Katalog

&BYFA CUMHURİYET 27EYLUL1996CUMA HABERLER Kahraman, işçi çrtarmayı savundu • ANKARA (ANKA)- SHP-CHP döneminde "geçici ışçı" olarak göre\e başlayan ve Kültür Bakanlığı'nda vıllardır hizTiet \eren çok savıda valı^anın işine son \eren Kü; türBakanı İsmail Kahraman. "keyfi çıkarma" olmadığını îavundu. Kültür Bakanı ismail Kahraman. Dakanlıkta elemana gereksmim olduğunu rrelirtirken. "Kadrosuzluktan sıkıntı ;ekı>oruz" dedi. Eski <iiltür Bakanı Agâh Oktaş Güner dönemındeki 1700 tadro isteğınin »erçekleşmesinı »ekledıklenni kavdeden Kahraman, geçici işçilerın tarşılaştığı sorunların da kadrova alınmalan ile önlenebileceğini söyledi. KESK: Oyuna gelmeyeceğiz • ANKARA (AN KA)- K.amu Emekçilen Sendikası(KESK). REFAHYOL hükümetinın nemalan gasp etmek ıstediğini savunarak. Türk K.amu-Sen \e Memur-Sen ile birlikte kendilerinı meşrulaştırma çabasına girerek oyun ovnadıklarını. ancak KESK'in bu ovunu bozacağinı bıldirdi. KESK Genel Başkanı Sivanıi Erdem. vaptığı vazılı açıklamada. kamu emekçilerinin maaşlanndan kesılen tasarrufun \e nemalann gasp edilmek istendiğini savunarak kamu emekçileri hakkında soruşturma. sürgün \e işten atma işlemlerinin hızlandığını. sosyal gü\enlik kurumlannın mallarının satılarak tasfıve edildiğini bildirdi. Evren'in okulunu Demirel açacak • ANKARA (ANKA)- Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel 7. Cumhurbaşkanı Kenan E\ren tarafından vaptınlan Evrenpaşa Ilköğretim Okulu'nun açılışını yapmak üzere bugün Marmaris'e gıdecek. Cumhurbaşkanı Demirel tarafından açılacak olan ilköğretım okulu. 24 derslık. 1 bılgisayar salonu, 2 laboratu\ar. 1 kütüphane. I spor salonu. 2 arşiv odası \e I öğretmen odasından oluşuyor. Demirel. Evrenpaşa Ilköğretim Okulu'nun açılışını yaptıktan sonra istanbul'a geçerek tstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanlığı tarafından yeniden inşa edilen Doğanev ler Ilköğretim Okulu'nun açılışını yapacak. CHP 10yerde seçime girecek • ANKARA (ANKA) - CHP Parti Meclisı. 3 kasımda yapılacak verel ara seçınılere katılacak olan belediye başkan adaylarını belirlemek üzere bugün toplanacak. 3 kasımda ikisı ılçe. l()'u belde olmak üzere toplam 12 verde yapılacak olan \e toplam 170 bin seçmenin sandık başına gideceği >erel ara seçımler yaklaşırken partilerin çalışmaları da hızlandı. Mardin'in merkeze bağlı Yalım \e Manisa Saruhanlı'nın Dilekli beldesi dışında 10 merkezde seçime katılma kararı alan CHP adaylarını yarın kesinleştirecek. Muğla'da sürgüne tepki • MUĞLA(Cumhurivet) -Atatürkçü Düşünce Derneği Muğla tl Koordinasyon Kurulu. derneğin Fethive Şube Başkanı olan Fethiye Kültür Müdürü Selahattin Güzel'ın Hakkâri'ye sürgün edilmesini kınadı. Bu arada. REFAHYOL hükümeti ile birlikte ADD üyelen üzerınde baskılann voğunlaştığına dikkat çekilerek Köyceğiz'de ılkokul öğretmeni. Ortaca'da lise öğretmeni iki dernek üyesinin de başka verlere tayin edilerek cezalandırıldıklan açıklandı. Açıklamada. tayinler "ırtica hareketinin çirkiıı mevvelerı' olarak nitelendırildi. Prof. Dr. Günday, RP'nin