Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24ARALIK1996SALI 12 DIZIYAZI Toplum cehalettenkurtanlmalı' *Şanlıurfa Valisi Şehabettin Harput, bir aşiret reisinin ya da şeyhin söylediği her şeyin Allah 'ın emri gibi 'telakki edilmesi' halinde, olayların önlenemeyeceğini söyledi. >anlıurfa Valısı Şehabettin Harput, Lrfa'da neydanlarda ısjenen korkunç cınavetlerın kokenınde •"•cehalefın vattığım sovledı GAP gıbı Turkıve"n?n en •>ü\uk nrojesının mgulandıgı Şanlıurtada de\letın 550 trıKonluk \atmm vaplıgını. ancak egıtım atırımlannda çok gerıde kalındığını belırten Harput *GAP'ı amacına ulaştıracak olan bılinçlı insan. Onu »elecege ha/ıriamak de> letin gore\ u ancak maalesef biz >u insanın eğitilmesinde bilınçlendirilmesinde yetersiz valmışı/. Bu yapılamamışsa. \ahs,et derecesinde. insan •liyle nadiseler me\dana gelir. Cemıyen'n temeli nsandır, ama biz insan unsurunu ihmal etmişiz" dedi Jolgede eğıtımın dısjnda alnapı ekononıık, >>os\al \e ıiılturd sorunlar da olduguna dıkkat çeken \alı 4arput. sorı ann en buyugunun "cehalet" oldugunu »rarla \urguladı Kenttekı bazı Linayetlerın dın unsuru ııllanılarak iş.lendıgını dnımsatarak "Cahil dindann apabilecekleri"ne de değınen \alı Harput Lrfa ısanının dındaı ülduğuna. aneak "dindarlıkla ehaktın birles.mesı\leçok korkunç ola\lar Vali Şehabettin Harput, toplumun cehaletten kurtarılması ıçın kampanya başlatacaklarını soyledi. vaşanabileceğine" dıkkat çektı Harput Lrfada son uç \ılda dort genç kızın çagdıs,ı \ontem \e gerekçelerle mevdanlarda katledılmesi ola\larının nedenlennı s,o\le vorumladı "Toplumda hem okumuş cahil \e hem de okumamış cahil \ar. Içuncu bir ozelliğimiz de halkımız dindar. Bu guzel bir hadise. ancak dindarlıkla cehalet bırleşınce o da korkunç sonuçlar \erir. \ani cahil dindar çok tehlikelidir. Çunku bir ktsım vahşet derecesindeki hal \e hareketleri din adına. Allah adına yaphğına inanırsa o insanın artık onune geçemezsinız. Hatta \apma\ın desenız. lcabında o olumu bilegoze alır, Ben Allah ıçın o!u\orum der. Aslında >aprı«ı o heraketin Allah ile dinle hıç alakası \oktur. O bir hurafedir. \a kendi aşiretinden gelen bir yanlıs, toredır >a da cahil âdettir. ilkel bir âdettir." lopîumdakı ıehaletı ortadan kaldırmak dının geregı gıbı toreleştırılen basjık berdel (degiş.ım) \e kuma u\gulamasına son \erebılmek ıçın dın unsurunun da kullanılaeağı bir kampanşa\a \oneleceklermı belırten Şanlıurfa \alısı Şehabettın Harput bu nedenle II Muttusu Mıllı Eğıtım \1uduru. İlahnat Fakultesı Dckanı \e dın adamlan\ la toplantılar yaptıgını soyledı Yakında toplumu avdınlatmak hurafelerden anndırmak \e sossal sorunlarını azaltmak ıçın ko\ odaları. camıler \e okullarda toplantılar duzenleveceklerını belırten Harput ^o\le de\am ettı "Bir aşiret reisinin \a da bir şıhın sö>lediği Allah emri. Kuran emri gibi telakki edilirse onun onunu alamazsınız. Dinde olma\an şevleri dın adına yapmaya kalktığımız zaman ışte cemıjehn altı ustune gelir. İnsanımızı bu hastılıktan kurtarmak için bu loplantılarda, cemiyetin sos\al problemlerine temas edeceğiz. Sız Muslumansınız \aptığınızın dınle alakası vok dheceğiz. \a da Sız ınsansınız vaptığınızın ınsanlıkla alakası \ok diyerek bu olayların \ anlı.