Katalog

21 EYLUL 1996 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 OrLando'nun (lüııyasım Robert Wilson'Ia keşfedişD1KMENGLRLMÇARER ^ irginia \\oolf \ e Robert \\ ilson. Bı- rı dıl ustasi dığerı gorsel-isitsel resım- ler \ ırgınıa \CooIf un dılde kullandığı zengın ınıgeler fantastık oğeler. karma- şık ıç dunyasinın dı^a \uran çarpıu bo- yutları -Örlando'yu Robert VVıkon un ılgi alanına ı,eknıı> Her ıkisi de sıradisı sanatçılar Darr\IPinckne> \e VV ıkon'un bırlıkte sahneyeuyarladıklaıı "Orlando'. VVıkon'ıın yanı sira çok guçlu oyuncu- ların boğustuklan bır \apıt olarak dun- >a sahııelerındeıı ses getırmiş 1989. Berlın Sthaubuhne ve Jutta Lampe; J 993. Paris-Odeon \e Isabelle Huppert; 1996. Edınburgh Festıvalı \e Miranda Richardson YVıkon ovunlannın onemlı ozelhkle- nnden bırı 'zaman' ka\ramınm vaşanı surecmden farklı bır duzlemde algılanma- sı Akan-zamdnolcu- sunu adeta \ok eden sureklı zaman atla- maları ıle oynayan Robert V\ıkon. bu yakla^ımım "düşiin- nıe suresi" olarak ta- nımlı\or Sahneden ızleyıcıye uzanan \e "izleyicinin de içinde- ki saati durdurması- na'\olaçanbırsureç Buaçidanbakıldıgın- da VVoolt un "biîinç akışı" ıle VVıkon un zaman kopuklugu arasında ılgmçbırçd- kişma soz koııusu Pınckney \e VVıl- son'un Orlaııdo'nun ağzından ustalıkla sahneye aktaıdıkları oyunda uç bolunıden soz edılebılır (oyun. arasız 2 saat suruvorı Bınnci bolumağırlık- lı olarak Kraliçe Eli- zabethdonemını kap- sar \e ılk aşki Sas- ha'nın Orlando'yu terk edı^ıne dek uza- nır Ikıncı bolum. kral C harles'ın onu ktanbul'a olağanus- tu buyukelçı olarak yollamasıyla başlar Cınsıyet değı^tırdıkten sonra Bursa do- Javlanııda Çıngenelerle surdurdugu \a- !>dm \e kaçısld noktalanır Son bolumde Orlando. bıryandan kraliçe \ ıktorva In- gılteresı'nın toplumsal \e sosyal yapısı- nı ırdelerken ote \andan kendı bedenını. cınsıyetını. geçmı^ını. buguıuınu sorgu- lar Fduard donemı. 20 yuzyıl. evlıîık. terk edıliş \e gece Genç kadın uzandı- ğı yerden sahnenın onune doğru yu\ar- lanır \ e sddece \ ucuduna yoğunlasan ışı- ğın altında tane tane mınldanır "Gece bastırdı. en se\diğim zaman olan gece. düşüncenin karanlık birikjntisindeki >ansımalan gün ışığından daha parlak kjlan gece. KaranlılJara dalınak \e nes- nelerin biçimlenişlerini gormek için ol- mek gerekmhor... Zaınanııı soğuk esin- risi korkulu bir solukla yüzumti \ali\or. "Salnızım." Sesı adeta bedenınden uzak- lasır Vankılanır Kendı ıçınde boğulur Çevre karanlıktır Ouın. benzerı bır sahney le başlar Orlando. meşe ağacınm dıbıne uzanmıştır (sahnede mejje ağacı yoktur henıız) Bedenını bır ısık huzme- sıaydınlatır •4 Yalnızım"sozcuğu\le400 .MİlıkNa^amınavonelır Ba^langıç\ebı- tısarasindakı buparalellıkbırdongunun ış,aretı mıdır' VVılson un yoru munda VVoolf un dun- >asının gorsel \e