Katalog

12 ŞUBAT 1996 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Vargıtay kararı 'Torun' tahliye gerekçesi • Yargıtay, tahliye nedenleri arasma "torunum oturacak" gerekçesini de kattı. Hukuk Genel Kurulu ilk kez ev sahipterinin, öğrenim yapan torunlannın ihtiyacını gerekçe göstererek tahliye isteyebiieceğine karar verdi. ANKARA (ANKA) - Yargı- tay'dan kiracılara bu kez "torun" darbesi geldi. Kararlan mahkeme- leri bağlayıcı nitelik taşıyan Yargı- tay Hukuk Genel Kurulu, tahliye ne- denleri arasma "torunum otura- cak" gerekçesini de kattı. Kurul, ev sahiplerinin öğrenim yapan torunla- nnın ihtiyacını gerekçe göstererek tahliye isteyebileceklerine karar ' verdi. Kurul, aynı karannda ev sa- hiplerinin tahiiye davası açmalan için kiraladıklan evin bulunduğu yerde olması koşulunun aranmaya- cağını bildirdi. Izmir'de Sulh Hukuk Mahkeme- si'ne başvuran ev sahıbi, kızının öğ- renim yapan torunuyla birlikte otu- racaği gerekçesiyle kiracısının evi- ni tahliye etmesine karar verilmesi- ni istedi. Mahkeme, istemi yerinde buldu. Ancak temyiz üzerine dosya- yı inceleyen Yargıtay Ikinci Hukuk Dairesi karan bozdu. Bozma karan üzerine dosyayı ye- niden görüşen Izmir Sulh Hukuk Mahkemesi, torun içın tahliye iste- neb'leceğıni belirterek eski karann- da direndi. Dosya, bu nedenle hu- kuk genel kurulu gündemine geldi. Kurul, torun ihtıyacı için tahliye is- tenebileceğinde direnen yerel mah- kemeyi onayladı. Onaylanan diren- me karannda şöyle denildi: "Anne, çocuğunun yanında kal- mak istediğine görc ve çocuğun tah- sili için veriiecek karar mekanizma- lannı işletecek kişi dunıtnunda ol- duğuna göre bu ola\ da da ihtiyaç sa- hibiain torundan ibaret otduğunun kabulü mümkiin değildir. Günü- müzde pek çok halde tavin durum- lanna göre çocuklanmn okullannın nakJi yapılmaktadır. Demek ki çocu- ğun okuması vc okurulması için ob- jektif mekanizmalan kullanacak Id- şi anne ve baba olup ihtiyacı buna gö- re bdirlemek gerekir. Neticede ola- yınuzdaki ihtiyaç sahibi davacuun tpjrunu değil kızıdır. Bövle olunca i karan verilmeüduv" Yargıtay 11. Hukuk Dairesi eski Başkanı Doğanay, yetkilileri göreve çağırdı 'Promosyon chırclıındmalı^• Doğanay, promosyon yoluna giden ve bu amaçla sürekli ilan veren gazetelerin, halkı aldattığını ve hüsnûniyetini alabildiğine istismar ettiğini bildirdi. Doğanay, "Gerek Basın Yasası'na gerekse her ticari işletmenin kendi kuruluş gayesi ve iştigal konusu dışına çıkmasını engelleyen Türk Ticaret Yasası'run 137. maddesine göre, promosyon curcunasma artık bir son vermenin zamanı çoktan gelmiş ve hatta geçmiş bulunmaktadır" dedi. ANKARA (Cumhtıriyet Bûrosu) - Bü- yûk sermaye gruplannm elindeki gazete- ler arasındaki promosyon yanşına karşı önlem almması istendi. Eski Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başka- nı Ismail Doğanay, promosyon yoluna gi- den ve bu amaçla sürekli ilan veren gaze- telerin, 'halkı aktatüklannı ve hüsnünrye- tini alabildiğine istismar ettikierini' belir- terek