ş oiduğunu anlatacağız. Kı/lar okula <jonderilmnorsa bunun \anlışlığı anlatılacak. Bu ınsanların aydınlatılması gerekıyor. Bu kampamada din gore>lılerine de bu\uk gore\ duşuyor. Onlar sosyal konulara temas edecekier. Onlan bu ışe \onlendirecegiz. Dini \e milli eğıtimın kullanılacağı bu kampanya için prugram yapıyoruz. Cehaletı ortadan kaldınlan toplum. ekonomik refahını da yukseltınce duma goruşu de değişecek, vanlışlan fark edecek, bu ola\ lar da azalacak..." \alı Şehabattın Harput Urfa'da e\den kaçan kızlann polıs tarafından aılelerıne teslım edılmesme yonelık eles,tınlen \anıtlarken de bunun bolge gerçeklen goz onune alındığında \anlı* bir u\gulama oldugunu soyledı Harput. "kız e\ den kaçmış >a da kaçınlmış. Bir süre sonra ya polis \akah\or ya da onlar polise gelip teslim oluyor. Mahkemeye çıkanlıyor. Serbest kahyorlar. Polis de ailesine teslım edı\or. Şimdi 18 \aşına kadar olan kızlann ailelerine teslim edilme zorunluluğu \ar. Ancak bolge gerçekleri goz onune alınırsa bu kızlann sulh sağlanana kadar bir \erde koruma altında tutulmalan vontemi u\ gulanabilir. Onemlı bir hadısedir bu. L zerinde onemle durulnıalı. Belki bu \ apılırsa bu tur cina\etler de onlenebilir" Eski Urfa Belediye Başkanı Feridun Yazar. Feridun Yazar: Olaylann nedeni ekonomikFeridun ^azar 12 E\lul oncesının CHP lı Lrfa Beledıve Başkanı A.\ukat Bir sure HEP Genel Ba^kanlığı yaptı kentın Mjsval \apiMnı çok analız eden bir aşiret metısubu \azar brfa'da ı^lenen tore cınavetlennı sorgularken ola\ ların kokenınde aslında "ekonomik nedenler" >uzunden bunahma gırmı^ toplumlar olduğunu so\ledı LJrfa"nın çok kozmopolıt bir >apıva sahıp olduguna dıkkat çeken \azar. me\dan cına>etlenvle ılgılı şu goru^lerı ılen surdu "Buola>lar ekonomik sorunlar içinde çırpınan, kapitalizme geçişin ara surecini \aşa\an. feodalitenin \erdiği bunlımlaria >aşa>an insanlann cinnetidir. Bu cinavetlerin kurbanlan da katiller de ne kö\lu. ne şehirii olabildiler. Sos\al çelişkller içinde \aşadılar. Ne modernleşebildiler. ne de kulturlerinden torelerinden kopabildiler. Ko>den goçten sonra bü> ukşehirin değişik sosyal \apısı ile tele\i/>on \e basının da \crdiği dejeneras>onla > üz \iize kalanlar. \aroşlarda vaşamlannın biçimini belirle\emediler. Sos>al sıkıntıiar içindeki toplumun bunalınıları da onlan bu ola> lara itti. De\ \et de bu topluma bir şe> >ermedL De\ letin sıirdurdıiğıi sa\aş ekonomisi. yöre insanını ciddi biçimdc ctkiledi. Ola> lann bitmesini beklemek bu sorunların çozumundedir." GAP Kalkınma İdaresi uzmanlarına göre bir meta gibi alınıp satılan kırsal alan kadını 'pempe diziler'den çok etkileniyor. S o s y o l o g l a r k ı r s a l a l a n d a t ö r e k ı s k a c ı n d a k i k a d ı n ı v o r u m l a d ı 'Kadının katılmadığı kalkınma projesi başansız olur' "Geleneksel toplumsal >apı \e kurum- lann henuzetkinliğini surdurduğu bolge >e \ore'crde.cinsi\eta\rınıı açısmdaıı sorun- ları irdelemek . kadını aile \e topluluk dı- şında \e toplumdan so> utlayarak salt, ka- dına\onelık tanımlar\apmak\eçözum- ler uretmek