Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 NİSAN 1996PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Çağ Atlatan Felsefenin Filizleri Prof. Dr. ERDOĞAN SORAL T urkıve'nın başında bır dert »umagı olan uçlıTnıın en kurna/ı I W i \ılında Taıı- rı nın vucekatına vukselır ken en denev ımlısı dev le tın ust katlarına çıkıvordu Ijçlununenbağnazı \e ıkınci kumazı par- tısının Aralık l l >9s se<,ımınde bınncı sı- ra\a gelmesivle vuıutınenın başına gee- mek i(,ııı \alnız dunu degıl bugunu de unutınor ınan<,lanndanoduıı ustuneodun \en\ordu Kuruuılardan bo^alan verlerı felsefenin sunuculartalniüjtı Bunlardan bırı erkek obunı kadındı İkisidı ıılkemızeı,agatla- tan felsctenın ('I tutkıınları oldııklannı vadsımıvor 1983-89 donemıne vıırektcn sjhıp ı,ıkı\orlaıdı Genı, adaınııı partısı I '•'s>*> sevmııne bıı el kıtabıvla gırmı^tı kıtıp "Değışını"lc baslavıp değişınık" bıtıvordu Azgelısıms bırulkeolarak ~degışım"ı vakalavanıadı- ğımıztakdııdebasıınızageleceklerkıtap- ta uzıın ıızun belırtılınıstı Bır an OIKV. bıı a\ nıazlıktan siv rılıp son on bes \ ılda dıın va\ ı etkısı ıltına alan değışımı gen,ekles- tıremedıgımız takdırdc onuınuzdekı bu- v uk rekabcı ortamında hazıı lıksız vakala- narak aı,ık dıışeı_t.gıiTiız \ ıııgulanmıijtı Degısımden başka bır volumuz olma- dığına gore dognuljrdan ve bu tur du- şunce sıstemlennden uzak durmamı/ \e kjtapçıkta belırtılen dtışuncv sıstemıne sa- hıpçıkmamız ıstenıvordu (\) Degısımın sıstemdedegıl sıstemmtoplumvil vccko- nonıık orgutlenme bi(,ımı olan ekonomık rejımlerde gen,ekle>ebılecegınden kıta- bın v,azarları habersızgorunuvorlaıdı Ov- sa Turkıve 70 sıllık Cumhun\ei done- mınde kapıtahst sistem ıçındeekonomık \e sosval gelıynesinı (,agdas uvgarlık du- ze\ıneçıkarmava(,alısıvordu Turkıve bıı donenun ılk vırmı besvılını kendı varatı- cılıjîı ılegelı^tırdıgı ozgun bırekonomık reıımın ıslevı^ınde bısarıvla geçerken 19S() lerden sonn değışım rurkusu'v la \a- nıp tutusan goskrmelık vonetımlerıvle oncnılı bıı SCVIIK vapıvor \c iıbtral ı.ko nomık re|ime vumıısak bıı ını>le geçmc- ve çalısıvordu llk \ırmı b(_s. >ılın kaza nımlarını koıuvaıak dunvadakı degı^ıme a\ak u\durma\a <,alısıvordu Gm,lıı\du \ e bagımsızlıgına olan savgısım henıız \ ı- tırmemıştı Ekonomık reıımlerın zıman \e mekana gore degistıgının avırdındav- dı Turkıve nın ekonomık \e toplumsal orgullenme bıçımı son on bes v ılda bıre>- cıçıkara'lannellenndedegiijimmasalıv- laçokertılmıstır \olsuzlukTari değışımdı- ve vutturmak gentldı. \enı vetme polıtı- kacılara burokrat \e teknokmtlara ozgü bırolgudur Bu çoku^un temelınde ı,ag at- latan felsefenin duşsel vazgısı vardır Pa- rasal lıberalızmın olduıucudarbeleıı var- dır Lıbeıal kjpıtalızm gunıımuzun gelis- mısıılkelerıne 1^ vuzvıldagerçektençag atlatmıstır (\\) Bu t,ag atlavisin ardında reform \L ronesans'la pekışen avdınlan- ııı ı (, ıöının akılcılığı \e guıju dınamikle- n \ ırdır degısıme avak ııvdıııanıavan ve vaıı-teodal toplum olmaktan kurtıılanıa van mazlıını ıılkclerııı aumasiz somuru luşıı ve çokıi!