Katalog

13 NİSAN 1996 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 3.5 katrilyon liraya yükseltilen 1996 bütçe yasa tasansında açık 850 trilyon lira olarak öngörüldü Memura en fazla yüzde 25 zamAN KARA (Cumhuriyet Büros*ı)-A\AYOL hüküme- tı tarafından yenılenen 1996 mali yılı bütçe yasa tasansın- da harcama hedefi 2 katnlyon 780 tril>on lıradan 3 katnlyon 500 trilyon lıraya yükseltildi. Maliye BakanıLü'tfuUah Ka- yalar. bu yıi bütçe açığının 850 tn lyon lıra düzeyınde ger- çekle^mestmn beklendıgtnı açıkladı. Malıye Bakanlığı büt- çesindte y apılacak artış çerçe- vesınde memur maaşlarına. temmuz ayında yüzde 20 ıle 25 oranlan arasında zam veril- mesınin programlandıgı bil- dırildı. 1996 > \1\ bütçe yasa tasan- sı üzerınde TBMM Plan ve Bütçe Komısyonu'nda yakla- şık 15 gündüryürütülen görüş- meler dün Maliye Bakanlığı bütçesımnelealtnmasınınar- dından tamamlandı. Komis- yonda 3.5 katnlyon lıralık har- cama. 2 katrilyon 650 trilyon lira da gelir hedefi öngörülen bütçe yasa tasansı. çarşamba gününden ıtıbaren TBMM Ge- nel Kurulu'nda görüşülmeye başlanacak. MeclısGenel Ku- rulu'ndakı görüşmeler. • 1996 yılı bütçe yasa tasarısı üzerinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonıfnda yaklaşık 15 gündür yürütülen görüşmeler dün Maliye bütçesinin ele alınmasının ardından tamamlandı. Tasan, çarşamba gününden itibaren TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmeye başlanacak. TBMM Danışma Kurulu'nun kararı uyarınca 6 günde ta- mamlanacak. Anayasaya gö- re. bütçe yasa tasansı üzerın- de TBMM Genel Kurulu'nda yapilacak görüşmelerde. har- camalan antıracak. gelir hede- finı de düşürecek önerge ve- rilemıyor. DYP-CHP hükümeti tara- fından ekım ayında Meclıs'e sunulan 1996 bütçe yasa tasa- nsında2 katrilyon 780 trilyon Financial Times, llF'nin raporunu yayımladı Türkiye'de borçlanma verileri sağlıksız EkonomiServisi-Lllu.slara rası Finans Enstitüsü (The Institute of International Finance). Türkiye'nin de içinde bulunduğu ve "yükselen pazarlar" olarak tanımlanan ülkelerde yayımlanan ekonomik göstergelerin gerçekleri yeterince yansıtmadığını vurguladı. Enstitü tarafından hazırlanan raporda, gelişmekte olan ülkelerin özellikle kısa \adeli dış borçlann hesaplanmasında yanılabildikleri ifade edildı. Rapor. ünlü ekonomi gazetesi "Financial Times"ta Robert Choe isımlı ekonomi editörünün haberinde yer aldı. Editörün bıldirdığine göre. dünyanın önde gelen finansal kuruluşlarını bünyesınde toplayan Uluslararası Finans Enstitüsü'nün raporları. yatırım yapmak isteyen de\ kuruluşlar tarafından dikkatle izleniyor. Enstitü tarafından hazırlanan istatistikler. IMF'ninkilerden bile daha hızlı \e gerçekçi bulunuyor. 1995 yılında Meksika'da yaşanan büvük boyııtlu ekonomik krizın bu ülkenin ekonomik durumu ile ilgili istatistiklerin yetersizliğinden kaynaklandığına dikkat çeken enstitü. 