Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
15MART1996CUMA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
HDbultatı'tan
İsraiı'e saldrı
• MARIATOUN (AA>-
Güney Lübnan'da lsrail
ışgali altındaki bölgede,
traE^anlısı Hizbullah
örgûrü militanlannın, bir
Israıl devriyesine
saldırdıklan bildirildi.
Gûney Lübnan Ordusu
(SLA) kaynaklan,
saldınnın lsrail
tarafından tek yanlı olarak
ılan edilen "güvenlik
bölgesi"'ndeki Rihane ve
Ayşıyeh köyleri arasında
me>dana geldiğini
açıİdadılar. Kaynaklar,
saldında araçta bulunan 5
lsrail askerlerinin
yaralandığını belirttiler.
SLA kaynaklan.
Hizbullah militanlannın
aynca Ayşıyeh
bolgesine Katyuşa
roketJeri firlattığmı da
kaydettiler.
Fortjes
yapıştan çekiidi
• NEVY YORK(AA)-
Cumhuriyetçı Parti'nin
ABD başkan adaylanndan
Steve Forbes'in,
önseçimlerde aldığı
başansız sonuç üzerine
kampanyadan çekilmeyi
kararlaştırdıgı bildirildi.
Forbes, daha önce yaptığı
açıklamada.
kampanyasını en az bir
hafta daha sürdürmek
nıyetınde olduğunu
belirtmişti. Ancak başkan
adayının yardımcılanyla
yaptığı toplantıda bunun
gereksiz olduğu
sonucuna vardığı
kaydedildi. Kaynaklar,
Forbes'in yürüttûğü
kampanyanın şimdiye
kadar kendisine
yaklaşık 25 milyon
dolara mal olduğunu
söylediler.
Çeçenya
yeniden
alevlendi
• MOSKOVA (AA) -
Rus kuv\etleri,
Çeçenya'nın batısındaki
üç yerleşim biriminde
çeşitli noktalara karşı
kara ve hava
bombardımanı
düzenliyor. Açhoy Martan
bölgesi yerel yönetim
lideri Şamil Burayev, dün
sabah başlayan
bombardımanın Bamut,
Oreyahovo ve Stariaçhoy
adlı yerleşim
birimlennde sürdüğünü
söyledi. Rus kaynaklan,
sıvil halkın tamamen
boşalttığı bildirilen
Bamut'ta 400 Çeçen
milısın bulunduğunu öne
sürüyorlar ve bu
kasabanın içindeki
noktalar iki gündür
karadan ve havadan
vuruluyor. Öte yandan,
başkent Grozni'nin
merkezinde de, dûn
sabahtan itibaren
yeniden çatışmalar
başladı.
ABD'nin göçmen
yasası değişti
• VVASHINGTON
(Cumhuriyet>
Göçmenlik konusunda
kapsamlı bir yasa
hazırlayan ABD'li
senatörler, Amerika'ya
turist vizesiyle girmiş ve
vizeleri dolmuş kişilenn,
vizelerini yenilemek için
ülkelerine dönmelerinin
şart koşulması
konusunda anlaştılar.
Göçmenlik yasasına
eklenen yeni maddelerle
kaçak göçmenlere ve
bunlan işe alan
fırmalara da ağır cezalar
getiriliyor.
İngiltere ile
Rusya Kıbms'ı
göpüştü
MOSKOVA (AA) -
İngiltere ve Rusya'nm,
Moskova'da dün yapılan
görûşmelerde Kıbns
konusunu ele aldıklan
bildirildi. Rusya
Dışişleri Bakanlığı Sözcü
Yardımcısı Mihail
Demurin, dün
düzenlediği basın
toplantısında. İngiltere
Dışişleri Bakanlığı Güney
Avrupa Dairesi Başkanı
ile yapılan temaslara
Rusya tarafından
Dışişleri Bakan
Yardımcısı, Dışişleri
Bakanlığı Uçüncü Avrupa
Dairesi Başkanı ve
Dışişleri Bakanı'nın
Kjbns Özel Temsilcisinin
katıldığını belirtti.
