Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
~23 TEMMUZ 1996 SALI CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Bayrampaşa, Ümraniye ve İskenderun cezaevlerinde 6 tutuklunun hayati fonksiyonlan durdu
Aygün Uğur'un cenazesi kaçırıldıHab«r Merkezi - Cezae\ le-
rirıde a-çlık grevı \e ölûm oru-
cxı eylemi 65. güne gırerken Is-
tanbul Cumhunyet Baîsavcısı
Ftrzan Çitici. Bayrampaşa ve
LJmraniye Cezaev ı'ndekı 4 kı-
şinin durumunun ağır olduğu-
n u , tedav ı kabul etmedıklenni
açıkladı Iskenderun Ceza-
evi'nde bulunan 2 kışının de
durumunun ağır olduğu oğre-
nildı BtıcaCezaevı öniinderu-
tuldulara destek amacnia ya-
pılan babin açıklamasina katı-
lanlar. yolu trafığe kapatınca
olaylar çıktı. Olaylar sırasında
biri polis 5 kışı yaralandı, 20
kişi gözaltına alındı.
Ölüm orucu eylemınin 63
gününde yaşamını yıtıren TKP
|ML) davası hükümlüsü Aygün
Uğur'un cenazesi. polb tara-
fından öncekı gece Mersın'e
kaçınldı ve burada topraga\e-
rildi lstanbul Sarıgazı'de bu-
gün Ugur ıçın temsılı eenaze
törenı düzenlenecek Çagdaş Hukukçular
Dernegi ile Insan Haklan Dernegı yönetı-
cilen, lstanbul Cumhunvet Başsavcısı ile
görüşerek u
AdaJet BakanİıgTnın cezaevleri-
neadlenheyetgöndermesuû"" ıstediler. Der-
nek yönetıcılen. tutuklu\ehükümlülerıçın
"Öleceklerini sanmıyorum' dtye açıklama
yapan RP'lı Adalet Bakanı Şevket Kazan'm
insanlarla adeta alay ettıgını söyledıler.
MehmetAğar'ın mayısgenelgelen nede-
niyle başlayan, Kazan'ın bu genelgeleri kal-
dırmasına ragmen de\am eden ölüm orucu
ve açlık gre\ ı direnışı 65. aünene airdı. Ce-
zaevlennde DHKP-C MLKP. TKP (ML).
TIKB, TKEP Lemnıst. TKP-ML. TDP ve
Direnış Hareketı davalan nedenivle tutuk-
lu ve hükümlü bulunan 216 kışı. "Kazan'ın
geneigesiyle de koşullann değişmediği'' ge-
rekçesıvle eylemlerını surduruyorlar.
Ne
istiyorlar?
1 - Tabutluk genel-
geleriiptal edilsin. îti-
rafçılaştırma dayat-
malanna vesürgünle-
re son \vrilsin. Başta
Eskişehir Cezaevi ol-
mak üzere bütün ta-
butluklar kapatılsın.
2- Tutukluyakınla-
nnayönelik saldmla-
ra son veribin.
3 - Savunma hakkı-
mtz ve tutuklulann te-
davileri önündeki en-
ge/ler kaidırılsın.
4-Kayıplara. infaz-
lara, katliamlara ve
işkencelere son veril-
sin.
Ölüm orucu ve açlık grevi eyleminde son durum
Bayrampaşa Cezaevi: Attan Berdan
Kerimgükr (kan kusma, algılama ve ifa-
de güçlüğüj, BiroJ Abatay (Kan kusma,
bilinç kaybı). HakkıAkça(kusma),Mus-
tafa Vdmaz (Kusma). llginç Özkeskin
(Kusma). \1ehmet Yaınan(Kan kusma),
Yemliha Kaya j Kusma), Aii Valçın (kus-
ma. görme bozuklugu). Münire Demirel
(Aigılama güçlügü). Nursd Demirdöğu-
cü (Kan kusma, algılama güçlüğü), Va-
semin Okuyucu (Kan kusma). Gülizar
Kesici(Kan kusma). CemalRakip(Gör-
me bozuklugu). Eyiiphan Başar(Ağn ve
uyuşma). Nil PınarAnn (Görme ve işıt-
me kaybı), AyhanGünes (Bilinç kaybı).
Birol Paşa (Ba:> bölgesinde uyuşma). Ah-
met Turan Atmaca (Uyuşma), Suna
L'zunbıyık {Görme bozukluğu). Arzu
KemanöğJu (Görme ve işitme bozuklu-
gu), Muharrem Vançer (Görme ve işit-
me bozuklugu), Sedat Ayta (Duyu kay-
bı). Hasan Rüzgâr (Görme bozuklugu ve
uyuşma), CaferCangöz (Görme ve işit-
me bozuklugu), Nurettin Em (Vüeutta
uyuşma).
