Katalog

1 NİSAN 1996 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Sözleşmesini iptal eden Türk Telekom'a karşı dava açan Telsim'in duruşması 10 Nisan'da Telshn dönüş lıazu-lığuıda• Turk Telekom tarafından GSM lısans sözleşmesı ıptal edılen Telsim'in ışletmeye devam edıp etmeyeceğı 10 Nisan'da yapılacak olan duruşmada belırlenecek Mahkeme kanaliyla ışletme hakkını gen almak ısteyen Telsim'in gen dönüş hazırlığına şımdıden başladığı belırtılıyor • Türk Telekom, Uzan Aılesı'nın en büyük ortak konumunda olduğu Telsim'in sözleşmesini 27 Kasım 1995 tanhınde ıptal etmıştı Telsim'in sozleşmesının ıptal edılmesı, bu olayda Çıller Aılesı ıle Uzan Aılesı arasındakı surtuşmenın payı olduğu ıddıalanna yol açtı. ÖZGÜR ULUSOY GSM lısans sozleşmesının Turk Telekom tarafından ıptal edılme- sı uzenne 102 bın 333 abonesı mağdurdurumda kalan Telsım'ın ışletme>e devam edıp etmeyece- ğı 10 Nisan'da yapılacak duruşmada bellı olacaîc Turk. Telekom'un sozleşmeyı ıptal etmesı uzenne mahkeme ka- nalıyla ışletme hakkını gen al- mak ısteyen Telsim'in gen donuş hazırlığına şımdıden başladığı be- lırtılırken, Genel Mudur Yılmaz Dağdeviren de, mahkemının sonu- cundan umutluolduklannı soyle- dı Turk Telekom UzanAılesı nın en buy uk ortak konumunda oldu- ğu Telsim'in sözleşmesini 27 Ka- sım 1995 tanhınde ıptal etmıştı Telsım'e yoneltılen suçlamalann bır kısmının yetennce temellen- dınlememesı, sım kart \erme yet- kısıne sahıp, Iısanslı ıkı ışletme- cı fırmadan bın olan Telsım ın sozleşmesının ıptal edılmesınde. Çiller Aılesı ıle Uzan Aılesı ara- sındakı surtuşmenın pa>ı olduğu ıddıalanna yol açtı Turk Telekom'un Telsım'm sözleşme- sini ıptalı uzenne Telsım de Turk Te- lekom aleyhıne da- va açtı Lısans soz- leşmesının hukum- lerının çığnendığı gerekçesıyle mahkemeye başvu- ran Telsım. 360 radyo baz ıstas- yonu ıle 250 mılyon dolarlık ya- tırımın ışletme hakkını gen al- mak ıstıyor Telsım abonelen, sozleşmenın ıptalınden sonra, cep telefonu goruş- melennde çeşıtlı so- runlar yaşamaya başladı Radyo baz ıstasyonlannın onemlı bır kısmının çalışmadığı belırtı- len Telsım'de. abonelenn telefon goruşmelerı sureklı kesıntıye uğ- nıyor Telsım Genel Muduru Yılmaz Dağde\ıren, 10 Nisan'da gonıle- cek da\ a ıle ılgılı olarak şov le ko- nuşuyor "Mahkeme bu işi çözecek, ama bir celse atsa iki a\hk gecikmc>e >ol açar, endişemiz bu. Turk Tele- kom voneficilerinin dc geri adım arma yollan aradığı kulağımıza gelhor. PTI ortada Telsim di\e bir şebeke bırakmadı. PTT'\e go- re bız yokuz. Ne abone gelhor, ne bir çıvi çakılıvor." Turk Telekom ıle Telsım arasın- da yaşanan surtuşme, son olarak 24-26 Aralık tanhlennde duzen- lenen Telekom Konferansı sıra- sında, yabancı >atınmcılann onun- de bır kez daha gundeme geldı Turk Telekom Genel Muduru