kola> \e gerçekçi değildir. Bu- nunla beraber.Gune\doğu Anadolu gerçe- ğinde kadının kendine ozgu \e bir bolumu tarihsel-kulturel nedenlereda>anan birta- kım sorunları vaşadığını da »adsımak munıkun değildir. Bu nedenle kadını dik- kate almayan. sorunlanna çozum uretme- >en \e kadının kalkınma surecine katılma- dığı bir kalkınma programının haşan>a u- laşması da mumkun olmayacaktır" Dr Ahmet Saltık G \P Bolge Kalkınma İdaresi tarafından >apılan ~GAP Bolge- si'ndt Kadının Statusu \e Kalkınma Sure- cine Etegrasyonu Araştırması"nın proje yönetıcısı Soz konusu araiftırmanın on- sozundekı bu satırlar. de\ letin "topyekun kalkınma için" trılvonlar harcadığı ancak toplumsal eğıtıme onem \enlme\en GAP'ta kadına \enlmesı gereken onenıı yansıtıyor Aygül Fazlıoğlu GAP Kalkınma Idaresı sosyologların- dan Aygul Fazlıoğlu ile Ibrahim Tuğrul da GAP bolgesinde "kadın" uzerıne çok sa- ) ıda aras,tırma\a katılmış Bolgenın sosyal yapısını yıllardır ınce- leyen bu ıkı sosyolog. Lrta dd genç kızla- nn aıle meclısının aldıgı kararlarla mev- danlarda oldurulmesınde "aşireti hukuku kaJıntılannınsozkonıısu" olduğunu <o^ le- dıler Harran \ece\resindedola^ırken ka- dınlarla ılgılı ılgınç gozlemlerde bulundu- ğunıı belırten A\gul Fazlıoğlu kırsal ke- sım kadınının pembe dızılerden çok etkı- lendığını bu etkılenış.ın onu ıster istemez \ as.adığı toplumdan a\ nlmay a zorladığına dıkkat çektı Kadınların bu dızılerde en çok "erkegin kadınısevmesinden" kadın- ların "khafet\emakyajlanndan"etkılen- dığınının ^aptandığını belırten Fazlıoğlu sunları so\ ledı "Kadın bu bolgelerde bas- kı altında. Kadın. eşinin çok sayıda kadın- la e\lenmesine ses çıkarmıyor. Çok sayıda çocuğa bakıyor.4 kilometre uzaktan sırtın- da teneke ile su taşıyor. Tum bunlann \a- nında eğitimsiz bir erkek tarafından baskı altında tutuluyor. Bu bolgelerde once er- kcklerin egitilmesi gerekiyor". L'ıta vore- sı \ecçe\re>ındekadmın alınıp satılan bir meta olduğunu belırten Fazlıoğlu %4 Para- yı bastıran adam istediği kadını alıyor. Pa- ra cebınde. ko\ lere kamyonla kız aramaya çıkan insanlar saptadık" dı>e konu^tu İbrahim Tuğrul Sosvoloğ Ibrahim Tuğrul. bolgede na- mus ka\ramını maddı temellerın olu^tur- duğunusoyledı Tuğrul toreı_ına\etlennın nedenlennı ırdelerken şunları sovledı "Bu olaylarda ekonomik nedenler onemli bir gerekçedir. >oksul insan toplum içindeki ezikliğını, guçlu ahlak anlayışı \e nanıus olgusu>laaşma>açalı;ı\or. Komşuneder akıabaneder sorulannın kıskacında ken- dince bir duma oluşturuyor. Bolgede in- sanlarayonelttiğimiz Kızınızınçalış.ması- nı ıster mızsınız sorusuna ilginç yanıtlar aldık. İnsanlar buyuk^ehırdeoUaydık kı- zımızınçahşmasını ısterdık yanıtınıvere- rek toplumun uzerlerindeki baskısını dışa \urdular. Tore cinayetlerinin kurbanlan da tum bu sos>al \apı \e toplumsal baskı içinde, iletişım araçlanyla dumada insan- lann ne yaptığım. ne olup bıttiğinı bıliyor. Onlar na>ıl vaşiNor biz nasıl va>ı\oruz diye kendine soruyor. Kadın, ozellikle tele- > izyonlardaki pembe dizilerden çok etkiie- niyor. Sonuçta bu dizilerdeki yaşama oze- nince hem uzerindeki toplumsal baskı çem- berinı