Ümraniye Cezaevi: Cafer Oral (Vü-
cutta uyuşma. görme kaybı), Cengizft»-
lat(Konuşmada ve görmede bozukluk),
Se\it Kürekçi (Kas erimesi). Cahit Bedir
(Kalp sıkışması, yoğun agn), Sezgin Çe^
lik (Kas agnsı), Osman Akgün (Kısmi
felç).
Buca Cezaevi: ZeUba Ko\upınar (Vü-
cutta ağn ve uyuşma). Murat Jvaraman
(Bilinç kaybı, uyuşma).
Sakarya Cezaevi: Çiğdem Kazan
(Görme kaybı, uyuşma). Stızan Baran
(Kusma, hafıza yitimi). Ne\in Berktaş
(sürekli kusma).
Çanakkale Cezaev i: Ayşe Idii Erkmen
(sürekli kusma), Baki Ya| (Kendini kay-
betme), Fervin Kurtulmaz (Duyu kaybı,
kısmi felç).
Bartın Cezaevi: Metin Vavuz(Kol ve
bacakiarda uyuşma). Münir Çolak (Ha-
reketlerde yavaşiama).
tskenderun Cezaevi: İlhan Karatepe
(Komada). Ba>ram Santaş (Bilinç kay-
bı). VunusAydenıir( Bilınç kaybı), Turaç
SoIak(Bılın"çka>bı).
Bursa Cezaev ı: Erdal Doğan(Kas eri-
mesi), Mustafa Vaşar(Vüeutta uyuşma),
Hayati Can (Görme ve duyma bozukiu-
öuı". Müslim Kaloğtu (Bacakiarda felç),
Kemai Özeimalı (Duyu ve hafıza kaybı).
EskişehırCezaev i: SamJOzbü(GÖrme
bozuklugu). Serpil Ünal (refleki kaybı)
Ankara Merkez Kapalı Cezaevi: Yıl-
dn Oogru (Ayak parmaklannda morar-
raa. vüeutta uyuşma). Cemal Çaknıak
(Başın sağ tarafında uyuşma, hafiza kay-
bı).
Konya Cezaevi: Aİİ Şahin (Bacak ve
kollarda kemik enrnesi). Hıdır Durmaz
(sağ yanında felç), NihaJ Gül (Parmak-
larda morarma. sağırlık, hafıza kaybı).
lstanbul HaberSenisimiziıı haberine gö-
re önceki gün Ümranıye Cezaev ı'nden ölen
Aygün (Jğur'un cenazesi. saat 21.00'de bır
ambulansla polıs arabası eşlıginde çıkanla-
rak Adlı Tıp Kurumu morguna götürüldü.
Saat 01.Ü0 sıralarında otopsisı vapılan
Lgur'un cenazesi. !>aat 03 OO'te polıs neza-
retınde bır ambulansla Adlr Tıp Kuru-
mu'ndan çıkanldı ve Merstn'e götürüldü.
Yogun giivenlık önlemlen altında Mersın'in
Mezıtlı ilçesıne getırılen eenaze. daha son-
ra Mezıtli Mezarlıgı'nda defnedıldı. Cena-
ze törenıne hıçbır Myası kuruluş ve demok-
ratik kitle örgütü temsılcisının katılmama-
M dıkkat çekerken 30 kışılık bır topluluk, 30
dolayında gazetecı ile 100 kadar polıs. tö-
rendeveraldı.
Bu arada öncekı gece Lmranıye Ceza-
evi "nın onünde gözaltına alman 150 kışi ser-
best bırakılmazken gözaltına alınanlarara-
sında Grup Kutupyıldızı elemanı Murat
Tokdemir, Esra An, Zekiye DemiraL Köşe-
başı Tıyatrosu'ndan fsmailGüvercin. Birsen
Vıldınm, Birsen Cültekin ile Grup Munzur
ve Babil Halk Sahnesı üvelerinin de bulun-
dufiu açıklandı.
(HD lstanbul Şubesi ile CHD lstanbul
Şubesı'ne bağlı bır grup avukat. lstanbul
Başsavcısı Ferzan Çitici ile görüştüler. ls-
tanbul Adlıvesi'ne ögle saatlennde gelen
avukatlar, önce burada bır basın açıklama-
sı yaptılar. İHD lstanbul $ubesı Başkanı Er-
caiı Kanar. İHD. CHD, Emek Partısı, Sıne-
Sen. Konut-lş. HADEP. Beledıye-lş, Nak-
lıyat-lş. Sosyalıst Iktıdar Partısi. Tüm-Tis
ve Saglık-Sen'ın ımzasını taşı>an basın
açıklamasını okudu. Kanar. RP'lı Adalet
Bakanı'nın ölüm orucu olacaSına ınanma-
dıgını söyledı. Avukatlar daha sonra talep-
lerını ıçeren bırdılekçevı istanbul Başsav-
cısı rerzan Çıtıcı'ye verdıler. Savcıvia va-
pılan görüşme sonrasında basına bilgı ve-
ren Ercan Kanar. avukatların ölüm orucun-
dakı futuklu ve hükümlülerle koğu^larda
görüşme istermni savcının kabul etmedıgı-
ni söyledı.