Demurin," Ada'da
bugünkü kabul edilemez
statünün devam
etmesinden duyduklan
kaygıyı dile getirdiler"
dedi.
Clinton terörle mücadele için İsrail'e 100 milyon dolarlık yardım veriyor
ABD'den Israil'e destelDış Haberler Servisi- ABD
Başkanı Bill Clinton ile üst dü-
zey güvenlik danışmanlan
dün tsraıl'de terorizme karşı
ortak mücadele yöntemlennın
ele alınacağı bakanlık düze-
yindeki iç güvenlik kabine
toplantısına kahldılar.
Clinton, önceki gün gerçek-
leştırilen ve her iki ülkenin de
katıldığı Ortadoğu'da Terör-
le Mücadele Zirvesi'nin ardın-
dan Kudüs'e gittı. ABD lide-
ri toplantıda, Washıngton hü-
kümetinin, aşın dinci militan-
larca bir dızı ıntihar saldınsı-
na uğrayan Israil'e daha fazla
saldınlann önlenmesi ve Or-
tadoğu banş sürecinin korun-
ması için yürüttûğü mücade-
lede tam destek verdiğini
açıkladı. Clinton aynca lsrail
ile bu konuda imzalayacağı
anlaşma çerçevesinde. teröre
karşı yürütecekleri ortak mü-
cadele için ABD hükümetinin
100 milyon dolann üzerinde
destek vereceğini bildirdi. Pe-
res ile yaptıklan ortak basın
toplantısında söz konusu yar-
dım teklifini önceki gece acı-
len kongreye ilettiğini belir-
ten Clinton, ABD ve tsrail'ın
derhal görüşmelere başlaya-
rak terorizme son vermek için
imzalayacaklan ikili anlaşma
metni üzerindeki çalışmalan-
nı sonuçlandıracaklannı kay-
detti.
Ortak basın toplantısında
Anlasmamn ana maddeleri
Dış Haberler Servisi- Clinton. lsrail ile imzalayacaklan
anlaşmada, siyasi şiddet eylemleri ile mücadelede üç
yöntem üzerinde durulacağını belirtti. Clinton bunlan
sırasıyla şöyle ifade etti:
1- Patlayıcılann bulunması ve imhası için ABD'den lsrail'e
ilen teknoloji düzeyinde araçlann aktanlması ve gerekli
eğitimin sağlanması.
2- Birlikte yeni terör karşıtı metot ve teknolojilerin
saptanması.
3- İki ülke hükümetleri arasında militanlann yakalanması
için iletişim ve haber alma baglan ile koordınasyonun
güçlendirilmesi.
her iki liderde Suriye'nin Mı-
sır'daki zirveye katılmaması
ile ilgili yorumlannı aktardı-
lar. Clinton, Suriye'nin zirve-
ye katılmamasını büyük bir
hata olarak değerlendirdi. Pe-
resise, Suriye'yi ülkesinde te-
rör örgütlerini banndınnakla
suçladı. fakat Suriye'nin Isra-
il'i parçalamakla ilgili niyeti
olmadığını ve bundan doîayı
da tüm kapılan kapatmak is-
temediğini de sözlerine ekJe-
di.
ABD Başkan Yardımcısı
Warren Christopher ile Mer-
kezi Haberalma Örgütü Baş-
kanı John Detıtch'un güvenlik
anlaşması ile ilgili görüşmele-
rin sonuçlandınlması için bir
süre daha lsrail'de kalacakla-
n bildirildi.Clinton, Başbakan
Şimon Peres başkanlığında
gerçekleşen ve Israil'in üst
düzey konulannın tartıştldıği
iç kabine toplantısına katılan
ilk yabancı lider.
lsrail ordusu da bir açıkla-
ma yaparak önceki gece dü-
zenlenen operasyonlarda, 24
aşın dinci militanın ele geçi-
nldiğini kaydetti. lsrail hükii-
meti de ıntihar saldmlan ile
bağlantısı olduğu saptanan
militanlann ülkeden sınırdışı
edileceklerini bildirdi.
