Katalog

24 TEMMUZ 1996 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Film müziğiendüstrisimüzikseverlenlenyoğun ilgigöriirken, akademikçevrelerdedesaygınlığını arttınyor Sinemarunperdelediği müzik... essiz sinema için ilk kez beste yapan müzisyen. ""Hayvanlar Karnavalr"yla ünlü Fransız besteci Camille Saint-Saens. Şostakoviç de profesyonel müzik kariyerine sessiz filmlerde eşlikçi piyanist olarak başlamış. Prokofiev. Rus sinemasının önde gelen ismi Eisenstein ile işbirliği içinde "Alexander Nevsky" ve "Korkunç Ivan"ı müziklemiş. Kültür Senisi - Film müziğı endüstri- si. Türkıye'de son yıllarda geniş bırtıca- ret alanı buldu. Gösterime giren her fıl- mın kaset va da CD'M. genelde hiç zaman kaybetmeden pi> asaya sürülüy or Ancak müzik.se\erlerın>ogunilgibiniçekmesı- ne karşın. bu alan akademik müzik çe\ - rclerinde v ıllardıryok sayılıyor, hatta hor görülüyor. Sıncmanın, bestecilere yeni ıfade yolları dayatması. yeni arayışlara yol açması ise gözardı edılıyor. Londra'nın önde gelen sanat merkez- lerinden Barbican'da ju sıralar gerçek- leştırılen biretkinlık ıse. film müziğinin sonunda ciddiye alınmaya başladığına ışaretedivor. Dünvaca ünlü Juılliard Mü- zik Okulu eğitımli ünlü caz piyanistı. Spielberg'ın gışe rekorlan kıran pek çok filmının müziğıne ımzasını atmış beste- ci John \\illiams"ın yapıtlan. ilk kez Londra Senfoni OrkestraM'nca seslen- dinlecek. Barbican'dakı konserde. or- kestra> ı da VVılliams>önetecek. "Jaws~, "Star \Vars", "ET" v e "Schindler'in Lis- tesiTilmlennın müzığıyle bugüne dek dört Oscar kazaııan John VV illiams, film müzıği piyasasının en vıldız ısimlenn- den. Ancak bu alanda 'kabul görmeyi" bekle>en.dinleyıcilerın vanı sıraeleştir- menlenn de alkışlarını özleven pek çok müzisyen \ar. The Independent gazete- sı. film müziğı ve film müziğı bestecıle- riyle ilgili oluşturduğu rehberde. konu- nııngündemegelmesineöncülükedıvor. fşte söz konusu rehberden bazı alıntılar... • Alfred Nernnan: 1901 Connecticut doğumlu bestecınin dokuz Oscar"ı \ar. Yedı yaşındayk^n konser piyanisti olan Nevvman. 1930'lu yıllarda Hollvvvood'da çalışmaya başlamış. 1970 > ılındaki ölü- nıüne dek 200 filnıin müziğini yapmış. En popülerfilm nıÜ7iklen arasında. "Tin Pan Alle> " (1940) ıle "The Seven \ear Itch"(l955)gelıvor. • Bcrnard Herrnıann: 1911 Nevv York doğumlu besteci. film müziği deyince akla gelen ilk îMinlerden. "AHThat.Mo- ne> Can Buy" ile bir Oscar kazandı, ilk film müziği' 1941 yılında "Yurttaş Ka- ne" filmi ıçin bestelenmişti. Uzun yıllar Hitchcock'la çalışan Herrmann, "The Troublc yvith Harr> ", "Vertigo'', "Noıth by Norrtmest" filmlcnne müziğiyle im- zasını attı. 1960 yılında "Psycho" filmi içın bestelediğı müzıkle Hollywood ka- lıplarını kırarak >a> 11 sazlar orkestrası kullandı. Herrnıann'ın "klasik" olarak kabul edilen bir dığer çalışması da ölme- den önce yazdığı son film müziğiydi, Martin Scorsese'nin unutulmaz filmi Yeşilçamhn üveyevladı:Film müzikleri CUMHLR CANBAZOĞLL Yeşılçam'da seksenlere kadar en büyük para> ı starlaraldı. sonra da yönetmenler ön plana çıktı: ama sıra film müzikleri yazanlara. görüntü yönetmenlerine gelince sinema tükendı ve bu ıki grup kötü talıhlerini bir türlü jenemedı. Yeşilçam'da film