>u vardır Bunlardan bırı de Se\r Antlasması nı ınızalamak zorunda kalanOsınanlı Imparatorlugu dur Lıberal kapıtalızm bov k bır ıklımde vedus,knme- ven ol ınaklarla dunva ekonomısınde bov gosteımis \c lıızl ıgelışmiş bırtoplumsal veekononıık oıgutlennıe bıı.ımıdır Lıbt. ral kapıtalızm odonemde lıızlı vukselısj nın vanı sira ı,oku!>unun de tohumlarını atıvor dunvadakı toplunisal \eekonomık dengekrı bozuvordu Budonem sos\alıst Mstemın tLiııellennın atıldıgı bır donenı olmıwtur ISdO lara gelındığınde me\Liıt lıberal kapıtalıst ekonomık reıımler artık bıçak siıtında va^ıvoılardı Dunvada ve- nı degıı>ıni ruzgaılaıı eMiıeve baijlamı^tı kapıtalıst Mstem du^unce dokıısu olarak vasamını surdurııvor orgutlenme bıçım- leıınde onemlı degı^ımleı gozlenıvordu lkını.ı dalga ıito-lıberalızmle vaîjanı vordu (\\\)Neo-lıberal ekonomık reıım lerdekuçuk\eorta(,aplı fırnıa verını bu vuk fırmava bırakıvordu Serbest rekabe tın verını lekelcı rekabeı pı\ jsaljrı alıvor dıı Smırlamalaı vekiMtiamalarfırmadu- zevınde kalmavıp ulusal \e uluslararası duzevde kendıııı gostcrıvordıı Gonenç (retah) devletının olumlu etkılerı Dunva EkoııonıiM uzennde gozlenıvor barı>ı,ı hoşgorulu uzla^mjLi bırevselve toplum >al haklara savgılı orgutlenme bn,ımlerı nın savıları gıdeıek artıvordu Bu donem Turkıve ıçın bııvuk acıların \e kavıpların vanı sıra onemlı kazanımların saglandıgı bırdonem olmu^tur TurkıveCumhurıve- tı nın kurulu^u kapıtalıst urettm ılı^kıle- nnc geı.iijin ıv me kazanması çoğalan De mokrası dene>ımınde onemlı sav/ilabıle cek volun alınması bu donemın kazanım ları arasında vıvılabılır 1460 lara gelındığınde devlet yonlen- dırmesıııdekıekonomı polıtıkalarınınagıı faturası gonenç (refah) dev letıne ı^ıkarıfa- caktır Devletın ekonomık ve sos>al va- şamdakı ı^levlenne kısıtlar getırılecek dev let kuı,ulecek dunva ekonomısındekı kararlıdengeler verlerım kararsız denge- lere bırakacaklardır Llkemızdc. N 8 1 1989 donenıınde uvgulanan ekonomı po- lıtıkası dunvadakı uvgıılamanın kotu bır kopvasıdır Degı^ımduslerıvlegııdıgımız bııkısırdongudenıjkiTiak bırvanahergun bırazdahabatmaktaoldugumuzaı.ıktır El Kıtabı degı^ımle ılgılı olarak Fransızla- rın buvıık tıyatro vazarı \e ddamı Molı- ere'ınbırso7iınegondermedebulıınu>oı "Evet.eskigunlerdeovk'vdı.fakat bızhep- stnı değıştırdik" Bu sozden hareket eden karadtnızlı gtiıı, adamın partısı eskıve sungeı ı,ekerek dıisledıgı ıkııiti dalga de gısınıın ne olııp ne olmadıgını ıılusumu- za anlatmava valisıvordıı Ne \ar kı ıkıncı dalga degı>ım bınncı nın devamıvdı Violıere ın sozunıı ettığı dcgısımden Fransızhalkı ınurluvdıı aca- baavnı ulusun ınsanları son vıllarm degı- şımınden mııtlıı mudurlaı ' Bu sorunun vanıtını Edovard Balladur'un 17 Ocak 1996 da Lt \londe gazetesınde vazdıgı bır vazıııın satır aralarında bulmak ola- naklıdır Balladur a gore Fransa agır bır toplumsal bunalınıla kan?