ışıt- sel bır butun olarak be- lırlennıeM Lıçınılmaz 'Zaman' kavramı sah- ne uzerınde sankı bır durağanlığın. tekrann, kopukkığun. yayı ağır ağır germe eylemının altını çızen bır sesler- sozler-hareketler butu- nu olarak şekıllenır Sanatçının otesınde ız- leyıcının de zaman kavramını adeta yıtır- mesıne yol açan bu va- va^lık \e gıdı^-gelısler o>uııu bıçımlendırır- ken. goz alıcı resımle- rın. daha doğrusu ka- ranlığın. ısığın salın çızgılerın one çıktığı kola|larolu>turur VV il- son un *ti\atro ressa- mı". "sahno nıiman" olarak anılmasinın ne- denlerınden bırı. sahııe uzerınde vakaladığı bu estetık butuııluktur •Oriando'da da a\nı ozellıkgozeçarpar kı- mı kez Orlando'nun basında \e ellerınde \oğunla>an ısık ıle san- kı gırtlağından kopan \e ılk anda anlam- sız gıbı gelen. ama anlamsızlık ıçınde anlam ta^ıvan sesler (burada Meredith Monk etkısınd^n de soz etmek mum- kun). bu seslerın sozcukleredonusmesı. vakınlasması. uzaklasması vankılanma- si hep sanatçının sahne uzerındekı mı- man duzenlemesıne. >arattığı sahne re- simlennedoğruatılmişadınıTar \\n\ ^e- kılde. mınımal hareketlerle sozler ara- sinda zaman zaman u\um olmaması da anlamın anlamsızlığııı eok otesınde sı- nırları zorlavan bır karakter tasıuıı Bu da \\ ıKon ovunculuğuııa \onelik olarak \apılan siı tanımlama\la .KıkLıııahılır "... (amac,) psikolojik bir anlatıma > oncl- mek >a da satır aralarını \ansı(nıak de- ğil.S()/leriııaltındakiniıı/iği\akalaııiak- tır." Tabıı bu da ovunuınun kendisinı. karşısındakını uzamı çok ıvı dınlenıe- sivle algılaması\la bağlantılı bu \akla- sım Bu arada sunu da hemen belırtmek- te > arar \ ar Hans Peter Kuhn'un •Orlan- do' ıçın vaptığı mıızık de sinır tanımnor Durgun. madenı. keskın.\a\a^ Sahne- dekı butununbırpareasi Osunundıkkat çeken \oiilennden bırı. az oncc de değın- dığım gıbı seslerın kımı zaman Orîan- do'nun ağzından onun bedenınden çık- ınadığı etkısı u\andırnıa.sı Ovun bo>un- ca sıkeaba^\urulanbu\ontem Kuhn"un \ıllaronce>ıne V\ ılson"la calısırken ge- Iıştırdığı \okal akustık bırteknığın'iıru- nu VV ilson. tınılann bılınç akışnla ılın- tjsınedegınırken farklı sesdıızlenılerının onemını \urgular Sydne> Lnnersıtesrnden Maria Shevtso\a. VVılson'un "Orlando'Mi uze- rıne vaptığı bır ıncelemede onemlı bır nokta\a değınır \e cınsıjet değı^ımın- den \ola çıkarak VV ilson tıvatrosundakı ayrıeahklı 'mclcüleştirme' eylemınden soz edeı Bu saptama. VV'ıKon vapıtların- da farklı sanat dallarının bır arada kulla- nılmasındaneldeedılen butunlebaglan- tılıdır Lnstalasvon. ısık, desen. dans. muzık soz. pertormans Ne\arkı.hıç- bırı dığerı ıçınde erınıez She\tso\a. Or- lando'nun cınsışet değıstırmesı ıle sah- ne uzerınde vasanan melezle^tırme ara- sındakı benzesme\e dıkkatı çeker Or- lando cınsıvetını değıstınr. ama kısılığı- nı korur