lstanbul Cumhunvet Başsavcısı Ferzan
C'tıcı ıse Bayrampaşa ve Ümraniye cezaev -
len eylemlerını sürdüren tutuklu \ e hüküm-
lülerden 4'ünün durumunun agır oldugunu
söyledı. Bu arada Kadıkoy de. cezaev lerın-
dekı açlık grevlerıne destek verdıklerını
açıklayan bır grup esnaf. tezgâh kapatma
eylemi yaptı.
Adana Büromu/un habenne göre İsken-
derun Cezaev ı de olünı orucundakı dön kı-
şıden ilhan Karatepe'nın durumunun çok
ağır olduğu bıldirildı. İskende-
run Cezaevi Müdürü Reşat
Adıgüzel. Iskenderun'ayenı ta-
vm oldugunu \e dort tutuklu-
nun durumuv la ılgılendığını ve
>u anda ölüm aşamasında ol-
madığını öne surdu
Izmir'de ola>
Izmir Büromuzun habenne
göre dün Buca Cezaev ı önünde
CHD İzmirŞubesı sönetıcılen,
öiüm orucu evlemıyle ilgili bir
basın açıklaması yaptılar. ÇHD
adına vapılan açıklamada. Cm-
ranıye Cezaev ı'nde Aygün
L'ğur adındakı eylemcinin ölü-
münden Adalet Bakanı'nın so-
rumlu oldugu \ urgulandı. Basın
açıklaması yapılırken tutuklu
yak'ınfan. elİerınde pankartlar-
la Buca Cezaev fnın bulundugu
Şınnyer-Buca yolunu trafığe
kapattılar •Dagılın' uyarılanna
aldırmavan grtıbu çevık kuvvet
coplayarak dagıttı Bu olaylar
sira>ında Be>az Erdoğan Odak dergısi mu-
hdbırı EmineCan ile bırlıkte bırı polis me-
muru toplam 5 kışı hafıf yaralandı.
Ankara Büromuzun habenııe gore. Yük-
selCdddesi'ndeduzenledıkleneylemde gö-
zaltına alınan \e Terörle Mücadele Şube-
M'nde >,orgulanan tutuklu \e hukümlü ya-
kınları hakkında yanna kadar gözaltı süfe-
sı verıldigı öğrenıldı Ankara Devlet Gü-
venlık Mahkemesi (DGM). emnıyetın 1
haftalık sure uzatılması ıstemını kısmen ka-
bul ederek yanna kadar gözaltı suresı ver-
dı. Fransa'da cezaev lenndekı eyleme destek
\ermek amacıy la dün Dev-Sol örgütüne üye
kışiler. Türkıye'nın Parıs Büyukelçılıgı'ne
taşlı. sopalı saldında bulundular. Saldın so-
nucunda maddı hasar meydana gelırken
Fransız polısının yaptıgı mudahale sonucu
10 kışının gözaltına alındığı bıldırildi
Ölüm orucları...
'Devlet
tutuklulan
yaşatmakla
yükümlüdür'
• CHP Grup Başkanvekili Önder
Sav "Açlık grevlerini, ölüm
oruçlannı görmezlikten,
duymazlıktan gelerek tutuklu ve
hükümlülerin annelerinin,
babalannın. kardeşlerinin,
yakınlannın feryatlanna kulak
tıkayarak hiçbir yere \anlamaz"
dedi.
ANKARA (CumhuriyetBürosu)-CHP Grup
Başkanvekili OnderSa\. açlık grevlen sorunu-
nun çözümü ıçın "inatlaşmaya gidilmeden, ta-
rafsızbir ses" olarak Türkıye Barolar Bırlıği "nin
fTBB)de\reye girmesıni istedi. TBMM ınsan
Haklannı Inceleme Komisyonu Başkanı,
DYP"li Demir Berberoglu. eyİemcılenn gere-
^irsezorla tedavıyealınmalarını önerdı. ANAP
Cene) Başkan YardımciM Cengiz Ahınkaya ve
arkadaşlan da. TBMM Başkanlıgfna, "tabut-
luk" olarak Eskişehir E Tıpı Cezaevı'nın son du-
rumu ve yapılması öngörülen tadilatın gerekli
olup olmadıgının ıncelenmesı ıçın araştırma
önergesı verdı. Sorunun küçümsenmemesi ge-
rektıgını vurgulayan Sav, sözlerinı şöyle sürdür-
dü: "Açlık grevlerini, ölüm onıçlannı görmez-
likten, "iuş mazlıktangelerek. tutuklu ve hüküm-
lülerin annelerinin. babalannın. kardeşlerinin,
yakınlannın feryatlanna kulak tıkayarak hiçbir
yere vaniamaz. Tutuklu ve hükümlü yakıniarı
günlerdir geln onım di\en ölüm tehiikesine dik-
katçekmekiçin hertürİüçareyebaşMjrduiar.ne
kendileri. nede yakınlan başta başbakan olmak
üzere tüm vctkı'lilere dertterini anlatamadılar.