ABD Başkanı Clinton ve İsrail Cumhurbaşkanı VVeizman basın toplantısı dûzenlediler
lsrail ile 4 anlaşma imzalayan Demirel, Filistin Devlet Başkanı Arafat'la da görüştü
'Terörim arkasmda Sııriye var'GAZZE/KUDÜS(CUMHURJ-
YET)- Israil'e yaptığı resmı gezının
son gününde Gazze şendıne geçerek
Fılıstın Devlet Başkanı Yasser Ara-
fatile görüşen Cumhurbaşkanı Sü-
leyman Demirel. "Ortadogu banş
sürecini engellemeye çalışan terörist
gnıplara tırsat verilmemesi gerekti-
ği" mesajını verdı.
Demirel, Avrupa'nın da bazı tu-
tum ve davranışlanyla teröre destek
verdiğini belirtirken, "Bizim terö-
rön arkasında Suriye vanhr" dedi
Demirel'ın tsraii'dekı gezısının son
gününde. iki ülke arasında "serbest
ticaret,çifte vergüendirmenin önlen-
mesi. karşıhklı yatınmlann teşvik
edilmesi v« konınmasL, ekonomik ve
ticari tşbirligi" anlaşmalart ımzalan-
dı. Serbest Ticaret Anlaşması 'nda,
Türkiye ile lsrail arasındakı güm-
rüklenn, 1 Ocak 2000 tarihıne kadar
sıfırlanması hedeflendı.
Cumhurbaşkanı Demirel, önceki
gün Mısır'da katıldığı "liluslarara-
sı Terörizm Konferansı"mn ardın-
dan dün geçtığı Filistin'de Arafat ile
görüştü. Demirel, Arafat'ın, onuru-
na verdiği öğle yemeğinde, banş. sü-
recinin Fılıstın halkının haklı dava-
sını garanti altına alan kapsamlı bir
kesin anlaşmaya vanlacak şekilde
ilerletilmesi gerektiğmi belirtirken,
"Ahinen yapılan genel seçimler, Fi-
listin'de demokrasinin tesisi bakı-
mından bir kilomerre tası teşkil et-
miştir" dıye konuştu. 1 ürkıye'nın
Filıstın'e desteğının süreceğının al-
tını çizen Demirel, banşın bölgeye
işbıriiğı ve refah getıreceğını vurgu-
ladı..
Arafat da, Demirel'in zıyaretin
çok önemlı olduğunu vurgularken,
u
Bize zor günlerdeki desteğinizi
unutmaj-acagız.Terörizm Konferan-
s çercevesindc yapbgınız önemli kat-
kıdan dolayı da size müteşekkirt/"
diye konuştu.
Demirel, Gazze şendıne geçme-
den önce Cumhurbaşkanlığı Sara-
yı'nda iki ülke arasındaki anlaşma-
lann imza törenıne katıldı. Törende
lsrail Cumhurbaşkanı Ezer VVeiz-
man da bulundu. Dışişleri Bakanı
Emre Gönensay ile lsrail Dışişleri
Bakanı l'hud Barak tarafından ım-
zalanan anlaşmalar, şöyle sıralanı-
yor:
Serbest Ticaret Anlaşması: Tür-
kiye-lsrail arasındakı ekonomik ilış-
kılere büyük hız kazandıracak an-
laşma, 1 Ocak 2000 tarihıne kadar
ıkı ülke arasında gümriiklenn tama-
men sıfırlanmasını öngörüyor. An-
laşma, sanayı ürünlennın yüzde
80'nınde gümrüklenn hemen ındı-
rilmesini hükme bağlıyor. Bazı iş-
lenmış tanm ürünleri ile yaş sebze-
len de kapsayan anlaşmanın ıkı ül-
ke parlamentolannda onaylanması
durumuna göre, 1 Eylül 1996 veya
en geç 1 Ocak 1997'de yürürlüğe
girmesı öngörülüyor. Anlaşma,
tekstıl ve konfeksıyon ürünlen ıçın
ıse. üç aşamalı bir gümrük mdirim
takvimi belirliyor.