müzıği hep ek bir mali yük gibi görüldü; bestecilerden. masraf çıkarmadan son bir ikı gün içinde kapı arkalannda müzik yazmalan istendi. Besteciler de genellıkle fazla emek sarf etmeden. küçük stüdyolarda bir klavye yardımıyla fabrikasyon üretim yaptılar ve çoğu zaman bulduklan ilgınç bir tema>ı bınbir şekle sokarak çeşıtlı kompozis>onlarçıkardılar. Yönetmenler de 15-20 dakikayı aşma>an müzik malzeınesiyle 1.5 saatlik filmi bitirebılmek içın zorlanıp durdular. Sonuçta 85 yaşına ulaşan Türk sinemasında bir albümü dolduracak kadar özgün müzıği olan fılmlerın savısı iki elin parmaklanna ulaşmadı. Ziilfii Livaneli'nın Otobüs ve Yol filmlerinin albümlen. Mehmet Güreli'nin kısa metrajlı Atilla Özdemiroğlu Onno Tunç çalışrhası Vapurlar'ın albümü, Mazlum Çimen'in Mem û Zin'i. son olarak Tuluvhan UğurlıTnun İstanlnıl Kanatlanmın Altında çalışması \e Süper Baba adlı TV dizisine ^eni Türkü'nün yazdığı temalann toplandığı albümden başka çalışma gelmedı Yeşilçam"dan. Oysa Türk sınemasının Lo\eSton kadar ölümsüz bir Samamolusu (Söz: Teoman Âlpay, Beste: Metin Bükev•). her festivalde kendine aynlmış. ödülü. hatta .\kın Ok'un Cahit Berka> hazırladığı Türk Sinemasında Film Müzikleri (Arıon Yayınevi)adında kitabı bile var. Yerli sinemanın bunca % ıldır oluşturabildiği bir müzik ekolü olmasa da "orta kuşak" Esin Engin, Atilla Özdemiroğlu, Cahir Berka}, Melih Kibar, Onno Tunç, Dera> Köroğlunun. jenilerden Cengiz Onural. Mazlum Çimen, Fahir Atakoğlu'nun parlayan nıtelikli yapıtlan gelecek için unıutları sıcak tutu\or. "TakşiŞoföriTne... • Ölmüş besteciler: Işın kolayına kaç- mak isteyen yapımcılar içın çıkış yolu olarak görülen bir yöntem de öJmüş bes- tecılerin çalışmalannı kullanmak. 1945 tarihli "BriefEncounter" filmınde Rach- maninof un ikinci piyano konçertosu kullanılmıştı. Vlsconti, "Venedik'te ÖMim" filmi için Mahler'i seçmışti. Ör- nekler çoğaltılabılir... • Ennio Morricone: 1928 doğumlu Italyan besteci, film müziği piyasasının cn büyük isimlerınden. 1964 vılında -BirAvuçDoIar". 1966 yılında "Iyi, Kö- tü ve Çirkin~ gıbı kovboy fılmleri için bestelediğı müziklerle adını duyuran Morricone, 400'e yakın filme müzik yazmış "Dokunülmazlar" (1987). "Cennet Sineması" (1989) \e "The Mis- sion''( 1986) gibi filmleride "müziklen- diren" Morricone"nın hâlâ Oscar kazana- mamış olması şaşkınlıkla karşılanıyor. • Giorgio Moroder: 1940 doğumlu Italyan besteci. "Geceyarısı Ekspresi" (1978) ve "Scarface" (1983) gibi filmle- re yazdığı müziklerle pıyasanın aranan isimlerinden biri halıne gelmiş. • CamilleSaint-Saens: Aslında herşey onunla ba^lıyor! Ünlü Fransız besteci, 1908 yılında bir sessiz film içın müzik bestelemiş. Sesli Mnemanm ortaya çık- masıyla. Hollyvvood 1934 yılında Viya- nalı opera bestecisi Erich Komgold'u işe almış. Korngold'un "Anthom Adver- se"( 1936) ve "Robin Hood'un Macera- lan" (1938) filmlerinin müziğiyle aldığı iki de Oscar"ı var. Ünlü besteci Şostako- viç de profesyonel müzik kariyerine ses- siz filmlerde eşlikçi piyanist olarak baş- lamış. Prokofiev, Rus sinemasının önde aelen ismi Eisenstein ile ışbirligı içinde "Alexander Nevsky" (1938) ve "Kor- kunç İvan" (1944) fimlennin müziğini yazmıştı. • Max Steiner: 1888 Viyana doğumlu bestecinin