Cezaev lerindeki açlık grevi ve ölüm oruçlanna
sadeceideolojik açıdanyaklaşmak. kimi haklı ve
insani isteklerin hepsinL kestirmeden "kabul edı-
femez' nitelikte bulup ölünıü çare olarak gör-
mek anlayışı. ciddi hukukçuiuğa da. devlet
adamlığına dayakışmaz. Öncekiyıllarda da ben-
aer otaylar olınuş, siyaset adamlan soruna. ba-
sretti ve seveeen yaklaşıp çözüm bulmuşlardı.
Çözüm için vakit geçmekfedir, ardı ardına gele-
' bilecek ölüm olaylan hem cezaevinde. hem de ce-
zaevi dışında. toplumda alabildiğine huzursuz-
;iık\«ratacaktır."
•» Hükümlü ve tutuklulann cezaevlerinde dev-
l^tin güvencesi altında olduğuna dıkkat çeken
Şav, "Devlet, konıma ve ıslah görevierini yap-
makla, cezaevlerindeki insanlan öldürmek de-
ğil. yaşatmakla y ükünılüdür. De\fef gücünü in-
sanian çaresizliğe iterek, ölüme terkederek gös-
termek değiL çareler bularak korumak duru-
mundadır" dedı. Sav, "İNiye zorunlu tedavi uy--
gulannmor?" sorusuna da. "Türk Tabipleri Bir-
liği devrvde. Kimi tutuklu ve hükümlüJer teda-
viy i reddetti. Ben. cezaev lerindeki hiçbir yetkili-
nin de insanlann ölümünden mutluluk duyaca-
gını sanmıyorum. Zorunlu tedavi başka sıkıntı-
lan giindeme getirir. Ölümün kolay laştınldığı
iddialan ortaya çıkabiür" yanıtını verdi.
TBMM Insan Haklannı Inceleme Komısyo-
nu Başkanı. DYP Eskişehir Mılletvekilı Demir
Berberoğlu,Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlar-
ten. tutuklu ve hükümlülere "zorlatedavi uygu-
anmasım" önerdi.
ANAP liden MesutYılmaz. açlık grev leri ko-
msunda yaptıgı degerlendirmede. Adalet Baka-
u'nmeskitebliglen kaldırmasının çözüm olma-
lığmı söyledı. Açhk grevlerinın, REFAH-
r'OL'unne kadar uyumsuz bır hükümetoldugu-
ıun dehli oldugunu kaydeden Yılmaz. "Ceza-
vlerinde birtakım rahatsıdıklar olduğu rtellidir.
>ev1etotoritesine zarar vermeden sorun çözüle-
4lir. Ancak hükümet içinde görüş birliği olma-
nası bunu engeUemektedir" dedi. Yılmaz.
u
Aç-
Jtgroieri sizin hükümetiniz döneminde başla-
ı. Neden ozaman gerekli önlemlen almadınız"
Drusuna. şu yanıtı verdı:
"Bizim zamanımızda bunlardan kimse öl-
ıedi. O zaman alınan tedbirler de bunlar
ırafından kaldınldı."
Ilk ölüm haberi, tutuklu yakınlannı sarstı. Yeni ölümler bekleyen aileler kızgın
'ÇiUer, boyahanakmn bacısı'
ECE TEMELKURAN
ANK.\R\-Se\da6yaşında. Ikı kez. annesıyle bır-
lıkte gözaltına alındı. Eylemlerde polısten nasıl kaçıl-
dıgmı. sloganlan ve açlık grev ıvle ölüm orucu arasın-
dakı farkı bılıyor. Ablası S«'gi 16 yaşında. Bayram-
paşa'da. ölüm orucunda Abisı Sinan 18"ınde. Bay-
rampaşa'da ölüm orucunda. Annesi Fadime Kaya. cu-
martesı günü Yüksel Caddesi'nde dayak yedi. Sev-
da'nın sütdışı düşüyor. ama kımseye söyleyemıyor,
çünkü lOgündürOzgürlük ve Dayanışma Partisi'nde
ablası \e abısının ölüm haberi beklenıyor. Sevda ar-
tık çocuk degıl. —Açlıktan ölmezler' demiştiler, bize
yalan söylediler" dıyor.