Cumhurbaşkanı Demirel GazzeVe giderek Filistin Devlet Başkanı Arafat'la görüştü. Demirel Fifistin'e gelen Uk cumhurbaşkanı oldu.
Çifte VergUendirmenin Önlenme-
si Anlaşması: Ikı ülkenin vergı mev-
zuatlan arasındakı farklılıklann ya-
rattığı sorunlan en aza ındıren anlaş-
ma, gelecekte olabılecek vergı yasa-
lan değışıkliklenne karşı yatınmcı-
lann haklannı güvence altına alıyor.
Anlaşma ile Türk yurttaşlannın ts-
raıl'de geoellıkle yılda 183günüaş-
mayan bir süre içınde sürdürdükle-
n ekonomik faaliyetlervekazançlar
ile yıne lsrail'de 183 günü aşmayan
bir sürede elde edilen ücretler lsra-
il'de \ergilendırilecek.
Yatınmlann Karşılıkh Korunma-
sı ve Teş>iki Anlaşması: Anlaşma.
ıkı ülke yatınmcılannın Türkiye ve-
ya lsrail'de yapacaklan yatınmlan
garanti altına alıyor. Türkiye'den ts-
rail'e ve Israıl'den Türkıye'ye yapı-
lacak yatınmlar ıçın teşvık edıcı uy-
gulamalann başlatılması öngörülü-
yor.
Ekonomik ve Ticari tşbirliği An-
laşması: Anlaşma ile Türkiye ve ls-
rail arasındakı sıyası konular dışın-
dakı tüm alanlarda ışbırlığıne gıdıl-
mesi hedefleniyor. Anlaşma, iki ül-
ke arasındakı ticari ve ekonomik
ılişkılenn Karma Ekonomik Komıs-
yon (KEK) toplantılan aracılığıyla
izlenmesıne olanak sağlıyor.
Cumhurbaşkanı Demirel, dün ak-
şam Türkıye'ye dönüşünde uçakta
gazetecilerın sorulannı yanıtlarken,
Avrupa'nın bazı tutum ve davranış-
lanyla teröre destek vendığıni be-
lırterek. şunlan söyledi:
"Danimarka'da Kürt Parlamen-
tosu tuplanıyorsa. bunun başka ne
anlamı olabilir? Ne yazık ki. bazı te-
rör olayiannın arkasında Avrupa
vardır. Clkeleri kastermiyorum.
Ama, bazı anlayışlar etkindir. Terö-
rist faaliyetleri lstiklal Savaşı gibi
görmek kadar yanbş birşey yoktur.
Savaşta bile masum insanlar öldü-
rûlmez."
Demirel, terörle mücadele için
oluştunılacak çalışmagrubu toplan-
tısında Türkıye'nin de yer alacağını,
ılk toplantının da Türkiyede yapıl-
masını önerdiklennı söyledi. Demi-
rel, 29 martta Washington'da ABD
Başkanı Bill Clinton'la görüşeceğı-
ni belirtti.
Saddam'la kosullu diyalog
KDP: Batıhlar
garantör olsun
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Kuzey Iraklı rakip
Kürt gruplanndan Kürdis-
tan Demokratik Partisi'nin
(KDP), bölge ile ilgili diplo-
matik trafiğin yoğunlaştığı
bu dönemde Irak Devlet
Başkanı Saddam Hflseyin'le
masaya oturmanın zemini-
ni aradığı bildirildi. Mesut
Barzani liderliğindeki
KDP'nin, ABD, İngiltere ve
Fransa'nın garantörlüğü ko-
şuluyla Bağdat'la diyalog
içine girme görüşünü yeni-
den canlandırma arayışında
bulunduğu öğrenildi.