1995~yılından beri ekonomisi sallantıda olan ülkelerde açıklanan istatistikı \erilerin gerçekleri ne derece yansıttığını dikkatle izliyor. lira olarak öneörülen harca- ma hedefi. ANAYOL hükü- meti tarafından 3 katnlyon 500 tnlyon lıraya yükseltıİdı. Ge- lir hedefi de 2 katnlyon 370 mlyon lıradan 2 katnlyon 650 tnlyon lıraya çıkarıldı. Buna göre. 1996 yılı bütçe açığı he- defi 850 tnlyon liraya çıktı. Bütçeden bu yıl yapılacak 3 katnlyon 500 tnlyon liralık harcamanın I katrilyon 359 trilyon lirası yalnızca iç-dış borç faız ödemelerı ıçın kul- lanılacak. Ödemelerin I kat- rilyon 150 trilyon liralık bölü- mü ıç. 209 trilyon liralık bö- lümü de dış borçlann faızlen ıçın harcanacak. Yatınma yüzde 7.5 ödenek Maliye Bakanı Kayaların dün \erdıği bılgılere göre büt- çeye, Hazine'nin ödeneğinde önceki gün yapılan 492 trilyon liralık artı^ dışında dıger har- camalar içın de ! 13 trilyon li- ralık ek verildı. Kayalar. büt- çedeyapılanartışlarınöl tril- yon hrasının yatınm. 37 tnl- yon lırasının savunma dahıl "diğercarT. 15 tnlyon lırası- nın da transfer ödeneklerıne aktarıldıgını bıldirdı. Buna göre, 3.5 katnlyon li- ralık bütçeden tüm kamu ya- tırımlan ıçın yalnızca yüzde 7.5 oranında 256 trilyon 615 milyar liralık ödenek aynldı. Önceki tasarıda 2.7 katrilyon liralık bütçeden yatınmlar ıçın yine yüzde 7 oranında 189 tnl- yon 615 milyar lıralık ödenek ayrılmıştı. Bütçeden. personel ödenek- lerı dışındakı can harcamalar içın ayrılan pay da 37 tnlyon lıra arttırılarak 307 tnlyon lı- raya çıkarıldı. iç-diş borç fa- ız ödemelerımn de karşılandı- gı transfer harcamaları kalemı de 507 trilyon lira birden art- tırılarak. 1 katnlyon 557 tril- yon lıradan 2 katrilyon 67 tril- yon lıraya çıkanldı. Tasarıda yatınm ödenekle- nnde yapılan 61 trilyon liralık artışın. 18 tnlyon lirası De\- let Su İşlerı'ne. 11.5 trilyon lirası Karayollan Genel Mü- dürlüğü'ne. 8.3 tnlyon lirası Köy Hızmetleri Genel Mü- dürlüğü'ne. 6 tnlyon lirası ünı- versıtelere. 7.3 tnlyon lirası Mıllı Eğıtım Bakanlİgı'na, 3.9 trilyon lirası Ula^tırma Bakan- lığı'na. 1.7 trilyon lirası Ta- nm \e Köy ışlerı Bakanlıgı'na. 1.1 trilyon lirası Tunzm Bakan- lığı'na. 1 tnlyon lırasıdaGenç- lik \e Spor Genel Müdürlü- ğü'ne aktarıldı. Kayalar. bu yıl için hedef- lenen 2 katnlyon 650 trilyon liralık bütçe gelirı hedefinin. 2 katrilyon 973 trilyon liralık bölümünün \ergi. geri kala- nının da dığer fonlardan sag- lanmasının planlandıgını söy- ledı. Maliye Bakanlığı bütçe- sınde yapılacak artışla. me- mur maaşlarına temmuz ay ın- da yüzde 20-25 oranlarında artış verılecek. GELİR VERGİSİ SIRALAMASI Koç, Tiirkiye rekortmeııiEkonomi Servisi - 1995 yılı \ergı rekortmenleri belli ol- du. Istanbul'da Aydın Doğan, Ankara'da Rahmi Koç. tz- mir'de ise Hendrik Dutılh ılk siray ı aldılar. Diğer illerle bır- likte kesin sonuçlarbellı olmamakla birlikte. Rahmi Koç. Iz- mir'tn üstünlüğüne son vererek. bu yıl Türkiye vergi rekort- menüği koltuğuna oturdu. Vergi sisteminde geçen yıl yapı- lan degişiklikle nama ve hamiline yazılı hissesenetlerineaitkarpay- İan da gelir vergisi kapsamma aiı- nınca. ünlü sanayicı ve işadamla- rı. ikincı kez yıllann vergi rekort- meni Marild Manukyan'ı geride bırakmıs, oldular. Istanbul Defterdarlığı'na baglı mükellefler arasında gelir \ergisi re- kortmenligınde bırınci sırayı med- ya, finans \e otomotiv sektörlerin- deki faaliyetleri ile tanınan Dogan Holding'in sahibi Aydın Doğan al- dı. tstanbul Deftardan Alper Kuş tarafından yapılan açıklamaya gö- re Aydın Doğan. 