Gurbetten gelen Hikmet Gelir. yaşananlan Nor-
veç'te "gâv uriara anlatacağınr söylüyor. Neden°
u
Çünkü,onlariı«an"dıvor! Tutukluanneleri. ilkölûm
habenyle sarsıldılar. Neredeyse sessız bır kuralla en-
gellenen aglamalar.ayaklanmayabaşladı. FikriveSay-
maz, Sakarya Cezaev i'ndekı kızı Sevgi ıçın "Iskelet
oldu kızjm. Böbrek yetmezliğJ de başlamış. Ölüm ha-
berini bekliyoruz" de\ ıp. aglamaya başlıyor. Kâmilc
mide kafiaması geçırmiş. \Iehmet,gen döndürülmez-
miş: haberler ölüme dogruhızlanıyor. Şerifeana. "Be-
nim çocuğumu OHer öldürüyor. 'Haydi analar' devip
duruyordu. O, boyah analann bacısı. O,çocuklan Gü-
neydoğu'ya gönderip sonra da çıkıp 'Haydı' diye ba-
ğmjor" dıyor.
Şerıfe ananın gözyaşını 6 yaşındakı Sevda sılıyor.
Sevda. ablası Sevgi'nin 16. doğum gününü Bayram-
paşa'da nasıl kutladıklannı anlatıyor: çıçeklerle. ağla-
yarak. Sonra da nasıl gözaltına alındığını: "Adalet Ba-
kanı polisleri bize gönderiyor. Onlar da kafasına göre
bizi alıp bırakmıyoriar. Şu teyzenin kafasını kırdılar.
Annemin kulağınacopla. yumrukla. her şeyle vurdu-
lar. Annetn" Insanlar ıçerıde ölüyorlar" dedi. .Adalet Ba-
kanı da 'Ölen mölen yok" dedi. Ama bir tane abi öl-
dü. Nalan söylediler. Biz insanlann açlıktan ölmesini
istemivoruz." Öcüsüz. ama bol polısli çocukluğunda
Sevda hıç korkmuyor mu?
u
Hiç korkmadım. Ama annemin kulağına vurduk-
lan zaman korktum."
Şemsettin Ba$. köyden bugün gelmış. 3 kızı ve bir
oğlu. cumartesı günü eylemıne destek ıçın gelıp. gö-
zaltına alınmışlar. Yaşlı baba, henüz şaşkın: "Ben bu
ülanlan bilmiyordunı. Anneleri. açlık grev ini yani. Şim-
di «ordünı. Bİöyle düzen mi olıır? Farkında değildim,
ama şimdi her şeyin farkındayım."
HikmetGelir. gurbetten gelmış. 8 yıldıroğiunugör-
müyor. Oğlu Serdar. ölüm orucunda. Oglunu görme-
ye gelıp. ölüm haberını beklemeye başlamı^:
"Bir kere elim eline değseydi. Değdirmediler. Ben
Norveç'e gideceğim. Bütün o gâvurlara anlatacağım.
Çünkü onlar insan, bunlar gibi değü!"
GülnazTürkmen'ın 2 oğlu. 2 gelını ve kardeşı çe-
>itlı cezaevlerinde açlık grevınde. Gülnaz anne, cu-
martesı günü yediğı dayağın ızierıni gösteriyor: "Ben
1^ aydıre\imegitmiyorum.Çocuklanmöldüktcn son-
ra dayak da vızgelir, ölüm de. Ben kefenle sokağa ya-
tacağım. Bunlar, Nazileri geçtiler. İnsan dövmekten
zevkalıyorlar." FatmaŞahin'ın başı yarıldıgı ıçın saç-
larmı kazımışlar. Cocuğunu borunca. bütün annelergı-
bı "Benimçocuğum heryerde. Buçocuklann hepsibe-
nim" dıyor Fatma anne. nasil tutuklu anası oldugunu
anlatıyor- "Benim okumuşluğumyoktu. Ama çocuğu-
mu aldıklannda ögnenmeye başladım her şeyi. Bu
adamlar din deyip. insan öldürijyoriar. Bana din böy-
le öğretilmedi. Bunlar Müsliimansa. ben Müslüman
değilim. Vakan, y ıkan. aç bırakan, öldüren Müslüman
değildir."
Kuçük Sevda'nın anneü Fadime geçen hafta Bay-
rampaşa da öiüm orucunda 16. doğum gününü kutla-
yan Se\gı'yi anlatıyor: "V'azın bunlan. Çocuğum ke-
mikleri battığı için sedyeye bile yatamıyor. Benim
ABD'de viliam yok. bir tek çocuklanm var."