türban planı için anayasayı değiştirmesi gerektiğini söyledi 6 Refah rejime çarpar'•RP'nin, yasal düzenlemelerde kamu çalışanlan ve öğrenciler için türban iznı getirilmesine yönelik değişiklik yapma planı konusunda anayasa uyarısı yapıldı. İdare hukuku profesörü Metin Günday, "Yönetmelikle türbana izin veremezler, anayasal değişiklik yapmalan lazım. O zaman da rejime çarparlar" dedi. •Memurların kıyafet ölçütlerini düzenleyen yasa ve yönetmelik kurallannın anayasadaki, devrimleri koruyan hükümlerle güvence altına alındığına dikkat çeken Günday, "Anayasanın. devrim hükümleriyle birlikte laiklik ilkesini de değiştirme girişimi yapmış olurlar. Bu değişikliği teklif bile edemezler" dedi. ECE TEMELKl RAN ANKARA - Hukümetın RP kanadının ka- mu çalışanlan \e öğrenciler ıçın türbana ola- nak sağlayan yeni yasal düzenlemeler vapma planı konusunda anavasa uyarısı vapıldı. An- kara Ünıversıtesi ıdare hukuku profesörü Me- tin Gündav. memurlar \e öğrenciler için tür- ban ıznının anayasal değişiklik gerektirdiğinı \ urgularken. ~Vönetmelikle türbana izin vere- mezler. anavasal değişiklik >apmalan lazım. O zaman da rejime çarparlar" dedi. YonetmelığinanayasadaAtatürkdevrimle- rını koruvan hükümlerle güvence altına alın- dığını belirten Günday. "Anayasamn devTİm hü- kiimlerh le birlikte cumhuriv etin laiklik ilkesi- ni de değiştirme girişimi v apmış olurlar. Bu de- ğişikliği teklif bile edemezler" değerlendirme- sıni vaptı. Gündav. Adalet Bakanı Şevket Ka- zan'ın a\ukatların türban takmasına ızın \ere- cek genelge çıkarma planını da "Adalet baka- nınuı avukat kıyafetleriv le ilgili v etkisi voktur" •diverek eleştırdi. RP'lı Adalet Bakanı Şevket Kazan'ın ekim avındakı yeni memuralımlanna yetiştirmek üze- re memurların kılık kıvafet düzenini belirle- yen yönetmelıkte değişiklik vapacak bir Ba- kanlar Kurulu kararı çıkarmaya yönelik çaliş- malarının. anaş asaya aykınlık doğurabileceğı bildinldi. Memurfotoğraflannın yönetmelik- te belırtilen ölçütlere uygun olması gereklilı- ğinı öngören 10. maddenın değıştırilmesi du- rumunda. vönetmeliğin kendi içinde tutarsız- lığadüşeceğınıvurgulav an Gündav. vönetme- liğın 1. maddesındeki "kamu personeli kıja- fetinin Atatürk devrim ve ilkelerine uvgunlu- ğu" zorunluluğuna ışaret etti. Adalet Bakanı Kazan' ın. yönetmehğe ka\ nak olan \ e onu ko- ruyan "Bazı Kisvelerin Giyilemeveceğine Da- irKanun'unmemurkıvafetlennınuluslarara- sı kurallara uvgun olacağını düzenleyen 5. maddesını de değiştirme girişimi şapacağı \o- lundakı sa\ lan değerlendıren Günday. yasanın anayasal hükümlerle korunduğunu açıkladı. Günda>, 1934 tarıhlı \asava. anavasanın -İn- kılâp Kanunlannın Korunması" başlıklı I "4 nıaddesınde yer verildığıne işaret ederek şöy- lededi: *Ana>asanın 174. maddesinin 8. bendinde Ba- n Kis\elerin Gi>ileme>eceğine Dair Kanun. adı verilerek. konınan De>rim Yasaları arası- na alınmıştir. Bu madde>e göre. sayılan diğer yasalar \e söz konusu \asa Türki>e Cumhuri- veti'nin temel niteliklerine ilişkin