1996 yılında 222 milyar lira vergi ödeyecek. Aydın Doğân*!. Koç Hofding yöneticile- rinden İnan Kıraç 217 milyar ver- gi ile takip ediyor. Geçen yıl.ver- gi rekortmenleri sıralamasına gire- meyen Ayhan Şahenk ve Demir Sabancı yedinci ve sekizinci sıra- yı paylaştılar. Bu yıl ilk yüze giren gelir ver- gisi mükellefierinin tahakkuk eden vergileri. geçen yılkilere oranla yüzde 377'likbirartışkaydettı. Bu yılki toplam vergi tahsilat hedefle- Aydın Doğan ikinci. rinin 800 trilyon lira oldugunu ifa- de eden istanbul Defterdarı Alper Kuş, bu mıktann tahakkuk eden verginin yüzde 9O'ı civannda oldu- ğunu v urguladı. Sanatçılar arasın- da ise 19 milyar vergi ile ilk sırayı alan İbrahim Tathses'i 12 milyar- lık vergi ıle FatmaGirik izliyor. Ankara'da bu yıl en fazla gelir vergisini 229 milyar 391 milyon 234 bin lirayla geçen dönemin de rekortmeni. Rahmi Koç ödeyecek. Geçen dönem ikinci olan müteah- hit mühendis Oğuz Gürsel de 46 milyar 583.7 milyon lıra ile 2. ol- du. Geçen yıl gelir vergisi tahak- kukundailk 100'e giren yükümlü- lere tahakkuk eden miktann yüz- de 287 artışı ifade ediyor. Gelir Vergisi tahakkuku sıralama- sında. geçen yıl 3. sırada bulunan V'ehbi Koçölümünden do- layı bu yıl sıralamada yer almadı. ancak mirasçılannca be- yanname geldiğinde. sıralamada yer alabilecek. Izmir'de en çok vergiyi geçen yılın da rekortmeni olan ge- micilik ve turizm acentesi sahibi Hendrik Dutilh ödeyecek. Dutilh'i. 76 milyar 997 milyon lira ile Aslan Tekin Önel ve 55 milvar 132 milvon lira ile de Karel Dutilh ızledı. Rekortmenler Adı Soyadı 1 Rahmi <oç 2 A/*ı Dogan 3 İnan Kıraç •1 NusretAf5a 5 H Tevf« ÇolakoâİL 6 \ Nun Çotakogiu " ErdogarGonuı 8 Ibratm °-M 3 A)tıanŞanen« 10 DenırSabano 'Mımn 71 Tanakkt* Eden Vergi 229 391 222 325 217 796 212433 204 J20 203.938 193 774 163.202 140 078 138.215 İZTO Baskanı Ekrem Demirtas GAP, lOyılda tamamlanmalı MERİH AK ŞANLILRFA- izmirTi- caret Odası üyeleri GAP Böl- gesi "ne yatınm y apmaya çağ- nldı. lZTO'nun dün başla- yan GAP Bölgesi inceleme- lerinde konu^an Yönetim Ku- rulu Başkanı Ekrem Demir- taş. komşu ülkelerin bu önem- li projeyi yavaşlamaya yöne- lik "lobi1 " çalışmalannın en- gellenmesini isterken.proje- nin20yılyerine. lOyıldabi- tirilmesi gerektigini savun- du. Izmir Ticaret Odası'nın düzenlediği Şanlıurfa. Adı- yamanveĞAPBölgesi'nde- ki ınceleme ve araşTırma ge- zısi dün başladı. Dün ilk olarak Şanhurfa'ya gelen tZTO heyeti. GAP'la ü- aili yetkililerden bilgi aldı. Tzmir Ticaret Odası'nın gezı- sıne tZTO \'önetim Kurulu ve meclis üyelerinın yanı sıra. Ege lhracatçı Bırlıkleri Ku- rulu Başkanı Şükrü Ünlütûrk vedi&erbirlikbaşkanlan ka- tıldı." GAP ldaresi Bölge Kal- kınma Müdürü Erkan Alem- daroğlu.GAP'laılgıliIZTO heyetıne bilgi verdi. GAP'ın yapımına başlanmasıyla bir- likte bölge için tanm, tanm- sal sanayi ve ihracat senaryo- sunun hazırlandıgını belirtti. GAP Bölgesi'nin şu anda Türkiye'nin enerji üretimine yüzde 45'lik bir katkı sağla- dığını belirten Alemdaroğlu. projenin devTeye giımesiyle bölgede tanmsal üretim pat- laması yaşanacagını bildirdi. Alemdaroğlu. "Tanmsek- töründe şu an yüzde 40 olan üretim büyük bir patiamaya- pacak. Ancak, diğer gelişen hizmetleryüzünden pay ı >üz- de 23 oJacak. Hizmet sektörü- nün üretimdeki pay ı yüzde 37'denyüzde47*ye.sanayi ke- siminin de yüzde 16'dan y üz- de 24'e çıkacak" dedi. Alemdaroğlu. "10>iUıksü- re içerisinde 560 trilyon har- candı. Yani projenin yüzde 33.6'sı tamamlandı. Bu tenv poyla giderse 20 yılda bu pro- je biter. Günde 3 nıihon do- lar harcama var. Bu tempo- nun arttırılnıası gerekir. 