VV ilson resmının parçaları da kendı karakterlennı yıtırmezler keskııı renkler (orneğın goz alıcı be- \az sivah. mavı). geometrık golgeler. keskın rcnklerın onunde ke.skın çızgıler- le belırlenen objeler (orneğın profılden gorduğumuz çekmeceh bırmerdı\en) Bu keskınlık sahnenın ortasına >ukarı- dan ınen kocaman bir mese ağacının ar- dından değışıme uğrar <\ğaç. Orlan- do'nun bır tarafından erkek olarak gırdı- ğı. dığer tarafından kadın olarak sahne\e donduğu bır enstalasvondur O andan sonra renkler kınlır. geometrık sekıller vumusar keskın çızgıler uçusan tul panolara \er \erır Oyunun tumune bakıldığında. gorsel- lığın \anı sira ızle\ıcı>le sahne arasına bılınçlı olarak mesafe ko>an. uzak. dur- gun. ama donuk olma\an bır şıırsellık- ten rahatlıkla soz edebılırız Bunun otesınde \e belki de onunde sahne\ ı dol- duran. VV ıkon'un zengın bıçımselfığı al- tında ezılmeven, mınvon >apılı ama sah- ne uzerınde son derece de etkıle\ıcı bır kısılığesahıpolan Miranda Rıchardson. VVoolf-VV'ılson bırleşmesımn eksen kısısı Bedenını \e sesinı ustalıkla kul- lanan. hareketlerle sozler arasındakı bılınçlı kopukluğu salt teknık ustalıkla değıl. sahne>ı ozgur bır du\arlıkla kul- lanmasıyladauırgulavanbırsanatçı Ikı saat suren bu zorlu sınav ı basarıy la \ erı- yor Sesı. hareketlerı. jestlerı. >uru>uşu Wılson"un coskulu renkler taşımayan rafıne çerçevesı ıçınde olçufu bıro>un- culuğu yansitırken onun fantezısını de zekıce bır sicaklıkla vorumluşor Kaynakça 1) Robeıt Hıhon Lauretue Slncı Theatre C omtmıım aııoıı Group 1W9 2) TiıealiL' Foııını Hıntcı Spıım; 1995 Tiyatronun ressamı' tarzını operaya taşıdı FAKh EOZSOYSALÇ\\l$f \irgilThonıson'un 1920 lerın onalarında bestelc- dıgı lıbıettosunuGertrudeStein'ın \azdığı "LçPer- denin Dort Azizi (Four Saınts In Thıee Acts)" adlı opera Robert Uilson'un vonetmenlığınde Houston Grand Opeıa sanatçılarıyla EdınbuıaPlayhouse'da\- dı 16 yuzyıl kpanyol azızlerının gunluk ya^amını konu alan operada muzık \e lıb- retto VVılson un butunu parçala- T " \ obert Wllson ınsan. îyk, yan soy ut sahneleme bıçımıvle İ-J muzık, şarkı \e uçu^an tambır UNUIII ıçerisınde gorunu- ± V o b j e ı e n m d l z e m e alarak V °Drâmat,k bıcım kas ramı altust s a h n e uzerınde resim. he> kel edilıvor ana tema neredeyse \ok \e enstalasvon çalışmalan oluvor kocabırperdelıkosuntek \api\ordu sankı Ara bircumle\eindngenı\or\ecum- \enlmeden bır buçuk saat leler tekrarlar halmde b.r kisiden o y n a n a n b u k ] s d o p e r a d a . vonetmen kendı tarzını. \ıne ızle\ıcı\ı şaşırtarak. katasını otekıne «eçeıken bıçınıı bozula- rak anlaînın. MtıriNordu Muzık de bu \apı\a u\gun ılerhvordu Operanın adında -Lç Perde" de- karı^tırarak. beklentılerı nümesıne rağmen \ap.t dort per- k ı r a r a k o m v a k o w v o r d u de\dı Sahnede bır çesit