düzenltme- İerdir." Günday \a.sanın ana\asal hükümle gü\en- ce altına alınmust nedenı\le >onetmeliğın de anaşasal koruma altında olduğunu dile getir- di. Günday. memurların kıhk-kıvafetine iliş- kin türbana ızın \erecek vonctmelık değı^ık- liğınin anayasal değişiklik niteliğinde olduğu- nu belirtirken "Yönetmelikle türbana izin ve- remezler, ana\ asal değişiklik >apmalan lazım. O zaman da rejime çarparlar" değerlendir- mesıni yaptı. Gündav. Devnm Yasalan'nınko- runduğu anayasa maddesındeki laiklik ılkesi- ne dikkat çekerek "Bu maddede. söz konusu vasalar ve laiklik birleşririlmiştir. Bu planla. anavasanın devrimhükümleriyle birlikte laik- lik ilkesini de değiştirme girişimi \ apmış olur- lar. Bu değiştirme)i teklif bile edemezler" de- di. Günday, anav asanın 4. maddesine dikkat çe- kerek anavasanın 2. maddesinde düzenlenen cumhurivetin temel nıteliklerinden laiklik il- kesinın değiştirilemeveceğıni vurguladı. Günday. Kazan'ın a\ukatlara türban yasağı getiren eskı Adalet Bakanı SeyfiOktaj'ın ge- nelgesini kaldıracağına ilişkin sa\ ları da "Ok- ta> "ın genelgesi deçıkacak genelge deyasaya ay- kındır" dedi. Yargıda türbanlı yargıç devriAdalet Bakanı Şevket Kazan, türbanlı yargıç stajyerlerine kııra çektirmeyi başardı. HSYK, türbanlı stajyerlerin yargıçlık ve savcıhkyapabileceklerini oybirliği ile karara bağladı. Yurt gezilerini sürdüren ANAP lideri Mesut \ ılmaz mahkûmlarla pazaıiık eden hükümetin cezaev lerini kötüvönettiğini sö> ledi. Y ılınay. bütün bakanlan takibe aldıkJannı ka\detti. (Fotoğraf: AA) 6 Hükümet yıl sonunda biter' Başbakan Erbakan'm aile bütçesi bile yapamayacağmı savunan Yılmaz "Bütçe rakamlan bütün zamanların rekorunu kırıyor" dedi. Dl RDANE KOCAOGLL AMASV A / SAMSl'N - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. Başbakan Necmettin Erbakan'm devlet bütçesi değıl. aıle bütçesi bıle vapamavacağını. hükümetin iki avlık ömrü kaldığını ve yılbaşını çıkaramayacağını sövledi. Yılmaz. Erbakan'm Afrika gezisinin de dış polıtikaya hiçbirkatkı sağlamayacağını. "getirdiğinden katbekat lazlasını" götüreceğıni >ö\ledı. Yılmaz. cezaevlennın çok kötü vönetıldiğıni öne sürdü.Hükümeti halka sikâvet etmek için vurt gezilerıne başlayan ANAP lideri Mesut Yılmaz, dün sabah Amavva'da basın toplantisi düzenledi. Başbakan Erbakan'm 199^ yılı bütçesine ilişkin açıklamalarım eleştiren Yılmaz. "Başbakan'ın açıklamalanndan anlaşılıvor ki. Sayın Erbakan. de\ let bütçesi değil, aile bütçesi bilevapamaz" dedi. 1996 bütçe açığının ulusal gelirin vüzde 10'u düzeyinde olacağını ve 1.3 katrılvon lira olarak gerçekleşeceğini kaydeden N'ılmaz. bu rakamlann bütün zamanların rekoru anlamına geleceğini söyledi. ^'ılmaz. bundan daha vahim olan durumun devlet borçlannıalarının yalnızca dev let bonolarına dayandırılması olduğunu belırtti. \'ılmaz. "Devlet borçlanmıyor,avansalıyor. Köklü tedbiıier almadan bu taMoyu düzeltebilmek münıkün değildir. Ancak, hükümetin buna ne gücü ne de arzusu vardır" dedi. 7.5 katrılvon lira olnıası öngörülen 1997 bütçesinde 