Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
18 TEMMUZ 1996 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Lastik pazannm yüzde 56'sını ellerinde bulunduran üç tekel ABD'de işyerlerini sendikasızlaştırmak için saldınya geçti
Patroıdarişçilere savaş açühakldT Globalleşme, serbest piyasa ekonomisi,
sadece paranın özgürlüğü olarak işlerken, devletin küçülmesi,
özelleştirme reçeteleri ile iyice güçlenen dünya tekelleri, bir
yandan ucuz işçiliğe kayarken. diğer yandan gelişmiş
ülkelerdeki kazanılmış işçi haklannı geriye çekmek, işyerlerini
sendikasızlaştırmak üzere saldınya geçti.
Tatİller İptal Dünya lastik tekelleri pek çok azgelişmiş ülke
işçisinden sonra ABD işçisini ve sendikalannı da teslim aldı.
ABD'nin üç Önemli bayramında uygulanan yıllık tatiller iptal
edildi. Çalışma saatleri günde 8 saatten 12 saate çıkanldı.
Sağlık hizmetlerinden işçinin ancak yüzde 20 katkı payı ile
yararlanması koşulu getirildi.
İŞÇİIerden bOykOt Çaresiz kalan lastik işkolu sendikası,
çelik işçileri ile birleşip lastik tekellerine karşı boykot ilan etti.
600 bin üyeli USWA (çelik-lastik işkolu sendikası) 2 yıldır
grevde olduğu ve toplusözleşme imzalayamadığı Bridge Stone
lastik ürünlerinin sendika tanınıncaya kadar tüketilmemesi için
ABD ve dünya düzeyinde bir kampanya açtı.
ŞLKRAN SONER
Gazetemizde özellikle 12 Eylül sonrası.
Türkıye'deki sendikal haklann yasaklanma-
sma ilişkin dayanışmaya gelen yabancı sen-
dikacılan ağırlamaya alışkındık.
• !lk kez bizden yardını istemek ûzere gelen
bir konuğumuz \ar. Hem de yeni dünya dü-
zeninin en güçlü. en zengin üîkesi ABD'den.
Üstelik Pedro Deleon sendika başkanı, yö-
netıcisi değil. Iki yıldan bu yana grevde olan
bir işyerinin gre\ci. sokakta. işsiz kalmış iş-
çisi.
Dünya lastik tekellerine ve kendi olaylan-
nın özelinde Bridge Stone lastik ürünlerine
karşı. sendikasının açmsş olduğu "sendika,
toplusözleşme ve kazanılmış işçi haklan ta-
nıncaya kadar bo\ kot" kampanyasına Türki-
ye işçi sınıftnın. toplumun ilgisini çekmek.
dayanışmasınısağlamak, başlannagelenian-
latmak üzere gelmiş bulunuyor.
Pedro Deleon, Meksika kökenli. 51 yaşın-
da. 3 çocuklu bir lastik işçisi. Uzun yıllar ça-
lıştığı Amerikan sermayeli Fire Stone adını ta-
şıyan lastik fabnkası 1991 v ılında. Japon ser-
maye ağırlıklı Bridge Stone satılmış.
Dünya lastik pazannın yüzde 56'sını elie-
rinde bulunduran üç lastik tekelinden bin olan
Bridge Stone ilk aşamada işçiler \e haklan-
na dokunmamış. Ancak 1994 v ılında üyesi ol-
duklan o zamanki lastik işkolunda örgütlü
sendika URVV yeni sözleşme için masaya
oturnıa çağrısı yapınca ret etmiş. Sadece üc-
ret artışı vermeyeceğini ilan etmekle kalma-
mış. Toplusözleşmede varolan bütün kazanıl-
mış haklann iptal edileceğini bildirmiş. Sen-
dika greveçıkmış.
ABD'de çeşitli kentlere yayılmış is yerle-
rinde çalışan 4200 işçi tam iki yıl önce greve
çıktıklannda. işveren hemen grevdeki işçile-
ri ışten atarak grev kıncı işçi çalıştırarak üre-
timi sürdürmüş. Aylar, yıllar süren grev sen-
dikasının kasasının ve gücünün kınlmasını
getirmiş.