Cen- gizBulut Telsim'in lısans sozleş- mesının sozleşmenın hukumlen- nı yenne getırmedığı ıçın ıptal edıldığını yabancı yatınmcılara anlatırken Bulut'un konuşmasın- dan sonra soz alan Dağdevıren "Söylenenlerin tumu valandır" şeklınde konuştu ÇIFTÇI DOSTU /SADULLAHUSUMI Yetkililerin ihmali, 'deli inek'e davetiye çıkardı • ngılızlenn "delı ınek"\er\ dunya- I yı ayağa kaldırdı Yuz mılyonlar- ca ınsan kuşku ıçınde Avrupa Bırlığı'ne bağlı ulkeler, hem ken- dı ıçlerınde hem de uluslarara- sı toplantılarda "delı ınek" hastal'ğını tartışıyor llk şoku atlatan Ingıltere hukumetı, hastalığın neden olduğu olumlen unut- muş gıbı Bundan sonra soz konu- su olabılecek tehlıkelen ve ulke eko- nomısının alacağı yaralan duşunuyor Mılyarlarca sterlın değenndekı hay- van varfığının geleceğı karanlık llk etapta 700 bın cıvarında hayvan yok edılecek Ithalat, ıhracat tamamen durduruldu Ingıltere ıle hayvan alış- venşı yapan butun ulkelerde et tuke- tımı yan yarıya duştu Belkıde tama- men sıfırlanacak Avrupa Birliği yardıma hazır Olayların gelışmesı ıle bırlıkte yurtı- çınde ve dışında çozulemeyecek ka- dar yığınla sorun oluştu Ingıltere hu- kumetı bu kadar buyuk sorunların al- tından nasıl kalkabıleceğının hesabı- nı yapmaya çalışıyor Hatta, Avrupa Bırlığı'nı malı destek dahıl her turlu yardımı yapmaya çağırdı Dığer uIkeler de can derdınde De- lı ınek hastalığı oldurucu . Venlen bıl- gıtere gore, hastalıklı etten yıyen kur- tulamıyor Işın şakaya gelır yanı yok 1 Bu ara- da Turkıye'de de panık var. Ingılte- re'den et ıthal edıp etmedığımıze ka- rar vermeye çalışıyoruz Turkıye dahıl tum ulkelenn kuşku- su, ya ulkelerıne Ingılız sığııiarı gırmış- se, ya onları yıyenler arasında toplu olumler başlarsa _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ almadık Pekı, dunyayı ayağa kaldıran "delı ınek" hastalığından Turk hukumetle- n ders alacak mıdır? Kesınlıkle hayır 1 Ingılızlerın "delı ıneklen gıbı oldu- rucu hayvan hastalıkları Turkıye'de 1992 yılından ben vardı ve yoğun bı- çımde yaşanıyordu Bu sure ıçınde on bınlerce, belkı yuz bınlerce hayva- nımıztelefoldu Hukumetlenmız ola- ya "Ölen nasıl olsa hayvan" gozu ıle bakarak fazla onemsemedı Yakın temas ve et, sut yolu ıle hastalığın ın- sanlara da geçebıleceğı hıç duşunul- medı 1 Nıtekım, bu arada ınsanlarımız has- talandı Belkı de az veya çok olenler oldu Ama kamuoyuna yansıtılma- dı Zıra devlet tıcarı hesaplarla bu tur hastalıklann yayımlanmasına karşı çı- kıyordu Bolgelerın vetenner mudur- luklenne, valılere bu konuda baskı ya- pılıyorau Buyuk bır ıhtımalle hayvan hastalıklarından olen ınsanlarımıza da "baş veya karın ağnsı" gıbı uydurma teşhısler yakıştırıhyordu Bu konuda bazı ornekler de vere- bılınz Edırne'de çok onemlı bır go- revlının eşı ve amcası yakın