ı karsıvavdı Fs- zamanlı olarak duşukbuvume hızlaruar- fan ışsı/lerordusu \ e gıdcrek buy uv en ka- mu açıkları Fransa nın onunde bır sorun- laı vumagı olarak dıımıakta ve rahatsız- lık tum Fransj vı sarnıış bulunmaktadır Balladur a gore - Fransızlar bır ılgisizlık bunalımının acısmı^ekmektedırler Bırsavgısizlıkkar- sısında bulundukları duvgusunu taşımak- tadırlar Bu sav uisizhüin kendılerını vone- ttnlerden kavnaklandıgına ınanmakta ve bu kanı toplumıın tum katmanlanna va vılmaktadır - Değısım dıve dev let bııvuk bır vukun altına sokulınus gucunu vıtırmıs ve ko- rııvutusuzkalmısbırorgutgorunumuver- mektedır Bıı durum karsısinda Fransızlar gozlerını devlete (.evırmekte onun vok olmasını ıstemedıkleıını ona sahıp çıka- rak \e onu gıi(,leııdırnıekle gostermeve ı,alismaktadırlar Fransızlar kendılerını sorgulamakta ve bazı soruların yanıtlannı aramaktadır- laı "Llus" sozcuğu polıtıkacıların usla- rında hala nasıl bır anlam tasımaktadır' Ulusiı nasıl bır gelecek beklemektedır* Fransa nın kımlığı ıiı. olacaktır' Bu soru- lar Fransızların bırumutbunalımındava- şadıklarının somut kanıtıdır C unku Fran- sızlar kendılerının vedunvanıngelecegın- den korkmaktadırlar Gereklı degışıklık- lerın neler oldugunu bılmekte bunlaıın ger^ekleşmesını dılemekte fakat kendıle rıııın goru>len alınınadan bunlann uvgu- lamaya konulmasından ku^kıı dııv makta istemlen dısında onlerıne getırılenlerı vadsımaktadırlar Çunku vonetıcılerıne guvenmıvorlar Bunları vazan Fransa'nın bıroncekı başbakanıdır Fıansa vıvonet- nıekte olaıı merkez sag koalısvomın ıkı partısınden bırııım onde gelen isinılerın- dendıı Fransiz toplumıı polıtıkaularına guvenmıyor da ac ıba Turk toplunıu ına- nıvor veguvenıvormu ' Hergun kendisi- nepembetablolar»,ızen karavıak akıka- rava donusturen ıpsız sapsız felsefeler ureten ve su ıçer gıbı valan sovleven bu ınsanlara ınandıgını ve onlara guvendıgı- nı sanmıvoruz Ne var kı oda Fransız top- lumıı gıbı (.aresız \e ondan daha ı,ok so- runlu bır ıılkedır (, unku Fransa nın zaat- lanv la sanslan karşılastınldığında Turkı- ve dekı tdblonunçokdahaurkutucuoldu- gtı gorııluı C unku Fraıısj bır ekonomık açmazıaşmavaçalısırken Turkıye nın ıkı Jt,rnazdan kurtulmava (.alıstıgı gozlenır Fıansa nın tenıel sorunıı toplumun vıtır- dıgı "umudu*'venıden varatmaktır One- denledır kı E Balladur sazisma "Imut Tek^ar^a^atılmal^dır'• baslıgını atmıstır Fransız toplunuınun aldıgı ekonomık ka- rarlarda bu umııtsuzluğun ızlerı derece derei-e nozlenmektedır Bunlardan bınsı ve belkı de en onem lısı Fransız halkının toplanı tuketım haı- camalarındagozlenen azalmadır Fransız halkı bunalımdan oncekı vıllara gore da- ha az et