1995'te tamanılanmış bölü- mün yüzde 55 olması gereki- yordu" dedi. Izmir Ticaret Odası Yöne tim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtas da. cumhuriyet ta- rihinın en büyük projesi GAP'ı görmeye geldiklerini söyledi. Cenel bütçeye dahil kuruluşlar Ek ödenek artışında aslan payı Hazine'nin TBMM Plan ve Bütçe K.omisyonu'na 2 katrilyon 780 trilyon lira olarak sunulan 1996 Mali Yılı konsolide bütçe büyüklüğü, Komisyon'da yapılan 604 trilyon 828.8 milyar liralık ek ile, 3 katrilyon 384.8 trilyon liraya ulaştı. Verilere göre, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 22 gün süren görüşmeler sonunda, Genel bütçeye dahil kuruluşlar için 558.5 trilyon lira. Karma Bütçeli idareler için de 46.4 trilyon lira ek ödenek verildi. Ek ödenek artışında, aslan payını 491.7 trilyon lirayla Hazine aldı. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapılan artışlarla, kuruluşlar bazında bütçe büyüklükleri yandaki tabloda gösterilmiştir (Maliye Bakanlığı ve Devlet Istatistik Enstitüsü hariç). Kuruluşun adı TBMM Cumhurbaşkan. Say ıştay Anayasa Mah. Başbakanlık DPT Dış Tic. Müst. Hazine Müst. Dan ıştay Yargıtay Dıyanet Tapu Kadastro Meteoroloji Adalet Bakan. Mıllı Savun. içişleri Bak. Emniyet Gen. M. Bütçesi (milyon TL) I 1.726.934 2.732.635 1.2"6S21 162.200 24.575.777 1.50^.500 1.972.574 1.732.596.572 429.000 611.500 20.965.000 5.101.500 1 715.200 29.84S.000 325.3" 1.800 18.442.000 75.462.000 Kuruluşun adı Jandarma Gen.K. Sahıl Güv. K. Dışışlerî Bak. Mıllı Eğt.Bak. Bavındırlık Bak. Saglık Bak L'laştırma Bak. Tarım Bakanlıâı Orman Bakanlığı Çalışma Bak. Sanavı Bak. Enerji Bak. Kültür Bak. Tunzm Bak. CevreBak. Denızcılık Müst. Gümrük Müst. Bütçesi (milyon TL) 61.401.000 3.078.700 20.258.000 257.603.140 19.625.406 98.064.401 12.7 83.000 22.924.502 6.5O".2()O 3.116.710 6.025.505 7.505.450 12.919.000 5.016.000 4.271.266 534.501 4.711.500 GENEL BÜTÇE TOP. KATMA BÜTÇE TOP. 3.328.477.822 HAZİNE YARDIMI (-) (250.477.362) 306.828.262 KONSOLİDE BÜTÇE 3.384.828.822 Denk bütçe terk edildi ölçü kaçtı Ekonomi S«rvisi - Tür- kiye'de cumhurıyetın ilk yıllanndan itibaren bütçe- nin gelir ve gıderlennın bır- birine denk olmasına dik- kat edılirken. daha sonra- ları bütçelerin açık verdi- gı gözleniyor. 1970 sonra- sı enflasyon ve işsızlik denk bütçe polıtikalanna gen dö- nüşe zorlarken 80"li y ıllar- dan sonra para polıtikala- n ağırlık kazanıyor. İstanbul Üniversıtesi Ik- tisat Fakültesi Dekanı Es- fender Korkmaz'a göre. cumhuriyetten itibaren Tür- kiye'de 1950'h yıllaraka- dar tek ve denk bütçe po- litikalan izlendı. 50'li yıl- lardan sonraki bütçeler açık vermeye başladı. Açıklar gizlendi Dönemin ıktıdarı bütçe açıklarını gızlemek için dev let yatınmlannı KİT'le- re kaydırdı. 2. Dünya Sa- vaşı'nı ızleyen y ıllarda denk bütçe prensibi yerını kon- jonktürel bütçe politıkala- rına. yanı ekonomide dur- gunluk olduğu dönemde bütçe açığı v ererek toplam talebi canlı tutmak. böy le- ce ekonomiyi ısındırmak. büyümey i teşv ik etmek ya da enflasyonist dönemler- de bütçe fazlası v ererek ta- lebi kısmak ve dolayısıyla bûyümeyi frenlemek gibı prensıpler benımsendı. 