Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2+AĞUSTOS 1996 CUMARTESİ Mesut Yılmaz 'ANAP bir koalisyon değiV • ANAP'ın artık farklı eğilimlerin koalisyonu olmadığını söyleyen Mesut Yılmaz, "Kendisi ANAP'ta. gönlü başka partide olanların aynlması bize bir şey kaybettirmez" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. partisinin 5. olağan kongresı başlamadan önce ANAP'ın ıhtiyacı olan şeyın "kul var, şerit degiştirmek değil, *ites büyültmek olduğunu" söyledi. Yılmaz, partisindekı eğilim tartışması ıle ılgılı sözlenne açıklık getinrken, "Kendisi ANAP'ta, kafası. gönlü başka partide olanlar \arsa, bunlann aynlması ANAP'a hiçbir şey kaybettirmeyecektir'" dedı. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. partısinin 4. olağan kongresınde seçilen Merkez Karar Yönetım Kurulu(MKYK) ile dün son toplantısını yaptı. Yılmaz. yüksek kalıtelı \e vatanperver bir grupla çalışmaktan gurur duyduğunu söyledi. îsteyen gider' ANAP'ın. Türkiye'nın hukuken en eskı. telsefe olarak en yenı partisı olduğunu kaydeden Yılmaz. "Her eğilimin partisi var, isteyen gider" sözleri üzenne başlayan tartışmayla ilgilı olarak. şunlan söyledi: "ANAP 1983'te o tarihte Türkiye'de mevcut olan 4 siyasi eğilimi birleştirerek, miilivetçi, muhafazakâr, serbest piyasa ekonomisine inanan, sosyal adaletçi bir parti olarak kurulmuştur. ANAP'ın gayesi. o tarihe kadar hirbiriyle mücadele eden. hatta birbiriyle çatışan bu farklı siyasi eğilimleri çağdaş ve yenilikçi bir anlayışla tek bir çatı altında toplamak. tek bir potada yoğurmaktı. ANAP, bugün İ3.5 yaşındadır. Bugünkii ANAP, artık farklı eğilimlerin koalisyonu değildir. Bugün ANAP'taki herkes ANAP'lıdır. Bugün ANAP'ta olduğuna inanmadığım. kendisi ANAP'ta. kafası, gönlü başka partilerde olan arkadaşlanm varsa, bunlann partiden ay nlması artık bize hiçbir şey kaybettirmez." Yılmaz. ANAP'ınTürkiye'dekı siyası ıstıkrarsızlığı aşabılmek için. siyası bütünleşmeyı sağlayabılmek içın Türkıve açısından tek fırsat olduğunu savundu. Yılmaz. u Çünkü, bu bütünleşmeyi sağlayacak hoşgörülü felsefe. demokratik vapı, doğruluğu ispatlanmış olan programlar ve en yetenekü kadrolar sadece ANAP'ta meveuttur. ANAP'ın bugün Türkiye'yi içine düştüğü çıkmazdan kurtarabilmek için herhangi bir vîzyon \e program eksikliği söz konusu değüdir" dıye konuştu. Yeni program ANAP'ın muhalefet yıllannda ilke \e programını. zaman ıçindeki gelişmelere dayanarak re\ize ettiklerini \e bunu kamuoyuna açıkladıklannı belirten Yılmaz. son gelişmeler ışığında programlarını yenıden gözden geçırdiklenni v e "Yeni Türkiye" projesinı bugün kamuoyuna tanıtacaklannı bildirdi ANAP'ın ızlediği yolun "doğru bir yol olduğunu" savunan Yılmaz. sözlerır.i şöyle sürdürdü: *ANAP, bir kulvar değişikliği. şerit değişikliği ihtiyacında degildir. Bizim ihtivacımız. şerit değiştirmek değil. \ites büyültmektir. Bundan sonra yapacağımız. yürümek yerine koşmaknr. Bugün başlayacak olan kongremizin bu yolda ycni bir dirilişin. yeni bir dinamizmin başlangıcı olacağına inamyorum." Mesut Yılmaz. soruları yanıtlarken de. partilerine yeni milletvekıli katılımı hazırlığı ıçınde olmadıklannı. ancak ANAP'a geçmek ısteyer. bazı belediye başkanlarını bugün kongrede tanıtacaklannı bildirdi. HABERLER ANAP'ın 5. olağan büyiik kongresi bugün başlıyor Yılmaz ilk turda seçilecek1 DLRDANE KOCAOĞLU ANKARA - ANAP'ın 5. olağan büyük kongresınde Mesut Yılmaz'ın ılk turda venıden genel başkanlığa se- çılmesı beklenıyor. Ancak. dün gece geç saatlere kadar delegelerin "a- day oPbaskısı ılekarşı karşıyakalan ve Me- sut Yılmazın delegelere verdığı yemekte "gövdegösterisi" >apan Yozgat Mılletvekılı Lürfullah Kayalar ıse aday olmayacağını açıkladı. 