Katalog

5 MAYIS 1996 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Marcpıez, bu kez gerçeği aıdatıyor •Oedipus the Mayor' Tüm yaptığım, insanlara değişik öyküler anlatmak' Fılm yapmak. Gabriel Garcia Vlarquez'ın yazarlıktan sonra en çok önemsedıgı uğraş. Yılda bırkaç defa. 12 yıl önce Havana'da kurduğu Yenı Latın Amerıka Fılm Enstıtu- sii'ne ders \ermeye gıden \larquez, burada ülkenın çeşıtlı yerlerınden gelen bağımsız fılm yönetmenlennın yetenek- lennı gelıştınnelerı ıçın ortam sağlıyor. Enstıtüden vetışen yapımcı Jorge Sanchez ıle bırlıkte 'Oedipus the Mayor* adlı fılmı çeken Marquez. dünya te- levızvonlanndan kendısı ılegörüşmeyegelenprogramcılar- dan söyleşı başına 50 bın dolar alarak elde ettığı gelırı Kü- baya gönderıvor. Cnlü vazar. gazetecı adaylan ıçın açtığı "duvarlan olmavan okul" da ıse genç gazetecılenn katıl- dığı semınerler düzenlıvor Dünyanın önemlı haber ajans- larından temsılcılerın geiıp ders vermesını saglıvor. Okul- da venlen egıtımın tek amacı. Latın Amenka"nın sosvo-kül- lürel \e polıtık yapısını ıleme götürmek Marquez. bunun ılk şartı olarak bu vönde etkınlık gösterecek kurumlann oluşturulmasını hedeflıyor 'Maestro'. gazetecılrk okulunu zıyaret eden Nevvsvve- ek'ın kendısıyle yaptığı söyleşı- de günlük alışkanlıklanndan sı- nemaya. bılgısayarlardan uyuş- turuculara. Clinton'dan Latın Amerıka demokrasısıne uzanan bır dızı soruya şu yanıtlan \ en- yor: SİNEMA Benım tüm yaptıgım şey. ın- sanlara değışık öyküler anlat- mak.. Bunu. sınema ya da edebı- y at yolu> la yapmışım hıç fark et- mez. Sınema benı her zaman ıl- gılendırmıştır Genç bır gazete- cı> ken sınema üzenne yazılar va- zardım Benı eğlendıren övkülen ınsanlarla paylaşmak ka- dargüzel bırşey vok dünvada BİR Gl Nİ M Gece saat kaçta yatmış olursam olayım her sabah saat 05 00'te kalkanm. Günde dört saat uyku benım ıçın yeter- lıdır. Defter. kalem, kıtap gıbı gereklı malzemeler yatağı- mın başucundadır. Sabahın o erken saatınde. kendımı koca dünvada yapayalnız hıssedenm... Gazetelerı sabah 07.00'den ıtıbaren okumay a başlanm. Ama yalnızca başlık- ları. Çünku ne yazdıklarını artık okumadan da tahmın ede- bılıyorum YENt ROMAMM Çok zahmetlı bır çalışmanın iirünü. Işın başında, bu ka- dar zorlanacağımı sanmıyordum Yıllardan ben, kurguya, hayalgüciıne davanmadan, amacı sadece 'haber vermek' olan bır kıtap yazmay ı düşünüvordum. Fakat hangı konuda yazacağıma bır türlü karar \eremıyordum. Çok basıt, ama aynı zamanda çok da alışılmadık bır öykü olmalıydı. Son- ra anıden, nıüthış bır uyuşturucu rrafığının yer aldığı kaçak- çılıköyküsüv le Maruja Pachon \e kansıçıktı karşıma. Üç yıl boyunca durmaksızm bu kıtap üzennde çalıştım Sanı- rım okuv uculan çok şaşırtacak bu kıtap. Çünkü öncekı kı- taplarımın arasında roman türüne en yakın olanı bu. BILL CLINTON Yazarlık sezgılerım bana. onun venıden başkan seçılece- gını söy lüvor Eğer bu gerçekleşırseClınton, ABD'nın gel- mış geçmış en bü>uk başkanlarından bın olarak