Sendika toplusözleşme imzalayamadan,
üyelerinin işbaşı yapmasını kabul etmek zo-
runda kalmış. Ancak yerlerine grev kıncılar
yerleşmiş olduğundan işçilenn yarısı kadan
işlerine geri dönebilmiş.
8 saatlik günlük çalışma haklan, vardiyalı
fazla mesaisiz 12 saate çıkanlmış. ücretleri es-
ki düzeylerinde bırakılmış. sağlık hizmetle-
rinden yararlanmada yüzde 20'lık payın ken-
dilen tarafından ödenmesi \e onlar için çok
önemli olan 3 büyük bayramdaki y ılda 3 gün-
lük tatil haklan alınmış olarak.
Pedro Deleon. sımgesel deöen olan Ame-
rikan'ın özgürlük vedini bayramlanndaki üç
günlük tatil haklannın alınmasına. biraz da
duygusal işçiler. kiliselervetoplumun herke-
siminden çok büyük tepki geldığini ancak bir
şey yapılamadıŞını anlatıyor
'Kölelik düzenF
Aslında işçiler için en yaşamsal hak kaybı-
nı sağlık hizmetlerindeki harcamalann yüz-
de 20'sinin ödenmesi yükümlülüğü olarak gö-
rüyor: "Ben birkaç > ü önce bv-pass ameliyatı
geçirdim. Ameliyann yüzde 20 harcamasını
karşılamak gereksevdi, bu 10 yıllık ücretim
karşıiığı anlamına gelirdi ki. ben bu ameliya-
tı asla oİama/. (ilümü beklemeyi seçebilirdim"
diyor.
Eski ücretleri ile, 8 saat yerine 12 saat \e
fazla mesaisiz çalıştınlmaya mahküm edil-
meleri için ise "Ne denebilir ki. kölelik diize-
nf" açıklaması ile yetiniyor.
Hoş Pedro Deleon için bu kölelik koşulla-
rında bile çalışabilme hakkı söz konusu ola-
mamış. Çünkü grev sırasında yenne başka iş-
çi alındığmdan. o işine dönemeyen binlerle iş-
çiden biri. Nasıl mı yaşıyorlar'.'
Orada, burada bulabildiği parça işlerinde
çalışıp bir harçlık edınerek. Sendikanın daya-
nışma yardımları ile. Ve tabii grev ve direniş
eylemlerini sürdürerek. Şu anda Türkiye'de
bulunuşu. uluslararası sendikal dayanışma
çerçevesinde. kendilerinin yanında yerini alan
kardeş sendika DlSK'ebağlıLastik-lş'iziya-
ret Türkiye'de vine uluslararası tekellerde
çalışmdkta olan işçileri ziyaret ederek. ben-
zer bir uvgulamanın yakın gelecekte başlan-
na gelebileceğini anlatıyor Dünya ışçı sınıfı
dayanışması içinde. öncelikle işçiler olmak
üzere Türk halkından sendika \e kazanılmış
işçi hakları tanınıncaya kadar Bndge Stone
lastik ürünlenne karşı açmışolduklan boykot
kampanyasına destek istiyor.
Grevi yapan 100 bin üyeli URVV uluslara-
rası tekelle sa\aşımda tek başına yenik düşün-
ce. 500 bin üyeli çelik işçileri sendikasına ka-
tılıyor. 600 bin üyeli \e kasası güçlü USWA
öncelikle ABD çapında Bridge Stone tekelı-
nin kazanılmış işçi \e sendikal hak saldınsı-
na karşı kampany a açıyor. ABD \ e dünya ça-
pında yürütülen boykot kampanyasının bir di-
ğer ayağında. kamuoyu ve siyasal destek is-
temi v ar.
Soruna çözüm yok
Yeni seçim dönemi öncesi Başkan Bush da
işçiler ve !.endikanın vanında görülüyor.