1271 delegenın şeffaf sandıklarda oy kuîlanacağı kongrede. genel başkanlık y a- rışından çekılmemesı halınde Işın Çelebi'ye oy \ereceklenn sayısının ıse 200'ü aşmaya- cağı tahmın edılıyor. Yılmaz. dün venıden behrlenecek olan MKYK ıle yaptığı son toplantının ardından akşamdadelegelere yemek \erdı. ANAPGe- Kongrelerin tarihçesi ANAP'ta üçüncü liderlik yanşı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakanlık Müsteşarlığı görevinden 1982 ortalarında aynldık- tan sonra ANAP'ı kurmaya karar veren Turgut Özal. Türkiye'nın değışık yerlennde görev yapan. kendısıyle bırlıkte toplam 37 kışıyi bir araya getır- dı. Dönemın Cumhurbaşkanı KenanEvren'ledegö- rüşerek partının kurulması konusunda ızın koparan Özal'ın. seçtığı 37 kışıden 7\,ı Mıllı Güvenlik Kon- seyı'nin vetosundan kurtulamadı. Bir kışı daha ve- to edılseydı kurucu sayısı 29'a düşecek ve ANAP kurulamayacaktı. Böylece ANAP. 30 kurucunun lçışlerı BakanlıSı'na başvurusu üzenne 20 mayıs 1983'te kurulduT Turgut Özal. 1985 \ e 1988 kongrelerine tek aday olarak girmişve seçılmişti. 1988 kongresinde Kar- tal Demirağ'ın suıkastında parmağından yaralanan Özal. "Allah'ın verdiği canı Allah alır" dıyerek, eşi SemraÖzal \e çocuklannın yarattığı tartışmalann önünü bir ölçüde kesmıştı 7. Cumhurbaşkanı Ke- nan E\ren'in görev süresının bıtmesı üzerine Özal. 30 Ekım 1989'da Cumhurbaşkanı seçildı. 9 Kasım 1989'da Çankaya'ya çıkan Özal. bu arada yerini bı- rakacağı kışıyi bulmak için grupta 18 milletk\ekili içın yoklama yaptırmış \e bu insanlan da "18Türk biiyüğü** dıye nıtelendırmıştı. 18 Türk büyüğü ara- sında genel başkanlık için bir süre önce adlan ku- lislerde dolaşan Güneş Taner. Lürfullah Kayalar ve Mesut Yılmaz da \ardi. Ancak. Özal, bu yoklama- ya rağmen Başbakanhk göre\ını dönemın TBMM Başkanı Yıldırım Akbulut'a bıraktı. 17 Kasım 1989'da yapılan olağanüstü kongrede Akbulut. Ha- san Celal Güzel'e karşı yarışı kazanarak genel baş- kan oldu. Yıldırım Akbulut hükümetınde bir süre Dışışlen Bakanlığı yapan ancak daha sonra bu gö- rev inden aynlarak genel başkan adaylığı içın hazır- lanan Mesut Yılmaz. Turgut Özal'ın eşı SemraÖzal ve diğer yakın çevresinın de desteği ile 15 Hazıran 1991 "de y apılan 3. olağan kongrede genel başkan ve aşbakan oldu. Mesut Ylımaz. 5 ay lık başbakanhğın ardından genel seçımlere bir y ılı aşkın bir süre var- ken erken seçıme giderek. partisini 8 yıllık bir ikti- dardan sonra muhalefete taşıdı. Yılmaz, 28-29 Ağustos 1993'te yapılan 4. olağan kongreye tek a- day olarak girerek genel başkanhğı oybirliğı ile kazandı. nel Merkezf nın bahçesınde verılen yemeğe gelen konukları eşı Berna Yılmaz ıle bırlık- te karşılay an Yılmaz. Kavalar'ın aday olaca- ğı söy lentısının yoğun olarak dolaşmasından rahatsız oldu. Partının önde gelen bazı mıl- lervekillen. MKYK toplantısına da katılma- yan