anılacak. O> le olmasını da dılerım. Zıra kendısını çok ılgınç buluyo- rum. IATİN AMERİKA PEMOKRASİSİ Bugııne dek demokrası adına yapılanlar sayesınde belır- gın bır gelısmeden söz edılebılıvor. Ancak kötü olan. de- mokrasının ışley ıs bıçımındekı zavallılık ABD'nın demok- rasımız karşısında oluşturduğu tehdıt sûrdükçe buzavallılık- tan kurtuluş vok Kültür Servisi - Nobel ödıillu Latın Amerıkalı yazar Gabriel Garcia Marquez"ın beklenen romanı 'Nevvsof a Kidnapping' (Bır Kaçırmadan Haberler). geçen av \a>ımlandı Kolombı>alı bırtelgrafoperatörünün oğlu olarak 1927 yıJjnda Aracataca'da doğan Marquez. "YüzyıJlık Yalnızlık' (1967 ). 'Kolera Zamanında Aşk' (1985). 'Başkan Babamızın Sonbahan' (1975), 'Labirentindeki General" (1989), 'Aşk ve Öbür Cinler' (1994) gıbı yapıtlarında ortaya çıkan. yazarlığının en önemli özellığı düşgücunü bu kez daha gen plana atarak, yaşanmış birolaydan yola çıkıyor son kitabında. Marquez'ın, 1990 ve 1991 yıllannda Kolombıya'da yaşanan bırdızi kaçakçılık olaymdan yola çıkarak yazdığı son kıtabı. ünlü yazann 1948-1955 yıllan arasında yaptığı gazetecılık mesleğıne bir çeşıt dönüş olarak nitelendınlıyor. Ünlü ganster Pablo Escobar'ın da içınde bulunduğu bır çetenın gerçekleştırdığı bu soygunları. dokuz öyküde bır araya getiren Marquez'ı, Kolombıya'nın uyuşturucu ticaretinı anlatan bu kitabı yazmaya yonelten en önemlı olay. ünlü yazann e\ ıne gelen bir telefon Kansı kaçınlan bıradamın ;* anlattıklarını son derece ilgınç bulan Marquez. yavıncısını arayıp hemen bu ** olayı övküleştıreceğını * J söyler. Aynı kışi. bır süre sonra çetenın eskı Başkan Cesar Gaviria'nın erkek kardeşını kaçırdığını haber \ennce ışın rengı değışır \e Marquez. kendisıne haber taşıyan bu esrarengız sesın peşinden giderek 9 öykü yazar Bırgün. ilgınv bir not ulaşır ünlü yazann elıne. Uy uşturucu tıcareti yapan çetenın elebaşılan. Marquez'den Kolombıva Devlet Başkanlığı'na adav olmasını ıstemektedırler yazdıklan kısa norta "Gabo! (Marquez'e böyle hıtap etmektedırler) Nobel! L'Ikemizi kurtar." Çetenın isteğı aslında Kolombıya'da pek de ganp karşılanmıyor. Halk. bır 'ulusal hazine' gözüvle bakışor Nobel ödüllü yazara. Eş^iz düşgücünün ürünü öykülen ve antı-emperyalist duşüncelen sayesınde yalnız kendı ülkesınde degıl. G abriel Garcia Marquez, yazarlığının en önemli özelliğini. düşgücunü bu kez geri plana atarak, yaşanmış bir olaydan yola çıkıyor son kitabında. 1990 ve 1991 yıllannda Kolombiya'da yaşanan birdizi kaçakçılık olayından yola çıkarak yazdığı 'News of a Kidnapping', ünlü yazann 1948-1955 yıllan arasında yaptığı gazetecilik mesleğine bir çeşit dönüş olarak nitelendiriliyor. A\rupa. Afnka \e Ortadoğu'da da çok se\ ılen bır yazar. Bu denlı popülcroluşunda Latın Amenka ınsanını çok ıvı tanı>orolu!juda yatıyor ku^kusuz Ülkesının sorunlannı çok ıvi bılen unlu yazara göre. Kolombıya \e tüm Latın Amerıka ulkelen gunuınü/'de ıçınden çıkılması çok guç bır kımlık bıınalımı ve iktıdar kavga.sı yaşıyor. Marquez"ın