bu duruma son vermeleri için yetki- lileri göreve çağırdı. Gazetelerin arkası gelmeyen promosyon savaşı karşısında 'derin bir suskunluk' içinde olan yetkilileri göreve çağıran Do- ğanay,u Gerek Basın Yasası'na gerekse her ticari işletmenin kendi kuruluş gayesi ve iş- tigal konusu dışına çıkmasını engelleyen TûrkTicaret Vasası'nın 137. maddesine gö- re promosyon curcunasma artık bir son vermenin zamanı çoktan gelmiş ve hatta geçmiş bulunmaktadır" dedi. Doğanay, Malıye Bakanlığı'nca haftalık yayımlanan 'Yakbşım' dergisinde kaleme aldığı 'Tele- vizyon ve gazetelerde yayımlanan promos- yon flajüanbtricapnudır?' başlıklı maka- lesinde, bu tür promosyon dağıtım ilanla- nnın tam anlamı ile bir 'icap' mahiyetin- de olduğunu vurguladı. 'Vatandaşı aldatmak suçtur' ~ Doğanay, " Her gazete, günlüksaüştira- jun arrürmak için okuyucuya akla hayale gelmedik promosyon vaatlerinde bulun- maktadır. Maalesef, bu vaatierden bir kıs- ım, da^ıtılacağı, televizyon ekranlannda örnek olarak gösterilen ve bu surede de sa- de vatandaşın iştah ve ilgisini toplayan ör- nek mallann cinsi ve kalitesinde dağrtdma- makta ve vatandaş açıkça aldaulmaktadır. Bu, yasaiara göre suçrur" görüşüne yer ver- di. ' Bu tür davranışlann 'ticari ahlak' kural- lan ıle bağdaşır bir davranış şeklı olmadı- ğına, bu yola başvuran gazeteye karşı ge- nel güven ve saygınlığın da kaybolduğuna değinen Doğanay, bu durumda yurttaşla- nn, Borçlar Yasası'na göre gazeteler aley- hinde tazminat davası açma hakkının bu- lunduğunu anımsattı. Doğanay, Türk yargı sisteminin içinde bulunduğu tıkanıklık nedeniyle, dava ko- nusu alacağın aradan geçen uzun süre içe- risinde değer kaybetmesi üzerine yurttaş- lann yargı yoluna başvurmaktan kaçmdı- ğını, bunufirsatbilen gazetelerin de sürek- li olarak vatandaşı aldatmaya devam etti- ğini anlattı. Doğanay söyle devam etti: "Şu anda Türkiye'de birkaç gazete hariç he- men hemen bütün gazeteler, promosyon kampanyası nedeniyle sanki bir tuhafıye- ci, züccaciyeci, hatta bir bakkal gibi batta- niyc, yatakçarşan, ürü ve ürü masası, fotoğ- raf makinesi, hesap makinesi, bulaşık ma- kinesi, müzik seti, dûdüklü tencere, çatal- bıçak takınu, sufiltresi,dikiş makinesi, elektrik süpürgesi. nevresimtakınu, ithal malı yemek takımı, bavul seti portatif kü- tflphane.. gibi cins cins mal satmaktadırlar. Promosyon kampanyası açan ga/eteler, çı- kardıklan gazeteleri, okuyucu okusun di- ye değiL, müşteri promosyona dahil o tica- ri emtiayı saün alsuı diye çıkarmaktadır. Bu tûrlü bir düşünce ve davranış Basın Ya- sası ile Türk Ticaret Yasası ile bağdaşmaz. Ancak,Türkrve'nin içinde bulunduğu siya- si ortam, şündilik bu çarpık gazetecilik an- layışuıa 'dıır' diyebilecek durumda defil- dir. Çünkü, bu şekilde hareket eden her ga- zetenin arkastnda bir siyasi parti desteği bulunmakta ve bu gazeteler, bu kanunsuz hareketi kendilerini destekleyen o siyasi partilerin konıyucu kanadan altında sür- dürmektedirier. İşte bunun içindir ki pro- mosyon curcunası