Kavalar'ın bütün gün mılletvekıllerinı arayarak "Aday olmayı düşünüyorum. >ann adaylığımı ilan edersem destek olur musu- nuz" dıye sorduğunu belırterek "Kayalar a- day olabilir" dedıler. Kayalar aday değil Mıllet\ek\llen ve delegeler arasında "Ka- yalar adaybğını açıklayacak" söylentısı yay- gınlaşırken Kayalar. saat 21.0Ö'de vemeğe geldı. "Başkan Kayalar" sloganları eşlığın- de genel merkezın bahçesıne gıren Kayalar. önce mılletvekıllerı ve delgelerle görüştü. Bazı delgeler. Kavalar'a "G*mi batıvor, kur- tar bizi. adaylığını açıkla" dıve baskı vaptı- lar Kavalar ıse lıerhang! bir açıklama yap- maktan kaçındı Kayalar. son olarak da Yıl- maz ve Berna Yılmaz'la görüşerek gazetecı- lerepoz verdı Kavalar. gece bir grup ıl baş- kanıv la Av ma Otel'de toplantı y aptıktan son- ra gece delegelerin kaldığı otellerı dolaştı. Kayalar'. ıl başkanlanv la yaptığı toplantıda. kongrede adav olmavacağını açıkladı. Öte yandan, teşkılattakı tepkılen dıkkate alarak kontenjanından aday olarak göster- mek ıstedığı. ancak dığer partı vönelımının ayncalıkyaparakkonten|anınaalına.sını ı>te- medığı ŞadanTuzcu'nun kalp >pazmı geçı- rerek hastanaye kaldırıldığı öğrenıldı. ANAP'ın 5. olağan bııviik kongresı çalıi}- maları. Ankara'nın 26 kılometre dışında bu- lunan Türk Meıal SendıkaM'na aıt "Musta- fa Özbek Egirim ve Spor Tesisleri''nde bugün başlıyor. Bın 271 delege ve 7 bın 500 dola- AN'AP lideri Mesut Yılmaz'ın kongrede yeniden genel haşkanlığa scçilmesine kesin gözüjle bakılıyor. Işın Çelebi've tanınan şans ise ancak 200 delege o\ u. vında davetlınin katılımı ıle gerçekleşecek olan kongrede. yenı bir aday eıkmamaM ha- lmde Yılmaz ıle Işın Çelebi > anşacak. Kong- renın ılk günü genel başkanlık seçımı yapı- lacak. Genel başkanlık için ılk ıkı turda salt çoğunluk aranacak. Yılmaz. kongrede yapacağı konuşmada. "Yeni Türkiye Projesi"nı de açıklay acak. '^e- niTürkiyeProjesi'adı verılen veöOsayfalık bir kıtapçıktan oluşan projenin sıyasal. eko- nomık \e sosyal alanda venıden yapılanma hedeflerını ortaya koyduğu ve laıklık konu- sunu tartışmaya açtığı ıfade edıldı. Genel başkanlıktakı ıddıasını sürdüren Işın Çelebi ıse Cumhurıyet'ın sorularını yanıtlar- ken -\\AP genel başkanlığını amaç değil. araç olarak gördüğünü söyledi. "Parti küçük olsun.. ama benim olsun" anlayışına sahıp ol- madığını belirten Çelebi. Mesut Yılmaz'ı. zorla genel başkanlıkta kalmaya çalışmakla suçladı. \'ılmaz'ın "Herkesevinegitsin" de- dıgını anırnsatan Çelebi. kendısının farklı dü- şündüğünü kaydederek ^öy le dedı: "Yılmaz. ANAP hemşeri partisi olsun, Ri- zeliler kulübü olsun istiyor. Rizelilere saygım sonsuz: ancak. bu partide Doğu vcGüneydo- ğulular da. Egeliler de. Trakyalılar da olsun. Yılmaz başaramadı Lstifa etmeli artık. Mev- cut lidertigi ve yönetimi sürdürmek için hiç- bir neden voktur." ANAP için dönüm noktası ANAP Genel Başkan Yardımcısı Cengiz Altınka\a.kongrenın. 1983'ünatılımcı vere- fonncu ruhunun partide venıden tescılı ola- cağını ->ö> ledı Altınkaya. kongre sonucun- da partıdekı bırlık v e beraberlığın daha da pe- kışeceğını. bu vesıleyle ANAP'ın da güçle- neceğını kaydettı. ANAP Grup Başkanvekı- lı Murat Başesgioğlu da kongrede "milliyet- çi, muhafazakâr" dıye hiçbir partılının dış- lanmasının söz konusu olmadığını söyledi. Kongrenın ıkıncı günü ıse MKYK ve MDP üyelıklen ıçın seçım yapılaeak. Partı- nın yenı yönetım kadrolannı, seçılmı^ dele- geler ıle genel başkan. mılletvekıllerı ve par- ti üyelıği devam eden kuruculardan oluşan doğal delegeler belırleyecek. 