ilgisını. *-$ polıtıkadan çok ıktıdara kımlerın sahıp olduğu çekıyor Son romanında, Kolombıya'nın önde gelen uvuşturucu mafyasının sahibi Escobar'ı konu almaM da bu yüzden. Ünu. ülke sınırlannı çoktan aşan Marquez için Lübnanlı yayıncı Riad-el-RayTes, "Arap yazınının en popüler ismi" dıyor. Latın Amerikaİ! meslektaşı Carlos Fuentes'e göre Gabriel Garcia Marquez ve onun kuşağı, Borges, Asturias, Carpentiergibı büyük Latın Amerıkalı yazarlann soyundan gelıyor. Latın Amenka tanhını. bır kutsal kıtabı yazar gibı yenıden kaleme alıyor Marquez. Dilın bölgesel, kültürel farklılıklannı kırarakyeni bir dıl ve düşgücünün kapılannı aralıyor. Böylelıkle. dünyanın en zengin yazar kuşağının yetışmesine de öncülük ediyor Ancak. son romanı 'Ne>vsofa Kidnapping'de düşlerıni bır yana bırakıyor Marquez Ona göre bu. hayalgücu. efsaneler ve felsefeden kopuş değıl; degışen gerçekliklere uyum saglamak anlamına gelıyor 69 ya^ındaki yazarın temposuna yetışmek gerçekte de hıç kolay değıl. Tümüyle yaşanmış olaslardan hareketle yazdığı 'Newsofa Kidnapping'den sonra. Gannes Fılm Festıvalı'nde ılk gostenmı gerçekleştırilecek olan 'Oedipus the Mayor' adlı fılmın çekımlennde bulundu ünlü yazar. Üç aşk öykusünün yazımını tamamladı: gazetecilik konusıında bır vvorkshop duzenledı ve Küba'da kendı adını taşıyan bır fılm enstıtüsü kurdu Bütun bunlarla yetınmeyerek Kolombıya Ordusu'nun ılen gelenlen ve çeşıtlı liderler ile siyasal krızlenn önüne geçme yollannı tartışarak aktif politıkayı sürdürdü. Bütün bunlan yapacak enerjiyi nasıl buldugunu kısaca şov le açıklıyor Marquez: "Eğer. bunlan yapmazsam ölüriim." Ülkesı Kolombıya'yı politik. sosyal ve kültürel anlamda ıçine düştüğü bataktan çıkarmak ve bölgesel bölünmeleri yok etmek için bır politikacı kadar çok çalışan Marquez. 19 yüzyıl Kolombıvasrnı unlü ulıısal kahramanı Simon Bolivar'ın duşünü paylaştığını söylüyor "Latin Amerika'nın birligi. Bu benim uğrunda ölmekten korkmayacağım tek düşüm." Asker olsaydı geneml olacaktı, ressam oldıı Picasso oldıı Picasso lıâlâ üııümiıı doruğunda! Kültür Servisi - "Picasso'nun web sayfasına hoşgeldiniz"dıyor bılsayar ekranındakı yazı Ünlü ressam. geçen hafta Nevv York'takı Modern Sanatlar Müzesı'nde açılan yeni bır sergiyle - "Picasso \e Portreleri" - bir kez daha gündeme gelırken. Internet'te de kendi vveb sayfasına kavııştu. ftıını ıhıhmıenıet compıcasso) Picasso'nun özellıkle ponrecılığını fotoğraflarla irdeleyen David Douglas Duncan'ın "Picasso Portre Yaparken'"adlı kıtabı da şu günlerde Avrupa ve Amenka'da pıvasaya çıktı. Ste>e Martin'in sanatçıyla Einstein'ı buluşturduğu çılgın güldürü de Broadvsay'de parlak bır gışe hasılatı yapmayı sürdürüyor Bununlada bıtmiyor Picasso günlüğü Sanatçının yaşamını konu alan yenı Merchant-Ivon filmı "SurvHing Picasso" yenı sezonda gösterime girecek Fılmde Pıcasso'yu ,\nthon> Hopkins canlandınyor Ulusal Sanat Müzesı de gelecek ılkbahara "Picasso: İlk Yıllan" başlıklı. genış kapsamlı bir sergının hazırlıklannı sürdürüyor. 