anlatıcı r- , , ," ', ", , konumundabulananCommereve S a h n e d e oluşturulanlarla Compeıe doıduncu perdenm o\- ızle> ıcıden de kendını bır nanıpo\nanmamasinıtanişıpdu- bıhnç akı^ı ıçınde bırakması ruvordu O\un bo\unca replıkle- îstenillVOrdu rınde de hangı perde. hangı sah- " neovnanacağını akı^nebutunlu- ™"^^™"~"^^ ğubozacakbıçımderakamo>unlan\laızle\ıci>edu- zını \uru\oılardı Sahnede azızleı çaiı*ı\orlar. balık ağ- lannı onarı\orlar. dııa ednorlar kisacasi gunluk ı^le- rıvle me^gul oluvoılar O\lekı ılk sahne sonda da ortada da oka sankı hıçbır şe> değiiinı\oımuş gıbı \ irgil Thomson'un bestelediği Getrude Stein'ın >azdığı 'Lç Per- denin Dort Azizi' adlı operavı Robert \\ ilson sahneledi. gelebılıvordu ınsana VV ıkon sahne duzenlemesı \e dekoıda son derece absurd bıı masal dunvası çıkarmıstı orta\a Sahne- nın bıı ba^ından otekıne uçan koyunlaı. \ukandan tamortayaınen\eyanı\erene\ ıskeletı sahnenın dort yanından uzanan dort de\asa zurafa katasi fonda parlak sekerleme lenklennde kaleıdoskopık bır bı- çımde durmadan değışen ısık y ıne tonda belıren ma- sislı kayalık. dağsiluetlerı \e parlak gece ma\ı- sı altın yaldızh uzerınde koca- manarı. ok\s desenlı tuhat gıy- sılen ıçınde heykekarı duruslar sergıleyen. yavas çekım arkaık geometrık hareketlerle ılerlerken resımsel goruntuler olusturan oyuncular Sahnede her ^.e\ bıı bılınçakı^ıgıbı gorunuyordu Bu hem muzık \e lıbrettonun bıçım- sel ozellığının hem de yonetme- nın teknığının bır sonucu Butun bunlar arasında sanatçıların mu- kemmel seslerının koro \e oı- kestranın ba^arısı goz ardı edıle- mez ku^kusuz Roben VV ıkon ınsan. işik. mu- zık. >arkı \e uçuşan objelerı mal- zeme alarak sahne uzerınde re- sım. he%kel \e enstaki'-yon çalıs- malan yapıyordu sankı \ra \enl- meden bır buçuk saat o\ nanan bu ~^"^"^~™ kısa operada. yonetmen kendı taı- \ıne izle\ıciM ^asirtarak. kafasinı karı^tırarak. beklentılerı kırarak ortay a ko\ uy ordu Sahnede oluj- turulanlarla ızley ıcıden de kendını bır bılınç akişi ıçınde bırakması ıstenılıyordu Zaten VV ilson bu ope- rada anlamınsozkonusuedılıneden.neleı oldıığu\e nasıl oldugunun one çıkmasının kendısını etkıledığını sovleyerek ınsanınbuopera\aesnekbıı bıçım- de vakla>mak zorunda olduğunu çunku. gorulen ımgeleı \eduy ulan seslerle ozgur bır bıçıınde çağn- siınlara ancak boyle gıdılebılece- ğınıeklıyor Onagorebu\apıt hıç- bıı zamana. sonuçlandırmaya. bas- langıca\esonaaıtolmayan \a^am seuncıuzerınebıı medıtasyon De- vam eden. sureklı bır çızgmın paı- çası ya da kesitı Robert VVılson \apıta bakı^ tar- zını \e tarzın ruhunu sahnelemeye tasımavı basaran. taızı ıçınde belîı bır futarlılığı \akala\an bır \onet- men lzle\ıcı-ıne de ılgınç çağıı- >ım deneyımlerı yayımgı ku^Iıı- suz Çunku opeıa\ ı se\ rederken bır ızleyıcı olaıak kendı bılın*, akisım ve çagnşimlarını benı ne yazık kı son derece bıreysel bıryere ta^ıya- rak. bır rock muzık parçasının sıı sozlerınegotuıdu "Discjokeyi asın! Çunku çaldığı parçalar hayatım hakkında hiçbir şey soylemiyor." Bur.