50 kışılık MKYK ıçın çekışmelı bir miicadele yaşan- ması beklenıyor. MKYK'nın 4O'ı çarşaflıs- teden. 10'u da Genel Başkan Yılmaz'ın lıs- tesınden seçilecek. Yılmazın kontenjan lis- tesınde yer alacağına kesın gözüyle bakılan ısımlerden Başbakanhk Müsteşa~ı Birkan Erdal'ın ıstıfası, Başbakan Necmettin Erba- kan tarafından kabul edılmedı. Bunun üze- rine Erdal'ın delegelığı düştü Partı tüzüğü gereğı çarşaf lısteden seçile- cek 40 kışıden 5'ı de ıl başkanlan arasmdan behrlenecek. Istanbul 11 Başkanı Erdal Ak- soy. Ankara II Başkanı Mehmet Demirel. Sı- va> II Başkanı MetinBaygüneşve Muş II Baş- kanı Hikmet Karayel'ın ısımlerı kesınleşır- ken tge Bölgesı'nden Izmır II Başkanı ilhan Kaya. son aııda devre dışı kaldı Kaya'nın yerine Afyon 11 Başkanı Osman Aslan'ın a- day göstenlmesı benımsendı. Eski ANAP Mıllervekıh Vehbi Dinçerter. MKYK'nın 40i'ryelik bölümü ıçın anahtar lıste çıkarılacaksa lıstenın. delegenın ve ta- banın genel eğıhmlennıtam olarak yansıtma- sının faydalı olacağını söyledi. MustafaTaşar. bazı genel başkan yardım- cılarıyla bırlıkte anahtar lıste hazırladığı haberlerını valanladı. ANAP kurmayları kongreyi değerlendiriyor 'DYP ile aramızdaki fark belli olmalı' HAYRETTİN UZUN 'Yelpazedeki yerimiz belirsiz' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ANAP Kocaelı Mılleuekılı HayTettin L'zun. ANAP'ın bugün başlayacak olan kogresınde "güçsüzler dengesi" kurulmaya çalışıldığını ılen sürdü. Lıder dahil hıç kımsenın güç denemesıne gıremedıgını savunan Lzun. "Demokratik olmayanyapı içinde demokratik tavir bir zaaftîr. Demokrasivle alakası joktur. Mesut Yılmaz. kendini yeterince güçlü hissetmediği için MKVr K için anahtar liste çıkaramıyor"' dedı. Uzun. Cumhunyet'e yaptığı açıklamada, Türkıye'de en büyük sorunun kötü yönetım olduğunu söyledi. Lzun. "Partiler. iyilerin yönetime talip olmasına imkân tanımıyor. Çünkü. tamamcn liderler demokrasisi \-ar. Partiler liderterin ihtiyacına göre kuruluyor" dedı. Ancak karızmatık lıderlerin nitelıklı ve kalıtelı ınsanlarla çalışabıldıklennı savunan Lzun. kanzınası olmayan güçsüz liderlenn ıse her zaman yerlerını kaybetme korkusuyla daha ıyılenn yükselmesıne ızın vermedığını söyledi. Lzun. üstü kapalı olarak Yılmaz'ı eleştırerek, "Küçük adamlan bir araya gen'rerek büv ük gözükülmez" dedı Bugünkü y apı ıçınde MKYK'ye aday olmayacağını bıldıren Lzun. ancak belırlı ınanç v e amaçla 30-40 kişılık bir lıste oluşturulursa böyle bir lıstede yer alabıleceğını söyledi. Konuşmasında. kongrenın hemen ardından Yılmaz'a bayrak açacağı mesajını da veren Lzun. sözlennı şöyle sürdürdü: "Yani Türkiye'nin geleceğine kavga edecek. ağırlığını koyacak \e Türkive'nin geleceği için ANAP'ı araç olarak kullanacak bir sistemde \anm. Anıa. Türkiye'nin bugünkü koşullannda ANAP MKYK'ye girmek, gelecek seçimi garanti etmeye yönelik çalışmadır. Benim gelecek seçimle ilgim yok ki.. Türkiye'nin geleceğine siyaset vapıyorum.." VEHBİ DİNÇERLER ' Partide tek eğilim tehlikesi var' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) "-ANAP'ın kurucularından Vehbi Dinçerler. partisinin 1983'tekı çizgısınden. Özal'ın partisi olmaktan çoktan çıktığını ılen sürdü. ANAP'ın varlığını 4 eğılıme borçlu olduğunu savunan Dinçerler. "Şimdi ANAP. tek eğilimin partisi olma tehlikesi ile karşı karşıya" dedı. Dinçerler. REFAHYOL hükümetı sürdüğü sürece de ANAP'ın oy kaybedeceeını sav undu. Dııiçerler. "Bu. RP-DV P hükümeti işbaşında kaldığı sürece koaüsyon ortakJannın oy kay bedeceği ve ANAP'ın büvüyecegi beklentisinde olan ANAP jönetiminin düşüncesine uvntayan bir iddiadır. Ama, ben bunu cesaretle ortaya ahyonım ve parrimin buna tedbir almasını istiyonım" dıye konuştu. ANAP'ın hızla DYP'lileştığım ve bundan da büyük rahatsızlık duyduğunu kaydeden Vehbi Dinçerler. bunu açıkça ıfade ettığını ve bir kez daha parti yönetımını Liyardığını bildirdi Dınçerler. şunlan söyledi: " 1983'te bu partivi kurduğumuz zaman. ü\ P ile ANAP'ın ilkeleri felsefesi arasında çok büvük farklar vardı. Ama, bugünkü ANAP'la DY P arasında 83'teki farkı göremiyonım. Bu partiler birbirierine yaklaşmıştır. Bu bizim vönümüzden bir hatadır. Parrimi/ Özal'ın partisi olmaktan çoktan çıkmıştır." Dinçerler. DYP'den mılletvekılı transfer ederek bu partıy ı bıtırmeye çalışmak yenne siyası mucadele verılmeM gerektığını belırterek. "Bu şerefli bir politikadır. Ama. doğnısu kendine rakip gördüğü D\ P'yi vüzde 10'un altına düşürmesi ve bunu milletin kafasına çakmasıdır. Zaten millet DYP'nin yü/de 10'un alnna düştüğünü anlarsa 2 seçenekle karşı karşıya kalır. Bu dunımda. ANAP ile RP karşı karşıya kalır ve işte o zaman millet A-NAP"ı tercih eder" dedı. YILMAZ K4R4KOYUNLU 'Tarihimizin3. önemli kongresi' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ANAP Genel Başkan Yardımcısı Yılmaz Karakoyunlu. bugün başlayacak olan partısinin 5. olağan büyük kongresının liderlik mücadelebi ve Merkez Karar Yönetım Kurulu (MKYK) yanşı olarak gösterılmesmın doğru olmadığını belırterek "Bu kongre. Türkiye Cumhııriyeti tarihinin 3. önemli büyük kongresi nlacak. 2000'e 5 kala, Türkiye'nin geleceğine ışık tutacak" dedı. Karakoyunlu. ANAP'ın bu kongresının son derece önemli bir dönemeçte gerçekleştığını söy ledı. Türkiye'nın ıçınde bulunduğu zorkoşullann çözüme ulaştınlması ıçın yenı bir yaklaşım gerektığını kaydeden Karakoyunlu. şunlan söyledi: "Çelebi'nin ilanJanndan da anladığım kadanyla istikrara yönelik bazı projeleri gündeme gerirebilir. Mesut Yümaz da uzun süreden beri bu vaklaşımın uvgulanabilir değerleri üzerinde çalışmaktadır. Yılmaz. Türkiye meselelerinin tartışıldığı. çözüm önerilerinüı yer aldığı bir belgeyi kongreye takdim edecek. ANAP. kongrede Türkive'nin geleceğini sövleyen iki lider adayi görecek. Kongremiz. bövle bir ciddiyette ve ağıriıkta olacak. Bir ay önce \ apılan DYP kongresinde yaşananlar herkesin haünnda." Türkiye'nın siyası tanhınde bazı kongrelerin önemli olduğuna dıkkat çeken Karakovunlu, sözlennı şöy le sürdürdü: "Atatürk'ün nutku okuduğu CHP kongresi önemlidir. 1946'da DP'nin yapüğı kongre önemlidir. Ekonomik ve siyasi liberalizmi. demokrasiyi Türkiye o zaman tanıdı. ANAP'ın bu kongresi de çok önemlidir. 