yazdığı 200'i aşkın film mü- ziginin arasında "CasaWanca"(1943), "fhe Big Sleep"( 1946). "King Kong" (1933) \e "Rüzgâr Gibi Geçti" (1939) bulunuyor. • Michael Nyman: Ingiliz besteci, Pe- terGreenav»a\ 'ın filmlenne müzik yazı- yor. Besteci genış çapta ününü ise, Yeni Zelandalı yönetmen Jane Campion'ın "Piyano"suyla edindi. • Vangelis: Ünlü sanatçının listesinde. -Blade Runner" ıle "1492" var • Zbigniew Preisner: KiesloM'ski'nin 14 Üç Renk" serısı \ e "The Double Life of Veronique" filmlenne yazdığı müzikler- le tanınan Polonyalı besteci. AdaletAğaoğlu 'nunyaşatn mücadelesisürüyor• Şişli Etfal Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Bektaş Yıldınm. beyin kanaması ve göğüs içi kanamanın yanı sıra göğüs kafesinde ve sağ bacağında kınklar bulunan yazar Adalet Ağaoğlu'nun "yaşam şansının yüzde 50" olduğunu belirtti. Kültür Senisi - Samer sahılinde dolaşırken özel bir otomobilin çarpması sonucu ağır varalanan ünlü yazar Adalet Ağaoğlu nun durumu ciddiyetinı koru\or. Ağaoğlu'nun henüz hayati tehlikeyı atlatamadığını belirten Şışli Etfal Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Bektaş Yıldırım. yazann beynınde \e göğsünde kanamanın sürdüğünü, "yasam şansının vüzde 50" olduğunu belirtti. Ağaoğlu. önceki gün sabah saatlerinde geçirdiğı kazadan sonra Şişli Etfal Hastanesf nın Beyin Cerrahisi Hacı İsmaıl Kaptanoğlu Yoğun Bakım Ünıtesı'nde tedavi altına alınmıştı Bevin kanaması ve göğüs içi kanamanın >anı sıra göğüs kafesinde \e sağ bacağında kınklar bulunan Adalet Ağaoğlu"nun durumu rıakkında bilgı veren Hacı tsmail Kaptanoğlu Yoğun Bakım Unıte^f nden operatör Dr. Yüksel jahin de \azann durumunun "önceki »üne göre daha ij i ve umut \erici" jlduğunu söyledi. Ağaoğlu'nun Ağaoğlu'nun sağlıkdurumunun umut verici olduğu belirtildi. beynindeki tra\mayla ilgili olarak şimdilik bir müdahalede bulunulamadığı bildirilirken yazann göğsündeki iç kanamayı durdurabilmek ıçin tüp takıldığı öğrenildi. Ağaoğlu'nun şuurunun hâlâ kapalı olmasına karşın ağnlı uyaranlara yanıtının daha iyi olduğu, önceki gün düşük olan tansiyonunun da normale döndüğü sö>lendı. Hastaneden \apilan açıklamada aynca. "Ağaoğlu, gözünii açması \e dilini çıkarması sö\ lendiğinde bunlan yapmayı denedi. Ancak komadan çıkmış değil ve ha>ati tehlike sürüvor. Tepki \ermesi olumlu >önde bir adım" dendi. Sanatçının eşı Halim Ağaoğlu ise kazanırt kamuojuna yanlış \ansıtıldığını. kaza sırasında Adalet Ağaoğlu'nun kendi»ı\ le buluşmak ıçin Sanyer sahil şendinde > üriimekte olduğunu, kamuoyuna yansıdıâı gibi bir bankta oturuvorolmasınm mümkün olmadığını söyledi. Sanatçının eşi aynca. "Bence araba önce banka sonra Adalet'e çarptı. Adalet denize düştiikten sonra başını ka\alara çarpmış olmalı" dedı. Ağaoğlu'nun kaza geçirdığini duyan çok sayıda vakını ile ünlü yazann sanat \ e edebiyat dün\ asmdan dostlan. Şişli Etfal Hastanesi'ne koştu. İki gündür sanat ve edebiyat dünyasının ünlü simalanyla dolup taşan hastanede. herkes merakla Ağaoğlu'nun yaşamsal tehlikev i atlatmasını bekliyor. Ağaoğlu'nu zıvarete gelen yazar Latife Tekin, "Hepimiz çok üzgünüz. Çok saçma bir kaza. Durum da pek umutlu değil" dedi. Ünlü yazan ziyarete CHP Kadın Kurulu Başkanı Muazzez Çelebi de geldi. Çiller'in