ık C edetaş \e projedanışmanı V rd. Doc. Dr. Oğuzhan Özcan (sağda.) • Projede, çağdaş sanatçılardan yasavan 12 sanatçı ve yapıtlan tanıtılıyor 11 ayrı sanat dalında sanatçıların ı^lerıvle bırlıkte tanıtıldığı programda, 'Turk sanatçıları multımedya ortamında sanata yenı bır soluk getırebılırler mı' sorusu projenın çıkış noktasını oluşturuvor. Günümüz Türk sanat dünyası Internet'te SEZ\SİN\\L\R \enılıklerle kisa suıede tanı>ılan ulkemızde son zamanlarda tıım dun>ada olduğu gıbı sik sık Inter- net'ten sozedılı\or konusla ılgılı olarak bugunlerde Luttlı kudar L luslararası kongre \e Sergı Sara- \ı Hılton Otelı \e Askeıı \luze "kultur Sıtesi nde TBD 13. l lusal Bilişim Kurulta>ı nedetmle olu^- turulan TubiC "96 Tubisad Bilgi \e İlerişim Teknolojileri Fuan de\ am edıvor katılımcı ^ırketlerden bın olan Prizmanet Elektıonık N.a\ın- cılık Hız San \eTıc ASde tuar- da Turk Sanatı uzerme olu^tuıdu- ğu pıoıesi ıle \er alıvor ûunumuz gelı^ım çızgısınde ba^atlığı elınde tutan teknolopnın beraberındege- tırdığı hızla. ya^amın her alanına gırmesı artık olagan Bo\ le bır du- rumda sanatın da teknoloıı ıle ısbıı- lıgı ıçıne gırmesı teknoloıınınola- naklanndan vaıarlanmasi şasırtıcı gelmemelı Şımdı ıse. son zaman- laıın en populer \e akılalmaz bo- \utta ıleiüjimeolanaksağlavan 'In- ternet" sanatın pa\la^ımında onemlı bır \eı tutuvor Bunun bıı oıııegı olaıak gosterebıleceğımız Prızmanet'ın çalı^ması ıse gunu- ınuz Turk sanatının dun\a\a açıl- nıasina aıacı olu\or dıvebılırız llk anda ısiııı olarak daha gele- neksel bır kesitı kapsadığını dusun- duıeıı pıojede çağdaş sanatçılaı- dan va^a\ an 12 sanatçı \e \apıtla- rı tanıtılıvor 11 a>rı sanat dalında sanatçıların ışlern le bırlıkte tanıtıl- dıgı pıogıamda. "Turk sanatçılan multımed\a ortamında sanata \e- ni bir soluk getirebilirler nıi" soı u- su proıenın çıkıs noktasını olu^tu- rtnor MSL oğretım u>elermden \ıd Doç Dr Oğuzhan Ozcan ın danı^manlığını vaptığı çalı^mada ressam AdnanÇoker grafıksanat- çısı Bulent Erkmen. çocuk edebı- \atı vazarı Gulten Da>ıoğlu. moda tasdrımciM Cemilİpekçi karıkatu- ı ist Tan Oral. mımar Doğan Teke- li \e Sami Sisa. hevkeltıras. Meriç Hızal \azar-saır Attilâ İlhan \e muzık alanında Barış Manço \eı alı\or En \eni gelişmeler tüm dürivava duyurulacak \lultımed\a ortamında sanatçı- ların sanata ılı^kın venılıkler getı- rıp getıreme\eceklerıne daır soru- lan soru\a çahsmalarıvla bırer \a- nıt \ eıen bu sanatçılar. a\nı zaınan- da Jnteınet'ın sağladıgı olanakla uluslararasi duze\de ızle\ıcı\e ula^mı> oluvor Bu konu uzerıne goru^lennı al- dığıınız