2.5 katrilyonluk açığın söz konusu olduğunu belirten Yılmaz. bu durumun Türkiye'de bütün dengelerin altüst olması anîamına geleceğini söyledi. \'ılmaz. bir soru üzerine. valnız Adalet Bakanı Şevket Kazan 1 değıl, tüm bakanlan vakııı takibe aldıklarını sövledı. ^'ılmaz. Bursa'da yapacakları bölge toplantısının ardından oluşturacaklan gölge kabineyi açıklavacaklarını bildirdi. Mesut Yılmaz, hükümetin yıkılmasından sonra RP ile bir koalisyon vapıp yapmayaeaklarına ilişkin bir soru üzerine. geçmi^te yaptıkları koalisyon pazarlıklarına değindi ve RP ile hükümet kurma konusunda bundan sonra da aynı tutumu sergileyeceklerinı belirtti. Yılmaz. açıklarını kapatmak için hükümet olmavacaklarını. ıktidara gelmeve zorunlu olmadıklannı belirterek. "Yalnızca ülkenin yaranna inanacağımız hükümette yer alınz" dedi. Yılmaz. 3 avlık REFAHYOL hükümetinde RP'nin ne kadar hazırlıksız. programsız olduğunu ve çözümü olmadığının ortaya çıktığını vurguladı. ANKARA (Cumhuri>et Bürosu) - Yargı tarihinde ilk kez. türbanlı ba- yan yargıçlar kürsüde görev yapma- va başladı. Adalet Bakanı Şevket Ka- zan. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HS\'K) üyelerine yaptığı baskıyla yargıç ve savcı adaylarının türban takarak da görev yapmalan- na izin çıkardı. HSY'K, bundan son- ra türbanlı stajyerlerin. yargıçlık ve savcılık yapabileceklerini oybirliği ile karara bağladı. Ankara Adliye Sa- rayı'nda önceki gün yapılan kura çek- me törenine katılan Emine Uçar ile HüKaGerçekeradlı türbanlı ıkı yar- gıç adayının, Güneydoğu'ya atandık- lan öğrenildi. Adalet Bakanı Kazan'ın. a\ ukatlar ile savcıların da duru^malara türban ya da başörtüvle katılabilmelerine olanak tanıyacak yasal çalışma baş- lattığı bildinlirken bu konunun bakan- lığın değil. Türkiye Barolar Birli- ği'nin yetkı aLanı içinde bulunduğu-. na dikkat çekildi. Türban karşıtına sürgün Kazan, türban taktıkları gerekçe- siyle Uçar ve Gerçeker'in fişlerıne "Hâkim ve saveı olamaz" kav dı dü- şen bakanlık tetkık yargıçları Kadri Söğüdüoğlu ile Ahmet Akgül'ü. gö- rev verlerini değiştirerek Ankara Ad- liyesi'ne gönderdi. Görev süreleri dolmasına bir yıl kala verleri değış- tirilen ikî tetkik yargıcı için Kazan'ın HSYK ü>elerine baskı yaptığı savı gündeme gelmişti. Hâkim ve Sa\ v cı Ada>lan Eğitim Merkezi'nde türban takan Uçar ve Gerçeker'in vargıç olupolmavacaklarıtartışması vüksek kurulda sıkıntı yaratmış ve kurulun bu konuda nasıl bir karara varacağı da merak konusu olmuştu. Alınan bilgive göre. HSYK'nin geçen hafta içinde yaptığı son toplan- tıda. türban konusu, üyeler arasında uzun süre tartışıldı. Kazan. kurul üye- lerine. türban takmanın yargıç va da savcı olmava engel olamavacağını sav unurken kurul üyelerinden Engin Doğu ve ZühalÇokar. Kazan'ıngö- rüşüne karşı çıktılar. Ancak tartış- manın ardından. yüksek kurul üvele- ri. türbanlı adavların da vargıçlık ve savcılık görev lerini vapabileceklerı- ni oybirliği ile karara bağladı. Yük- sek kurulun kararlan kesm olduğun- dan. türban konusunda alınan bu