çıkah beri, bu kampan- yaja kaülan gazeteler halkı a> dınlatma ve doğru haber verme ilkesini yerine getir- mekten daha çok, tıpkı bir ürün pazaıiayı- cısı gibi hareket etmey i tercih etmektelerve bir lasun köşe yazarlan da bu anlayış içe- risinde baştan savma makaleleryazmakta- dırbr" Promosyon kampanyası açmış gazetele- rin, pazarlayıcılık hareketinin 'onur kına bir davranış' olduğunu bilmemezlikten geldığini de belirten Doğanay, makalesini şöyle bitirdi: "24 Aralık 1995 genel seçim- lerinden sonra kurulacak olan hükümet, promosyon sistemi ile ilgüi bir yasa çıkara- rak basını pazarlayıcıhktan kurtararak gerçek görevini yapar bale sokacak ve ar- ük 'dur' diyebilecek bir mevzuat değişikJi- ğini hemen gerçekleşdrecektir." îki bina çöktü'A ölü 2 yaralı İstanbul Haber Servisi- Taksım Tarlaba- şı'nda evsiz kişilerin yaşadığı 3'er katlı bitişik 2 eski binanın çökmesi sonucu 1 ki- şi öldü, 2 kişi yaralandı. Tarlabaşı Bulva- n Çorbacı sokakta 16 ve 18 numarada bu- lunan 3'er katlı bitişik 2 eski bina, saat 08.30 sıralannda çöktü. Binada yaşayan Ramazan Cirit (29) ve Abdullah Ertonga (28) ile soyadı he- nüz belirlenemeyen 30 yaşlanndaki "Mustafa" adlı bir kişi, çevredeki vatan- daşlar tarafından enkaz altından çıkanla- rak Taksim llkyardım Hastanesi'ne kaldı- nldılar. Burada tüm müdahalelere karşın "Mus- tafa" adlı kişi yaşamını yitirirken Cirit ile Ertonga da ameliyata alındılar. Bu arada, çöken binalann yanındaki 14 numaralı 3 katlı başka bir bina da çökme tehlikçsi bulunması üzerine mühürlendi. öte yandan çökme sonucu binadan arta kalan tahta parçalannı vatandaşlann yaka- cak olarak kullanmak üzere aldıklan görüldü. ı....,ı, , j«.ı , . „.»,, ı . yiu> CUMHUKIYET? TEN OKUKLARA ORHAN ERİNÇ Resmi Reklamlar ve iktidar Basın İlan Kurumu'nun 1994 ve 1995 yönetim ku- rulu raporian iki açıdan önem taşıyor. Birincisi, siyasai iktidariann seçim dönemlerinde, devtet kaynaklann- dan büyükölçüdeyararlandıklannın belgelenmesi. Ik- incisi de basındaki tekelleşmenin, siyasai iktidariann çıkarlan doğrultusunda kullanılması halinde büyük ekonomik çıkariar sağladığının ortaya çıkması. önce kısaca, Basın İlan Kurumu'nu tanıtalım. Demokrat Parti'nin son dönemlerinde, resmi ilanlann dağıtımında kimi gazetelerin kayınldığı, iktidar destekleyen bir "besleme basın" oluşturulduğu görülmüştü. 27 Mayıs Devrimi'nden sonra, bu uygu- lamaya tepki olarak resmi ilanlann dağıtımı için, 10 Ocak 1961 günü çıkanlan 195 sayılı yasa ile Basın İlan Kurumu oluşturuldu. Kurum, ihale ilanı, personel alımı gibi resmi ilan sayılan kamu kurum ve kuruluşlannın ilanlannı belirli ilkelere göre daöıtmaya başladı. Yasa, resmi reklamlann dağıtımını, BIK'den geçirilme koşu- luyla reklamı veren kurumun istediği gazete ve dergiyi seçmesi ilkesine bağlamıştı. İlk yıllarda siyasai ikti- darlar, bu dağıtımda da aynm yapılmamasına özen gösterdiler. Sonra, iktidan koruma içgüdüsü ağır bastı ve dağıtım çığınndan çıktı. Seçim dönemlerinde bu uygulamanın en somut örneğini, kurumun 1994 yılı raporunda görüyoruz. 