2000'e 5 kala, alnn eşik dediğinıiz zamanda yapılaeak kongrede y«ni yüzyılın bilgi çağının hangi değerlere göre Türkiye'yi yönlendireceğini v« Türkive'nin hangi imkân ve kaynaklaria yeni çağa hâkinı olabileceğinin somut başhklannı taşıyacak. Bu kongre cumhuriyet tarihinin 3. önemli kongresi olacak." Yılmaz: Türkiye'nin temel sorunu G.Doğu ve laiklik .ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ANAP Genel Başkanı Mesut S'ılmaz. ANAP'ın 5. olağan kongresınde sunacağı "Yeni Türkiye Projesi"nde. Türkıye'dekı bınnci gerilım ala- nı olarak "Güneydogu"yu gösterırken, ıkın- cı genlım alanının "de%let-<lin ilişkileri" oldu- ğunu söyledi. Yılmaz. "Üzerinde yaratılan tarnşmaiar nedeniy le laiklik kendiliğinden bir çatışma alanı haiine gelmektedir" dedı. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz. bu- gün kongreye sunacağı Yenı Türkiye Proje- sı'nde. Tütkıye'nın ekonomık-sosyal duru- nıuna ılışkın saptamalarda bulundu. Siyası partılenn "5 altın yıh hebaettiğini" söyleyen Yılmaz. rüşvet ve yolsuzluk skandallanyla halkın sıyasete güvenınin tahrıp edılerek "temsil bunalımı"na yol açıldığına dıkkat çektı. Sıyasal sıstemın "'meşruiyet bunalı- mı"nın eşığıne geldığıne ışaret eden \ılmaz şunları söyledi: "Türkiye,giderekcoğrafy ası \e insanı ile hiç hak etmediği bir yalnızlaşma süreci yaşıyor. Ülkenin anlamsız rcjim tartışmalan ile kaybe- decek tek bir dakikası yok. mucizelere ve kur- tancılara da ihtiyacı yok. Bu nedenle mevcut yapının tutuculuğu ile ekonomik ve toplum- sal değişimin artan hızı arasındaki çelişkilerin yarattığı gerilimi vok etmeyi taahhüt ediyo- raz." Sıstemın ıçınde ya da dışında olma tartış- malannı "anlamsız" olarak nıtelendiren Yıl- maz. Türkıye'nın geleceğe taşınmasının. "Türkiye'nin aklı ve nzasının buluştuğu bir siyasaleksende" mümkün olabıleceâını söy- ledi. Sıya^al merkez \e toplumsal merkez ol- mak üzere bırbiny le örtüşmey en ıkı ayn mer- kez alanı olduğunu kaydeden Yılmaz. proıe- sınde "Sivasal merkez demokratik kurum ve teamüllere uygun bir biçimde yeniden yapı- landırılmalıdır. Problemin kaynağında de- mokrasi değil. vetersiz demokrasi hulunmak- tadır" görüşüne yer \erdı Türkiye'nın ıkı genlım noktası bulundu- ğunu vurgıılayan ^ ılnıaz, şöyle dedr "Ülkenin yaşadığı en ağır bunahm Güney- doğu sorunudur. Bir diğer gerilim alanı ise hılafet ve saltanat'kavramlannın iç içe geç- rigi tarihsel periyottan günümüze kadar sı- kıntılannı çektiğimiz devlet-din ilişkileridir. Laiklik kavramının bugün anlaşıldığı tarzıy- la, gerek(birey -din-de\ let) ilişkilerinde. gerek- se toplumun alt kültür gruplan arası ilişkiler- de mevcut gerilimi ortadan kaldırması müm- kün gözükmemektedir." Kurban derılerı toplama işinın. devletle toplum arasında ıdeolojık çatışmaya neden olduğunu kaydeden Yılmaz. bu çatışmanın bazı sıyasal yapılanmalar tarafından suusti- mal edıldığme dıkkat çektı. CUMARTESİ YAZILARI ATAOL BEHRAMOĞLU Laiklik Nasıl Savunulacak? Refah'ın ıktidaratırmanışı modern Türkiye'nin baş- ta laiklik olmak üzere temel değerlerinin ve kurumla-, rının nasıl birtehlikeKarşısında olduğu konusunda (iş işten epeyce geçtikten sonra) yeterince uyarıcı oldu. Adalet Bakanmın Islam ülkelerindeki infaz uygulama- larıyla ılgüi açıklamalan ise Türkiye'nin çağdaşlaşmaı süreçlerini geriye doğru bir çırpıda atlamayı hayal e- den biranlayışı orta>a