DemireFin, geçen hafta Erbakan'ı uyardığı ortaya çıktı: Ölüm, büyük zarar doğurur
REFAHYOL ölümlere seyîrci.A.NKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Tutuklu ve hükümlülerin. cezaev lerin-
dekı olumsuz koşulları ve sev klere iliş-
kin genelgeleri protesto etmek için 65
gün önce başlattıkları açlık grev leri.
Umranıye Cezaevi"nde Aygün L'ğur
adlı bir hükümlünün yaşamını yıtırme-
siyle kritik bir döneme girdi Eylemci-
lerin çoğunun şuurlarını yitırdikleri.
koma durumunda oldukları \e kanama
geçirdikleri yolundaki haberlere kar-
şın. Sağlık Bakanı Yddınm Aktuna. so-
runu perşembe günü yapılacak Bakan-
lar Kurulu'nda tartışacaklarını söyler-
ken Adalet Bakanı RP'lı ŞevketKazan
sessizligini korumayı tercih etti. Cum-
hurbaşkanı Süleyman Demirerin 19
temmuzda Köşk'te kabul ettıği Başba-
kan Necmettin Erbakan'a, •'Ölüm
oruçlanna bir çözüm bulmak lazım.
Birkaç tutuklunun oruçtan ölmesi, tela-
fisi imkinsız sonuçlar doğurur" uyarı-
sında buJunduğu bildirildi.
Aygün Uğur adlı hükümlünün ölüm
orucunda yaşamını yitirmesi. REFAH-
Y'OL hükümeti tarafmdan tepkisizlikle
karşılandı. "V'apabileceğim başka bir
şey yok" diyerek sorumluluğu üzerin-
den atmaya çalışan Adalet Bakanı Ka-
zan. Ugur'un ölümüyle ilgili bır açık-
lama yapmazken. gazetecilerın görüş-
me istemlen "toplantıdaolduğugerek-
çesi>1e''karşıiıks!Z bırakıldı. Adalet Ba-
kanlığı'nınbiryetkilisi. Kazan'ın. Bay-
rampaşa, Ümraniye ve Buca cezaev le-
rine müfettiş gönderdiğini söyiedi.
Uzmanların. eylemcilenn "ölüm sı-
nın"'nda oldugunu ve sorunun acilen
çözülerek tutuklu ve hükümlülerin
"olabildiğineeacele" tedav i altına alın-
ması uyarılarına karşın Saglık Bakanı
Aktuna, sorunun çözümü ile ilgili gıri-
şimleri perşembe günkü Bakanlar Ku-
rulu toplantısına erteledi.
Aktuna dün düzenlediği basın top-
lantısında. 35 ildeki 4! ceza ve tutuke-
vinde süren açlık grevı ve ölüm oruç-
lan konusunda sağlık önlemi alınması
için ilgili valiliklere birgenelge gönder-
diğini bildirdı. Aktuna. valiliklere gön-
derdıği genelgede. hastanelere getırı-
len tutuklu ve hükümlülerin muayene
ve tedav ilerınde öncelik tanınmasını.
eylemcilerin saölik kurumlanna nakil
işlemlerinde gerekli ekipman \ e saglık
personelı ile donatılmış yeterlı sayıda
ambulansın hazır bulunmasını istedi.
Açlık grev ı ve ölüm orucundakı tu-
tuklu ve hükümlülerın yaşatılması için
"azami dikkat ve titizlik" gösterilmesı
gerektiğıni belırten Sağlık Bakanı. "Bu
insanlar, mutlaka açlık grev ine ve ölüm
onıcuna yol açan isteklerini yeniden
gözden geçirnıeli, ülkenin güvenliği »e
bütünlüğü açısından yapılması müm-
kün olmayan isteklerinden de vazgeç-
melidirier. Sağlık açısından haklan olan
her talebi yapmay a hazınz" dedi.
Aktuna. "Açlık grevlerinın 52. gü-
nünde Adalet BakanlığTna işbiriiği
önerdiniz. 64. gününde de genelge ya-
yimlıvorsunuz, bu gecikmiş bir girişim
değil mi?"soru^una. "Önemliolangiri-
şiminyapılmasıdır" karşılığını serdı.
Aktuna. "Ölüm sınırında olan başka
eylemcilerde * an Hükümetbunlann öl-
nıesine seyirci nıi kalacak. yoksa ceza-
evi koşullannın iyileştirilmesi için bir
adım atılacak mı?" sorusuna da. "Ba-
kanlar Kurulu bu hafta toplanacak Ko-
nuyu orada gündeme geJirecefim. Çö-
züm saslanması için nelerin yapılması
konusunudatartışmaya açacagım"ya-
ıııtmı verdı.
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATEŞ
Insanlık Onuru
Kimi kendini bilmezler ölüm orucuna yatan mah-
kûmlar konusunda dedikoduya başlamışlardı. "Ca-
nım" diyorlardı, "bunlar numara yapıyor. Hiç insan i-
kiayaç kalabilir mi? Aç kalsa da iki ay yaşayabilir mi?"