karara itiraz hakkı bulunmuvor. UZYAZI /ORHAN BİRGİT Erbakan, eski yol arkadaş- larından Şevket Kazan'1. öyle anlaşılıyor ki sadece Adalet Ba- kanı olarak değil; çok önemli operasyonların başarılması için bir tür "parti komiserı" gibi de kullanıyor. Kazan'ın Irak sefe- rinin kokusu. Ankara'nın tevilli yalanlama çabalanna karşın, CIA Başkanfnın, Celal Tala- bani'nin açıklamaları Tansu Çiller'in New York Times'a ver- diği demeçle daha sonra orta- ya çıktı. Adalet Bakanı, kabine- de "Milli Görüş" misyonu için. güçlendirilmiş bakan görevi ya- pıyor. Bu görev gereği. önceki gün Radyo Televizyon Üst Kurulu Başkanı. DYP'li eskı Devlet Ba- kanı Güneş Müftüoğlu'nu zı- yaret etti. Devletin resmi haber ajansı, "AA'1 bu ziyarette Ada- let Bakanf nın hükümet adına RTÜK Başkanı'na. TRT Genel Müdürlüğü seçimi için biraday listesi getirdiğini ve üç kişilik listedeki "asıladay" için de ku- lis yaptığı haberini verince or- taiık karıştı. Ziyaretin, 21 ada- yın TRT Genel Müdürlüğü bek- lentisi olduğu bir döneme rast- laması, daha ilginci Radyo Te- levizyon Üst Kurulu'nun, aday belirlemek için toplanmasın- dan bir gün öncenin seçilmiş ol- Refah, TRT'ye Baskm Hazırlığmda! ması elbette rastlantı değildi. Gerçi. Şevket Kazan, RTÜK başkanına ziyaretini sadece dört ay gecikmiş bir kutlama ziyareti gibi göstermeye çalış- tı ve liste olayını da yalanladı ama, üst kurulun toplanma sa- ati gelince çoğunluğun sağla- namayışı, bu yalanlamayı hava- da bıraktı. Çünkü kurulun Re- fah Partisi kontenjanından se- çilmiş üç üyesi. başkan yar- dımcısı Fatih Karaca, Emin Başer, Mehmet Doğan, bina- da olmalanna karşın toplantı salonuna girmemiş, odalannda oturup yarenlik etmeyi tercih etmişlerdi. Bu üç üyenin yaptığına, po- litik lügatte "obsrüksıyon"; ya- ni "engelleme" deniyor ve dün- yanın bütün parlamentoların- da olduğu gibi TBMM'de de sık sık rastlanıyor. Çoğunluğun sağlanmasını ve böylece bir yasanın kabul edilmesini önle- mek için. bir parti grubuna bağ- lı milletvekilleri birleşimin ya- pıldığı genel kurul salonuna gır- miyor. bazen komisyon toplan- tısınakatılmıyorlar. Katılmayın- ca da toplantı açılamıyor. Radyo Televizyon Üst Kuru- lu'nda da önceki gün böyle ol- du. Üç Refah Partili üye girme- yince, başka bazı üyeler de ma- zeretleri nedeniyle gelemeyin- ce toplantı olmadı. Ust kurulun önümüzdeki hafta çarşamba günü toplanacağı bildirildi. Üst kurul üyeliğine seçim, TBMM Genel Kurulu'ncayapılıyor. Bu kurula üye olması istenilenler, partilerin grupları eliyle aday gösteriliyor. Onların içinden de "iktidar" ve "muhalefet" kon- tenjanına göre seçim yapılıyor. Yasa, seçilen üyenin. tıpkı Ana- yasa Mahkemesi'ne. bazı yük- sek yargı organlarına parlamen- to aracılığı ile seçilmiş kimse gibi. yansız ve tarafsız görev yapacak, kendisıni oraya gön- deren politik gücün etkisi dışı- na çıkmayacak kimse olarak değerlendiriliyor. Oysa, bu üç sözde tarafsız üye önceki gün olduğu gibi, odalannda oturup toplantıya girmemeyi ve böy- lece çoğunluk yaptırmamayı bir eylem olarak