Kampanyasına işçi sendikasından önemli pa-
rasal destek alırken. kendisinin de ciddi bir
şeylervapacağına ve önlem alacağına ilişkin
venlmiş sözü var.
Gelin görün ki. sorunu nasıl çözebileceği
konusunda henüz ortalıkta bir ipucu yok.
Uluslararası tekelın yöneticileri Bush adına
kendileri ile görüşmek isteyen Çal ışma Baka-
nı Robert Reich'in göriişme isteğini bile ka-
bul etmışdeğiller.
Pedro Deleon. grevın 2. yıldönümünde
kendisi Türktye'de Türkiye'dekı lastik işçile-
ri arasında dolaşırken, grevdeki diğer işçi ar-
kadaşlannın bütün dünya ülkelerinedağıldık-
larını, aynı şekilde. bütün dünya işçi sınıfinın
sorunu olan. dünya tekellerinin kazanılmış iş-
çi haklan ve sendikal haklara karşı açtıklan
savaşta. dayanışma çağnsı yaptıklarını anla-
tıyor.
Bu arada uluslararası sendikacılık hareke-
tinin dünya tekelleri ve özelinde lastik tekel-
lerinin saldınsını özetleyen çalışmalanndan
kimi bilgileri aktarıyor. ABD'de. Bridge Sto-
ne özelinde yaşananlar. özel değil. genel bir
saldmnın sadece bir parçasını oluşturuyor.
Dünya lastik tekelleri dünya çapında pek çok
ülkede sendikasız işçi çalıştırmayı, ücret ar-
tışlannı aşağı çekmeyi ve kazanılmış sosyal
haklan geri alıp. çalışma koşullannı ağırlaş-
tırmayı başarmış bulunuyorlar.
Hem de sadece azgelişmiş ülkelerde değil.
Adım adım gelişmiş ülkelerde de benzeruv-
gulamalar geçerli kılınıyor. Diğer lastik te-
kellerinin Kanada işletmelerinde de aynı tab-
lo geçerli. Amerika. Asya kıtalan ve tabii ki
Afrika tamam. Sıra. sendikal haklann ve ör-
gütlenmenin daha güçlü olduğu kıta Avnı-
pası'na geliyor.
BP, Shell ve Mobil zorda
Tüketinı
boykotu
başlıyorADANA (Cumhuriyet) -
Petrol-lş Sendikası. uyarı-
larına karşın üç yıldır sen-
dika karşıtı tutum ızleyen
uluslararası petrol tekelleri
BP, Shell ve Mobil'ı tüke-
timden gelen gücünü kulla-
narak boykot etmeye bu-
günden itibaren başlaya-
cak. Sendikalar. kitle örgüt-
leri ve halka tüketim boyko-
tuna katılma çaânsı yapa-
cak olan Petrol-fş Sendika-
sı, kentlere milyonlarca el
ilanı ve afiş asarak ulusal
çapta bir kampanya yürüte-
cek.
Türk-Iş'e bağlı Petrol-lş
Sendikası BaşkanlarKuru-
lu tarafından şubat ayında
alınan dev petrol tekelleri-
ne boykot kararı: Mobil,
Shell ve BP'nin "oyalama
çabalanna karşın" hayata
geçinliyor. Üç büyük şir-
ketteki üyelennin çoğunlu-
ğu üzerinde "işten atılma
tehdidi" ve çeşitli baskılar
kurularak sendikadan istifa
ettirilmesıyle başlayan
"karşı sendikal tutum"
üzerıne Petrol-lş Sendikası
yönetımi. Türkiye'de "bir
Uk"e imzasını atryor. 1990
v ılında Bakkallar Federas-
yonu öncülügünde "kola
ürünlerinin aşırı zamlan-
ması üzerine boykotu" bu
alandaki ilk örnek olarak
yaşanmıştı. Bu kez "işçi
karşıü tutum~a tepki. bir iş-
çi örgütü tarafından ilk kez
hayata geçirilecek.