koyuyor Batı ülkelerinden alın-. mış yasalardakı kimı maddelerin Türkiye koşullarına • uygunluğunu tartışmak başka bir şey, yüzlerce yıl ön- ce bambaşka toplumların çok farklı koşullarında dü- zenlenmiş yaptırımları bugünün Türkiyesi'nde uygu- • lamayı hayal etmek daha başka bir şeydir... Bu anla- • yış, ne yazık kı, sadece günümüz Türkiyesi'nin değil, • geçen yüzyıl Osmanlı ilericiliğinin de gerisindedir. • • • Laik anlayışın ve kurumlann belki her zamankinderiJ çok tehlikede olduğu. daha açık bir deyişle islam di-J. ninin ülkemızde sıyasete daha çok karıştığı, gittikçe'j daha belirleyici olmaya yöneldiğı bir dönemde laikli-r. ği savunmak içın ne yapmak gerekiyor? Bugün bir-*" çok aydınımızın, Cumhuriyet Türkiyesi'nin birçok' yurttaşının zihnini en çok kurcalayan soru sanıyorum kıbudur... Öncelikle ikı saptırmanın (demagojinin) açıklıkla or- ' taya konulması ve bunun her fırsatta tekrarlanması r> gerekli. Laiklik karşıtı çevrelerin iddialarının tersine,' günümüzün hiçbir uygar Batı toplumunda (belki bir tek, kilisenin siyasete çirkın biçimde karıştığı Yuna- nistan dışında) din kurumlarının siyaset üzerinde be-, lirleyicıliği söz konusu degildir. Bu toplumlarda (kişi- , sel inanış dışındakı) dinsel uygulamalar tümüyle tö- rensel, biçımseldir Batı, kiliseye karşı mücadelesini birkaç yüzyıl önce tamamladı, bugünkü var oluşunu da bu başanya borçlu... « Ikinci bir saptırma. yine aynı çevrelerce. laikliğin bir *" Cumhuriyet dönemı ürünü olduğunun iddia edilme-Jj sidır. Oysa Türkıye'de devletin kendini dinsel kurum- * lardan arındırma çabası geçen yüzyıldaTanzimat'la-; başlamış bir süreçtır. (Şenye mahkemelennin yanın- ' da Nizamıye mahkemelerınin, medreselerin yanında' üıiiversitenin açılması, vb...) Laiklik karşıtı çevrelerin ' toplumu yanıltmak, kafa karıştırmak için yaptıkları '; saptırmalar, söyledikleri yalanlar her fırsatta tekrar- ; lanmalı, örneklenmelidir. • • • Günümüzde Islam. geçmişte de olduğu gibi, sa-'.' dece dinsel bir inanış değil, belki ondan daha da çok ' sıyasal bırıdeolojidir... Bunun birnedenı, Müslüman-' lığın varoluşsal ya da ahlakı sorunlarla ilgilenişin öte- sinde, toplumsal. hukuksal sorunlara ilişkin bir düşün-' ce ve uygulama sıstemı olarak ortaya çıkmış olma- sıdır... Bu konuya ilişkin sorunlar ve "Islam çağımıza . yanıt verebilir mı" sorusu Server Tanilli'nin aynı adı " taşıyan aydınlatıcı kıtabında açıklıkla yanıtlanıyor; (Bkz. Server Tanilli, "Islam Çağımıza Yanıt Verebilir ' mı?", Istanbul, 1991). Bir başka çalışmada Niyazi* Berkes'in "Atatürk ve Laikliğin Ikı Kaynağ," başlıklı bir makalesinde de. Islamın çağımızda bir ideoloji - olarak ortaya çıkışının nedenlen konusunda önemli savlar var. Berkes, bu yazısında özetle "XIX. yüzyılın ' ikınciyarısında halkınm çoğu Müslüman olan hemen < bütün ülkeler, bu arada Osmanlı devleti ülkeleri ke- sin olarak Batı dünyasının .... egemenliği altına gir- ' miş bulunuyordu" saptamasından sonra, yine özet- le, Batı'da kapıtalist ekonomı ve burjuva demokrasi " devrımlerınin emperyalizm aşamasına ulaştığı birdö- ; nemde Osmanlı'daki sıyasal ve asken onarılma ça-"" balarının. "Tanzimat denen ıddialı reform işlerinin" halkları daha da "düşkünlüğe götürdüğü"nü ve böy- lece de Batı'nın baskısına karşı ancak