aralıklar- la hastalandığı zaman, uzun sure teş- hıs konulamadı. Ancak Istanbul'da hayvan hastalıkları ıle ılgılı bır sağlık merkezıne getırıldıklen zaman, hay- vanlardan brusella mıkrobu aldıkları saptandı Bu ıkı hasta ıçın bır servet harcan- dı Tarla satıldı, hayvanlar elden çı- karıldı Bırıkmış paralar gıttı Buna rağmen tedavı aylarca surdu Var- lıklı bır aıle bıle bu kadar buyuk mas- rafa dayanamadı Ya malı mulku, parası olmayanlar Hastane ve sağlık ocağı bulamayan- lar Doktora gıdemeyenler ılaç ala- mayanlar Tahlıllennı yaptıramayan- lar 40 mılyondan fazla ınsanımız ne yazık kı bu koşullar altında yaşıyor 1 500 hasta sığır Türkiye'ye nasıl girdi? 5 yıldan berı oylesıne olaylaratanık olduk kı Patagonya'da bıle bır benze- rı gorulmemıştır 1989 yılında devlet kendı elı ıle italya'nn salgın hayvan hastalığı bulunan bır bolgesınden Tur- kıye'ye 500 hasta sığırı soktu Hem de Izmır Gumruklen Veterıner Mudu- ru'nun şıddetle karşı koymasına rağ- men Once, dırenen mudur gorevden alındı Sonra hastalıklı sığırlar gum- rukten geçınldı Enacıklı yanı da has- ta olduklan bılınen bu sığırlar, alıcıla- rına hava karardıktan sonra teslım edıldı Tabıı, sabah kalktığında sığı- rın hasta olduğunu goren uretıcıler. tarım ıl ve ılçe mudurluklerıne koştu Arkasından tartışmalar, mahkemeler uzun yıllar surdu Bunu devlet yap- tı Olayı yaşayanlar da henuz hayat- ta Hele1992 1993 ve 1994 yılların da Doğu ve Guneydoğu ıllerımızde tam bır hayvancılık facıası yaşandı Iran ve Irak'tan on bınlerce sığır Tur- kıye'ye sokuldu Çoğunda veba ve şap vardı Bolge zıraat odası başkan- ları kıyametı kopardılar Hukumetı uyardılar Sınırlarda onlem alınması- nı ıstedıler Hemalde bu tepkılere al- dıran olmadı kı kaçak hayvan gırışı devam edıp gıttı Hastalıklı hayvanlar Doğu ve Gu- neydoğu ıllenmızden kamyonlarla Ak- denız, Karadenız, Marmara Ege ve Trakya bolgelerıne kadar sevk edıl- dı Hastalık tum bolgelere yayıldı Devlet, durumu bılıyordu Ama, ne sınırlanmızı koruyabıldı ne de hayvan sevkıyatını onleyebıldı Şaşırtıcı değıl mı? Evet Tanm Bakanlığı, Içışlerı Ba- kanlığı'nı bu konuda bırçok kez uyar- dı Sağlık karnesı olmayan sığıriarın sevkıyatının onlenmesını yakalanan- ların karantınaya alınmasını ve en ya- kın tanm ıl mudurluklerıne durumun bıl- dınlmesını ıstedı Guneydoğu ve Do- ğu'dan çeşıtlı bolgelere sevk edılen on bınlerce sığır, kamyonların ustunde sallana sallana karayollanmızdan geç- tı, ama bır tek kamyonun veya bır tek sığırın çevrıldığı duyulmadı Hastalıklı sığırian afıyetle yedik Tanm Bakanlığı nın çeşıtlı uyarıları na rağmen, Içışlerı Bakanlığı hastalık- lı hayvan sevkıyatını neden onleye- medı, anlamak mumkun değıl 1 Ama, Içışlerı Bakaniığı nın ılgısızlığı yuzun- den hepımız bu hastalıklı sığırian afiyet le yedık Hem de