KDP'nin, Türkiye'yi
içermediği dikkat çeken ga-
rantörlük arayışını kısa süre
önce ABD'de bulunan heye-
ti aracılığıyla Washington'a
ilettiği belirtildi.
KDP'ye yakın kaynaklar
"KDP, Saddam'ın devrile-
meyeceğini. de> rilse bile ye-
rine yine bir diktatörün ge-
kceğini anladı. Bu nedenle
Saddam'la masaya oturma-
nın yoUannı anyorlar. 'Ga-
rantör üike' fonnülunü yeni-
den Bitmaya başladılar" de-
diler. KDP'nin; ABD, İngil-
tere ve Fransa'dan garantör-
lük istediğini belirten kay-
naklar, Cumhuriyet'e şun-
lan söylediler: "KDP,Çekiç
Güç kalksuı kalkmasın bu
garantör ülke formülünde
ısraru. Bu üç ülkenin garan-
törlüğü kabul etmeleri ha-
Hnde Saddam'la görüşmele-
re başlanabilir. KDP, fede-
rasyonda ısrarlı olacak.
1971 'deld özerklik anlaşma-
sının tekrar yürürlüğe gir-
roesini isteyecek."
KDP'nin rakibi Celal Ta-
labani liderliğindeki Kür-
distan Yurtsever Birliği'nin
de geçmişte üç ülkenin ga-
rantörlüğune sıcak baktığı
kaydedildi. Kaynaklar, Tür-
kiye'nin K. Irak'ta fiili du-
rumu sona erdirerek Irak'ın
toprak bütünlüğü ve ege-
menliğinin yeniden tesis
edilmesi için Bağdat yöne-
timi ile Kürt gruplan arasın-
da diyalog yoluyla bir anlaş-
maya vanlmasına destek
verdiğini belirtiyor.
İngiltere
Teröre karşı
politika değişikliği
ZAFERARAPKİRLİ
LONDRA - Dünyanın
başlıca güçleriyle Ortado-
ğu'lu liderlerin katıldığı Mı-
sır'daki Terör Zirvesi'nin
yankılan sürerken tngiltere.
kendi topraklannda şiddet
eylemcilerinin bannmama-
sı için yeni önlemler alma-
ya hazırlanıyor. İngiltere
Başbakanı John Major "Te-
rörün kaynaklaruun kuru-
tulması için gerekirse yasal
dûzenlemelere gidileeeğini''
söyledi.
Başbakan Major dün
BBC radyosuna verdiği bir
mülakatta. Mısır'daki zirve-
de elde edilen sonuçlara iliş-
kin açıklamalarda bulundu.
Özellikle Ortadoğu ülkele-
rinde faaliyet gösteren şid-
det örgütlerinin, İngiltere
topraklannda destek arayı-
şında bulunduklan ve para-
sal yardım topladıklan yo-
lundaki haberlere değinen
Major, "Bunlara izin verü-
memesi için ne gerekiyorsa
yapacagK" diye konuştu. ls-
rail'de son bombalı saldın-
lan gerçekleştiren şeriatçı
HAMAS örgütünün Lx>nd-
ra'da bazı dernek ve kunı-
luşlar aracılığıyla propagan-
da yaptıği, hatta bağış top-
ladığına ilişkin haberler
üzerine Israil'in tngiltere'ye
"işbirtiği'' çağnsında bulun-
duğu bildirilmişti.
ingiltere, öteden beri "in-
san haklan ihlallerinin ya-
şandığı'" ülkelerin vatandaş-
lanna gerek siyasi sığınma
hakkı vererek gerekse bu ül-
kelerin yönetimlerine karşı
mücadele eden örgütlere
göz yumarak dikkatleri çe-
kiyordu. Bu konuda arala-
nnda Türkiye'nin de bulun-
duğu çok sayıda ülkeden
tepki alan Ingilız hükümeti,
son bir yıl içinde özellikle
Kürdistan lşçi Partisi PKK
yandaşı faaliyetlerin yasak-
lanması için baskı görüyor.