mesajı Dışişlen Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu ÇiUer. Adalet Ağaoğlu'na geçmiş olsun mesajı gönderdı. Çıller. mesajında. "Beklenmedik şekilde uğradığınız kaza sonunda varalı olarak tedavi altına aunmanızdan derin teessür dııvdum. En büviik temenni \e duamız, kısa sürede\eniden sağlığınıza kavuşnıanızdır" dedı Lnlü \azar Adalet Ağaoğlu'nun kaza geçirdiğini duyan yakınları ile dostlan, Şişli Et- fal Hastanesi'ne geldi. Herkes merakla Ağaoğlu'nun yaşamsal tehlikev i atJatmasını beklhor. (Fotograf: DEVRİM BARAN) DUŞUNCEYESAYGI MEMET FUAT Genç Öykücüler "Adam Öykü" birinci sayısında on bir yazara şu so- ruyu yöneltmişti: "Başlangıcından bugüne, öykücülüğümüzde unu- tulmuş ya da yeterince üstünde durulmamış değer- ler var mıdır? Nedenleri nelerdir?" Bu ilginç soruşturma, kısa ya da uzun bir süre ba- şarılı öyküler yazmış, öykü kitapları yayımlamış bir- çok yazarın "öykücü olarak" unutulduklarını ortaya koymuştu. Yanıtlardan çıkan "unutulmuş öykücüler Ustesi" ise gerçekten ürkütücüydü: Zeynel ilhan, Refİk Halit, Sadri Ertem, F. Celâ- lettin, Kenan Hulusi, İlhan Tarus, BekirSıtkı, Üm- ran Nazif, Ahmet Naim, Özcan Ergüder, Şahap Sıtkı, Müflde Anadol, Naim Tirali, Yakup Kadri, Halide Edip, Samet Ağaoğlu, Orhan Hançeriioğ- lu, Muzaffer Hacıhasanoğfu, Tektaş Ağaoğlu, Metin Eloğlu, F. Ülkü Aren, Ayhan Bozfırat, Aysel Özakın, Kemal Bilbaşar, Yusuf Atılgan, Selahat- tin Enis, Osman Cemal, Mehmet Seyda, Feyyaz Kayacan, Saadet Timur, Meral Çelen, İsmet Tok- göz, Şiir Erkök, Gürsen Topses, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahrt... Başka alanlarda anılsalar da, bu yazarlar öykücü olarak artık anılmıyorlardı. Inanılmaz birşey... Onca emek... Başarılı öyküler... Sonra üstüne ölü toprağı... Kitapları bugün de yayımlanan, unutulmamış olan öykücülerin de "yeterince üstünde durulmadığı" inancı yaygındı soruşturmayı yanıtlayanlarda. Örnekse Güven Turan şöyle diyordu: "Öykücülüğümüzde üstünde yeterince durulma- mışlar sınıfına, Sait Faîk'fen Bilge Karasu'ya kadar, kım varsa hepsini koyabilirim. "(Adam Öykü, Sayı 1. s. 105) Bu görüş soruşturmaya verilen birkaç yanıtta yi- nelenıyordu. Demek ki yazınımızın öykü alanındaki gizilgücünü ortaya çıkarabildiğine kimse inanmıyor... 12 Temmuz 1996'da "yaklaşıkyüz elliyazara" gön- derilen bir mektupla "Adam Öykü "nün ikinci soaış- turması gündeme geldi. Bu kez soru şu: "En beğendiğiniz genç öykücüler kimlerdir?" Gençlik ölçüsü şöyle konmuş: "1950'den yukarı doğumlu ve ilk kitaplarını 1980'den sonra yayımla- yan öykücüler." Soruşturmayı yanıtlayacaklara yardımcı olması için, bu koşullara uyan altmış beş öykücunün adları da mektuba eklenmiş. Kıtap yayımlamış bu kadar çok genç öykücümüz olduğunu bilmiyordum. Semih Gümüş soruşturmanın amacını genç ku- şağın niteliklı öykücülerine dikkat çekmek diye be- lirliyor. Bu işin, bence, önceden düşünülrr.emiş asıl yaran yüz elli yazın adamını bu genç kuşak öykücü- lerının kitaplarını bulup okumaya yöneltmesi olacak. Daha önceden okudukları beş yazann adını verip geçenler olacaktır elbette, ama kimileri de, çok iyi bi- liyorum, son yanıt tarihi olan 16 Ağustos 1996'ya ka- dar öykü kitaplarıyla yatıp kalkacaklar... Çarşamba günü Adam Yayınevi'ne