yıllarca rjantin'de Son Tango EROL BALKAN, Hamılton College, Nev, York t ERÎNÇ YELDAN, Btlkent Unnersıtesı, Ankara 2 Konvertibilite planı altında Arjantin K onvertıbılıte planı hıper-enflas- yonıst baskılan ıkı sene ıçınde kontrol altına almayı başardı ve tuketıcı fıyatlan artış hızı 1991 "de yuzde 84 e, 1993 te de yuzde 7 4'e çekıldı 1995 yılının enilasyon ora- nıyuzde2'nınaltındaydı(bkz Tabloi) Mak- ro ekonomık ıstıkrann kurulması \e ulusal ma- lı pıyasalarda guvenın sağlanmasına koşut olarak, y abancı yatınmcılann spekulatıf port- föy yatınmlan hızla arttı Programın daha ılk ıkı yılında Arjantin finansal ekonomısıne top- lam 15 mıryardolaryabancı sermayegınşı ger- çekleştı Yurtdışı sermaye gınşlen bır yandan toplam tasarrufhacmını beslerken, dığer yan- dan da dov ız kurunun reel olarak aşın değer- lenmesıne yol açıyordu Bu yollagelen sıcak, kısa \ adelı sermave hareketlennın vonu Mek- sıka nın knze gırmesı ve Amenkan faız had- lennın yukselmesıyle bırlıkte eksıye dönuşe- cek ve 1995 'te yoğunlaşan knzın ana nede- nını oluşturacaktır (Tablo 2) Reform paketı altında. uretıcı sektorlenn ba- şansı da goz kamaştıncıydı Gayn safı yur- tıçı hasıla (GSYlFD 5 senelık dönem ıçınde dolar bazında 2 rrush buyudu Ancak burada bır uyan yaparak. söz konusu gelışmenın aşı- n değerlı dov ız lcurunun etkısıyle yapay bır genışleme ıçerdığım, 1990 bazlı sabıt fıyat- larla ındırgenmış olan reel GSYİH artışlan- nm gerçekte yılhk yuzde 7 9 cıvannda oldu- ğunu, 5 senelık kumulatıf artış duzeyınm de yuzde 30'da kaldığmı belırtelım Hızmetler dayanıklı tuketım mallan ve ototnatıv sektör- lennm başını çektığı bu sureç uretıcı fîrma- lara yenı yatınmlarla sabıt sermaye stoklan- nı yenıleme olanağı verdı Toplam yurtıçı y a- tınmlar 1994'te GSYtH'nın yuzde 20'sİne değm >ukseldı Buna rağmen soz konusu ra- kam, 1980'ler borç knzı oncesının perfor- mansının gene de gensınde kalmaktaydı Ulusal yatınmlann finansman kaynaklan- na baktığımızda, bunurı gerçekte yurtdışından sermaye gınşlenne bağlı olduğunu, yurtıçı tasarruf hacmının, gayn safi yurtıçı hasıla ıçındekı paynnın ıse gıderek kuçulduğunü tes- pıt etmekteyız Gerçekten, Arjantin ekonomı- sinın 1990 sonrası büyume potansıyelının doğrudan doğruya yabancı sermaye gınşle- nne ve bu yolla elde edılen yurtdışı tasarruf- lara bağımlı kaldığmı v e son derece hassas den- geler uzennde surdurulen bu kaynağın 1995 'te kurumasıyla da ulusal uretıın kapasıtesının de- nn bır daralmaya suruklendığını gormekte- yız Konvertıbılıte planı altında yaşanan dış kaynaklı bu buyumenın sınırlannın uluslara- rası spekulatıf sermaye hareketlenndekı do- nuşumlerce çızıldığı 1 ve 2 nolu tablolarda- kı buvume hızlan ıle sermave gınşlen arasın- TABL01 Temel Makro-Ekonomik Göstergeler, Arjantin 1990-1995 