PKK yanlısı yayın yaptığı
öne sürülen MED-TV adlı
televizyon kanalının yasak-
lanması için Ankara'nm gi-
rişimleri hâlâ sürerken İn-
giltere bugüne kadar olum-
lu bir yanıt vermiş değil.
Iran
Afganlı mülteciler
sınır dışı ediliyor
TAHRAN (AA) - Iran'ın, 1
milyonun üzerindeki
Afgan mültecinin oturma
izinlerini iptal ederek bu
yılın sonuna kadar
ülkelerine göndereceği
bildirildi.Iran mülteciler
sorumlusu Ahmed
Hüseyin, Tahran
radyosuna yaptığı
açıklamada, mültecilerin
Iran'daki ikamet etme
izinlerinin iptal edildiğini
ve iptal karannın Iran
tak\imine göre yeni yılın
başlangıcı olan 20 mart
tarihinden sonra
açıklanacağını belirtti. Bu
arada, Kayhan gazetesi
Hüseyin'e dayanarak
verdiği haberde, 250 bin
Afgan mültecinin
Türkmenistan, Afganistan
ve Iran yetkililerinin 10
nisanda yapacağı
toplantıdan sonra
belirlenecek bir takvim ve
Birleşmiş Milletler'in
gözetiminde,
Türkmenistan yoluyla
Afganistan'a
gönderileceğini kaydetti.
Sovyetler Birliği'nin
1979'da Afganistan'ı işgal
etmesinden sonra
milyonlarca Afgan, lran'a
sığınmıştı. Mülteciİer,
Sovyetler Birliği'nin
1992'de Afganistan'ı terk
etmesiyle birlikte
ülkelerine dönmeye
başlamışlardı. Iran'da
halen 1.5 milyon civannda
Afgan mültecinin
bulunduğu belirtiliyor.
Iran dün bir açıklama
yaparak Mısır'da önceki
gün gerçekleştirilen terör
zirvesinin Ortadoğu Banş
Süreci'ni yeniden hayata
geçiremeyeceğini belirtti.
Zirvede alınan iki karann
gerçekleştirilmesinin çok
zor olduğunu açıklayan
Iran Devlet Radyosu
bunlardan ilkini, tsrail
halkını banşın süreceğine
inandırmak, ikincisini ise
Islami hareketlerin
bastınlması için
uluslararası yardım
sağlamak olarak ifade etti.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGU1V BALCI
Kuzey Irak'ta
İlginç Gelişmeler
TBMM'nin Çekiç Güç'ün görev süresiyle ilgili ya-
pacağı oylama yaklaşırken Kuzey Irak, ilginç geliş-
melere sahne oluyor. Bağdat yönetımi ile Mesut Bar-
zani'nin liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi
(KDP) arasındaki diyaloğun son zamanlarda arttığı
gözleniyor.
Irak Petrol Bakanı Amir Muhammed Raşit'in Ker-
kük-Yumurtalık boru hattından petrol akıtılması ko-
nusunda teknik görûşmelerde butunmak üzere ge-
çen hafta Ankara'ya yaptığı ziyaret, Kuzey Irak'taki
gelişmelere de ışık tuttu.
Bilindiği gibi Irak, tutumunu yumuşatarak BM'nin
kendisine 2 milyar dolarlık petrol satma ızni veren 986
sayılı karanna olumlu baktığını açıklamıştı. Bu konu-
daki görüşmeler halen New York'ta Irak'la BM ara-
sında devam ediyor. BM Güvenlik Konseyi'nin geçen
yıl aldığı 986 sayılı kararda, Irak'a gıda ve ilaç ihtiya-
cını karşılayabilmesı için yılda 2 milyar dolartık petrol
satma izni verilmişti. Kararda, Irak'ın satacağı petro-
lün en az % 51 'inin Kerkük-Yumurtahk hattından akı-
tılması şart koşulmuştu.