uyguluyorlar. Niçin? Çünkü, bu hükümetin baş ortağı, TRT gibi anayasal bir kurumu, bu baskm dönemin- de iyiden iyiye ele geçirmeyi planlıyor. Onun için de. üç kişilik bir lis- te, Şevket Bey'in avucunun içinde. sessiz ve halim. selim görünüşlü kurul başkanı Gü- neş Müftüoğlu'na verilmek is- teniyor. Kurul, yerse ne iyi... Ye- mezse, başka bir zaman, baş- ka bir deneme için, hiç kızma- dan beklemeye geçilecek. Kazan'ın verdiği listede, özel- likle Istanbul Büyükşehir Bele- diyesi'nin Kültür Işleri Bakanı Şener Demiröz'ün gerçek ge- nel müdür adayı olduğu söyle- niliyor. Demiröz, eski yıllarda Humeyni hayranlığı ile tanınmış, eski AP Milletvekili Hami Tez- kan'a, iran devrimınde öldürü- lenler için "Şeriatiçın gerekiyor- muş" savunması unutulmayan bir parti militanı olduğu bildiri- lıyor. Liste. kurulun DYP'li ke- simindeyüz bulmayınca. Refah- lı başkan yardımcısı ile iki üye, "engelleme" görevine soyunu- yorlar! Genel müdürlük makamı bo- şalmış olan TRT için üç yeni genel müdür adayının belirlen- mesı çarşamba günü gerçek- leşebilecek mi? Vansız ve tarafsız üst kurulun, yansız ve tarafsız üyelerinden üçünün, engellemeden vazge- çip toplantıya katılacakları sa- nılıyor. Ama üst kurulun aday belirlemesi nasıl olacak, bu bu- günden bilinmiyor. Bilinen, Adalet Bakam'nın, partisinin bir eski militanı için devreye girip, üst kurulda ku- lise soyunduğu... Uğruna kulis yapılan kimse- nin de eski bir Humeyni hayra- nı olarak isim yaptığı! Dileyelim de üst kurul, siya- si iktidara paspas olmasın.. Düzeltme: 20 Eylül 1996 günü bu sütun- da yayımlanan "Radyomu Is- tiyorum" başlıklı yazımda. ile- tişim fakültelerinde uygulama- lı radyo. televizyon öğrenimi- nin önemini savunurken, "Tıp fakültelerindeki anatomi ders- leri için kadavralar üzerinde bis- tuh dolaştırmaya kimse dur de- meyi düşünmüyor" demiştim. Aynı yazıda "anatomi ensti- tüsü olmayan tıp fakültesi ney- se, radyo televizyon stüdyo- suz... İletişim öğrenimi de odur" cümlesi de gösteriyor ki, ben ka- da.vralar üzerinde çalışmaya karşı çıkmıyorum. Bazı değerli okurlarım, özel- likle hekim dostlardan yanlış yorumlayanlar olmuş. Bu dü- zeltmeyi onlar için yapıyorum. BİR BAKIMA j SERVER TANtLLİ * Vernant, Bir Aklın Dostu... Akıl, öteki meziyetlerı bir yana, ne denli hoşa git-, mez olursa olsun, gerçekliğin yüzüne doğrudan doğruya ve açıkça bakma cesareti, her zaman var olmadi. Ondan önce, başka düşünce biçimlerinin . egemenliği altında yaşadı insanoğlu ve akıl, mitos- . lardan. mistik ve esrardan kopa sıyrıla gelişip de- mokratik bir sitenin gereklerine uyarlı hale geldi. Gerçekten, isa'dan önce, eski Yunanistan'daak-" lın doğuşu, demokrasi ile ortaya çıkan bir ihtiyaca' yanıt verir: Atina sitesi, yurttaşlarına özgürlük ve eşitlik tanırken, özgür ve eşit bireylerin kuîlanabile- - cekleri, birbirlerıni etkileyebilecekleri, doğru ve adil - üzerinde anlaşabilecekleri bir araç da bulmak ge- rekiyordu. Böylece akıl, birbirine eşit özgür birey- ler arasında normal ilişkıdir. Ortak iyiliği düşünme- de