23 yıl önce 91 yaşındayken ölen Picasso hâJâ ve bir kez daha ününün doruğunda! "Annem bana şövle demişti:"Asker olmaya karar venrsen. general olursun Keşış olmaya karar v erirsen. sonunda gıdıp papa olursun sen ' Ben ressam olmaya karar verdim, Picasso oldum" demişti Picasso bır keresınde. Fransa'da kurıımsallaşmış bır i ~¥~ Thlü ressam, New York'taki Modern Sanatlar / / Müzesi'nde açılan yeni bir sergiyle - 'Picasso ve V-/ Portreleri' - bir kez daha gündeme gelirken, Internet'te de kendi web sayfasına kavuştu. David Douglas Duncan'ın 'Picasso Portre Yaparken' adlı kitabı da şu günlerde Avrupa \e Amenka'da piyasaya çıktı. Sanatçının yaşamını konu alan 'Surviving Picasso' yeni sezonda gösterime girecek. haline gelen bır lspanyol. sanat akademısınde realist bır ressam olarak ye'tıştınlıp bütün kurallan yıkan avangard sanatın öncülüğünii yapan bır ası. öldüğünde gende 260 milyon dolarlık malvarlığı bırakan bır komünisttı Picasso "Tek bir sorunu vardı" dıyor torunu Oliver: "Hep ölümü düşünürdü. İspamol kültürünün bir parçasıdır. ölümle oynamak... 19501ı yıllarda sanatçının fotoğraflannı çeken David Douglas Duncan. Pıcasso'yu bır gün atölyesinde. başının üzennde tuhaf bır yaratık olan. yaşlı bır kadın resmıne bakarken buldugunu anımsıyor: "Gördüğümen hüzünfü fotoğraflanndan biri olduğunu söyledimona. "Bılnmor musun'' dhe sordu. Resimdeki kadın, Olga'ydı." Pıcassonun ılk kansi Olga. l.svıçre'de bır sanatoryumda tedav ı görmüştü. başının üzennde o tuhaf yaratık da Olga'nın çok geçmeden kansere yenık vücudunu tepeden seyreden ruhuydu.. Olgayı Picasso öldürmemıştı ama. FrançoiseGMotdışında yaşamına gıren tüm kadınlar gibı. Olga'va da sırt çevırerek onu bunalıma sürüklemıştı Picasso. 1972 vılında torunu Pablito'yu reddedip kovdıığunda. Pablıto ıntıharetnııştı Picasso'nun dul kansı Jacqueline de 1986yılında ıntıharenı Picasso'nun yaşamını bey azperdeye aktaran yönetmen James hory. aslında sanatçı vaşamlarını sınema fılmlenne çevırmek konusunda oldukça karamsar "Düşünen herhangi bir insanın yaşamını sinemaya aktarmak zaten çok zor. ama ressamlar \e hey keltıraşlar bir ölçüdedaha kolay." Picasso'nun yaşamını saran cınsellık \e ölûnı fırtınalan. hiçbır sınemacının kolay kolay sırtını çevıremeyeceğı heyecan dolu öyküsü ise sonunda projenın gerçekleşmesıne neden olmuş Fılmde. Picasso'yu canlandırmayı kabul eden Anthony Hopkıns'ın de katkısı buyük. lvor\. "Bukalemun gibi değişim gösterebilen. bü\ iik bir \etenek Hopkins. Aynca fiziği biraz Picasso'ya benzivor da. Fazla makıaj \apmak zorunda kalmadık. Birkaç farklı burun denedik ama vazgeçtik. En önemlisi. Hopkins'e ko\u kah\elenstakmaktı" dıvor Pıcas>o. Marcel Duchamp ve Andy VVarhol ıle bırlıkte yuzyılımızın en etkın üç sanatçısından biri sayılıyor. Ünlü sanatçı. kübist resımlenyle zor - ve hatta çırkin - bir modernist sanat yarattı. Afrıka heykellennden fazlasıyla esınlendiğı, kübist resmın öncüsü sıfatını Gcorge Braque'ın elınden aldığı