Prizmanet \etkılısı Burak Cedetaş. kendılerının ^ırket anla- ^ ı^ına uvgun oiarak ozellıkle kul- tuı \e sanat kuKanndaçalı^tıkları- nı so\lu\or"Interaktif bir ortam- da karşılıklı iktişim kurabilmenin sağladıgı kola\lıkları goz onunde bulundurursak kultur \e sanatın da bıından pa\ alnıası kaçınılmaz- dır" dıven Cedetaş. ana hedeflerı- nın kultuı \e sanatı dı>aıı\a tasır- ken (kaı^ılıgında da dısandan bıl- gı edınımını sağlayarakl gırmedı- gı alan kalmayan bılgisayaı ların aı- tık halkın kuîlanımına gırebılmesı \e onları Inteınet'e yaklai>tırmak olduğunu belınıyor \lcd\ada kendıne neredey se hıç \eı bulamayan sanatın Inteınet aıaı.ılığıylakaı^ılıklıbırılıskı ıçın- de daha hızlı olarak daha genıs kıt- le\e ııla^ı\orolmasının onemlı ol- duğunu \urgulayan Cedeta? bu projenın Turkıyede ılk olduğuna dıkkatı çekıyor Son yıllarda multımedya alanın- da vaptığı çalı^malarla adını duy u- ran \ rd Doç Dr Oğuzhan Ozcan ıse projenın danışmanlığını ustlen- mesi konusunda oncelıklı olarak projenın kultur \e sanat alanında olmasının vedetıcarı ka\gı tasıma- masinın etkılı olduğunu betırtıyor 1993 yılında 'Multimedya Orta- mında Topkapı Sarayı' adlı çalis- masiyla Hurrıyet Jayeees taratın- dan\erılen 1993 \ılı Genç Bılıma- damı Odulu'nu alan Ozcan ın İs- tanbul Resim »e Heykel Muzesi'ne ılı>kın hazırladığı VV EB Sıtesi de SunComputc-EuıteCom tarafın- dan Turkıye'nın 1996 yılı en ıvı VV EB Sıtesi seçıldı 'Turk Sanatı' proıesının. oncekı projelerının de- \amında gelen \e bır uçlememn son bolumu olduğuiu soyleven Ozcan, proje kapsamında yer alan 12 sanatçının da hıçbır tıcarı vak- la^ım gostermeden çalı^maya ıç- tenlıkle katkıda bulunduğunu be- lırttı Sanatçıların yenı islerının de gun gun ekleneceğı pıoje kapsa- mında boylelıkle en yenı gelıs,me- ler bır anda sadece sanat camıasi- na değıl tum dünyaya duyurulmu^ olacak \aptıkları çalısmada bırtakıın eksıklıklerın de farkında olduklan- nı bıldıren Ozcan sanat alanlarını belırlerken aslında çok kısıtlı kal- dıklarını \e opera bale. klasik mu- zık gıbı daha bırçok alana değıne- medıkleıını. ancak sonuç olarak bu proıenın bıı gırı^ım olaıak de- ğerlendırılıp gelıstınlecek yenı projeleıe oncukık edebılecegı du- şuncesım ta^ıyor DUŞUNCEYE SAYGI MEMET FIAT •«._•• • s a • * a Çokkultıirluluk "Kultur" deyınce, bugun de, oncelıkle aklımıza dıl, dın, bılgı sanat, ahlak, gelenek gıbı yetenekler alış- kanlıklar gelıyor Aralannda aşılmaz sınırlar varmış gıbı soz edılen kulturlerın, ayrı ayrı yaşayıp gıdeceklerı duşuncesı de hıç yadırganmıyor Ornekse, bır ulus devlet ıçınde, degışık soylardan gelen ınsanlar değışık dıller konuşuyor degışık dın- lere gore tapınıyor degışık sanatsal beğender taşı- yorlar Bunlara saygı gosterılmesı, herkesın kendı kultu- runu surdurmesıne olanak tanınması gerekır