GSYİH imılyarUSS) GSYİH yıllık reel değışım (%) Yıllık enflasyon (%) Reel dovız kuru endeka GSYIH'nın yuzdesı olarak Ulusal tasarnjflar Sabıt semıaye yatınrtrian Fınans-dışı kamu dengesı Ozelleştrmegelırfen nakrt Ihracat (mılyar $/ Ithalat (rmlyarS; Can ışlemler dengesı (mılyar $) Işsızlık oranı (%) 1990 1414 01 13439 1000 177 140 27 05 122 40 48 63 1991 1896 89 840 750 149 146 13 12 120 83 -07 60 1992 2288 87 175 642 141 167 07 08 122 14 9 -67 70 1993 257 7 60 74 602 159 182 -10 00 131 168 -7 6 93 1994 2816 74 39 593 170 199 01 02 158 216 -102 122 1995 2850 -30 16 584 181 18 7 11 04 208 198 -38 164 Kaynak Fanellı, Rozenvoırcel Sımpson, Damâ (1996) "Fmancıal bberalızation ın devebpıng Countnes The Argentına Bçenence ın the 1990's" CEDES, Buenos Aıres TABLO 2 Sermaye Hareketleri ve Bazı Finansal Göstergeler, Arjantin 1990-1995 YurtHçı faız oranı (1) Beklenen devaluasyon haddı (%) Semıaye Gınşlen (mılyon USS) Topiam Ozel Kamu Ozelleştırme MB rezervlen (mılyar $) Toplam dış borç (mılyar USS) M1/GSYIH (%) M2/GSYİH (%) M2X/GSYİH (%) 1990 94 5 54 4 -11100 '3610 2510 15310 45 62 2 21 38 50 1991 198 88 35790 28210 7530 19740 80 654 43 74 111 1992 253 112 1 13550 115120 -157 0 36610 110 67 6 52 95 144 1993 87 22 152590 117070 3522 0 57180 153 70 0 60 118 190 1994 95 -11 104280 8693 0 1735 0 6520 160 77 0 61 119 200 1995 89 -11 -05 2745 0 2225 0 11130 13 0 860 55 105 181 Kaynak Fanelh Pozervvurce' Sımpson Dömı// (1996) ıbıd Not (1) 30 gunluk mevduat faız oranı dakı paralellıklerden açıkçagorulmektedır Nı- tekım, odemelerdengesının can ışlemler ka- lemlennde yaşanan gelışmeler bu gozlemın dığer bır safhasını sergılemektedır 1990 ve 1994 arasında, Arjantın'ın ıhracat gelırlen 12-16 mılyar dolar cıvannda seyrederken, ıt- halat harcamalan yuzde 500 buyuyerek 4 mıljardolardan 21 mılvardolaravukselmış- tır Buna koşut olarak 1990 da 5 mılyar do- lar fazla verencan ışlemler dengesı 1992'de 6 7 mılyar S, 1994 te de 10 2 mılvar $ açık vermıştır Buvumenın kaynaklannın ulusal ekonomı yenne dış dunyadan saglanıyor olmasının en çarpıcı sonuçlanndan bın vurtıçı ış gucu pı- yasalannda vaşanan tıkanmada gorulmekte- dır Ozelleştırme surecıne gıren yuzlerce ış- letme ve hızmet faalıvet aianının ıstıhdam gereksınımlennı gıderek azaltmalan sonu- cunda ışsızlık oranı htzla \ ukselmı^tır Soz ko- nusu donem bovunca GSYİH ve vatmmlarçok hızlı bır şekılde artmasma karşın, 1990 da vuzde 6 olan ışsızlık oranı 1994 te vu?de 12 4'e çıkmış, 1995 yılında ekonomının - Turkıye 1993 ve Meksıka 1994 knzlenne benzer bır süreç ıçınde - finansal knze suruk- lenmesıyie de yuzde 16 4'e vukselmıştır Bu rakamlar mutlak olarak ışsız sayısının 1990 vılındagorece uç mıslı arttığını ıfadeet- mektedır Bu gehşme Arjantin tanhınde ışgu- cu pıyasasının