1970"lı yıllardan sonra bü- tün dünyada hem sürekli enflasyon. hem de kamu açıkları yaşanınca. denk bütçe politıkalanna geri dö- nüldü. 1980 sonrasında pa- ra polıtıkalarına önem ve- rilirken maliye politıkala- rı neredeyse unutuldu. 1986'dan sonra dev let borç- lan bütçeden çıkartılırken sadece borç faızleri bütçe içinde bırakıldı. Bununla birlikte bütçe dışı fonların da çoğu za- man popülist politikalar uğruna kullanılması fon- ların amacı olan yatınm- lann yapılmasını enaelle- di. Son yirmi yıklır görüşülen biitçeierde gerçekçi hedefler konulamadı. Hedeflerle gerçekleşmeler arasında uçurum var Haycdibütçeler açığı büyüttü SONER UZUN Son yirmi yıldır gerçekçi venlere dayanan bütçeler hazırlanmaması, hedeflerle bütçe gerçekleşmeleri arasında uçurum yaratıyor. 1996 yılı bütçesinin IMF'ye sunulacak olması ve yeni stand-by anlaşması ıle ilgili değerlendirmeye baz teşkil edecek olmasının. hedeflerin geçmiş yıllara göre daha gerçekçi belirlenmesini zorunlu hale getirdiği vurgulanıyor. En son 1976 yılı bütçesi gelırindebinde 8'lik ve gidennde de binde 4'lük bir sapma ile gerçekleşmelere en yakın hedefler belirleyen hükümetler. sonraki yıllarda gelirlerde ortaiama yüzde 5 ile yüzde 10 arasında. giderlerde de yüzde 30'lara varan oranda farklarla karşılaştılar. Bu yıllarda giderlerinde planlanan rakamlann üzerine çıkılması da yıl içinde birçok kez ek ödenek alınmasına yol açtı. Uzmanlar. bütçe hesaplamalarının gerçekçi olmamasına sebep olarak yıl içinde hesaplanan enflasyon hedefinin gerçekçi belirlenmemesi. serbest kur politikalan. yıl içinde kredi beklentilerinin gerçekleşmemesı. toplusözleşme görüşmelerinde taviz verilmesi gıbi etkenleri gösterdıler. Plan ve Bütçe Komısyonu üyesı ve DSP Milletvekili Hikmet Lluğbay. hedeflenen bütçe rakamlannın yıl sonunda çok üzerine çıkılmasının sebebini. siyasi iradenin yansıması olarak değerlendirdi. Uluğbay a göre teknisyenler. ellerindeki verilerle en gerçekçi bütçey i hazırlarlar. fakat hükümetîer bütçe açığını fazla göstermek istemediğinden hesaplamalar siyasi iradeye göre düzenlenir. Lluğbay. 1996 bütçesinin en gerçekçi rakamiarla samimi olarak hazırlanması gerektiğinı belirtirken buna baglı olarak alınacak önlemlerin ve uygulanacak politikaların doğru seçılmesinın kredibilıteyi etkileyeceğini vurguladı. Bu yılki bütçe tasansının görüşmelenne başlanırken teknisyenler. bütçe ile ilgili gerçek rakamlan Başbakan Mesut \ ılmaz'a sunduklarını belirtirken uzmanlar. Yılmaz'ın gerçekçi bütçe tercihi yapması halinde işinın zorlaşacağını. dolayısıyla bütçe açığının da büvüvebıleceSini bildirdiler. Konsolide Butce, Hedef ve Cerçekleşme (Milyar TL) n 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1954 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 HARCAMA Nra MH (1) 1C8 154 225 266 395 739 1.561 1.815 26O0 3196 4.965 7.251 10920 20.840 32.920 63 2£4 104.780 207 867 397.180 818.839 T 111 153 235 346 608 - 078 1569 1658 2 792 3 784 5.395 8.311 12 791 21447 38.871 68355 132 401 225 398 490.438 902 500 Cr m 103 99 6 104 130 153.6 146 992 913 107.4 1184 108.7 1146 117.1 102.9 1181 1080 126 108.4 123.5 110.2 GELİR m (1) 99 142 206 229 370 694 1521 1750 2 450 2 76C 