gittiğimde Se- mih Gümüş, telefonda birine, ^ .. „ „ . , "Doğru, onu atlamışız, onu da koymamız çjerekir- di listeye" diyordu. Merak edip sordum. Durcan Yaşacan'ın adı yok- muş listede, soruşturma mektubu gönderdiği yazar- lardan biri bu eksiklıği bildırmek ıçin aramış. "Başka eksikler de olabilir," dedim. "Lıste yardımcı, lısteden seçmek gerekmiyor..." Gene de kötüydü eksikler olması... Biraz sonra bir mektup getırdi Semih Gümüş: "Bu kez hoşunuza gidecek bir şey..." Şavkar Artınel Ingiltere'den gönderdiği mektubun bir yerinde şöyle diyor: Adam Öykü'yü her zaman ilgiyle okuyor ve ba- zen de, öykü yazmaya çalıştığım yıllarda böyle bir dergi olsaydı, öykücü olabilirdim diye düşünmekten kendimi alamıyorum." Dergilerin bu tür bir işlevi olduğuna hep inanırım... Bana öykücülüğümüzün parlak yıllarının temelin- de "Seçilmiş Hikâyeler Dergisı"r\\n koyduğu önem- li taşlar varmış gibi gelir... Bunca ilgisizliğe karşın. eksikli bir listede sayıları altmış beşi bulan genç kuşak öykücülerine de, dile- yelim, parlak yıllara doğru gidişlerinde, "Adam öy- kü" ile "Düşler/Öyküler" yardımcı olabilsinler... BUGUN AKSANAT'ta saat 12.30 ve 17.30'da R. Uise'ın yönettiği. başanlı oyuncu kadrosuyla seçkinleşen bol oskarlı birmüzikal "VVest Side Ston', Laser-disc'ten ızlenebıhr. 252 3500 ENK.4 VAKFI yaz dönemi kültür etkınlık leri kapsamında saat 21.15 'te Tıv atro Istanbul, Gencajy Gürün'ün yönetmenliöinde "Çetin Ceviz" adlı oyıinu sunuvor 276 22 14-15 SAHAF CAFE etkinlıkleri kapsamında saat 19 00Ua 'Şiir Inceleniyor' başlıklı söyleşi-şiir ışleöi yer alıvor. 414 42 06 RL MELİHtSARI KONSERLERİ kapsamında saat 21.00"de Mustafa Sandal konserı ızlenebiiir. 265 80 22 EYHENSEL KL'LTİ' R MERKEZİ temmuz programında bugün saat 19:00"da >Tilos Forman'ın yönetmenlığini >aptığı Guguk Kuşu adlı film ver alıyor. 24308 03 İFSAK'ta saat 14:00-17:00 ve 1900'da Timurtaş Onan'dan "İsianbul'dan Görüntüler* saydam eösterisi yer alıyor. 243 14 01 ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ saat 17.00'de AKM'de l.o/anın 73. yılı nedenıv le Lozan'a gıden yolu tarihsel belgeleriyle ortava koyan bir etkınhkle kutluyor. 273 1632 Fügen Leman'm sergisi Gölköy'de Kültür Servisi - Soyut resımleriyle tanınan ressam Fügen Leman, Asma Sanat Etkinlıklen kapsamında Bodrum Gölköy'de resımlerını sergıliyor. Sanatçı. denize sırtını dönmüş birevde sergilenen resimlerıvle önyargıyı. kuralcılıgı sorguluvor Anlaşılmak tasasından çok uzak renklılik, sanatçının çızgısındekı ısrannı da gösteriyor. Leman'ın sergısi 5 ağu-.tosa dek sürecek. Julie Mardin'in ilk sengisi Kültür Servisi - Ünlü müzik adamı Anf Mardın'ın kızı Julie Mardın. Amenka'nın Detroif kentınde ilk sergısinı açıyor. "Söylenmeyenın intelenmesf adını taşıyan sergi. 2 ağustosta açılacak ve 1 eyliile dek görülebilecek. Detroit Svvann Sanat Galensi'nde sergilenecek yapıtlar. Mardın'm değişık teknikler kullandığı fotomontaj, kolaj \e bachrome fotoğraflardan oluşuyor. Yapıtlannda oyuncak objeler kullanan Mardin, "Ovuncaklar. çocukların ki'Uandıkları ilk aletler ve duygulannı bunlarla itade edıvorlar. Onlann yani çocukların hâlâ gücünün. kimlıklerinin ve hatta geleceklerının oluşmasında çok büyük bir etken teşkil ediyorlar" diyor.