vaşadtğı en buvuk çokuşu v an- sıtmaktadır Mali piyasalar üzerindeki etkiler 1991 sonrasında Arjantin malı fınans sek torlennde gözlenen en çarpıcı gelı>me. ulu- sal para talebının yenıden canlanması ve pı- yasalann lıkıdıte kazanmasıdır Tablo 2 den gö- rulduğu ûzere, dolaşımdakı para stokuna olan yunıçı talep gerek dar (M1) gerekse genış an- lamda (M2X) artmıştır Soz konusu donem- de ozel sektorün nakıt talebınde vaşanan ar- tış yuzde 100'uaşmaktadır Arjantin para pıjasasında yaşanan bu va- pısal değışıklığm temel ozellığı yogun bırdo- İanzasyona dayanıyor olmasıdır Gerçekten konvertıbılıte reform programını ızleven vıl- larda ozel sektorün mevduat hesaplan peso ba- zında yuzde 159 7 artarken dolar ba/ındakı artışyuzde2^2 3'tur Dola>ısı>laodemelerden- gesında yaşanan sermaye hareketlen sadece reel sektorlerde bır tuketım gelışmesınevol aç- makla kalnıamış aynı zamanda ulusal ekono- mının venıden parasalla^masını da sağlamış- tır Soz konusu sermave akımını sağlayanme- kanızmalarözel ve kamu sektorlen ıçın fark- lı unsurlardan oluşmaktavdı Ozel sektorıçın serma%e gınşlen spekulatıf portfbv vatırım- lannadayalı veozunde finansal kesımeaıt bır OILU ıken kar ^cktoru ışın ozelleştırme ge- lırlerınden kavnaklanan ve ozunde reel eko- nomıve davanan bır surecı yansıtmaktaydı Dolav-ıyla kamu sektoru. fınans kesımınden tamamıvla çekılmış durumdavdı Ulusal kredı hacmındekı bu gelışmeler va- kmdan ıncelendığınde bankacılık kesimmde dcrın bıryoğunlaşmavı da(tekelleşmeyı) be- rabennde getırdığı gorulecektır Orneğın 1994 Aralıgı nda en buy uk 5 bankanın toplam mev - duat ıçındekı pav ı y uzde 37, en buyuk 20 ban- kanınkı ıseyuzde65 3 tur Temmuz 1995'ege- lındığınde avnı oranların sirasıyla vuzde 42 7 >e ve yuzde 72 8 e ulaştığı hesaplan- maktadır Yoğunlaşma gostergelen kredı kul- lanımı açısından da benzer sonuçlar ıçermek- tedır Nısan 199Vte kredı talebı 250 000 do- ları aşan en bu> uk yakla^ık 50 kuruluşun top- lam bankacılık finansmanı ıçındekı pavı vuz- de 65 ı dşmaktadır Bu rakamlar bıze Arjan- tın'dc dış kaynaklardan pompalanan voğun finansman gırıslennın ulusal pazarda >arattı- ğı tekclcı voğunlaştnamn boyutlan hakkında fıkır verebılmektcdır SURECEK SPK, daha fazla yetki istiyor ANKARA (Cunıhurivet Biırosu) - Sermave Pıvasa- sı Kurulu (SPK) sermave pıyasasının ıçınde bulundu- ğu vasal boşluğun gıdenl mesı ıçın hazırlanan tasla ğın bır an once yasalaşma- sını ıstedı SPK vetkılılen Anavasa Mahkemesı'nın da- ha once ıptal ettığı 558 sa- >ılı kanun hukmundc karar- name yenne hazırlanan ve- nı yasa taslağının hukume- te sunulduğunu vurgulava- rak, soz konusu KHK nın 24 marttan ıtıbaren geçerlı- lığını yıtırdığını anımsattı- lar Yetkıhler,2499sayıh Ya- sadadeğışıklıkyapılmas'iı ongoren >asa taslağı ıle hal- ka