Irak, petrol satışından elde edeceğı 2 milyar dola-
nn yansıyla gıda ve ilaç alacak, % 30'unu BM Taz-
minat Fonu'na yatıracak, % 15'ıni Kuzey Irak'taki
Kürtlere dağıtacak ve % 5'i ile de BM'nin harcama-
lannı karşılayacak.
: • • •
Işte Irak Petrol Bakanı Amir Raşit, petrol satışı ko-
nusunda Ankara ile temaslarda bulunmak üzere gel-
diği Türkiye'ye Kuzey Irak'tan geçtı. Mesut Barza-
ni'nin liderliğindeki Kürdistan Demokratik Parti'nin
(KDP) denetimındeki bölgeden geçen Amir Raşit'in
güvenliği KDP peşmergelerı tarafından sağlandı. Ku-
zey Irak'taki Kürtlerle "diyalog halınde olduklannı"
söyleyen Raşıt bölgede "çok olumlu " gelişmeler kay-
dedildiğıni belirtti.
Dahası Iraklı bakan, Ankara'nm Kerkük-Yumurta-
lık boru hattının Kuzey Irak'ta kalan bölümünün gü-
venliği ile ilgili kaygılarını da yatıştırdı. Raşit, boru hat-
tına bir zarar gelmeyeceğine ılişkın Ankara'ya gü-
vence verdı. Raşit'in güvencesı, Bağdat ile boru hat-
tını koruyacak olan KDP arasında bu konuda görüş-
meler yapıldığının ışareti olarak görülüyor.
öte yandan BM kaynakları da Irak lideri Saddam
Hüseyin ın oğlu Kuzay'ın 8 ay once Kuzey Irak'a ge-
çerek Barzani'nın üst düzeyde bir temsılcısı ile gö-
rüştüğünü, böylece Bağdat'la Barzani arasında doğ-
rudan temasların başladığını bildiriyorlar.
ABD ise, gerek Barzani ile Bağdat arasındakı di-
yalogtan gerekse Iraklı Bakanın Barzani'nin bölgesın-
den geçerek Türkıye'ye gıtmesinden büyük rahatsız-
lık duyduğunu gizlemedi. VVashington, Bağdat-Bar-
zani yakınlaşmasında Türkıye'nin rol oynamış olma-
sından kuşkulandığını da pek saklamadı.
• • •
Böylece ortaya ilginç bir tablo çıkıyor: Bir yanda
Bağdat-Barzani-Ankara ekseninin ya da diyaloğunun
oluştuğu gözleniyor. Barzani ile Bağdat arasındaki di-
yalog, Irak'ın toprak bütünlüğünü savunan ve Kuzey
Irak'taki otorıte boşluğunun PKK'ye yaradığından ya-
kınan Türkiye için çok önemli.
Türkiye-lrak-Barzanı yakınlaşmasının karşısında
ise bu diyalogdan rahatsızlık duyan ABD, Kürdistan
Yurtseverler Birliği (KYB) lideri Celal Talabani, Iran
ve Suriye yer alıyor. Talabani yeni oluşumda devre dı-
şı kalacağından ve petrol gelirınden pay alamayaca-
ğından korkuyor. ABD, Saddam Hüseyin'in yalnızlık-
tan kurtulmasını istemıyor. Sunye ile Iran ise, Türki-
ye'nin Irak'la ilişkılerini geliştirmesı sonucunda böl-
gede inısyatıfın ellerinden kaçacağından korkuyorlar.
Son zamanlarda Saddam Hüseyin'e karşı açıkça
cephe alan Ürdün Kralı Hüseyin'ın de yeni durum-
dan rahatsız olduğu düşünülebilir.
Kuzey Irak'ta bir tür satranç oynanıyor. Ankara bu
inceoyundaVVashington'u kaygılandırmadan, Kuzey
Irak'lı Kürtlerle Bağdat arasında diyaloğun geliştiril-
mesine çalışıyor.
