı bir Irak radar tesısinin v urduğu bildirildi. ABD Sa- v unma Bakanı \\ illiam Perry. ola- > ın 33.üncü paralelin kuzey inde ger- çekleştiğını açıkladı. ABDuçağının yerden göndenlen radar sinyallenne yakalandığı. bunun üzenne HARM füzesi atarak tesisı etkisız hale getir- dığı behrtıldi. Öte y andan Perry dün Irak'a aıt iki Mig tipi savaş uçağının 33üncü paralelm vakınlannda.ABD uçaklannı tehdit ettıkten sonra gen dündüklerıni açıkladı. Daha önce ABD'li yetkililer. uçuşa yasak bölge- nin genişletılmeii öncesı Irak'ın 30 kadar savaş uçağını kuzeye çektıği- nın açıklamışlardı. Bagdat^ta patlamalar Bağdat'ta dün akşam şiddetli patla- malar mevdanageldığı. sırenlennçal- dığı v e uçaksav arların hav ay a ateş aç- tığı bildirildi. TSİ 20.00 civannda pat- lamalannmeydanageldiği. ardından sırenlenn çaldığı ve bunu 15 dakıka süren uçaksavar ateşinın takip ertığı ıleri sürüldü. CNN tele- v izyonunun haberinde Irak yet- kililennın. ABD'nın Bağdat'ın güneyindekı yerleşım bmmle- rine tüze saldınsı vaptığını ve başkent çevresindeki hava sa- vunma sıstemınin karşılık ver- diğinı söyledtklennı bildırdi. Bağdat'tan gelen haberier üze- rine bir açıklama yapan ABD Savunma Bakanhğı ıse . kente bir Amenkan askeri operasyo- nunun söz konusu olmadığı nı belırtti. Öte yandan ABD Başkanı Clinton da dün akşam vaptığı jçıklamada. Bağdat'takı patla- malarla ABD'nın ılgısı olma- dığını belırterek daha önceki riıze saldınlannm başarıh oldu- gunu ve ••görevin tamanılan- dığını" sovledı. Clinton ozel- lıkle Irak'ın güneymde olmak uzere bundan böy le askeri du- rumun değıştığını. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyın'in stratejık konumunun şimdi da- ha da kötü oldugunu bildırdi CHnton "Saddam bundan böy le sarı hattı aşması için bir bedel ödemesi gerektiğini bi- li>or"dedi. Bu arada. Beyaz Saray söz- cüsü Michael McCurry. Ame- rikan istıhbarat bırimlerının Kuzey lrak'ta 36'ncı paralelin kuzey ınde askeri bir hareketli- lık belırlediklerini. lrak'ın 36'ncı paralelin kuzey inde Künlere yeniden saldırması ha- linde. ABD'nin hiçbır eylem- den kaçınmavacağını söyledı. Öte y andan Irak Sılahlı Kuv - vetler Genel Komutanlığı'ndan vapılan açıklamada. Türkiye ve Suudi Arabıstan'dan kalkan ABD uçaklannılrak toprakları üzerinde keşif uçuşlan yaptık- ları iddia edildi. Amerikalılar füze saldırılarından memnun Clinton'a halk desteği Dış Haberier Servisi - ABD halkının yüzde ^9'unun. Irak'a düzenlenen füze saldınlarını destekledıği belirlendi. Operasyonun. kısa vadede Başkan Bill Clınton'a yaramasına rağmen uzun vadede ABD'nin başını ağntacağı belirtiliyor. Siyasi gözlemciler. Demokrat Parti'nin başkan adayı olan Clinton'ın. 5 K.asım seçımlen öncesinde, bu operasyonla kararlı bir lider görünümünü iyi verdiğini ve bundan da puan kazanmayı amaçladığını ıfade edıyorlar. ABC Telev izvonu'nun dün gerçekleştirdıği bir kamuoyu yoklaması. Amerikalılar'ın yüzde 79'unun. Irak'a karşı düzenlenen füze saldınlarını desteklediğini ortaya kovdu. Aynı yoklamada, Irak'a yönelik politika konusunda. halkın yüzde 56'sı Clınton'a güvendiğini söylerken Dole'a güvendiğini belirtenlerin oranı yüzde 33'de kaldı.Başkan Clinton, kongrenin desteğini de sağladı. İlk füze saldırısmdan sonra açıklama yapan kongre üyelerinin neredeyse tümü Saddam'a karşı gerçekleştirilen askeri operasyonu desteklediklerini söylediler. >RÜŞ7Prof. Dr. TÜRKKAYA ATAÖV Hazır Irak Olayı ve Türkiye'nin ÇıkarıBaşkan Clinton önderliğindeki bugün- kü Amerikan yönetimi, lrak'ın Erbil hare- kâtı ve insan haklanna saygı gösterece- ğinden kaygı duyduğunu ileri sürerek ama VVashington'aegemen seçim ortamından da kuşkusuz etkilenerek Saddam Hüse- yin hükümetine karşı bir kez daha silaha başvurmuştur. Irak yönetiminin bir saldırı olarak nıtelediği bu eylem Amerika'nın. buolaydada Türkiye'nin çıkaıiarını birçır- pıda göz ardı edebileceğini kanıtlamıştır. Irak'a bu son müdahaleyle ve bundan do- gabilecek zincirleme olaylarla büyük Or- tadoğu pazarı Türkiye'ye biraz daha ka- panmış, ekonomik yaşantımızdaki kara bulutlar daha da kesifleşmiştir. Körfez Savaşı'nın