açık anomm ortaklıklar- da oydanyoksunpaylarha- nç paylann oy haklan bır- bınne eşıt hale getınlıyorf Sermave pıyasası faalı- vetmde bulunacak kurumla- ra ılışkın faalıvet ızınlennı venıden duzenleven tasla ğagore vetkı belgeM olma- vanlar sermaye pıyasası fa- alıvetlennde bulunamava- caklar Taslağa goıe kuru- lacak "Vatınmcılan Konı- ma Fonu" ıle ıflasetmış ara- cı kurumlarve Sermave Pı- vasası Vasası kapsamında- kı bankalann muştenlennın kavıplan odenecek ANKARA PAZARI YAKUP KEPENEK Bip Gün llgınç bır baharsabahı uyanıyorsunuz Aydınlığa adım atarcasına yaşam sevıncı yuklu, uretken ve barışık bır toplumun onurlu uyesı olmanın tadını çı- kanyorsunuz Sızı her gun bıraz daha yoksullaştıran "zam ha- berlen"geçm\şte kalmış Ne de hasta olduğunuz- da ya da ışsız kaldığınızda ne yapacağınız sorusu- na asılan kaygıyı ve korkuyu ıçınızde taşıyorsunuz, yaşam ve gelır guvencenız var. Asıl ve çok daha onemlısı, sız "yalnızdeğılsınız", tum toplum boyle Gençler ozel dersanelerde beyın ve para tuket- mıyor, kamu elıyle yurutulen eğıtım ve sağlık hız- metlen, etkın ve duzenlı ışlıyor, tum çocuklar ve genç- ler "yeteneklerını en ust duzeye çıkarma olanağı- na sahıp" bulunuyor Kentlerde musluklardan akan su ıçılıyor, yollar- da trafık canavarı yok, "hava kırlı" değıl Kıralar uc- ret ve maaşın beşte bınnı geçmıyor, gecekondu- ların yerını çoktan toplukonutlar almış Dar gelırlı- lenn gıda, gıyım, bannma, sağlık ve eğıtım gerek- sınımlerı bunlara ozgu kurumsal duzenlemelerle karşılanıyor Tum yurda yayılmış tıyatro, konser ve sergı ev- len, dolup taşıyor Devlet daırelerı halka hızmet ılkesıyle, açık ve et- kın ışlıyor Devlet butçesı "borç faızı odeme but- çesı" olmaktan çoktan kurtulmuş Polıs ve jandar- ma, ınsana saygıyla ve "yansız" bır anlayışla çalı- şıyor, sanığa ışkence etmıyor, onu yargıya sağlıklı teslım edıyor Toplumun guven dayanağı "yargı"duzenlı ışlıyor Devlet "emeklılenn bır an once olmesını" beklemı- yor ışsız kalanlara ışsızlık sıgortası oduyor, ışsız- lere ozel ışbulma programlan uyguluyor Her yurt- taş ekonomık gucune ya da gelır duzeyıne gore ver- gı venyor ve de verdığı vergılerın nasıl kullanıldığı- nı demokratık yoldan ızlıyor • •• Toplum geçmışıyle hesaplaşmış. Oldunnelen, ışkencelerı, baskılan ve ışten çıkar- malanyla toplumu yıllardır ıçınden çıkamadığı ka- ranlığa surukleyen "12 Eylul paşalannın hapıs ce- zalarını" Yargrtay onaylamış Başta ışkencecıler, tum demokrası duşmanlannın yargılanmaları çok- tan sona ermış Işleyenı bulunmayan cınayet kalmamış, kayıplar bulunmuş ve dahası, bakan, başbakan ve mıllet- vekılı olmalarına bakılmaksızın kamu gorevlennde "yolsuzluk, hırsızlık ve ruşvet"e adı kanşanlar ce- zalandırılmış Yurdun dort bır yanından getırılen eskı ışkence araçlan Zıverbey'de