4 357 6.750 10.000 13.375 28 440 53.860 3413C 1 75.880 344 400 627 300 Mm cmtt» 0) 105 143 200 325 556 957 1.461 1552 2 591 2 797 4.607 7.154 10.445 17.587 31.369 56 573 99 085 178.070 357 333 751.600 tar. Vs* (M) 1063 100 8 97 141.1 150 1379 961 88.7 105 1013 105.7 106 104.4 95 7 110.3 •05 G 1178 1012 103 B 1197 1995 1.331.000 1720.600 129.2 1.333.000 1.404000 105.3 ' Iç ve Ğş borç para ödemelen ve hasılatmı kapsar. ' Kaynak DPT, kesın hesap buitenlen Türk sigorta sektörü temsilcileri için ahlaki kurallar, yasalardan daha önemli Sigortacılar, kısıtlaımıak istemiyorEkonomi Servisi - Sigorta sektö- rü, son 10 yılını değerlendirdi. Ikti- sadı Araştırmalar Vakfı ve Batı Sigor- ta tarafından düzenlenen "Türk Si- gorta Sektörünün Son 10 YılT konu- lu seminerde sektörün bugün ulaştı- ğı nokta tartışıldı. Seminerde konu- şan Batı Sigorta Yönetim Kurulu Başkanı Gazi Erçel. sektörün yasa- larla sıkıştınlmamasını istedı. Ku- rumsallaşmada yasalann olması ge- rektigini belirten Erçel. yasalann ge- lişmeyi engellediğini belırterek "Sek- törün hareket kabiliyeti geni; olma- li. Bu nedenle sektörde gelişecek ah- laki kurallaryasalardan daha önem- U"dedi. Türk sigorta sektörünün gelişimi- ni sürdürebilmesı için 5 yıllık mas- tır plana itiyaç oldugunu belirten Er- çel. Türk sıgortacılığının son 10 yıl- da oldukça olumlu gelışmeler kaydet- tığini, ancak dışa açılma problenıı yaşadığını belirtti. Erçel. sektörün bu tıkanıklıgı aşması gerektigini be- lirtti. Erçel. "Sigortacıhk sektörü- müzde yabancı şirketleıie evlilikler oluyor, yabancı sigorta şirketleri Tür- kh'e'ye geli) or, ama Türk sigorta şir- kederi y urtdışındaçalışmıyorlar. Sek- törün gelişmesinin temini için, bunun aşılması gereklidir'" dedi. Türkiye'dekı sigorta prim istıhsa- lınin GSMH'ye oranının düşük gö- ründüğünü belirten Erçel, şöyle ko- nuştu: "Ancak>inedeSSK.Bağ-Kur, Emekii Sandığı'na ödenen primler de hesaba kahldığında, yüzde 3'ler seviyesindeki prim isrihsal oranının y üzde 5-6'lara çıkıyor. Bakıldığında bu oran sanayileşmiş ülkelerinkine eşit" Seminerde konuşan Hazine Müs- teşarlığı Sıgortacılık Genel Müdürü Servet Taşdelen. sigortacılık sektö- ründe son 10 yılda yapılan mevzuat degişiklıklennin yeterli olmadığını söyledi.Taşdelen. sigortacıların. tek- nolojı ve risk yönetimi konularında gündemi iy i takip etmeleri durumun- da. sektörün hızla gelişeceğini kay- detti. IŞÇEMNEVREMVDEN ŞÜKRAN SONER Baharı Yaşama Hakkı istanbul'un beton yumağında, bahann kokusunu, renklerini duyumsamak kolay değil ama, çiçekçilerin önündeki renk cümbüşü, odalara sızan aydınhk bile içi- mizde bir şeyleri değiştirıyor. Biz bahariarı hep umutlar-sevinçler-üzüntüler-kaygı- lar-öfke-coşku, iç içeyaşadık. Sorunlarını çözememiş, katlamış bir ülkede, sosyal patlamalann, olayların gö- beginde, yıllar geçip giderken ınsanın. kendıne, doğa- ya dönük, bahann, yeniden doğuşun, güzellikterini ya- şaması kolay olmuyor. Dünyada sorunsuz ülke, sorunsuz insan elbetteyok. Yine de kendine dönük yaşayabilmeyi yakalama şan- sı olan ülkelerin bireylerini, en çok baharlarda kıskanı- rım. Sabah işine giderken, öğlen iş arası, akşam iş çıkı- şı, tatil günü, canı çektiğinde. rahat bir ayakkabı ve giy- si ile kendini parklara-kıriara, doğaya atabılen