Daha önceki direnişleri ve ölüm orucuyla yaşamına
son verenlerin irade gücünü unutmuştu insanlar.
Sonunda 21 temmuz pazar günü öğlen saatlerin-
de ilk kurban verildi. Korkanm ardından dığerleri de
gelecek. Ve bu inatlaşma sürerse; ölümleri, ülkemiz-
deki bezirgân saltanatına yaşamlarından çok daha
fazla zarar verecek. Ama yazık oluyor, çok yazık olu-
yor...
Hapishane direnişçilerinin en çok kullandıkları slo-
ganlardan biri, "Insanlık onuru, işkenceyi yenecek."
Yürekten inanıyorum bu sloganın içeriğine. Ve hele
insanlık onurunu korumak için böylesine ölümcül bir
iradenin sergilenmesi, yüreğımi ürpertiyor.
Ben şu anda hapishanelerde bulunan gençlerin en
azından bir bölümünün "mahkûmiyetlerinin" haksız
olduğunu düşünmüyorum. Ayrıca onlan son zaman-
larda moda olan biçimiyle "tutsak" olarak da isimlen-
dirmiyor ve isimlendirilmelerini yanlış ve haksız bulu-
yorum. Zaten aynı hususa geçenlerde İlhan Selçuk
üstadımız da değinmişti. Fakat Türk adaletı onlan
mahkûm ederken haklı olsa bile, bu gençlerin "ira-
delerini kırmak" için girişilen oyunlan yakışıksız bu-
luyorum, insanlık dışı buluyorum. Ve onurunu koru-
mak için böylesine inançla direnen bu gençlere kar-
şı ilgtsiz kaimmasını aklım almıyor.
Artık resmi makamlann bile yadsıyamadığı "işken-
ce", son zamanlarda bıraz azalmış gibi görüneo "fa-
ili meçhuller", aklın almayacağı "yargısız infazlar",
çoğu kez inanılmaz acılaria son bulan "gözaltında
kaybolmalar" ya da doğrudan doğruya "kaybolma-
lar... "Nerede yaşıyoruz, nereye gidiyoruz?
Toplumumuz öyle bir "cepheleşme"ye itiliyor ki
sapla saman birbirine kanşıyor. Evladını arayan an-
nenin, eşini arayan kadının yanına "PKK'lilere Cenev-
reAntlaşması'nıntutsakJaria ilgilihükümlerinin uygu-
lanmasını isteyen" insanlar katılıyor. Desteklerseniz,
hiç ıstemediğiniz şeyleri de desteklemiş oluyorsu-
nuz. Karşt çıkarsanız, evladını arayan annenin, eşini
arayan kadının haklı mücadelesine karşı çıkmış olu-
yorsunuz. Ne yapacağımızı şaşırıyoruz.
Bir yandan Misak-ı Milli sınırlarımızın parçalanma-
sının endişesini yaşıyorsunuz; bir yandan Misak-ı Mil-
li sınırları jçindeki Mustafa Kemal cumhuriyetinin
kirienmesinin, onurunu yitirmesinin korkusunu du-
yuyorsunuz. Tüm insanlığın mahkûm ettiği işkence
ve yasadışı uygulamalar gün ışığına çıktıkça, utanç
duyuyoruz.
Emniyet güçlerimiz son derece yanlış yetiştiriliyor.
Toplumun kimi kesimlerini düşman gibi görüyorlar.
Polis elbette "tarat
r
"tır. Ama devletten yana taraftır ve
devletin "tarafsız" olması gerekir. Ama bizde devlet
"taraf" oldu. Ve maalesef yasaJardan yana taraf de-
ğil, belli çıkarlardan yana taraf oldy.
Bir süre önce degerli dostum Ümit Gürtuna ile
bırlikte izmir'de dolaşıyorduk. Pasaport taraflannda,
gençlerin yoğun bir biçimde oturdukları kahvelerin
önünde bir polis otobüsü gidip geliyordu. Içindeki po-
lısler, 1960'larda bambaşka bir içerik ve anlamla de-
ğtştirdiğimiz "Gazi Osman Paşa Marşı "nt bir kez da-
ha değiştirmişler, sürekli okuyorlardı: "Olur mu böy-
le olur mu? I Kardeş kardeşi vurur mu? I Kahrolast
komünistler I Bu ülke size kalır mı?.."
Ve o polislerin gözünde sahildeki kahvelerde kızlı
erkekli gruplar halinde oturan gençler ve öğrenciler,
komünisttiier. Direnen kamu görevlileri komünisttiler
Mahpushanelerde "insanlık onuru işkenceyi yene-
cek" dıye slogan atan mahkûmlar, sokaklarda "Sus-
ma, susarsan bir gün sıra sana gelecek" diye slogan
atan insanlar komünisttiler. Ve bu "ülkeyi" onlara bı-
rakmamanın kavgasını verdiklerini düşünüyorlardı.