Bugüne dek iş yavaşlat-
ma. viziteye çıkma. sakal
bırakma. yemek yememe
gibı eylemler gerçekleşti-
ren sendikalar için "laikör-
nek" olacak eylemle ılgili
hazırlıklar da ramamlandı.
Sendika Genel Başkanı
Bayram Vıldınm bugün
Ankara'da. Petrol-lş'in
Türkiye'nin çeşitli illerine
dağılmış durumdaki 24 şu-
be başkanı da kendi bölge-
lennde aynı anda basın top-
lantıları düzenleyerek "tü-
ketim boykotu"nu kamu-
oyuna duyuracaklar.
"İşçilenn sendika hakkı
kabul edilene kadar BP,
Mobil, Shell üninlerini tü-
kctmnoruz, tiiketmeyece-
ğİ7" sloganıyla başlatılacak
kampanya için milyonlarca
el ilanı. küçük-büyük afiş.
çıkartmalar hazırlandı. Şo-
för Odaları başta olmak
üzere çeşitli sendikalar ve
kitle örgütleriyle görüşülü-
rek yapılacak tüketinı boy-
kotu sırasında; Shell, Mobil
ve BP benzin istasyonları-
na gidilerek "\eden tüket-
me>eceğiz'' konusu anlatı-
lacak.
Türk-lş bünyesinde nice-
lik ve nitelik olarak önemli
agırlığa sahıp olan Petrol-
lş Sendikası. kuruluşunu.
bugün hakkında boykot ka-
rar aldığı üç şirkete borçlu.
KA6UL EOİLENE KAOAf
1İKETMİY0RI
^ pelrollş
Shell. Mobil veBP'de çalı-
şan işçiler. 1950 yılında bir
araya gelerek Petrol-lş Sen-
dikası "nı kurmuşlardı. Tür-
kiye'de sayısız direniş. grev
ve boykota imzasını atan
Petrol-lş Sendıkası'nın,
üyesi olduğu Türk-lş ve
bağlı diğer sendikalar tara-
fından da desteklenmesi
bekleniyor.
Bu arada önceki gün Pet-
rol- İş Sendikası nın Istan-
bul'daki merkezine gelen
Mobil, Shell ve BP'den yet-
kilılerin. "Bo>kottan vazge-
çin" önerisinde bulunduğu.
ancak somut adım atmadı-
ğı bıldirildi. Sendikadan bir
yetkili. "Boykottarihini ilk
kez erteledik. Artık er-
teleme söz konusu değil"
dedi.
ABD Çalışma Bakanı Robert Reich, globalleşmenin acımasız sonuçlanna karşı önlem istiyor
Emekçi gittikçe yoksullaşıyor• Teknolojik devrim, serbest
piyasa ekonomisinin, uluslararası
şirketlerin gelişmesi ile birlikte
çalışanlann da pay almalarını
getirmedigini itiraf eden Robert
Reich. Le Nouvelle Observateur'a
verdiği demeçte. bütün dünyada
olduğu üzere ABD'de de özellikle
kalifiye olmayan çalışanlar
arasında büyük bir işsizlik ve
ücretlerin düşmesi, yoksulfaşma
olayının yaşandığını vurguluyor.
Globalleşmenin, serbest piyasa ekono-
misi ideolojisinin en büyük sahibi, dünya-
nın en güçlü ülkesi ABD'nin Çalışma Ba-
kanı Robert Reich ile geçen hafta Le Nou
velle Observateur dergisinde yapılan bir
söyleşi, acil önlemleralınmazsa. insanlığın
karşı karşıya bulunduğu büyük tehdidin ür-
kütücü boyutlan hakkında önemli ipuclan
veriyor.
ABD Çalışma Bakanı Robert Reich,
kendisine yöneltilen çeşitli soruları yanıt-
larken küreselieşme ve teknolojik devri-
min en büyük suçunun özellikle kalifiye ol-
mayan büyük birçalışanlarkitlesinin ücret-
lerinin aşağı çekilmesi ve işsiz kalması so-
rununu çözmekte başansız kalması oldu-
ğunu söylüyor.