ve ona karar vermede tek araçtır o. İnanca de- ğil, bir düşünceyi izleyen yargılamaya seslenir; her- kesin kendi gerekçelerıni sergileyip karşısındakinin itirazlarına yanıt verdikleri bir diyaiogdan ve bir zıt- • lar tartışmasından doğar. Özetle, sözun şiddet karşısında zaferidir akıl ve demokrasinin çocuğudur. »: J Büyük Fransız Hellenisti Jean-Pierre Vernant, ünlü eserlerınden birinde, Yunanlılarda Mitos ve', Düşünce adlı kitabında, aklın niçin o yüzyıllarda. doğddğunu, hangi gereklere yanıt vermek üzere*,, yaşama kavuştuğunu tatlı tatlı anlatır. Yaratıcı ve eleştirel aklın ürünü olan o görkemli^; felsefe, o yüce edebiyat ve tiyatro ve insana çınl- çıplak bakıp kusursuz güzelliğini mermere işleyen ' o dev sanat, böylesi bir ortamda doğup gelişti. Tarih de geliyor aklınıza değil mi? Doğaüstü güçlerin insanian kullanıp biçimlendir-' dikleri inancına sırt çeviren, önce eski Yunanlılar ol- •• dular. Sıyasal yazgılarını topluca ele almaya karar - verdiklerinde, geçmişlerini herkesin gözü önünde ' tartışmak ihtıyacını duydular; geçmişten neyi sak- lı tutacakları ve onda ne türlü yeniliklere gitmeleri" gerektiği konusunda hep birlikte bir seçime varmak ' amacıylayaptılarbunu. Bunun içinde, kendi ortak'" geçmişleriyle başka halklarınkini, hatır gönül dinle-'; meden incelemeye kalktılar. Tarih dediğimiz, insari ' toplumlarının geçmışini nesnel olarak aydınlatıp'• yerli yerine oturtma girişımınin, ilk kez Yunan tarih- A çileriyle başlamasının anlamı budur. '-,-, Ne ad vereceksiniz bu olan bitene? Ister "mucize" deyiniz, ister başka bir niteleme-.; de bulununuz, fark etmez. ..; Klasik Yunan kültürü benzersizdir. ,; Insanlığın aydınlanma tarihinin de apayrı bir say-.~ fasıdır. ^ Raffaello'nun "Atina Okulu" diye pek ünlü bir tab- * losu vardır. Kuşkusuz görmüşsünüzdür. Işin görke-, mini bir kez daha temaşa etmek istemez misiniz bu/î satırları okuduktan sonra? r • • • '-' Akıl, Yunan Aydınlanması'nın arkasından, yüzyıl-a lar sürecek bir gölgeleniş geçirdi. O yüzyılların içinrH de, belkı sadece islam dünyasında, yine bir iki yüz-•<, yıl sürecek bir parlaklığı gösterebilirsiniz olsa olsa.'. Ne var ki meşale orada da söner ve 15 ve 16. yüz-' yıldan başlayarak Batı dünyastnın eline geçer. Insanlığın ortak kültür ha2inesi Avrupa'da yeni^ zenginliklerle donanır. ' \ Ama bir süre var ki, aklın aydınlığı, yeniden kök- ' tendincilığin. dogmanın. hoşgörüsüziüğün, şoven' •; ve milliyetçi darlığm perdesiyle gölgelenir halde. '• Ne var ki, uzun sürmeyecektir bu da! • • • Yukarda adını andığım Jean-Pierre Vernant, şu son günlerde özel bir ilgiyle çevrili Fransa'da. "Eski Yu- nanistan'ın yeni kâşifi" diye nitelenen düşünür, son " çıkardığı Mitosla Politika Arasında adlı kitabı da ve-;i sile bilinip ilginç yazı ve röportajların konusu. Yeni bir değeriendirmeye tâbi tutuluyor özetle. Z Aklın bir büyük çağını tekrar görüp tanımak ve ora- . dan günümüze atlamak için güzel bir fırsat. '* Doğrusu bilmıyordum, şimdi öğrendim: Jean-Pi- erre Vernant, bir araştırmacı