yırtıyor. hem torelerın dışına çıkı- yor. Bunu \apınca da toplum onu kendi to- resel ahlak anlayışı içinde dışlıior. Ailclcr bu dı^ianışı hazmedeme^ ince de aile mec- lisınde. torelerin acımasız hukuku. alınan kararlar de\ reye giriyor..." BİTTİ ANKARA NOTLARI MUSTAFA EK31EKÇİ İlhanilhan'da İmza Günii... Cumartesı gunu llhanilhan da ımza gunum vardı, ımza gunune gıderken neden oyle heyecanlıydım bıl- mıyorum Sabah evde, pazargununun yazısını bıtırdım, hazırlandım Eylul ayında, cumartesı arkadaşlanmızla gıttığımız Eskışehır'de ışletmesını gezdığımız Sarar'ın armağanı gıysıyı sırtıma geçırdım Yılmaz Büyükerşen de oradaydı, bana Sararlar'ı anlattı - Babaları eskıcılıkle başlamış ışe, dedı Işletmemn gınşındekı terzı anıtı, onlann babalarıdır Aylardırgıymıyordum Mevsımlıkbırkumaş, amagu- zeldı "Borcum ne kadar" dıye sorduğumda yanıt ala- mıyordum Bana şapka bulamamışlardı Süleyman Bey, on tane şapka almıştı Bir oncağız da gıysı almış mıydı, ıç cebınde Süleyman Bey'ın ımzası olan'' Sarariar'a kıtaplarımdan gonderecektım, o da gecık- tı llhaılhan'a vardığımda saat 14 07 fılandı Ben 14 OO'te ımzaya başlayacaktım Cumartesı arkadaşla- n tam saatınde gelıp gıtmışler Muzaffer - Gel, benım odada oturalım, okurtargelınce gelırım- zalarsın dedı l-ıh, okurlar olmasa da masada oturma- lı, ayrılmamalıydım Merdıvenlerde herkes kuyruğa gırmemıştı Imza gun- lenm,oyleAzızNesin'ın llhanSelçuk'un UğurMum- cu'nun ımza gunlerı gıbı kalabalıklarla dolup taşmaz NadırNadi - Uğur Mumcu ile bırlıkte ımza atarken bana komp- leks gelıyor dermış Cumhurıyet'e yenı gırdığım sıralarda, Nadır Nadı bir ara' - Haydı, senı kaçırayım demıştı Arabasına almış, Ye- nıkapı'ya Kör Agop a goturmuştu Masaya koca birşı- şe "Yenı Rakı" geldı, mezeler balık urunlerı salatalar Nadır Bey, soruyor çaktırmadan, anladım benı tanıma- ya çalışıyor 'Ne bıçım bir adam aldık" dıye Yemekten çıktık, Nadır Bey'e Nışantaşf nda Akade- mı Kıtabevı nde kıtap ımzalayacağımı soylemıştım. "Ben senı bırakırım" demıştı Yolda konuşuyor, bu ım- za gunlerıne karşı olduğunu soyluyordu, bir ara - Gıtme, dedı Ne olacak gıdıp de - Kıtabevı gazeteye ılan verdı, Hadi Olca benı bek- lıyor1 - Şımdı, hıç tanımadığın ınsanlaha karşılaşacaksın, kıtap ımzalarken ne dıyeceksın? Haklıydı Nadır Nadı Ilk kez karşılaştığınız, kıtabınızı almaya gelmış kışıye ne yazacaksınız 9 Nışantaşı'na geldık, Nadır Nadı. bana başanlar dıle- dı, dudaklarında hafrf bir gulumseme Nadır Nadı de ımza gunlerını sonradan çok sevdı. Kı- taplarımızı ımzaladıklarımız okurlarımızdı İlhanilhan'da ılk gozume çarpan çıçekler oldu Bun- lan kımı okurlar, dostlar onceden yollamışlardı Okurlar sokun etmeye başladılar, moralım yerıne ge- lıyor muydu ne^ Çok kalabalık olmadı, ama seçkın bir okur kıtlesı il- hanılhan ın salonunu doldurdu Bana okurlarla guzel bir soyleşı fırsatı da doğdu boylece Yılbaşı yaklaşmıştı ya, krtap alanlar alıp yakınlarına da armağan edıyorlardı Erzıncan'm Ulalar Belediye Başkanı Paşa Dağ ile Nazire Kıvanç buna canlı or- nektıler Nazire Kıvanç krtapları onune yığmış - Bu yeğenıme, bu oğluma bu otekı oğluma, bu da bana dıyordu Paşa Dağ da