Bu arada küçülmüş olan devletin kıt kay-
naklannı en verimli şekilde kullanarak üc-
retleri çok fazla düşmüş olan çalışanlara ek
geliryaratma ve ışsizleri yeni iş bulabilmek
üzere eğitmek için kullanması gerektiğini
sav unuyor.
Ciddi sorunlar var
Serbest piv asa düzenı içinde hızla büyü-
yen ve kârlan artan uluslararası şirketlerin.
piyasa ekonomisinin baskısında kazançla-
rmın büyük ölçüde ranta aktığına işaret e-
den ABD Çalışma Bakanı. dünya şirketle-
rine kısa dönemli kazanç yerine, uzun dö-
nemli çıkarlan ve sosyal patlamaları göze-
terek artan gelirlennden çalışanlanna pay
ayırmalan çağnsını vapıyor. Dünyaşirket-
lerinin kazanç ve büyüme ile birlikte. çalı-
İspanvol asıllı ABD \atandaşı Pedro Deleon, ülkesindeki sendikasızlaştırma hareketlerini şikâyet etmek için Türkiye'ye gei-
di. Deleon. çalışma gününün 8 saatten 12 saate çıkanlmasından ve birçok ba> ranı izninin iptal edilmesinden vakınıvor.
şanlarına pa> aktarma. venı teknolojıye
uyum sağlamak üzere çalışanlannı eğitme
ve atmak zorunda kalacaklannı bile başka
işegirebılecek şekilde hazırlama sorumlu-
luklarının bulunduğunu açıklıyor.
Robert Reich. sadece gelişmekte olan
ülkelerde değil, sanayileşmiş ülkelerde de
tarihin en büyük geçışi yaşanırken cıddı
sorunların ortava çıktığını kabul ediyor.
Küreselieşme v e teknolojik dev rimin ancak
kalifiye. sınırlı savıda çalışanın refah dü-
zeyinde önemli bir gelişmeyı getirdiğini.
kalifiye olmayan çoğunluk kitle için ise
önemli bir gelir kaybı \e işsizlik yarattığı-
nı itiraf edivor. ABD vedünvada henüz bu
önemli soruna çözüm üretmede çok başa-
nsız kalındığını doğruluyor.
Reich. serbest piv asa ekonomisinin en
önemli sorununu. 20-30 yıl öncesine kadar
işletmeler büv ür ve kârlan artarken bundan
çalışanlarının dapav almaktaolmaları ger-
çeğinin bugün değişmiş olması olarak gö-
rüyor. Günümuzde sermaye piyasalarının
işletmeler üzerindeki baskısı ile büyüme
ve kârdan pavın işçilere akmadığına. hatta
ışletmenın yeni bir yatınmına gitmekten
çok serbest piyasa hareketlenne kaymakta
olduğuna işaret ediyor. Bu sistemde islet-
melerın çalışanlarının eğitimine yeterli ya-
tınmyapmamaları vanında. ücretlerin aşa-
ğı çekilmesi sonucunun ortaya çıktığını,
sonuç olarak sadece gelişmekte olan ülke-
lerde değil. gelişmiş, sanayileşmiş ülkeler-
de de ciddi bir işsizlik ve düşük ücret so-
runu ile karşı karşıya bulunulduğunu ve
bunun sosv al patlamaları getirebilecek bo-
yutlar kazandığını açıklıyor.
Bu gelişmeler karşısında çalışanlann i-
kı seçenekle karşı karşıya bulunduklannı.
ya işsızliği ve ücretlennin aşağı çekilme-
sıni ıçlerine sındireceklerinı >a da buna
karşı mücadele verip. bulabildikleri yerde
iş aramak, iş değiştırmek. kendilerine eği-
tim olanakian yaratmak üzere çaba göste-
receklerinı anlatıvor.