yolundaki eleştinlere ıse umursamaz birtavırla şöyle yanıt verdı: "Çabnacak bir şey varsa ortada. çalanm." Sanatını bugün bıle canlı kılan özelliğı, Picasso'nun ıçındekı yaramaz çocuğu her zaman korumuş olmasından kaynaklıyor büyük ölçüde Soho fotoğrafçısı John DeakinKültür Servisi - Ingılız fotoğraf sanatçısı John De- akin'ın bütün dönemlennden fotoğraflannı bırarava ge- tıren sergısı, Londra'da Ulusal Portre Galen»ı"nd"e ser- gılenıyor. Bohemyaşamıvlaünlü. sıradı^ı bıradam olan Deakın'in, geleneksel sanatın pek dışına çıkmayan ga- lerıde kapsamlı bır sergiyle anılmasi. Ingıltere sanat çevrelennı sevındırdı Deakın'ın fotoğrafları. genelde 30-40yılöncesinın, marjınal Sohokarakterlerındenolu- şuyor. Isımlen bugün unutulmuş. ama bırdönemın po- püler kışılen bunlar. Sergıde ay nca. \ogue dergısının bır dönem fotoğrafçılığını yapmışolan Deakin'ın moda fo- toğraflan da yer alıyor John Deakin. Soho çe\ resınde "Operadaki Hayalet" diye tanınıyordu. Eskı Scala Tıyatrosunda çalıştığı için bu lakab- la anılan Deakin'ın bu dönemden çekılmış, Gina Lollobrigida ve RobertMorlev gıbı un- lulenn portreleri bulu- nu>or 1912 Lıverpool doğumlu sanatçı. genç yaşlarda Londra'ya gelmış. bır süre naıfre- sım yapmış. bırkaç er- kekle ılışkıye gırdıkten sonra unlü sanat tücca- rı Arthur Jeffress ıle uzun süreli bır ılışkıve gırmiş ve kendını fo- toğrafçılığa vermıştı Deakın'ın yıldızı. \ogue dergisınde parladı Kızkardeşi ElizabethSmart"ın dey ımıv le. "olağanüv tügözleri" vardı Deakın'ın Sava^ .sonrasi belgesel fo- toğrafçılık tarzı. dönemın sineması ve 60'lardan önce Londra'nın genel atmosferının etkısını taşıvan fotoğraf- lannda Deakin. bır fı!m karesı atmosfcn yaratır. karan- lık bır geleceği haberlerdi sa/ikı. Ölümü çağnştıran fo- toğraflardı Deakın'ın portrelerı özellıkle dikkat çekicıvdı De- akın'in objektıfıne yakalanan sanatçılar. hep bırer 'kö- tüadam'gıbıyansıyordu fotoğrafa. Lnlü Ingılızressam Francis Bacon,Alan Reynolds. şaır-çev ırmen Oliver Ber- nard bırer sanat adamından çok. bırer gansgter gıbı van- sıyordu. Deakın'ın fotoğraflarından dunvaya! Ba^ka kımler yok kı Soho çev resınden Yönetmen John Hus- ton, Msconti, Simone Signoret. >aır V\.H. Auden, Dvlan Thomas Geçmışın, çoğu artık yaşanıay.ın sanat ın- banlarının. sıradı^ı portreleri Romantik bir müzayede Kültür Serv isi- Vfüzaye- de saloniarında aradıkları bıraz nostalji \e romantızm olan müzadeye tutkunlarını önümüzdekı günlerde Londra SothebyVde ger- çekleştırilecek eşıne az rast- lanır nıtelıkte bır satıs bek- liyor. fılandalı ünlü şaır U. B. Yeats'ın erkek kardeşı Jack Veats'ın 'A FareHell to Ma- >o" adlı yağlıboya çalışma- sı bu satışın en gözde parça- sı olarakgöstenlıyor \ncak Yeats'ın tablosunun en önemlı özellığı. yapıtın Ikıncı DünyaSa\aşısırasın- da LaurenceOJhiertarafın- dan. 'RüzgârGibiGeçti'ad- lı fılmdekı Scarlert O'Hara rolüyle büvük başarı kaza- nan eşı Vıvien Leigh'e ar- mağan olarak satın alınmı^ olması. 