oyle Okurlann en çok beğendıklen sı- rasıyla "Domuzuna Yazılar", "Eylul Yazılan", "Çarıklı- lar"dı "Tılkıyle Kuyrvğu" ile "Gun Ola Harman Ola" da- ha sonra gelıyordu Kuzguna yavrusu guzel goıuntjr- muş, bınnı oburunden ayıramam "Domuzuna Yazılar"\ alanlara soruyordum - Domuz etı yedınız mı' - Hıç yemedım, bulsam yenm! Ulkeyı yonetenlerın, ulke ınsanlarına yaptığı kotulu- ğu duşunuyorum da tuylerım dıken dıken oluyor Koy Enstrtulennı kapatmaları yetmemış, şenatçılıkyanm kal- masın dıye ınsanların otla beslenıp, ot gıbı yaşamala- nnı, pısı pısıne olup gıtmelerını becermek ıçın domuz etını de "şenataaykın"dıye uretmemışler Yurttaşlan, dısarıdan gelen delı dana etlenne bağım- lı kılıyorlar Utanmıyorlar, sıkılmıyorlar' Kurulmuş olan domuz çıftlıklennı kapatmak ıçın ellennden gelenı ya- pıyorlar Kendılerı ne yerlerse yesınler ınsanların ye- melerıne, ıçmelerıne ne karışıyorlar'' Atatürk, Inönü donemınde şeker fabrıkalarında domuz uretılırdı Çın Elçılığı'nın kokteylınde Iranlı ataşeye OralpBa- sım'la bırlıkte sormuştuk - Iran'da domuz etı bulma olasılığı var mı dıye. - Şarkuterılerde satılır, yanıtını vermıştı Turkıye dekı gerı kafalılar iran denlı bıle değıl Bu yıl 82 yaşına basan Azız Nesin şoyle derdı - Herkes kendını bırbok sanır, bu kendını ıkı bok sa- nıyor 1 Cüneyt Arcayürek ın pazargunku yazısını kaçırdıy- sanız bir okuyun, çarşafa burunmuş Iranlı bayanların Çankaya'da haremlıkte nasıl mını eteklerle dolaşıp ye- mek yedıklerını anlatıyordu Demek çarşaflaratılıp mı- nı etekler de gıyılıyormuş Imza gununden mutlu ayrıldım Okurlaıia soyleşı her şeye degerdı O gun gelemeyıp, ımzalı kıtap alamayan- lar uzulmesınler llhanilhan Kıtabevı ne başvururlarsa, adlanna ımzalı kıtaplar yollanabılır (llhanilhan ın adresı Bayındır So- kak 23/6 Yenışehır/Ankara Tel 0 312/4331422 faks 4325686, kıtapların ederlen, ilhanılhan'dan oğrenılebı- 3 lır) Walt Disney de boyle yaşardı ona ozendım1 Yarın "Dınozor' gunu, okumayı unutmaym 1 B U L M A C A SEDİT 14g414A 1 2 3 4 5SOLDANSAĞA: 1/ En kotu. berbat. korkunç 2/ As- ya'da bir ulke Bir peygamber 3/ Ar- jantın"ınplak.aı^a- 3 retı Ozdemir AsaFın soyadı 4/ Kesılen kuma^ın kenarına, ıplıkle- rın atmamasi ıçın \apılan çapraz \e seyTekdıkış 5/Kı- mı dıllerde erkek 8 cınsten sayılan g sozcuk Bıtis.me çızgısı 6/ Turk muzığınde bir makam Bestelenmı;- hertursiıreBatrdavenlen ad II Bir renk Kımı ls- 2 lam ulkelennde kullanılan 3 bir tur tahıl olçusu Tele- 4 tonsozu 8/Lırlenıp\eçu- \al yapımında kullanılan bir bıtkı Çok \apit orta- ya koy an. \ erımlı 9/Aptal sersem YUKARIDA.N AŞAĞFVA: 1/ Sureklı ve aşın çalış- maktandoğanyorgunluk 2/Sınırnı>anı Gulunçbırbıçım- de gıyınıp suslenen kadın 3/\eodım elementının sımgesı Hındıstan'da oldukça yaygın olan bir dın Lzaklık ı^aretı 4/ Bir mezarın uzennı orten buyük toprak \a da tas, yıgmı 5/Öğutulmuş tahıl Baklaıçıyleyapılanzeytınyağlıvemek 6/ —Inan Unlu kadın tarıhçımız Iskambıloyunların- da kâğıt atma sırası 7/Coşkun. esınledolu Kanşık renk- lı 8/' Altın kemer sıkmıj ınce belını — bo> lannı sarasım gelır" (Karacaoğlan) Ustyanı açık boru 9/Kısayadaoz- lü anlatımı olan guldurucu oy ku