Reich. eşıtliğin kazandıklannı tekrarda-
ğıtma değil. kavnakların paylaşımında
aranması gerektiği görüşünü sav unarak ça-
lışaniar bellı bir yaşama düzeyıne ulaşa-
mıyorsa.gelirleri insancayaşamaölçüleri-
nın altında kalıyorsa. toplumun bunu ta-
mamlayacak yollarbulması gerektiğini sa-
v unuyor. Günümuzde küçülmüş olan dev-
letin elındeki kaynakları en iyi şekilde kul-
lanarak çalışanlara çalışma pazarında iş
bulma konusunda yardımcı olmak zorun-
da olduğunu söylüyor Reich, "Devlef ola-
rak sadece çok düşük ücretlilere ücret yar-
dımındabuİunmakla>etinemeyiz.Onlartn
yeterli ücrefli biriş bulma koşulİannrj ara(-
mak üzere, eğitimlerini üstlenmeliyiz" dı-
yor.
Çalışanlara para aynlmah
Reich'egörebenzersorumluluklargide-
rek büyüyen ve teknolojik gelişmeden ya-
rarlanan şirketler için de aynen geçerli. Kı-
sa dönemli kâr ve çıkarlarını bir yana atıp,
uzun dönemli çıkarlannıdagözetmek üze-
re, şirketlerin gelir artışı ve büyümeden ça-
lışanlanna ciddi pay ayırmaları gereğim
anımsatıyor. Reich'e göre alım gücü sıfır-
lanmış ınsanlar, şirketlerin ürünleri için alı-
cı bulamamalan anlamına da geliyor. Bu
nedenle de şirketler. mallannı satabilmek
için dahi. çalışanlarına belli bir gelir stan-
dardı sağlamalan gerekiyor.
Reich, hızlı teknolojik değışım ve büyü-
me içinde, uluslararası şirketlerin genelde
Amerikan ve Avrupa sistemlerinin olum-
suz yanlannı buluşturmada yanştıklarını,
Amerikan sistemınin esnekliği ile Avrupa
sısteminin sosyal güvencelerinın. yani her
iki sistemin olumlu yanlannın asıl birleş-
tirilmesi zorunluluğu bulunduğunu savu-
nuyor. Eşitsizliğin bugünkü boyutlan ile
büyümesi vetoplumsal sağduyunun geçer-
li oîmaması halinde. ileride olabilecekleri
"felaket" olarak niteliyor. şirketlerin uzun
dönemli çıkarlan için çalışanlanna kazanç-
larından pay ayırma ve eğitme, işe kazan-
dırma vanında, işten atmak zorunda kala-
caklan işçilerinin bile iş güvencesini yarat-
mak sorumlulukları bulunduğunu söy-
lüvor.
Tekeller Türkiye'de de atakta
Globalleşme. teknolojik devrim.
serbest piyasa ekonomisinin
Türkiye"deki sonuçlan. sosyal
dev letin ve sendikal haklann
yerleşmiş olduğu Batr
demokrasilerinden çok daha hızlı bir
sendikasızlaştırma ve ücretlerin
aşağı çekilmesi. çalışma koşullannın
ağırlaştınlması. işsizlik oldu.
Türkiye'de özel sektörde sendikalı
işçilenn tamamı 250 bin civannda
çok düşük. komik bir _ _ _
rakama inerken, ister
uluslararası şirket ortaklıklı,
isterse tamamı Türk yatınmı
olsun, yeni teknolojı ve
sanayi uygulamasının
gerçekleştığı bütün büyük
yatınmlarda, kapıdan içeriye
sendika ve işçi haklannın
sokulmaması olgusu
yaşandı.
Türkiye'nin bugünü
ekonomik gelişmesinin
lokomotifi olarak gösterilen ~""™"
Anadolu'daki sanayi devrimi olarak
nitelendirilen küçük işletmelerdeki
patlamada değil gelişmiş işçi ve
sendikal haklar, vergisi ve sigortası
ödenerek asgari ücretle işçi
çalıştırma dahi pek gündemde değil.
Çokuluslu tekellerin Türkiye
ortaklıklı açtıklan bütün yeni büyük
işletmeler ise kapılarından sendika
sokmamak için diretiyor. Eskişehir,
Adapazarı. Çerkezköy ağırlıklı.
bilinen bütün uluslararası
işletmelerde her sendikalaşma
girişimi. işçilenn işten atılması ile
sonuçlanıyor. İş bunla da birmiyor.