dıyoruz Kımse kımseye baskı yapmadan, ulus devletın be- lırledığı temel kurallar çerçevesınde, değışık kultur- ler bır arada yaşayabılırler, dıyoruz Ama bu baskısızlık kanımca, kulturlerın bırbırlen- nı etkılemeyeceklerı anlamına gelmıyor Kulturler ın- sanlara bağlı dolayısıyla ınsanların butun ozellıklerı- nı taşıyorlar Başkalarında gorduklerı şeylerı beğenır- lerse kendılerı de yapmak ıstıyorlar Bu da kulturler arasında ardı arkası kesılmeyen bır etkıleşıme yol açıyor Dıl, dın gıbı. değışmesı gorece guç şeylerın dışına çıkarak daha sağhklı duşunebılmek ıçın, "kultur" soz- cuğunun tam bır tanımmı okuyahm Şoyle "Bır halkın ya da bır toplumun ozdeksel, tınsel alanlarda oluşturdugu urunlerın tumu, yıyecek, gı- yecek, barınak korunak gıbı temel gereksınımlerın elde edılmesı ıçın kullanılan her turlu araç gereç, uy- gulanan teknıkler, duşunceler, becerıler, ınançlar, geleneksel, dınsel, toplumsal, sıyasal duzenler, ku- rumlar, duşunce, duyuş, davranış, yaşama bıçımle- rının topu " Demek kı dıl, dın bılgı, sanat ahlak geıenek gıbı yetenekler, alışkanhklar yalnızca bır bolumu "kul- tur"un Yukardakı tanım "kultur" sozcugunun butun yaşamı kapladığmı gostenyor "Kultur" deyınce bır halkın ya da toplumun yaşa- mını butun yonlerıyle duşunmek zorundayız Tarlanı nasıl surduğun, tohumu nasıl saçtıgın har- manı nasıl kaldırdığından başlayıp uçağa neresın- den bınıp neresınden ındıgıne kadar her şey ıçınde Mutfaktakı çanak çomlek sofradakı çatal bıçak, ye- meğın tuzu soğanı, komşunun selamı oğlanın kızı parktaopuşu bekçınınbuışepekbozuluşu kısaca- sı ınsanoğlunun butun yapıp etmelerı Her halkın ya da toplumun bır yaşam tarzı, bır ya- şam bıçımı var Çocuğa, "Gel buraya!" dıye ışaret ederken Ingılız elını başka turlu sallıyor Turk başka turlu Pekı, bır yıl. beş yıl, on yıl bırlıkte yaşasalar ıkısı- nın de elı gene başka turlu mu sallanır 9 Bır ulus devlet ıçınde degışık kulturler bır arada ya- şarlarken bazı yonlerıyle ayrı bazı yonlerıyle ıç ıçe- dırler Etkıleşım bazı yonlerınde az, bazı yonlerınde çoktur Tutumbılımın uretımın tıcaretın yarattığı karşı kon- maz değışmelere. gelışmelere ıse hep bırlıkte ayak uydurulur Koye traktor gelmış, herkesın tarlası traktode su- ruluyorsa, kımse kendı kulturunde traktör olmadığı- nı soyleyıp karasabanın sapında kalamaz Kumaşı alıp kımı kulturune gore pantolon etek, kı- mı potur şalvar dıktırebılır, nasıl rahat edıyorsa oyle gıyınır ama otobuse ya da mınıbuse bınıp fabrıkaya gıderken kulturune gore bır taşıt aracı seçememış ol- manın bunalımını duymaz Yaşamın dayattığı degışıklıklere butun kulturler bır- lıkte ayak uydururlar Ayrıca, bu değışıklıkler gelışme, ılerleme dıye de- ğerlendırılerek ozlenır Kent yaşamında kalorıferı sıcak suyu olan bır apartman katında oturmak, bır de otomobıl sahıoı