beş yıl önce çıkışına, çatışmanın aşamalarına ve sonra uygula- nan ambargonun aslında Irak halkını ce- zalandırmaya dönüşmesine ilişkin değer- lendirmeler. bugün bazı çevrelerde oldu- ğu gibi ilerde de tarihin yansız sayfaların- da kuşkusuz yapılacaktır. Olaylar başın- dan bu yana gizlilikler ve yanıltmalarla do- ludur. Ama bilmelıyiz ki bugün de süren ambargo da bir çeşıt savaş, hatta 20 mil- yona yakın sivili son tahlilde hedef aldığı için en acımasız bir savaş biçimi, yığınsal bir yok etme yöntemidir. Birleşmiş Millet- ler Gıda ve Tarım Örgütü'nün son rapo- runda da kanıtlannın açıkça ortaya çıktı- ğı gibi sessizce, ama sistematik biçımde milyonlan öldüren bir seri cinayettir. Dün- ya pazarı, ham maddelerinin fiyatı vealış- verişiyle bir bütün olduğu için hiçbır ulus tek başına yaşayamaz. Türkiye'ye de bü- yük zararlar veren ambargo artık toplu ci- nayete dönüşmüştür ve Cumhuriyetçi Parti'den rakibi Bob Dole karşısmdaki imajını düzeltmek isteyen Başkan Clin- ton'ın bu müdahalesi bunalımı yeni aç- mazlara sokacak öğeleri de içinde taşı- maktadır. Ambargonun bugünkü koşul- larda sürmesinin insanlığa karşı bir suç oluşturmasını başka bir yazıya bırakarak Türkiye'nin bu arada çiğnenen haklanna dönelim. Irak'la ilgili ve Amerikan tercihlerıne uy- gun tüm BM Güvenlik Konseyi karariarı- nı destekleyen Türkiye bu ambargodan (Irak'tan sonra) en çok zarar gören ülke- dir. Türlü aşırı siyasal akımların. bu arada terorizmin yapay biçimde güçlenmesi bir yana, maddi zararının bir ölçüde hafifle- tilmesi amacıyla temel gıda ve benzeri ge- reksinım maddeleriyle ilaç karşılığında Irak'tan sınırlı petrol alma girişimi de son Amerikan müdahalesiyle tehiikeye düş- müştür. Ortadoğu pazanmız iran-lrak savaşı sı- rasında durmuşken, Amerika öncülüğün- deki silahlı müdahale ve onu izleyen am- bargo bu geniş bölgede tüm olanakları bizim için srfıra indirmiştir. Yalnız lrak'ta değıl, bazı çevre ülkelerinde de başladı- ğımız işleri yarıda bırakmak zorunda kal- dık. imzaladığımız anlaşmalar gereği ta- sarladığımız işlere başlayamadık, şanti- yelerimizi ve makinelerimizi yitirdik, işçi- lerimizi birkaç gün içinde geri çektik ve dışsatım kapıları tüm kapandı. Bazı hesaplara göre (ve 30 Haziran 1996'ya değin) tüm parasal kaybımız 27 mılyar 261 milyon dolardır. Bunun içinde ulaşım sektörü, dışsatım, dışalım, kontrat- lar, bankacılık kayıpları, sığınmacılann ne- den olduğu gider, askeri harcamalarvetu- rizmden yitirdiklerimiz de vardır. Yalnız lrak'ta Türk şirketlerinden Güriş'in 8, Öz- Gü'nün 7, Gama'nın 6, Tekfen'in 5, Kut- lutaş'ın 4, Kiska'nın 3 ve Enka ile Zafer'in 1 'er işi vardı. Yirmi bir yabancı ülkenin top- lam 441 işinden 35' ini Türk işadamları yü- rütüyordu. Bunlar devam etseydı bugün lrak'ta en az 7 milyar dolarlık iş hacmine sahiptık. Gerçekleşmeyen en son tasarı Bağdat-Basra demiryolu ve Bağdat çev- resinderingdemiryoluydu ki, bunu Gama. Enka ya da Güriş'ten bir alacaktı. Bunla- nn tümüyle birtikte, 2 milyar dolarlık gay- ri resmi alışverişten de yoksun kaldık. Bü- yük çaplı ticaretin damarlannı oluşturan T1R filolarımız şimdi kent içi eşya taşıma- cılığıyla sınırlı kaldılar. Öte yandan, zarar- ları ödenmesi gereken binlerce işçimiz bir tekkuruşalamadı. Öteki Ortadoğu kapıları da kapandı. Ör- neğin, 1980-89 arası yüzde 23 paylaTürk işadamlarının gözde pazarı olan Suudi Arabistan'ın payı 1990-96 arası yüzde 2.6'ya düştü. Suudiler 5 milyar dolar öde- yerek Amerika'dan 72 adet F-15 avcı uça- ğı ve 3 milyar dolarlık 48 İngiliz Tornado bombardıman uçağı aldılar. Kuveyt Ame- rikan uçaklan, Fransız savaş gemileri ve Ingiliz zırhlı araçlarına büyük paralar har- cadı. Yalnız birleşik Arap Emirlikleri'nin 80 avcı uçağına ödediği para 8 milyar dola- ra yakın. Suudiler yeni bir zırhlı tugay için 3 milyar daha ayırmışlar. Bu silahlanma yarışı ve Batı'ya bağımlılık Türkiye'nin ekonomik fırsat kapılarını ardı ardına ka- pamaktadır. Clinton'ın son eyleminin, bu- na, doğurabileceğı yeni sonuçlar da ek- lenince ülkemiz sorunlarına sorunlar ka- tacağı artık bilinmelidir. mısınız fc<* T^ns o SıradJ