1967 yılında ölen Leıgh'ın genış tablo kolek- sıyonun en önemlı parçala- rından bın olan yapıt Le- ıgh'ın mırasçılan tarafından satışa çıkanlacak \'ı\ıen Leıghın tablo merakı. dönemın entelektu- el çevrelennce bılınen bır gerçek. Hatta bu merakın. romantik bırtutkuva dönüv tüğü deanlasihvor Sovlen- tıleregöre. Leıgh ılk e>ı Le- igh Holman'ın çanıa^ır ma- kınesi alnıak ıçın verdıgı 400 sterlınle gıdıp bır Bo- udin tablosu >atın jlmı^ \e va^amının sonuna dek onu koleksıvonunun gözde par- çası olarak .saklamış. Daha sonrakı vıllarda artan bır tutkuv !a süren tablo toplay ı- cılığı >avesınde bugün çoğu Yianchester Sanat Galerı- sı'nde sergılenen genıs bır koleksıvona sahıp olmu^ Ancak. Leıghın koleksı- yonu ıçerisınde Jack \e- ats'ın "A FareueU to Vla- vo'sunun avrı bır >erı oldu- ğu söylenıvor Yeats'ın sa- nat vasamında da bırdönüm noktasi olarak kabul edılen tablonun 150-250 bın sterlın cıvarında bır rakamdan .satışa sunulmaM beklenıyor. 16. Uluslararası Karikatür Yanşması Kültür Servisi - Kankarürcüler Dernegı. "16. l luslara- rasıISasreddin HocaKarikatürVanşması"düzenlıvor Der- neğın "mizahın, vanigülen düşüncenin \conune\renseldi- li olan karikarürün. banşcıl \e hoşgöriilü bir dünvanın ku- rulması\olunda"bırçabası olan varışma. buvük halk mı- zahı ustası Nasreddin Hoca'nın yaşayan anisina 16 vıldan bu yana düzenlenıvor Bütün dünva karıkatürcülerıne açık olan Uluslararası Nasreddm Hoca Karikatür YarismjM'na katılacak kankatürlerde. daha önce başka bır yansmada ödül almamışolmakka\dıvla>avımlanmisyada_vayımla- mamış olma şartı aranmıvor Serbest \e konulu olarak dü- zenlenen yarışmada her ıkı turdekı kankatürler bırlıktede- ğerlendırılecek Karıka- tünstlenn. konulu dalda yer alacak karıkatürlerı- nın arkasına konulu dal- da katıldıklarını belın- mek durumunda olduk- lan yanşmanın bu vıikı konusu ıse hazıran ayın- da İstanbul'da düzenle- necek olan Uluslararası HABITATIIKonferansı dolayısıyla "Konut So- mnlan ve Yerleşim" ola- rak seçılmtş. En geç 30 hazıran cuma gününe ka- dar başvurulann yapıla- bıleceğı yanşmaya katı- lacak kankatürlenn. 30 \ 40 cm'den büviik olma- malan gerekıvor. Sonuç- lann 1 ağustos salı günü açıklanacağı varışrnanın ödül tö- renı ıse 15 eylül cuma günü İstanbul'da vapılacak Bın do- larlık Büvük Ödül. her bın 250 dolarlık beş adet Başarı Ödülü veözel ödüllenn venleceğı yarışmada. av nca Karı- katürcüler Demeğı Özel Ödulu (genç bır çızere) ıle çeşıtlı kuruluşiarın. dernek. gazete. sanat dergıien. sendıka. ajans ve kışılenn kovacakları özül odüller de bulunuvor. Avnea jün tarafından vapılan bır elemeden sonra vansina kankj- türlerı bıralbümde toplanacak ve ödü! alsın almasin bütün katılanlaragöndenlecek. Yanşmayakatılan veödülalanka- nkatürler. Karıkatürcüler Derneğı'nın nıalı olacak. Katılım- cıların kankatürlerını en geç 30 hazıran cuma gününe ka- dar Kankarürcüler Demeğı Yerebatan Sarnıcı Çıkısi Aleın- dar Cad 34410 Sultanahmet. istanbııl adresıne göııder- melen gerekıvor. (Tel: 513 60 6! ı.