özgür, keyifle yürüyebilen kentlileri, doğanın içinde çalışırken, yaşamanın keyfini çıkarabilen, geleceğine umutla ba- kabilen köylüleri ve bunların hep çoğaldıklarını, yayı- lıp dünyayı kapladıklarını düşlerim. Güneşli bir bahar gününün kokusunu. renklerini du- yarak özgürce keyfini çıkarabilen insanlar dünyada ne kadar da azalıyor? insanlann önemli çoğunluğu için, ulaşılabilecek bir park-kır, bahar kokusu ve rengini ala- bilecekleri alanlar yok. Cesetler değil, el ele sevgililer Doğayı katlettik. Yetmedi. Dünyanın her yerini, silah- h-silahsız sonu hiç gelmeyen savaş alanlarına çevirdik. Haberler, kırlara çıkmış genç sevgililerin el ele tutuş- muş güzel görüntüleri ıle değil, çatışmalarda ölen genç- lerin cesetleri, cenaze törenlerinde dizilmiş tabut, ağ- lıyan-acılı insan görüntüleri ile dolup taşıyor. Kimi ülkelerde ıç savaşlar. kımı ülkelerde mafya, ki- mi ülkelerde ırka, dine dayalı çatışmalar. en çok genç- leri, çatışmaya, ölmeye-öldürülmeye kurguluyor. Şu yazının ortalanna gelmişken karşımdaki Dış Haberler Servisi'nde gazeteye girecek haberleri tartışan arka- daşlardan, Ortadoğu'da yeniden savaş belirtısi olabi- lecek büyuk çatışmanın haberini alıyorum. Sabah evden yola çıkarken yerde yuvarlanarak ba- na çarpan bir köpekle karşılaşmıştım. Başında birka- çı birden uluyorlardı. Belediye ekiplen tarafından ze- hirlendiğini sonradan öğrendiğim köpek, son birçırpı- nışla. caddenin ortasında kalmamak, bir arabanın al- tında ezilmemek kaygısı ile olacak, gövdesiyle sürü- nerek yolun kenanna kaçmaya çabalıyordu. Bu çağda, belediyeler sokak kopekleri ile savaşım- da daha insancıl bir yol bulamazlar mı? Sizi bilmem ama ben günlerdır, deli danaları düşü- nüyorum. Avrupa Biriiği'nin salgına karşı 6 yaşın üs- tündeki bütün hayvanların yakılması gerektiği kararını verdiğinden bu yana. televizyondaki besıli, sevimli inek görütülerı gözlerimin önünden gitmiyor. Deli danalar nasıl yakılacak? ~ BBC'den telefonla konuştuğum arkadaşlar. böylesi bir uygulamanın çok önemli bir doğa sorununu daha gundeme getirdiğini. bu kadar çok hayvanın cesetle- rinın, organik maddenin yakılması halinde ozondaki deliğin daha fazla büyüyebileceğinı anlattılar. Insanların biraz daha kâr hırsı ile ölü hayvanlann ce- setlerini yemlerine katarak delirttikleri ineklerin güna- hı ne? Ozon delinmesin diye salgın nedeni ile "katli va- cip" konuma düşen hayvancıklar, kesilip gömülmeye kalkılsa. Ingıltere adalannın toprakları sıgmayacak. Bu kadar parayı, kim nereden verecek? Bellegimiz çok zayıf, birkaç yıl önce, hanı yarısını bi- ze "Az radyasyonlu çay yararlıdır, cinsel gücü bile ar- tırır" diye afiyetle içirdikleri çayı nasıl yok edeceklerini bilememişlerdi. Önemli bir kısmı yine gizlı gizli kaçırt- lıp özel kaçak ellerde harmanlanıp bize afiyetle içiril- miş, kalanını bir yakmaya, bir gömmeye kalkışmış, şa- şırıp kalmışlardı. Deli dana olayında Ingıltere'nin durumu vahim. Dün- ya çapında ambargo, ekonomısini altüst edecek. Özel- likle baharlarda parklarını, kırlarını, yeşilini, renk cüm- büşünü çok kıskandığım Ingilızler, bu yıl deli dana kay- gısıyla bahann keyfini çıkaramayacaklar. Üstelik ingiltere, Avrupa Biriigi'nin kararına karşı di- reniyor. Ya deli danaları gizli gizli kesip gizli fiyat