Eskiden sendikaların girebildiği ve
toplu pazarlık hakkı kullanılan
işyerlerinden de sendikalann
atılması ve kazanılmış haklann geri
alınması yolları deneniyor. 1980'li
yıllarda 600 binlerde olan özel
sektörde sendikalı işçi sayısı. bu
yolla 250 bin civanna düşürülmüş
bulunuyor.
• Çokuluslu tekeller Türkiye'de de
sendikasızlaştırma, ücretleri aşağı çekme
konusunda Türk işverenlerle ortaklaşa
saldın atağındalar. Yeni teknolojinin
uygulandığı açılan yeni işletmeleri ister
ulusal, ister uluslararası işletme niteliğinde
olsunlar, kapılarından sendika ve sendikal
haklar sokulmuyor.
Petrol-iş Sendikası bugün sendika
hakkını tanımıyan üç uluslararası
şirket, Shell. Mobil ve BP'ye karşı.
tüketimden gelen gücün
kullanılması. "boykot" kampanyası
başlatıyor. Halktan işçilenn sendika
hakkı kabul edilene kadar bu
şirketlerin ürünlerini rükermemeleri
isteniyor. Bugün çeşitli sendikal
kuruluşlann desteğinde başlatılacak
ve ülke çapında afişleme ile
duyunılacak kampanyanın nedeni.
daha önce vıllarla sendikal haklann
kullanıldığı bu ış yerlerinde.
sendikalı işçilerin işten atılmış
olması.
Evrensel sözleşme ve sendikal
haklann vok sayıldığı bu
işletmelerdeki uvgulamalar nedeni
ile. daha önce 500 üyelerinin
çalıştığı Shell'de 113. 600 üyelerinin
çalıştığı mobil'de 27 ve 250
üyelerinin çalıştığı BP'de 99
üyelerinin kaldığını açıklayan Petrol-
_ — ^ _ İş, sendikasızlaştırma
uygulamasına karşı
mücadele edeceklerini
açıklıyor. Yalnızca bu
uluslarötesi dev petrol
tekellerinde değil. şu veya
bu ölçüde tüm işyerlerinde
de sendikasızlaştırma ve bu
amaca yönelik işçi çıkarma
olaylarının çok yaygın
yaşandığına değinilen
Petrol-lş açıklamasında, bu
yoğun sermaye cephesi
"""•""• saldınsı karşısında işçi
sınıfinın da ulusal \e uluslararası
dayanışmasının kaçınılmaz bir hal
aldığı ve her mücadele yönteminin
değerlendirılmesı gerektiği
vurgulanıyor.
Petrol-lş'in sendikasızlaştırmaya
karşı mücadelesinin bir ayağı olan
boykot kampanyası, Türkiye'deki
işçi ve kamu çalışanı bütün sendikal
konfederasyonlar. meslek örgütleri
ile uluslararası sendikacılık
hareketinden destekli olarak
vürütülecek.
Çalışma Bakanı umut verdi
.4NKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı
Necati Çelik. asgari ücretliyi entlasyo-
na ezdirmeyeceklerini. kaynak bulun-
ması ile birlikte asgari ücretin bir tak-
vim ve program içinde vergi dışı bıra-
kılacağını söyledi. Türk-lş Genel Baş-
kanı Bayram Meral de, "Halkın sorun-
lannı aza indirdiği, halkı ay ırmadığı \e
herkesi kucakladığı sürece" hükümetı
destekleveceklerini söyledi.