uketıvor Guvence gudusuvle ta- sarrufa gıdıvor Mal \ e hızmet verıne pa ra talep edıvor Bu paravı fınans pıvasa- lanndadegerlendırmeveçalışıvor Fraıihiz ekonomısının kavnaktan vana sıkıntısı >ok Balladur un belırttıgı gıbı Fransa ekonomık tıcan ve malı planda gozardı edılmeyecek bır guce sahıptır Bu duru- muyla bıle dunyanın \edı gelışmış ulke- sınden bırıdır Son vıllarda daha çok ure- ten ıhraç eden ılerı teknolojı kullanan buyuk ışletınelere sahıp bır ulkedır Buna ragnıen Fransız toplumu gelecegıne kus- kuvla bakıyor umutsıızlugu bıtmıvor Acaba neden ' Bu soı unun yanıtını "Ku- reselleşme ve Ncnıden Vapılanma" bagla- mında bır baı>ka vazıda ara^tıracağız Fransa umutsuz va Turkıve' Şasırtıı.1 bırgozlem Turkıve umutludur Çağ atla- tan felsefesıyle vaslıları \e fılızlerıvle sovgunı.ulan ve durustltrıvle Tuıkıve umutludur Çunku Turkıve atesle oyna- mava alı^ıııii, bır ulkedır Turkıve ekono- mık ve malı planda Fransa va gore daha guçsuzdıır Daha az ureten daha az ıhraı, eden ılerı teknoloııvı daha az kullanan fakat gorelı olarak tuketıme daha <,ok har- eavan bır ulkedır Tasarrııflarını ı,ag atla tan felsefenm şemsıvı.si altıııda uretıme degıl kumara vatıran borsadan dolardan ve repodan kazandıgıvla vaşavan bır ul kedır Parasının degen pul oldugu i(,ın or- talamaenflasvonun m, hanelısavılara vur- dugu uvkularında servet sahıbı olanların rahat vataklarında mısıl mısıl uv ııdııgu ın- sanlarla eop bıdonlarından topladıkları artıklarla kamıııı dovııran ııisanların bır- lıkte namaza durdugu bıı ulkedır Ama bııtun bıınlar neden ' C unku Tur kıve 19 UIKU vuzvılı vasaınadan 20 ncı vuzvılaatlamı^ve2l ıncı vuzvılı va^ama- djn 22 ncı vuzvıla atlamava hazırlanan kendıne ozgu nıtelıklen olan bır ulkedır •\sirlardir "Vaian Ruzgârı"nı sevretmek- tedır l\l BthrlıİLn I I KıUbı (OnM>7) l\\ı LıKrjl kapıulı/m \~'M) |SWI l\\\ıNı.o-Lıbırjl kıpıtılı/nı Dağlanna Bahar Gelmiş Memleketimin D aglar Turk ekınındt (kultunınde) dui)va ekınındekı verınden daha bııvuk onem tasır Daglara seslenmeven ozanımız vok gıbıdır karacaoglan'd ın Koroglu'na PırSultan Abdardan \nlla llhan'a kadar tumu diğlardar soz eder siırlennde **Dağlanna bahar gelmiş memleketimin" dıve sevıııır bır ozanımız Oburu "Dağlar, dağlar, \o\ \er gecem~dıverck valvanr onu sevgılıve kavtışturmasi n,ın "Çıksan şu dağların v ucelenne/ eş olsanı gurbetin gecelenne^snrı Turk sinat muzıgının en dokunaklı şarkılaıından bırı olnıu^tur Dağlar ıçııı o_v le guzel turkuler sov lennıı^ ov le destanlar vazılmıstır kı basjı ba^ına bır ınceleme konusıı vapılabılır Daglann doruklarına ula>mak ıster nisanoglu vaşanı seruvenınde Cunkun,ınde ozgurluk tutkusu vardır Dağlar ozgurlugu en vogun duvumsatan olusunıLırıdır yervuzunun kentın karmasasından v ısadıklarımızın karabasanından kurtulmak ıçın dogava ula^mak daglara mtmek ısterız Iste bu dııvgularla fotoğraf