dom- pingi yaparak dünyaya, özellikle de illegal yoldan, maf- ya aracılığı iie bizım gibi yoksul ülkelere, eski Doğu Blo- ku'na, Afrika'ya. Asya'ya yollamaya kalkarlarsa? Olur mu demeyin? Körfez Savaşı'nı, Irak'ta Kürtle- rin kımyasal silahlarla katledilişini anımsaym. Kimya- sal silahları, Saddam'ın elindeki her tür silahı, kimlerin hangi yollardan, hangi çıkarlar karşılıgı sattığı ortaya çıktı mı? Çocukluğumun Yugoslavyası'nı, Priştine'de kaygı- sız, bahan yaşamak üzere kendimizi attıgımız Gırmi Da- ğı'nın kokularını özlemle anımsıyorum. Priştıne ve Gır- mi Dağı yerinde duruyor. Ancak Müslümanların oku- dukları Kosova Üniversıtesi yıllar önce kapandı. Yıllar- dır evlerde kaçak üniversıte eğitimi yapmaya çalışıyor- lar. Evlerde kaçak tıp. eczacılık, kimya eğitimi olur mu? Diplomalar geçer mi? Insanların çoğu işten atılmış. Ai- leler, yurtdışına kaçmış yakınlarından gelen paralarla yaşamaya çalışıyorlar.. insanın, insan olmanm gereğini, doğanın yeniden doğuşunu, baharı yaşama hakkını geri istiyorum. Bu ayrıntı gibi görünen, en sıradan insan hakkını bile in- sanlann çoğunluğu kullanamıyor. Insanların eliyle, ın- sanların çoğunluğu için insan naklarının katledildiği bir çarpık düzen yaşanıyor. TOBB Başkam'ndan üretim çağrısı Sanayici rant ekonomisini terk etsin CANAN SOYSAL EDİRNE- Üretim yenne rantı tercıh eden sanayici ve ışadamlanna bir uyarı da Türkıy e Odalar v e Borsalar birligı'lTOBB) Yönetim Ku- rulu Başkanı Fuat Miras'tan geldi. Sanayicilerin ranttan vazgeçmesı gerektigini be- lirten Miras. 1996 yılının üretim v e yatınm yılı olma- sını dilediklerini söyledi. TOBB'nın Edirne'de ger- çekleştirdiği Marmara ve Traky a Bölge Toplantısı'nda konuşan Miras. Doğu ve G.Doğu bölgelenndeki ya- tırımcının ucuz arsa. ucuz enerji. vergi muafiyeti \e bürokratik engellenn kaldı- nlmasını istediğını söyledi. Eski TOBB Başkanı ve Sa- nayi Bakanı Yalım Erez'in katılmadığı toplantıda ko- nuşan Fuat Miras. sanay icı- nın artık paralı teşvık iste- mediğıni de \Tjrgulayarak. organize sanayi bölgelerı- nın özerkleştirilerek, yöne- timlerinin özel sektöre dev - redilmesi gerektigini v urgu- ladı. Türkiye'deki özelleş- tirme çalışmalarının artık gecikmemesi gerektigini de söyleyen Miras, sözlerıne şöyledevamettı: "Herkeseli- ni taşın altına sokmalı. En kı- sa zamanda. küçük \e orta bü> üklükteki işletmeler kon- se> i oluşturulmau.ekonomi >önetiminde alınan \esık sık değişen karariar,iş dünyasın- da belirsizlik yaratryor." Fuat Miras konuşmasın- da TOBB'nın sıyaset yap- mak zorunda oldugunu da v urgulay arak. "Eğer biz si- yaset yapmazsak. hüküme- ti etkilemezsek. üyelerimi- zin hiçbir sorununa çözüm bulamayız" şeklinde konuş- tu. Miras. mayısta TOBB genel kurulunda bir seçim yapılacağını kaydederek. Birliğin Türkiye'nin en yük- sek kuruluşu oldugunu ifa- de etti. Toplantıda konuşan Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Bülent Ala- mut ise. Edıme'nın bir sı- nır kenti olmasına rağmen. bu bölgede sınır tıcaretine ızın verılmemesine dikkat çekti. Dereköy Gümrük Kapı- sının birincı sınıf kapı ha- lıne getinlmesi gerektigini söyleyen Alamut. Yunanis- tan ve Bulgaristan'ın. v ize ve yolcu taşımacılığında y arat- tığı sorunların bölge sanay i- cisıni olumsuz etkilediğini söyledı.