Türk-İş Genel Başkanı Bayram Me-
ral ve yönetım kurulu üyelerı Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çelik'i zı-
yaret etti. Ziyarerte konuşan Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çelik. ça-
lışanlann çıkarlannı korumak amacıy-
la Türk-lş ile birlikte mücadele edecek-
lerini söyledi. Çelik. çalışan kesimin
hak kayıplarının telafisi için yoğun bir
çalışma yapılacağını belirterek. "Hiç-
bir konuda işçi. işveren ve hükümet üç-
lüsünün rı/ası olmadan bir dayatma
içinde olınayacagu. Öncelikle aşmamız
gereken sorunlar arasında sosyal gü-
venlik konusunun olacağını tahmin edi-
>orum"diyekonuştu. SSKtaslağını iş-
çi. işveren ve devlet üçlüsü olarak ye-
nıden ele alacaklarını belirterek. "Ön-
ceki SSK taslağı geri çekildi. Başbakan-
lığa sevkedilen SSK yasa taslağı hak-
kında işçi, işveren kuruluşlannın tam
mutabakatı sağlanamadı" dedı.
Çalışma yaşamının gündeminde şu
anda asgari ücretin tespitinin bulundu-
ğunu bildiren Bakan Çelik. asgari üc-
retin 1 ağustosta yürürlüğe girmesı yö-
nünde hükümetin ve bakanlığın muta-
bakatı olduğunu. komisvonun da. çalış-
malarını bu yönde südürdüğünü kay-
detti. Asgari Ücret Tespit Komisyo-
nu'nun 19 temmuz cuma günü toplana-
cağını anımsatan Çelik. 19-20temmuz-
da yapılacak çalışmalarda bir sonuca
gidileceğini v urgulayarak, konuşması-
nı şöyle tamamladı:
"Asgari ücret enflasyonun üzerinde
artacaktır. Nasıl ki memur. Bağ-Kur, iş-
çi emekleri enflasvona ezdirilmediy se,
asgari ücretliye de bu çerçevede bakıla-
caktır. İşçi. işM-ren kuruluşlan ile konu-
şularak, asgari ücretin bir takvim için-
de sağlam kay naklara dayanılarak ver-
gi dışı bırakriması gerçekleşecektir."
Meral de. 12 Eylül hukukunun çalı-
şanlann elinden birçok hakların hâlâ
v erilmediğini belirterek, anayasave çe-
şitli yasalarda acil değişikliğe gidilme-
si gerektiğini söyledi. Meral. yeni hü-
kümetin zaman kaybetmeden ülke so-
runlarını aza indirmesi gerektiğini be-
lirterek. "Hükümeri ülke ve halkın so-
runlannı aza indirdiği, halkı ayırmadı-
gi ve herkesi kucakladığı sürece destek-
leriz. Hükümetten vaat ettiklerini yeri-
ne getirmesini istiyoruz"dedi.
53 sendika barajı aştı
ANKAR.A (Cumhuriyet Bürosu) -
RP'H belediyelerin işbaşına
gelmesinin ardından Hak-lş'e bağlı
Hizmet-tş'e yönelik üye
sayısındaki artışin sürdüğü
kaydedildi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı istatistiklerine göre,
1996 yılının Ocak ayında 71 bin
294 üyesi bulunan Hizmet-lş'in
üye sayısı geçen 6 ayda 75 bin
16'yayükseidi.
Çalışma ve Sosyat Güvenlik
BakanlığVnın Resmi Gazete'de dün
yayımlanan jşkolu istatistiklere
göre. Türk-lş'e üye 33,
DlSK'e üye 11. Hak-lş'e üye 6 ve
bağımsız 3 sendika. işkollannda
aranan yüzde 10 barajmı aşarak,
toplu iş sözieşmesi yapabilme
hakkını aldı.
17 Ocak 1996*da yayımlanan
bakanJık istatistiklerine göre,
yüzde 10 barajmı aşan ve gıda
işkolunda faaliyet gösteren DİSK'e
bağlı Gıda-îş Sendikast ile sağlık
işkolunda faaliyet gösteren Dev
Sağlık-lş sendikalan barajı
aşamayarak, toplu iş sözleşmesi ,
yapma yetkisini yitirdiler. Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın
dün yayımlanan istatistiklerine
göre, toplam 4 milyon 51 bin 295
çalışan işçiden 2 milyon 704 bin
784'ünün sendikalı olduğu
belirlendi.