1994 yılında 648 milyar 658 milyon lira resmi reklam verilmiş. Bunun yüzde 29'unu oluşturan 188 milyar 162 milyonluk bölümü, mart ayında dağıtılmış. 1994 Martı genel, yerel yönetim seçimlerinın yapıldığı ay ve bu reklam bombardımanının amacı da kuşkusuz de- vlet parasını iktidar adına oya çevirme girişimi. 1995 yılında da aynı uygulama var. Milletvekili genel seçiminin yapıldığı aralık ayında, resmi reklamlann beşte birine yakın bölümü dağıtılmış. Tekelleşme yönünden bakıldığında da yine ilginç sonuçlarla karşılaşıyoruz. Basın İlan Kurumu'nun şubesi bulunan İstanbul (41), Ankara (11), Izmir (5), Adana (8), Bursa (4), Konya (5) illerinde resmi ilan ve reklam yayımlama hakkı olan 74 gazete çıkıyor. 1995 yılında bu illerde yayımlanan resmi reklamlann toplamı, 1 trilyon 305 milyar 34 milyon lira. Doğan Grubu'nun, resmi reklam yayımlama hakkı olan 5 günlük gazetesi var; Hürriyet, Milliyet, Posta, Meydan ve Fanatik. Bu gazeteler 1995 yılında toplam gazete satışının yüzde 34.43'ünü gerçekleştirmişler. Buna karşılık, resmi reklam harcamalarının yüzde 42.65'ini almışlar. Bilgın Grubu'nun ise aynı hakka sahip 3 günlük gazetesi; Sabah, Yeni Asır ve Takvim, bir de "günlük dergi" konumunda yayımlanan Yeni Yüzyıl gazetesi var. 1995 yılındaki toplam satışın yüzde 26.51'ini oluşturmuşlar. Aldıklan resmi reklam ise toplam reklam harcamasının yüzde 28.22'si olmuş. Resmi reklamlann gazetelere aylık dağıtımlan, BİK raporunda görülmüyor. Bu nedenle, basın organ- lannın iktidara yakın olduklan ya da karşı çıktıklan dönemlerdekı değişiklikleri izleme olanağımız yok. Ama merak eden bir milletvekili çıkarsa onu da öğrenebiliriz. • AHuuı 6. Soyfada » SINAVLA ÖĞRENCİALAN KOLEJLER İstediği Universiteye Girmesi 2 Y a b a n c ı D i l i K o n u ş m a s ı . . . Yarının Dünyasına Hazır Olması İ ç i n •. • ÇOCUĞUNUZ . . . SON BAŞVURU TARİHİ: 16 ŞUBAT 1996 İSTANBUL Ahmet Şim^ek Akosyo Almon Robert Anobilim Anakent Ar-EI Ata Atocan Bohçetehir Bilfen Bilgi Birkon Yetkin Boğaziçi Cent Co»lcu Çavu»oğlu Doğan Doğu; Eyüboğlu Ayazağa Uık l,.k Gökdil Gür*oy Hekimoğlu iıtek Acıbodem Istek Atonur Oğuz İstek Belde iıtok Bilge Kağan Istek Kasgarlı Mahmut iıtek Kemol Atotürk İıtek Semiha Şokir istek Uluğbey Ital/an Ortookulu İtalyon Kalamıs Kölrör Mornnoro Moda Dame de Sion Oğuz Koan Ortadoğu Şener Onur St. Benoit Avusruryo St. Joseph St. Michel St. Pulcherie Selim Pars Tarhan Tercüman Uğur Üsküdor Amerikon Koç Yeni Dünya Yeni Yıldız Yıldız Yunus Emre Yüz/ıl Isıl ANKARA An Atılım Aykon Ayseabla Bilim Büyük Evrenıel Fotoı Abla Köksal Toptan TED Ankaro Tevfik Fikret YükseJij İÇEL Akdeniz Polmiye Çağ Tarsus Amerfkan Türkmen Toros ADANA Yeni İZMİR Izmir Amerikan Çokabey Çamlaroltı Ege Fatih İzmir Avni Akyol Özdeniz St. Joseph Tevfik Fikret Yamanlor ZONGULDAK TED Kdz. Ereğli TEDZonguldalc KAYSERİ TED Kayseri BURSA Baran Ihjon Çizokça İnal-Ertekin ANNELER!.. BABALAR!.. ÇOCUGUNUZUN KOLEJ BAŞVURUSUNU MUTLAKA YAPIN!..