Çünkü öyle eğitilmişlerdi.
Ben bu satıriarı pazar günü yazıyorum. ölüm oru-
cundaki gençlerden ilkinin yaşamını yitirdiğini biraz
önce öğrendim. Umanm sizler salı günü bu satıriarı
okurken, bu sayı yükselmemiş olsun. Umarım bu in-
sanların çelik iradelerinin kırılamayacağı anlaşılmış
olsun. Umanm devletimiz "intikam psikolojisinden"
kendini kurtarmaya çalışsın.
Kimi mücadeleler silahla, topla, tüfekle kazanıla-
maz. Zira haksız birtemel üzerindedırler. Ve kimi hak-
lı mücadeleler topsuz, tüfeksiz de kazanılır. Zira "hak-
lı olmak" insanlara öylesine bir güç, öylesine bir ira-
de verir ki; bu güç ve iradenin karşısında hiçbir silah
etkili olamaz.
Ben Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesine
yürekten inanan ve bu cumhuriyeti kuran kadronun
lideri Mustafa Kemal'e gönülden bağlı bir öğretme-
nim. Ama bu cumhuriyeti bu hallere düşürenler yü-
zünden utanç duyuyorum. "imtiyazsız, sınıfsız kay-
naşmış birulus" yaratmaya çalışırken vardığımız bu
noktada, "insanlığının onuru" için kendini ölüme
mahkûm eden gencin iradesine yürekten inanıyor ve
kendisine Tanrı'dan rahmet diliyorum.
Kazan hakkında
suç duyurusu
ALPERBALLI
ANKARA - Adalet Ba-
kanı Şevket Kazan hakkın-
da, Ümraniye Cezaevi'nde
yaşamını yitiren Aygün
Uğur'un (25) ölümünde
sorumluluğu bulundugu
gerekçesiyle suç duyuru-
sunda bulunulacağı bildi-
rildi. Türkiye İnsan Hakla-
n Vakfı fTlHV) Başkanı
Yavuz Onen. Kazan'ın
ölüm olayındaki sorumlu-
luğunun yadsınamaz oldu-
gunu vurgulayarak. devle-
tin siyasi tutuklu ve hü-
kümlülere bakışını değiş-
tirmesi gerektiğıni söyiedi.
TİHV ve Çağdaş Hu-
kukçular Derneği (ÇHD)
öncülüğündeki bazı de-
mokratik kitle örgütlerinin.
Kazan hakkında suç duyu-
rusunda bulunacaklan bil-
dirildi.
Suç duyurusu dilekçesi-
nin hazırİanması ile ilgili
olarak dün ÇHD'de bırtop-
lantı gerçekleştırildi.
Toplantı sonrasında bil-
gı veren avukatlar, tutuklu
ve hükümlülerin devletin
vicdanına ve namusuna
emanet edildikierinı belir-
terek Adalet Bakanı'nın
yayımladığı genelgeyle tu-
tuklulann haklannı kısıtla-
dıgını vurguladılar.
Kazan'ın, uygulamalan
ile ölüme sebebiyet verdi-
ğini savunan avukatlar.
"Devlet tutuklu ve hüküm-
lülerin can gmenüğinden
sorumludur. Kazan,yay ım-
ladığı genelgeyle cezaevle-
rindekilerin yasal haklannı
eUerinden aidı. Açıkça gö-
rülmesine rağnıen ölümle-
rin engellenmesi için Önlem
almadı. Bu nedenle sorum-
luluğu v^rdır" görüşünü
dile getirdiler.
TtHV Başkanı Yavuz Ö-
nen, devletin siyasi tutuklu
ve hükümlüleri düşman
olarak gördüğoinü söyiedi.
Yargının cezalandırdığı
hükümlüleri. cezaevi yöne-
ticilerinin ikinci kez ceza-
landırma yolunu seçtikle-
rini kaydeden Yav uz Önen.
şu görüşleri dile getirdi:
"Türkrye'de yeni cezaev-
lerine ihriyaç yok, ama siya-
siler cezaevlerini ikinci ce-
zalandıncı ortam olarak
kullanmak istiyorlar. Siya-
si mahkûmlara yönelik
hücn? tipi sistemiyerleştire-
rek, bir anlamda onlan re-
habilitasyondan yeksun bı-
rakmaya çahşıyorlar. Tu-
tuklu vehükümlülerin top-
luma kazandınlmasından
söz edilir.
Spor. dinlenme. kültürel
etkinlik olanağı yok. Lref-
me şansı yok. Vönetimin
baskılan var."