açılan "Jşkencede Kullanılan Araçlar Muzesı"nde zıyaretçılere açılmış Başkentte yukselen bır anıtta "yaşamlannı, bu top- lumun, ulusal bağımsızlık, ozgurluk, eşıtlık, kar- deşlık ve her turlu somuruden kurtulma ozlemlen uğrunayıtırenlerın" adları altın harflerle yazılmış Islamın sıyasal ve tıcarı somuru aracı olması, es- kılerde kalmış, saygın dın adamları buna ızın ver- mıyor Turban, laıklık ve anayasa konulanndakı ıl- kel tartışmalar onyıllar oncesınde kâtrruş Kurt so- \ runu, GAP eksenlı toprak reformu sonucu ozgur- leşen uretıcılerie çozume ulaşmış Toplum, genç- lennın, çıkarsız ozlem yuklu ıstemlennı sevgı ıle karşılıyor Basın-yayın araçlarından, dunya olçeğınde nıte- lıklı haber, sanat ve kultur urunlen çıkıyor Kısaca Turkıye geçmışı ve geleceğıyle, yanı ken- dısıyle barışık, toplumun bıreylen "bırbırlerını, do- ğayı ve ulkeyı" zorlamasız sevebılıyor Ulke, obur ulkelerle, ozellıkle de komşularıyla barışık Para kaynaklarını sılahlanma ıçın değıl, ınsanlannın her yonuyle gelışmesı amacıyla kullanıyor Hoşgoru, dostluk ve dayanışma ve erdemın egemen olduğu toplumsal yapı, Doğu ve Batı kulturlerının panltılı ışıklarını tum ınsanlığa yayıyor • • • insan değen, bılım, sanat, spor ve kultur alanla- nnda "yaratıcılık" ıle desteklenıyor Matematıkten uzayfizığıne, gen teknolojısınden bılgısayar parça- cıklannın yapımına, muzıkten sınemaya, resımden fotoğrafçılığa, her konuda "duşunce ve uretım ıme- celerı" oluşmuş, sureklı çalışıyorlar Nobel Odulu alan bılım adamlan, aynı onuru elde etmış olan sa- natçılarla toplantılar yapıyor Ulkede "ılerı teknolojıyle"ure\\\en en yenı ve us- tun nrtelıklı urunler dunyanın her yanında satılıyor, yurttaşlar urettıklerıyle ovunuyor, alınterının tam karşılığını alıyor Obur ulkelenn gazetelen okuyucu- larına Turk malı urunler armağan edıyor Dunya Bankası ve IMF başka ulkelere kredı açmak ıçın Tur- kıye'den borç alıyor ABD Doları'nın TL karşılığı yıl- lardır değışmemış Turk filmlen Cannes'da bınncı- lık alıyor Turkçe, Avrupa okullannda ıkıncı dıl olarak oku- tuluyor Çocuklar ve gençler, "uzayda yurumenın", "ınsan hucrelen uzennde yaptıklan deneylerın" ya da uluslararası "bılışım ağına yaptıklan yenı katkı- lann" olağanustu ozguvenı ıle yannlannı kuruyor ••• Bugun, Bır Nısan, yukarıda çızılen "bırgun" de- ğıl Değıl de, o "bır gun "e ulaşmak ıçın, durdurak bılmeden, bıkmadan-yorulmadan uğraş venlırse, "aynı guzellık" yakalanmış olmaz mı'? DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ/ ERGİN YILDIZOĞLU LONDH4 Yıllık ıznının bır bolumunu kullanmakta olan yazanmız, yazılarına 2 hafta ara vermıştır MEVDUAT FAIZLERIMIZ VADE 1 3 6 1 ay ay ay yıl TL % 86 % 93 % 96 % 100 USD. % 7 % 8 % 8,5 % 9,5 °/« °/c °/< °/( DM. > 6 , 7 > 8,5 .10 SÜMERBANK K u ş a k t a n k u ş a ğ a