Yeni hükümetin çok zor olan oyunu, son derece
dikkatli oynaması gerekiyor.
Hazar petrolleri
için yeni girişim
FUAT KOZLUKLU
VVASHİNGTON - Hazar
Havzası'ndan çıkanlacaker-
ken üretım p>etrolünün ulus-
lararası pıyasalara taşınma-
stnın önündekı "güvenlik en-
geüni" ortadan kaldırmak
amacıyla yeni bir gınşım
başlatan Clinton yönetimı,
bu cerçevede, Azerbaycan ile
Ermenistan'ı banş masasına
oturtmaya çalışıyor. Was-
hıngton'un. Moskova'yı
"gûcendirmemek" amacıyla
söz konusu yeni girişımde
Rusya'yla ışbirlıği yaptığı ve
Azerbaycan ile Ermenistan
liderlerini nısan ayında dü-
zenlenecek bir zırvede bir
araya getırmeyi planladığı
bildirildi.
Zirveyle, Dağlık Kara-
bağ'a özerklik statüsünün
nasıl gerçekleştınlebıleceğı
ile savaş mağduru Azeri göç-
menlerin nasıl ve nerelere
yerleştirileceği konulannda
bir sonuca ulaşmanın hedef-
lendiği kaydedildi.
Dıplomatık bir kaynak,
Cumhuriyet'e, ABD'nin
Kafkaslar'dakı yeni gırişımı-
nı, "Türkiye''ye gklecek hat-
lann güvenliğini sağlamak
icin Clinton yönetimi bir giri-
şim naşlarn. Cey han hattı için
çeşitti güzergâhlar var. Türki-
ye, ister Gürcistan, ister Er-
menistan olsun tüm güzer-
gâhlar konusunda ABD ile
görüş birtiği içinde. ABD. bu
alternatiflerden biri olan ve
en kısa yol kabul edilen Er-
menistan hattındaki güven-
lik sorununu çözmek isriyor.
AmacL Ermenistan ileTürki-
ye ilişkilerini iyileştirmek.
Ancak Ankara'nm koşulu,
Azerbaycan ile savaşuı sona
erdirilmesi ve Bakü'nün
mağduriyetinin giderilmesi"
şeklınde değerlendirdi.
Clinton yönetiminın son
Kafkaslar gınşımının bir di-
ğer amacının da, bölgede et-
kinliğı her geçen gün artan
lran'ı izole etmek olduğu ifa-
de edildi. Amerikan kaynak-
lan, Clinton yönetiminın
hafta ortasında başlattığı gi-
rişimlerin kısa vadedeki he-
defmi, "Azerbaycan Devlet
Başkanı Haydar Aliyev ile
Ermenistan Cumhurbaşka-
nı Levon Ter Petrosyan'ı önü-
müzdeki ay Moskova'da
ABD ve Rusya'nın üst düzey
yetkilileriyle bir araya getir-
mek" olduğunu söylediler.
Nısan ortasında Mosko-
va'da yapılacak Nükleer Si-
lahlar Zirvesı'ne katılacak
olan Clınton'ın, bu gezisinde
Kafkaslar konusunu da ele
alacağını belirten dıplomatık
kaynaklar. "Amerika aynca,
Dağlık Karabağ'a özerklik
statüsü sorusunun nasıl hal-
ledileceği >e savaş mağduru
Azeri göçmenlerin yeniden
nasıl ve nerelere yerleştirilece-
ği konusunda ilerleme kay-
detmeyi umuyor. Bölgede te-
maslarda bulunan ABD Dı-
şişleri Bakan Yardımcısı
Strobe Talbott ile Ulusal Gü-
venlik Konseyi'nin ikinci
adamı Sandy Berger, Clin-
ton'ın Rusya seyahati önce-
sinde Ermeniler ile Azerileri
iknaya calışıyortar" dcdı.