ve ancak din yolu ıle direnilebileceğı inancının "geniş bir geçerlik kazanmaya başladığı"n\ anlatıyor... Yine Berkes'in anlatımıyla: "O dönemin bellı başlı kişilen yeni en- düstri uygarltğının anlamını, tarihsel rolünü, kapita- lizm denen yöntem yapısını bılmekten çok uzak ki- -• şilerdi. Bu ekonomik sistemın başka ülkelere uzan- *• ması ıle ondan emperyalizm denen bir dünya siya- •„. seti gelişmekte olduğunu anlamaktan ise büsbütün ~ uzaktılar. Onu Hıristiyan dünyasının yeni bir Haçlı se- * feri sanıyorlardı. Bu din saldırısına karşı yapılaeak . şey, global bir din direnişi olmalıydı. Kısa süre ıçin- de butün Islam dünyasmda 'ittihad-ı Islam', 'Panis- lamizm' denen birakım ve ideolojimeydana geldi..." (Bkz. Niyazi Berkes, "Atatürk ve Devrimler", Adam : Yayınevi. istanbul 1982). ••• • • • Dünün Islamcılarının bılgisizliğı, saflığı tartışılabi- lır... Günümüzün İslamcıları bakımından bu daha da .. tartışmalı bir konudur... Günümüz islamcısının "ka- . pitalizm denen yöntem yapısı" ya da "emperyalizm denen dünya siyasetı" konularında bilgisiz olması mümkün mü? Bu sorunun yanıtını aramak bu çevre- • lerin sınıfsal kökenlerinın, bağlı olduklan sınıfsal çıkar- ların irdelenmesini gerektiriyor ki 'laık' değerlerin sa- " vunulması içın yapılması gereken temel bir çalışma dabudur... • • • Toplumsal sorunlann, ekonomik sıkıntının yükü al-;' tında ezilmış halk yığınlarının. dün olduğu gibi bugün \. de, "sıyasal bir ideoloji". bir kurtuluş reçetesi olarakIj sunulan Islama kulak kabartmaya başladığı bir ger-., çek... Oyleyse, bu kitlelerin karşısına, sadece laikliği*-; savunan sözlerle değil, günü kurtarmaya çalışan bö-'' lükpörçükdemeçlerle değil, tutarlı, bilimsel, gerçek- çi, ülke sorunlarını derinliğine irdeleyen bir "sıyasal , /deo/o/7"yleçıkabilmekgerekli... Bölünmüşsolun, bö- '; lünmüş sosyal demokrasinin birlikteliği ya da birlik-', te hareketi de sanıyorum ki ancak böyle sağlanabilir.'' Fermani Altun'a yanıt 'ANAP inançlara açık bir partidir' s •>, İstanbul Haber Senisi- ANAP tstanbul II Başbn- vekili Rıfat Cömert Kanes. ANAP'ın ırk. dil. din a\rı- mı yapmaksızın tüm Türki- ye Cumhuriyeti vatanda^la- rına kucak açan bir part ol- duğunu belirttı. Fermani Altun'un, milletvekılı ol- mak ısteyip de olamadı;ını söyleyen Kanes. "Din be- zirgânlığı yapmak isteyen- ler avuçlarını yalarlar ve karşüannda ANAP teşlila- tını bulurlar" dedı. Eskı SHPden ıstıfa tdıp ANAP'a geçen Fernanı Altun, geçen günlerdedü- zenledığı bir toplantda. Mesut Yılmaz"ın genel -aş- kan seçılmesı halinde <ev- resiyle bırlıkte bu partüen ıstifa edeceğını belirtm^ti Altun. "kendisiyle birikte parti teşkilatına geçen 36. Alevi arkadaşının aldatıldı- ğmı. ANAP'ın Rize hudut- ları dışına çıkamayan bir parti olduğunu" öne sür- müştü. Kanes. dün İstanbul 11 Başkanlığı'nda düzenledi- ğı toplantıda. Fermani Al- tun'u yanıtladı ve şimdiye kadar kendılenne hiçbir is- tıfa haberının gelmediğini söyledi. Kanes. "Bu, Al-f tıın'ıın. genel başkanla ara- ' sındaki bir meseledir aslın- da. Kendisi kişisel bir diya- loğa girmeye çalışmıştır. Millenekili olmak istemiş, olamayınca da bu yollara başvurmuştur. Ancak Al- tun şunu bilmelidir ki. ken- disine sıra gelene kadar bir- çok değerli arkadaşımız vardır" diye konuştu.