ol- mak, aşağı yukarı herkesın duşudur Musluman, Hırıstıyan, Yahudı, Ermenı Rum Arna- vut, Kurt Laz, Boşnak. Gurcu, Turkmen. ne olursa olsun, butun kulturler kentın dayattığı bu yaşam bı- çımı çerçevesıne gonullu gırerler Ortak bır çerçevenın ıçınde kımlıkler gene de ko- runur Evlere gırınce, sofralara oturunca ayrımları he- men sezersınız Yalnızsoylar dınler değıl yorelerde, eğıtım duzeylerı de belırleyıcıdır yaşam bıçımlerınde Butun bu çeşıtlılık ıse karşılıklı etkıleşım ıçındedır Bır arada yaşayan kulturlerın bırbırlerıne saygı gos- termelerı, demokrasılı ozgurlukçu toplumların vaz- geçılmez ozellığı. temel koşuludur Ne var kı ayrımlara saygı gosterırken ortak yanla- rı, benzerlıklerı, ıç ıçelıklerı de es geçmemek gerekır. Bunlar daha çoktur Kulturlerın etkıleşımı ıse bazı yonlerıyle en lyı, en guzel, en rahat. en yararhnın aranışına doğru. bazı yonlerıyle ıse, renkiılığın, çokseslılığın tadını çıkar- maya doğrudur Aslında, tıpkı ınsanlar gıbı, kulturler de hep bırleş- me ozlemı ıçındedırler Onları ayırıp bırbırlerıne duş- man eden çıkar çatışmalandır Dukes of Dixîeland Antalya'da \NTALV \(\\V Dukes ot Dı\ıeland c<ız urubu Antalvada konser \ereı.ek \ntalya kultur" Merkezı nın açılis etkınlıklen ıçınde yer alan caz grubunun konserı 22 e\lul pazar uun'u Konyaaltı Açıkha\a Tıyatrosu nda ucretsız olarak gerçekle^tırılecek Turkıye ye ılk kez gelen \e dunyanın her kosesınde kon'serler \ eren caz grubu. otantık "Dı\ıeland" mu/ığmı ıcra edıyor BUGÜN 6. İSTANBL L S\N\T FL \R[ kapsamında saat 14 00- 16 00 arasında Turaıı Erol unso\lesisı 16 00-1S 00 arasın- da da Mehmet Ergu\en msonettıgı BulentOzeı Alı Akay \e Enis Batur un katıldıyı Modernızm-Postmodernızm' baslıklı panel yeralıyor TARİH\\KFI nın D<ırphane Bınaları nda duzenledıâı etkınhkleı kapsamında sdat POOde -kumdan kaleler"" topluluğunun "Istanbul Dola\lau"nda Rock Şarkıları bas- lıklı konsen yeraiı\oı TAR.ANTÂ BABl KI LTLR SANAT MERKEZİ nde saat 17 00deOner^ageı nınso\lesisı ızlenebılır ^ EŞ1L E\ KL LTl R \ E SANAT MERK.EZİ nde saat İS OO'de Iskender Sa\as,r l n katılatağı Dın \e Adalet" baslıklı soylesı yer alı\oı TOPLLMSALARAŞriRMALAR\AKFInınetkınlık- lerı kapsamında saat 19 M)da Demokrası \e Hı\eıaısı" baslıklı soylesi \er alı\oı E\ RENSEL M LTl R MERKEZİ nde saat 19 0ü da "Bırkıtap Halkımızm bıh\le Baıı, - -\ Bezırcı' baslık- lı etkınlık yer alıyoı AKSANAT'ta saat 14(KI\C !8 00 Je laser-disc'teıK a\- ko\skı nın Onegın bal ,ı ızlenebılır SAHAFCAFEkl LTl RMERKEZİ ndesaat 18 30da "GalıpGuı "un Bızını urkulerımız II' baslıklı konseıı yer alıyor TOHLM KILTLR MERKEZİ nde saat 14 00 te \ ıl- mazGune\'ın"Aıkadaş" Jhfıim, saat 16 ^0da da Olum OIULU Dırenisinın \ıdm m baslıklı dıa gosterisı \eı alı- yor BEKSAN da saat 19 O j a \ ] U s a A n t e r -, ı l n m , \er alısor