ve düşünür olmasmın , yanı sıra bir militan da. 1932-1937 yıllarında Fran- sız Komünist Partisi'nde çalışmış, Ikincı Dünya Sa- ; vaşı sırasında da faşist işgale karşı Direniş Hareke- ti'ne katılmış. "Araştırmacılığımla militanhğımı hiç-, > bir zaman birbirinden ayırmadım" diyor. Ve onurla bahsediyor geçmişinden. « Okuyor, onunla aynı yüzyılda yaşamaktan siz de- onurlanıyorsunuz... •' 'Kişiye dini sorulamaz' •Anayasa Mahkemesi. CMUK'un, kimlik saptanması sırasında dine ilişkin soru yöneltilmesini içeren 61. maddesini iptal etti. ANKARA (Cumhurivet Bürosu)- Anavasa Mahkeme- si. nıodern dev lette dının ba- zı haklara sahip olmanın ko- şulu olmadıâını belirterek bı- revlere dınlerıne ilişkin soru vöneltilemeveceğini bildirdi. Yüksek Mahkeme. Ceza Mu- hakemelerı Lsulü Yasası'nın (CML'K). tanıkların kimlik- lerinin saptanması sırasında dine ilişkin soru vöneltılme- sini içeren 61. madde hükmü- nü iptal etti. Anayasa Mahkemesı'nin. Düzköv Asliye Ceza Mahke- mesi'nm 1412 sayılı CMLK'unöl.maddesind'ekı "•_dini_" sözcüğü ile 3482 sa- v ılı v asada ver aîan "suçun in- fıal uyandırmasT gerekçesmin iptali istemivle "itiraz" \o- luylaaçtığı da\av a ilişkin ge- rekçelı karan. Resmı Gaze- te'nın dünkü sav ısında vav ım- landı. Kararda. da\a konusu- nun "gecelevin konut doku- nulmazlığını bo/ma\a eksik kalkışma. hakaret ve saldır- gansarhoşluk" suçlamahnv - la \argilanan bir sanığın var- gılanma aşamasında vaşandı- ğı kavdedıldı. Yerel mahke- menin itiraz gerekçesınde özet- le şu görüşlerı dile getırdiği kavdedıldi: "CMlK'unöl.maddesin- deveralan dını sözeüğü.ana- \asava av kındır. Laikbirdev- İet. her türlü dini inanca \e inançsızbğa eşit mı-vafedc dur- maktadır. Devlet işlevişinde di- ni kavram ve kurallan esaş .- alamaz-Ötevandan kimse di^ * ni inançlannı açıklamav a zor- lanamaz. Ovsa söz konusu maddede düzenlenen ilkkezso- rulacak şev lerve alınan cev ap- lartanığın anlatmıının mahke- me taranndan değerlendirilme- ' sinderolovnavacaktır.^anita1 -'-' nığın dini inancı ya da inanç- ' sızlığı farklı muameleve tabi, olacaktır." ".'•-_' ttırazı ınceleyen Anayasa', Mahkemesi. modern devlette J« dınin bazı haklan sahip olma-^. nın bir koşulu olmadığını be-'"* linerek dev leti. "vicdan öt- ' [ gürlüğüne olabüdiğincesavgı- İLbümesindeı,tşit1idinvemez- ' heplere inananlara ve bunla- ' ra ait oluşumlara izin veren* 1 * oluşum olarak niteledi. Laifc1 ' dev lette her yurttaşın dininî- '• seçme v e inançlannı açiğa vıt.1; -. rabılnıe konularında din ve^ vıcdan özgürlüğünün sınırla-» J n içinde serbest olduğunu v ur->'! 1 gulavan mahkeme. "Hiçbir1 , dine itikadı olmavanlar için de durum avnıdır. Laik bir top-., lumda herkes istediği dine ya , da inanca sahip olabilir. Bu , hususvasakovucununhertür; , lü etki ve müdahalesinin dı- şuıdadır. Gerçek vicdan hür- , rivetinden. ancak laik olan ül- kelerdesözedilebilir. Dinlerden birini dev let olarak tercih flk- ri av n dinlere mensup vatan- daşlann kanun önünde eşitlik ilkesine av kın düşer" görüşü- nükavderti.