sanjt<,ılanmızdan Ersin Alok un ~ Mpler'den Toroslar'a" dıa gosterısinı ızlerken daglara (,ıkar gıbı olduk Cığ seslerının ıırpertısmı duvduk vureklerınıızde Bıi7iılların dev ıngenlıgınc dokunduk Tum sanaçılarımızla doruklarda f ı Daglarda vakılmakta olan ate^len agıtları du^unduk gozvaslanmız ırmak oldıı aktı vamaçlardan Şıırsel anljtımıyla totoğratladığı daglann sevdalısı bır sanatçı olarak ınsanoglunun dogadan koparılı^ını gokyuzunun yasaklandıgı kentlerde ya^amak zorunda bırakılıijinı çığlık ı,ıglıga Jttyum>atu buc Ersııı Alok Bu du>arlılıkları cos.kuları vavımak ugruna destanlar vazılan daglarda soluklanm.ık istersenız >a daglara vuruıı kendınızı bu guzelım bahar gunlennde vada fcrsın Alok un dıa gosterılerını kaı,ırmav,ın Elıne koluna objektıtıne gozune saglık Ersın Alok Jale Demir Emeklı Oğretmen ' l x_ PENCERE Ahmet Rasimden... Kımı yazı dık bır yokuştur zorlana zorlana okursun kımı yazı üa bayıraşagı kendını salar ruzgârlana ruz- gârlana son satırı bulursun kımı yazı mıdeye oturur kımı yazı yuregı hafıfletır Ahmet Rasım ıkıncı yazı turunun yazarlarından, çok boyutlu bır ınsandı Rahmetlının dunyaya bakışı ınsan terınının sıcak- lığında Turkçesı hamuru lyıce yogrulmuş fırından yenı çıkmış pışkın ekmek gıbı Ahmet Rasım, AbduJhamıt donemını yaşadf Ittı- hat ferakkı yı gordu omrununsondonemındeCum- hunyet Turkıyesı nın mılletvekılıydı ama kışılığı sıya- sal gelgıtlerın ustundeydı hep yazı emekçısı kaldı, avare ozgur alçakgonullu kalem erbabından, eskı deyışlerle sermest ve serbest Yoksuldu Saygındı Adına ılışkın bır kıtap daha çıktı Hıkmet Altınkay- nak'ın çalışmasını Semıh Balcıoğlu çızgılerıyle sus- lemış' Kıtabın adı 'Nukte ve Fıkralanyla Ahmet Ra sım (Açı Yayınlan) Ahmet Rasım nasıl bır kışıydı? Gunumuzde turu tukenen bu yazar soyunun kışı- lık dokusunu anlamak, bugunku dunyamızda kolay değıl' En lyısı yazann kendısıne başvurmak • Ahmet Rasım yazıyor Geçen yıl bır gun koyun papaz bahçesı denılen yegâne sayfıyesınde oturuyordum Içerıye kıvırcık saçları şaha kalkmış baş açık yalınayak pır pırı kı- yafet bırzencı gırdı Yaklaştıkça tanır gıbı oldum Bır kaç adım daha atınca sıyahıl vechı arasında parla- yan ın gozlennden yakından geçerek koltuk tarafı na baktım kı bır torba duruyor artık kım bılmez, Ney- zen Tevfık.' - Bu ne hal yahu yıne mı çılgınlık 7 Bır sure bakışlan degışmedı kekeme olmuş gıbı dudaklan tıtredığı halde sesı çıkmıyordu - Yoksa Kuşdılı Tıyatrosu nda Othello mu oyna- dın? Yıne o donmuş durumuyla yanaştı, teklıfsız bır of çekerek topragın uzerıne oturdu - Ne oldun Tevfık 7 Bu defa soyleyebıldı Elıyle goğsune vurarak - işte merhamet ınsanın yuzunu bazen kara çıka rır - Acayıpı Kıme merhamet ettın? - Bırboyacı çocuguna' - Fakat o sana merhamet etmış gıbı gorunmuyor - Ya> Nasıl oldu? - Nasıl olacak' Baktım Boyacı ayna gıbı dıye dıye gezınıyordu Acıdım Kotu rastlantıya bak kı ayagımda potın kundura da yok 1 O anda hatırla- dım derhal cebımden bır çeyrek çıkardım Arkası ustu yattım Gel yuzumu boya dedım Boyadı - Bundan ne çıkar 9 - Hıç' Kaınata bır kez daha boyle bır heyetle go- runeyım dedım Arkası 19. \a\jada 8esittaksitle...Tepe Mobılya'nın 350 parçaya ulaşan genış urun yelpazesî şımdı ıster tek ıster takım halınde, uygun odeme şartlarıyla Tepe shovvroomlarında sızlerı beklıyor . / / Tepe ürunlerı evınıze, ofısınıze teslım edılerök, montajı yapılacak « a • VM/ ; , Tepe Mobılya bebek çocuk odalarından genç grupları yatak odaları yemek ve oturma takımları ofıs mobılyalarına kadar AT nın kabul ettığı tum normlara uygun kalıtede markalar ve urun grupları ve fıyat seçeneklerı sunuyor Prestıj ve Ofıs bölumlerınde ahşap urunler 1 hafta, döşemelı urunler 20 gun ıçınde teslım edılır Pratıka ürunlerı stoktan hemen teslım edılfr Butün urunlerımız ureüm hatşlarına karşı 1 yıl garantılıdır Tepe Mobilya Tepe, Turkıye nın Aıle Mobılyası' { „ ANKMMÇEHNBıEÇ 03122857920 A N K M U KAVAMJOfflE 0 3U 466 92 52 ANKMMSfTRffl ISTANBM.KARTAL ANTM.YA ALANVA ALTVMLUK BOLU BOOftUM BAUKEStR ÇANAKKALE ESKİŞEHİR FETNtVt OAZİAKTEP MALATYA MARMARİS OftTACA S0KE «IÜVRİ SİÜFKE TEKlROAâ KAVSERİ TRASZON ACMW>AZAM 03123531680 02163066054 0242 243 3724 0242 5131657 0266 3S62364 0374 2125262 02525121771 0266242 2168 022422269 76 02862174940 0 222 221 23 58 025^614 924? 034^23084 52 02322370966 0232 3615315 0 326 61 7 76 21 0422 3215840 02524128146 0 252 282 21 36 02565183530 02127271769 0324 7141112 0282*01955 03522336428 0462 326 05 31 036^4314028 0264 2794200 TEPE MOBİLYA BIR TEPE GRUBU KURULUŞUDUR Haftanın 7 günü açığız... Çağdaş bır çızgıde ekonomık urunler Moduler yapsıyla kolaylıkla monte edebıleceğınız ve her mekana uygun duzenleyetnlecegmız mobılyalar Ustelık çck uygun fryatlaria ANKAiusnam ttTAIWULBAKH<Oy ItTAMBULMOOOKO İZMİR ANTALYA OtMİZLİ I«KENOEMUN KOMYA UANİSA MERSİN HU6lA SİÜVRİ NAZİLLİ 03123503253 021257074 00 02163142840 023->23794 96 0242243 3724 02562613344 03266177621 033232238 76 02362321779 03242311646 02522122336 0 212 72717 69 C 25631558 66 Tepe nın klasık çızgtsını yansıtan modern mobılyalar Çocuk ve Genç odalarından oturma ve yemek gruplanna. yatak odalanndan kanepelere Bergertere Gömme Döaplara kadar aıtenızın tum bıreylen ıçın çözumtef ANKARAStTHB ANKARAHOŞief İSTANBUL BAKKKOV İSTANBUL M0O0K0 İZMİR ANTALVA PENİZÜ İSKENDERUN KONYA HANİSA MCHSİN nuâu MIMUN SİÜVRİ MAZİLLİ OAZİANTEP •UR*A 03123503253 031244056 61 0212570 74 00 0216 314 28 40 0232 425 35 S0 02422481328 02582613344 03266177621 0332 3223876 02362321779 0324231'646 02522122336 03624200549 02127271769 0 256 31558 48 C342 321 9266 0224 2222907 Işyennızın boyutlan ıle sınrt kalmayan bır urun çeşrdıltğı ıster tek ıster takım halınde Genışlemeye ve moduler yapnya uygun tasarlanmış parçalar